تاریخ هنر اتروریایی PDF

# هنر اتروریایی ## فصل ششم فرهنگ اتروریایی متقدم که ویلانوان نام داشت در قرن دهم قبل از میلاد در شبه جزیره ایتالیا به وجود آمد. اصل و ریشه اتروریایی ها و این که از کجا آمده اند هنوز جزو اسرار است، حتی در عصر باستان هم نویسندگان بر سر این موضوع به توافق نرسیده بودند هرودوت یکی از تاریخ نگردان کلاس...

# هنر اتروریایی ## فصل ششم فرهنگ اتروریایی متقدم که ویلانوان نام داشت در قرن دهم قبل از میلاد در شبه جزیره ایتالیا به وجود آمد. اصل و ریشه اتروریایی ها و این که از کجا آمده اند هنوز جزو اسرار است، حتی در عصر باستان هم نویسندگان بر سر این موضوع به توافق نرسیده بودند هرودوت یکی از تاریخ نگردان کلاسیک یونان معتقد بود که اتروریایی ها سرزمین اجدادی خود لیدیا در آسیای صغیر را در حدود سال ۲۱۰۰ پیش از میلاد ترک کرده اند. طبق محاسبات او، آنها در مکانهایی که هم اکنون توسکانی، امبریا، و لاتیو نامیده می شوند، یعنی تقریباً ناحیه ای بین فلورانس و رم امروزی ساکنشده اند ) نقشه (۱۶) دیگران بر این عقیده اند که اتروریایی ها مردم بومی همین ناحیه اند. به هر حال اتروریایی ها اصلیت شان هر چه که باشد و از هر کجا که آمده باشند فرهنگی بسیار غنی دارند که هم با آسیای صغیر و هم با خاور نزدیک باستان ارتباط دارد. در حقیقت فرهنگ بصری آنها شامل ویژگیهای مشخص اتروریایی و تأثیرات یونان و شرق بر آن است. اتروریایی ها بازرگانان و دریانوردانی بودند که در دریای مدیترانه مسافرت می کردند و از قرن هشتم قبل از میلاد که دولت - شهرهای یونانی مهاجر نشین در ایتالیا به وجود آمدند تماس بین این فرهنگها اجتناب ناپذیر شد. با نزدیک شدن به اواخر قرن هشتم آنها استفاده از الفبای زبان یونانی را آغاز کردند به این ترتیب ما می توانیم کتیبه های آنها را که از هزاران سال پیش به جا مانده بود، بخوانیم. اما از آنجایی که زبانشان با زبانهای دیگر مرتبط نیست معنای آنها برای ما ناشناخته باقی مانده است. بیشتر اطلاعات ما درباره فرهنگ اتروریا از هنر و به خصوص از مقبره های بی نظیر و شگفت آوری که پر است از نقاشی ها و مجسمه ها، به دست آمده است. اشیاء مربوط به این مقبره ها بر صنعت مجسمه سازی و فلزکاری در اتروریا گواهی میدهند. تعداد زیادی گلدانهای نقاشی شده ی آتنی در این مقبره ها کشف شده اند که نشان دهنده ی عمق و ریشه ی هنر آنها در تاریخ هنر یونان است و این که چطور با یونانیها رشته های تجاری بسیار محکمی داشته اند خود این مقبره ها به تنهایی نشان دهنده ی هنر و صنعت ساخت و ساز در اتروریا هستند و البته نقاشیهای روی آنها نشان دهنده ی گوشه هایی از زندگی اتروریایی هاست. تمامی این آثار هنری به رومی ها رسید و مطابق با شرایط مورد نظر آنها دستخوش تغییر شد. ## هنر در آيين خاکسپاری همانند مراسم خاکسپاری در دیگر مناطق اروپای ماقبل تاریخ این آئین در عصر آهن ایتالیا نیز مراسمی معمولی بود. مرده را یا در قبرهای کم عمق دفن میکردند یا این که قبل از دفن میسوزاندند و خاکستر می کردند، سپس خاکستر را در کوزه یا ظرف مخصوص نگهداری خاکستر میریختند و در یک گودال نسبتاً معمولی دفن میکردند. بر حسب جنسیت همراه مرد مرده سلاح و همراه زن مرده جواهرات یا بافته های او را دفن می کردند. در اوایل قرن هفتم قبل از میلاد اتروریاییها به تدریج خاکسپاری در قبرهای خانوادگی را آغاز کردند به این ترتیب تفاوت