Trouwen of samenwonen? Verschillen tussen huwen en samenwonen (PDF)

# Trouwen of samenwonen? ## Verschillen tussen huwen en samenwonen op juridisch, fiscaal en sociaal vlak ### Inleiding: cijfers * Samenwonen * Feitelijk samenwonen * Wettelijk samenwonen * Huwen * Samenlevingscontract * Erven * Huren * Kopen * Lenen * Belastingen * Verzekeringen * Social...

# Trouwen of samenwonen? ## Verschillen tussen huwen en samenwonen op juridisch, fiscaal en sociaal vlak ### Inleiding: cijfers * Samenwonen * Feitelijk samenwonen * Wettelijk samenwonen * Huwen * Samenlevingscontract * Erven * Huren * Kopen * Lenen * Belastingen * Verzekeringen * Sociale zekerheid * Conclusie ### Cijfers #### Evolutie van het aantal huwelijken en echtscheidingen sinds 1830 Een grafiek toont de evolutie van het aantal huwelijken en echtscheidingen in België sinds 1830. De grafiek: * heeft de x-as gegradueerd in jaren van 1830 tot 2010. * heeft de y-as gegradueerd in hoeveelheid huwelijken / echtscheidingen. * laat de lijn voor het aantal huwelijken zien in blauwe kleur. * laat de lijn voor het aantal echtscheidingen zien in rode kleur. De grafiek laat zien: * dat de lijn voor aantal huwelijken een dalende tendens heeft vanaf circa 1970. * dat de echtscheidingslijn een stijgende trend laat zien vanaf circa 1970. #### Aantal huwelijken en aantal echtscheidingen Een grafiek toont het aantal huwelijken en echtscheidingen van 1910 tot 2015. De grafiek: * heeft de x-as gegradueerd in jaren, van 1910 tot 2015. * heeft de y-as gegradueerd in hoeveelheid huwelijken / echtscheidingen. * laat de lijn voor het aantal huwelijken zien in oranje kleur. * laat de lijn voor het aantal echtscheidingen zien in bruine kleur. De grafiek laat zien: * dat het aantal huwelijken fluctueert en een dalende trend laat zien vanaf circa 1970. * dat het aantal echtscheidingen een dalende trend vertoont vanaf circa 1980. ### Wettelijk samenwonen voor het eerst populairder dan huwelijk Tussen 1 januari en 10 juni 2013 hebben 32.510 Belgen bij de gemeente laten registreren dat ze samenwonen. In diezelfde periode zijn slechts 24.372 mensen in het huwelijksbootje gestapt. Dit betekent dat voor het eerst meer Belgen voor wettelijk samenwonen kiezen dan voor het huwelijk. Socioloog Dimitri Mortelmans verklaart dat bij velen, vooral vrouwen, een soort afkeer van het instituut huwelijk bestaat. Mortelmans ziet in een andere grafiek een enorme stijging van het totale aantal mensen dat gaat samenwonen, waarbij "wettelijke samenwoners" slechts het topje van de ijsberg is. Relatie-experte Rika Ponnet beweert dat een grote groep veertigers en vijftigers die al een huwelijk achter de rug hebben, daarna herpartneren. Volgens Ponnet vindt bijna 80 procent van deze mensen een nieuwe, duurzame relatie. Maar zij kiezen voor een latrelatie of voor wettelijk samenwonen als nieuwe relatievorm. #### Aantal wettelijke samenwoningen en stopzettingen Een grafiek laat het aantal wettelijke samenwonigen en stopzettingen in België zien van 2000 tot 2014. De grafiek: * heeft de x-as gegradueerd in jaren van 2000 tot 2014 * heeft de y-as gegradueerd in het aantal wettelijke samenwoningen. * laat de lijn voor het aantal wettelijke samenwoningen zien in oranje kleur. * laat de lijn voor het aantal stopzettingen wettelijke samenwoning zien in bruine kleur. De grafiek laat zien: * dat het aantal wettelijke samenwoningen een dalende trend vertoont vanaf 2012. * dat het aantal stopzettingen wettelijke samenwoning een stijgende trend vertoont vanaf 2012. #### Aantal wettelijke samenwoningen en aantal huwelijken Een grafiek toont het aantal wettelijke samenwoningen en aantal huwelijken van 2000 tot 2015. De grafiek: * heeft de x-as gegradueerd in jaren van 2000 tot 2015. * heeft de y-as gegradueerd in aantal wettelijke samenwoningen / aantal huwelijken. * laat de lijn voor het aantal wettelijke samenwoningen zien in bruine kleur. * laat de lijn voor het aantal huwelijken zien in oranje kleur. De grafiek laat zien: * dat het aantal wettelijke samenwoningen een dalende trend vertoont vanaf 2009. * dat het aantal huwelijken een dalende trend vertoont vanaf 2006. ## Samenwonen * Feitelijk samenwonen * Wettelijk samenwonen ### Feitelijk samenwonen #### Definitie Feitelijk samenwonen is een **socio-juridische verhouding** die bestaat tussen personen die samenleven en een gezamenlijke huishouding voeren, **buiten het kader van het huwelijk of van wettelijke samenwoning**. Feitelijk samenwonen is **amper geregeld** in de Belgische wetgeving. **Formaliteiten*: * **Daad van samenwoning** volstaat. * **Bewijs**: Zelfde domicilieadres in het bevolkingsregister. **Toegankelijk voor**: * Twee of meerdere personen. * Personen met een familieband. #### Voorwaarden **Beide partners** moeten beschikken over: * **Rechtsbekwaamheid**. * **Handelingsbekwaamheid**. **Niet handelingsbekwaam**: * Minderjarigen * Verlengd minderjarigen * Krankzinnigen **Nieuwe samenlevingsvormen**: * Cohousing/centraal wonen * Kangoeroewonen/zorgwonen * Assistentiewoningen/serviceflats * Woongemeenschap * ... #### Bewijsvoering Er is **geen verklaring van feitelijke samenwoning** nodig. Soms is er **bewijs van aanvangsdatum** nodig. Dit kan worden opgevraagd bij de **dienst bevolking**. Een **gemeenschappelijk huishouden** moet worden aangetoond, bijvoorbeeld via een **gemeenschappelijke rekening**. #### Rechtsgevolgen **Geen rechtsbescherming** van de partners. De enige rechtsgevolgen die gelden zijn **verplichtingen** die de partners **onderling overeenkwamen.** Dit kan **notarieel, onderhands of mondeling** gebeuren. #### Beindiging **Van rechtswege**: * Bij overlijden van één van de partners **Door wederzijdse toestemming**: * Partners beslissen in **onderling akkoord** om de feitelijke samenwoning **stop te zetten**. * **Overgaan naar wettelijke samenwoning of huwelijk.** **Door eenzijdige beslissing van één van de partners**: * **Geen verzet mogelijk** door de andere partner ### Wettelijk samenwonen #### Definitie Wettelijke samenwoning is geregeld in het **Burgerlijk Wetboek, Eerste Boek, Titel Vbis "wettelijke samenwoning" (art. 1475 tot art. 1479).** De wet dateert van **23 november 1998**, en is in werking getreden op **1 januari 2000**. **Art. 1476**: "Onder wettelijke samenwoning wordt de toestand van samenleving verstaan van twee personen die een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd door middel van een geschrift dat tegen ontvangstbewijs wordt overhandigd aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeenschappelijke woonplaats”. #### Voorwaarden * **Niet verbonden zijn door een huwelijk of een andere wettelijke samenwoning** * **Beide partners moeten beschikken over rechtsbekwaamheid en handelingsbekwaamheid** #### Bewijsvoering: verklaring bij de burgerlijke stand **Inhoud**: * Identiteitsgegevens van beide partners * Datum * Adresgegevens van de gemeenschappelijke woonplaats * De wil om samen te wonen De verklaring moet **overeenkomen met de wet van 23 november 1998 tot invoering van de wettelijke samenwoning.** Er kan ook een **verwijzing naar een samenlevingscontract** in worden opgenomen. **Verklaring wettelijk samenwonen ≠ samenlevingscontract** De verklaring wordt **neergelegd bij de ambtenaar van burgerlijke stand** van de gemeenschappelijke woonplaats. De ambtenaar controleert of aan alle voorwaarden voldaan is. De verklaring wordt vervolgens opgenomen in het **bevolkingsregister.** #### Rechtsgevolgen (art. 1477) * **Bijdrageplicht**: Plicht om bij te dragen in de lasten van de samenwoning in verhouding tot het vermogen. * **Hoofdelijke aansprakelijkheid ten aanzien van schuldeisers**: Een schuld door één van de partners aangegaan in het kader van het gemeenschappelijk huishouden verbindt de andere partner hoofdelijk. * **Uitzondering**: Buitensporige uitgaven (feitenkwestie) * **Bescherming van gezinswoning en huisraad**: Artikel overgenomen van gehuwden (art. 215). De gezinswoning is de woning die de partners samen betrekken. * **Toestemming van beide partners is vereist** om de gezinswoning: * te hypothekeren * te verkopen * te verhuren * in pand te geven * **Geen bescherming van een tweede woning.** #### Eigendomsverdeling **Indeling in twee vermogens**: * Eigen vermogen partner A. * Eigen vermogen partner B. **Vallen binnen het eigen vermogen van een partner**: * Goederen die in bezit waren vóór de samenwoning. * Inkomsten uit arbeid of vervangingsinkomsten. * Goederen van tijdens de samenwoning waarvan de partner de eigendom kan bewijzen (vb. goederen gefinancierd met eigen goederen). **Inkomsten uit eigen goederen** **Wat overblijft**: Behoort volgens wettelijk vermoeden in onverdeeldheid toe aan de beide partners. * **Elke partner is 50 % eigenaar** (tenzij anders overeengekomen in het samenlevingscontract). #### Beindiging * **Van rechtswege**: * Bij overlijden van één van de partners. * Bij huwelijk of andere wettelijke samenwoning van één van de partners. * **Vrijwillige beindiging (onderlinge overeenstemming of eenzijdig)**: * Schriftelijke verklaring aan burgerlijke stand. * Identificatiegegevens partners. * Gemeenschappelijke woonplaats. * Datum verklaring wettelijke samenwoning. * Ondertekend door minstens één van de partners. * Bij eenzijdige beëindiging wordt de andere partner bij deurwaardersexploot op de hoogte gebracht.