آداب مربوط به زنان و مردان مشخص تر شد و ساختمان مقبره افراد ثروتمند با شکوه تر و زیباتر ساخته شد. ## مقبره ها و محتویات آنها مقبره ی ریجولینی گالاسی به نام باستان شناس آماتوری که در حفاری آن را کشف کرده است در ناحیه ی چروتری یکی از نمونه های اولیه ی این مراسم را نشان می دهد که به خوبی رسوم آن زمان در آن متجلی است. این مقبره به اواسط قرن هفتم باز میگردد یعنی دورانی که هنر اتروریایی تحت تأثیر هنر شرق بوده و مضامین آن را تکرار میکرده است. اتروریایی ها برای ساختن مقبره ها از سنگهای آتشفشانی یا قالبهایی که آنها را تومولی می نامیدند استفاده می کردند. این سازه ها کنار هم قرار می گرفتند تا نمای بیرونی شهر مردگان، نکروپولیس، یا همان گورستان اتروریا را بسازند. در این نمونه دروموها یا همان گذرگاههای طویل که به درون مقبره منتهی می شدند مسقف هستند که با بلوکهای سنگی بزرگ که کنار هم چیده شده اند نوعی طاق ضربی زده شده است مانند جان پناههای تیران (ن.ک به تصویر ۲۰٫۴). در میان اشیاء یافت شده در مقبره ی ریجولینی گالاسی یک گیره ی عجیب وجود داشت تصویر (۱٫۶) شبیه گل سینه ای که برای وصل کردن یقه ی پیراهن استفاده می کردند. این شاهکار هنری ۲۹ سانتی متر طول دارد و شاهکار هنر طلا ساز بوده (ن. ک به مواد و روشها ص (۱۶۴) و شهرت اتروریایی ها در این صنعت را توجیه می کند. دور قسمت پایینی برگ مانند آن با ۵۵ اردک طلایی پوشانده شده است. در قسمت بالایی آن جایی که به شکل ماه نیمه پر است چند شیر به صورت برجسته حکاکی شده اند. احتمالاً این اثر در اتروریا تولید شده است، اما نقش حیوانات روی آن نشان دهنده ی این است که اتروریایی ها با هنر و فرهنگ خاور نزدیک آشنایی داشته اند (نک. به تصویر ۱۱٫۲). نقش برجسته ی این شیرها طرز قرار گرفتن و حالت عمودی ایستادن آنها احتمالا گرفته از نمونه های فنیقی است. اشیاء با ارزش دیگری هم نظیر عاج که از خاور نزدیک باستان وارد این مقبره ها شده یافت شده اند. اما مقبره ی ریجولینی گالاسی یکی از چندین مقبره یافت شده نزدیک چروتری است که در طول چندین قرن تا حدود سال ۱۰۰ پیش از میلاد ساخته شده اند (تصویر (۲۶) سنگ بومی این ناحیه سنگ آتشفشانی نرمی است که توفا ۳ خاکستر آتشفشانی نام دارد و به راحتی به دو نیم شده و با قرار گرفتن در معرض هوا به مدت طولانی سفت و سخت می شود. ساختمان این مقبره بستری سنگی دارد که در آن راهی به سمت دالانهای مختلف و خروجیها وجود دارد. آنها معمولاً عادت داشتند دور اتاق مقبره را به شکل دایره سنگ می گذاشتند، سپس روی آن را پر از خاک می کردند. معمولاً در هر مقبره راهروهای متعددی تعبیه میکردند که برای هر دالان شبکه ی مستقلی به وجود می آورد (تصویر (۳۶). ## مواد و روشها ### آثار هنری طلای اتروریایی اتروریایی های متقدم در فلزکاری و به خصوص طلا سازی تبحر خاصی داشتند. صنعت طلا سازی به کار رفته در گیره ی سینه ی تصویر ۱٫۶ در واقع دو تکنیک بسیار پیچیده ی ملیله کاری و دانه دانه سازی را نشان می دهد. ملیله کاری هنر لحیم کردن درست و زیبای سیمهای طلا - به صورت تک یا دوتایی به شکل زنجیره بر پس زمینه ای از طلا است. طلا ساز برای برجسته سازی اثر هنری و نمایش دو بعدی حیوانات روی سطح گیره از این دو روش استفاده کرده است. هنرمندان اتروریایی به قدری ماهر بودند که میتوانستند طرح هایی را مستقل از صفحه ی زیرین بسازند. ملیله کاری در واقع به اتصال و لحیم کردن گویهای طلای کوچک یا دانه های گرد آن روی زمینه ی کار گفته میشود. هنرمندان ماهر اتروریایی برای تزئین آثار هنری گاهی از دانه های گرد طلا با قطری کمتر از ۰/۱۴ میلی متر استفاده می کردند. از این دانه ها برای تزئین قسمتهای بزرگتر و یا ایجاد طرحهای خطی یا هندسی استفاده می شده است. همچنین ممکن بوده از دانه های ریز طلا برای طراحی قسمتهای اتصال یا ایجاد سایه نما روی زمینه کار و یا برای پوشاندن زمینه اصلی و ایجاد طرح هایی به صورت سایه نما استفاده شود. این هنر در اوایل سده های میانه در اروپا به تدریج با تغییر سلیقه ها و روشهای جدید طلا سازی از رونق افتاد. امروزه روشهای متنوعی برای کارهای طلا سازی به کار گرفته میشود اما هنوز کارشناسان متوجه نشده اند که اتروریایی ها چگونه این دانه های ریز طلا را در آن زمان می ساخته اند. آنها تکه های طلا را در بوته می گذاشتند؛ سپس با کمک زغال چوب آنها را از هم جدا میکرده اند. طلا که حرارت داده میشد به شکل گلوله های کوچکی در میآمد که به کمک زغال چوب از هم جدا نگه داشته شده بودند؛ در مرحله ی بعد زغالها را خارج میکردند. روش دیگر این بود که طلای مذاب را از بلندی به داخل آب و یا در در ظرفی پر از زغال بریزند. وقتی فلز مذاب به آب می رسید در اثر سرد شدن به دانه های کوچکی تبدیل میشد. ریختن فلز از بلندی به این دلیل بوده که فلز با سرد شدن به دانه های کوچک تبدیل شود. کار با دانه های ریز طلا به این صورت بود که آنها چرم یا پاپیروس چسبناک را روی طرح میگذاشتند تا دانه های ریز را به کمک آن بر دارد. در مرحله ی آخر دانه ها با لحیم به ظرف متصل می شدند. ## معماری بنا به نوشته های نویسندگان رومی اتروریایی ها در مهندسی معماری، شهرسازی و نقشه برداری استاد بودند. بی تردید رومی ها به خصوص در حوزه های مدیریت آب شبکه های لوله کشی و زهکشی و ساخت پل از داشته های آنها استفاده کرده اند. اما این که تا چه حد تحت تأثیر بوده اند قطعی نیست چرا که از معماری اتروریایی و یا رومیهای متقدم چیز زیادی باقی نمانده است. این بناها که به طور خاصی با چوب یا آجر گلی ساخته شده بودند از میان رفته اند. علاوه بر آن بسیاری از شهرهای اتروریا زیر شهرهای ایتالیایی واقع بر تپه ها قرار گرفته اند و بخشهای باقی مانده اغلب در ساخت این شهرها دوباره مورد استفاده قرار گرفته اند. شهرهای اتروریا عمدتاً بر بالای تپه ها در نزدیکی رودخانه های قابل کشتیرانی و یا نزدیک دریا قرار گرفته بودند. در برخی مناطق از قرن هفتم پیش از میلاد به بعد در اطراف آنها دیوارهای دفاعی بزرگ اضافه شده است. یکی از نمونه های جدیدتر معماری شهری در پروجا باقی مانده که در آن بخشهایی از استحکامات و برخی دروازه ها هنوز پابرجا هستند. مهم ترین آنها پورتا مارزیا دروازه ی (مارس) است مربوط به قرن دوم پیش از میلاد که قسمت بالایی آن میان دیواری محصور شده است (تصویر (۱۳۶). این بنا نمونه ای از طاق قطاعی است که از مجموعه ی سنگهای کوه مانند ساخته شده که با استفاده از قابی چوبی در حین ساخت به صورت نیم دایره کنار هم قرار گرفته اند. وقتی سنگها در جای خود ثابت می شدند به شدت مستحکم بوده اند و هر نوع فشار وارد شده از بالا، برای مثال وزن دیوار بالای فضای خالی، با نزدیکتر کردن این قطاعها به یکدیگر بر استحکامشان افزوده است. بالای طاق و به طور مجزا به واسطه ی نیم ستون ها پیکره هایی از معادل) زئوس یا ژوپیتر برای اتروریاییها و پسرانش معادل کارتور و پالکس با اسبهایشان ساخته شده اند که از بالای یک طارمی به اطراف نگاه میکنند. این طاق گواه بصری تلاقی فرهنگهای رایج در مدیترانه در قرنهای آخر پیش از عهد مسیحیت است. ### شهرسازی تپه های اتروریا برای شهرسازی شبکه ای مناسب نبودند. اما از چون مارتزو بوتو شواهدی به دست آمده که بر اساس آنها اتروریایی وقتی از زمینهای هموار دره ی پو را در شمال ایتالیا به تصرف درآوردند، از قرن ششم پیش از میلاد به بعد شهرهای جدیدی را به صورت شبکه ای از خیابانها در آنجا احداث کردند. در این شهرها دو خیابان اصلی متقاطع وجود داشته است که یکی شمال را به جنوب وصل میکرده و دیگری شرق را به غرب. چهار ناحیه ی به دست آمده را میشد بنا به نیاز به قسمتهای دیگر تقسیم کرد و یا. مجموعه ی ساختمانها در حفاریها ظاهر شده اند. این بناها احتمالا کاخ ها یا خانه های ییلاقی بزرگ بوده اند. یکی از نمونه های خوب در پوجیو چیویتاته که امروزه مورلو نامیده میشود است که در قرن ششم پیش از میلاد ساخته شده و در آن چندین اتاق در اطراف یک محوطه ی بزرگ مرکزی قرار گرفته اند تصویر ( ۱۴,۶). این نوع معماری احتمالا پیشگام خانه های با دهلیز سرگشاده ی رومی هاست .ن.ک به تصویر ( ۵۰٫۷). معابد از خشت و چوب ساخته میشدند و از آنها نیز صرفا زیرسازی سنگی بر جای مانده است. ## مجسمه سازی همانند یونانیها معابد اتروریایی نیز تزئین شده بودند. اما یونانی ها از سنگ مرمر برای تزئین معابد استفاده میکردند در حالی که اتروریایی ها به این سنگ دسترسی نداشتند. تزیینات معابد اتروریایی معمولا شامل سطوح سفالی نقاشی شده بودند که زغره ها را می پوشاندند تا از رطوبت جلوگیری شود. بعد از حدود سال ۴۰۰ پیش از میلاد هنرمندان اتروریایی برخی اوقات سفالهای بزرگتری را طراحی کرده اند تا سنگ فرش ایوانها را با آن کامل کنند. بیشترین محل استفاده ی مجسمه ها روی تیر کاکل بوده است، یعنی بر تیر افقی بالای سه گوش بام دو شیب . اشکال سفالی در اینجا فقط جنبه ی بازنمایی یک پیکره را نداشتند بلکه به نوعی راوی داستان بوده اند. یکی از معروف ترین مجسمه های معابد که بر جای مانده در وئی منطقه ای در ۲۳ کیلومتری شمال رم کشف شده است . نوشته های رومی و شواهد باستان شناسی حاکی از آنند که وئی تا اواخر قرن ششم پیش از میلاد مهد مجسمه سازی به شمار می آمده است. ### پویایی در سفال و برنز معبدی که در اواخر قرن ششم در وئی ساخته شده احتمالاً به منروا آریتیمی و "توران اختصاص داشته است. چهار مجسمه ی سفالی با اندازه ی طبیعی روی لبه های سقف قرار گرفته بودند. نمونه های مشابه در مدل بازسازی شده دیده میشوند تصویر (۱۵٫۶). این پیکره ها گروهی را در تعامل نشان میدهند و بازنمایی نبرد بین هرکول و آپولو بر سر گوزن قربانی شده در حضور دیگر خدایان هستند. سالمترین این مجسمه ها پیکره ی آپولو است تصویر ۱۶٫۶ او ردای لبه داری پوشیده که بعدها در رم به ردای بی آستین معروف شد. این ردا از روی شانه اش آویزان است و اندام عضلانی و زیبایش را در معرض دید قرار میدهد. شباهت سبکی آن به پیکره های کوروس (پسر) و کور (دوشیزه) یونان تأثیر چشمگیر مجسمه سازی یونان بر هنر اتروریایی ها را نشان میدهد اما این خدا در حال برداشتن گامهایی قاطع است که در هیچ مجسمه ای با ژست مشابه در میان مجسمه های یونانی به چشم نمی خورد. ساخت این مجسمه از سفال که آزادی بیشتری به مجسمه ساز می داده ویژگی هنر اتروریایی است. این مجسمه ها حاصل کار مجسمه ساز معروف اتروریایی وولچای اهل وئیا است که در منابع ادبی لاتین از او یاد شده است. مجسمه سازان اتروریایی همچنین مهارت خاصی در زمینه ی ساخت مجسمه های برنزی داشتند. یکی از آثار چشمگیر مجسمه سازان اتروریایی مجسمه ی برنزی گرگ ماده است که امروزه در موزه ی کاپیتولینه ی رم نگهداری میشود (تصویر (۱۷٫۶). ساخت این مجسمه به قرن پنجم پیش از میلاد باز میگردد و با توجه به ویژگیهایش قطعا به دست هنرمندی اهل اتروریا ساخته شده است. حالت یال و شانه های بدن نشان دهنده ی ژست او برای حمله است. خطوط ساده ای که روی این مجسمه قرار دارد به قدرت آن عظمت بیشتری بخشیده است. پشت و گردن کشیده با سر مجسمه که به صورت زیبایی به طرف بیننده برگشته است تناقض دارد. سطح فلزی آن به قدری زیبا صیقل خورده که دندانهایش برق میزند. سابقه ی تاریخی و موضوع این مجسمه نامشخص است. اگرچه مدارک و شواهد نشان میدهند که در دوره های بعد از آن به ویژه از سوی رومی ها ارزشمند تلقی می شده است. با توجه به افسانه ها رم در سال ۷۵۲/۵۳ پیش از میلاد به دست دو برادر به نامهای رومولوس و رموس، بازماندگان پناهندگان تروا در آسیای صغیر، بنا نهاده شد. این دو کودک که رها شده بودند به دست همین گرگ ماده بزرگ شدند. بعدها رومی ها در این مجسمه تصورات خود را از افسانه ی گرگ مادر می بینند. اوایل قرن چهارم پیش از میلاد امپراتور ماکسنتیوس کاخ بزرگی را در رم ساخت و در آنجا در شاه نشین بزرگ که مسیری حول آن قرار داشت باستان شناسان مجسمه ای را کشف کردند که دقیقاً با ویژگیهای گرگ ماده مطابقت میکرد. دو کودک ( رومولوس و رموس) زیر مجسمه بین سالهای ۱۴۷۱ و ۱۴۷۳ احتمالا به وسیله ی آنتونیا پالیولا " به مجسمه اضافه شده اند تا شیر دادن گرگ به دو کودک نشان داده شود. ## خلاصه فرهنگ اتروریایی حدود سال ۱۰۰۰ پیش از میلاد در شبه جزیره ی ایتالیا به وجود آمد. اتروریایی های باستان دریانوردان و بازرگانان ماهری بودند که ثروتشان از استخراج معادن مس آهن و نقره حاصل می شد. بیشتر آنچه امروزه برجا مانده از قبرهای بی شمار آنها به دست آمده است. هنرمندان اشیائی از جواهرات کوچک تا پیکره هایی به اندازه ی طبیعی می ساختند. برخی اشیاء از موادی ساخته شده اند (مثل عاج) که از طریق تجارت به دست می آمدند. پیشگویان اتروریایی جایگاه و قدرت بالایی داشتند و این عظمت و پس از غلبه ی رومیان بر فرهنگ آنها نیز ادامه داشت. ### هنر آئین خاکسپاری اوایل قرن هفتم پیش از میلاد اتروریایی ها شروع به دفن مرده هایشان در قبرهای خانوادگی کردند. با گذشت زمان ساخت قبر برای افراد ثروتمند به نوعی ساخت بنا و معماری تبدیل شد. بسیاری از قبرها از سنگهای آتش فشانی تراشیده شده بودند و اشیائی خاص مربوط به خاکسپاری در آنها دیده میشد که از آن جمله تابوت های سنگی ساخته شده از سفال بوده که پیکره هایی روی آنها نقش شده بود. ### معماری شهرهای اتروریا بر تپه هایی نزدیک رودخانه های قابل کشتیرانی و دریا قرار داشتند. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد در سطوح هموار شهرهایی با شبکه ای از خیابانها ساخته شده بودند؛ نظامی که رومی ها نیز به کار گرفتند. از معماری اتروریایی چیز زیادی بر جا نمانده است چرا که خانه ها و معابد از خشت و گل ساخته میشدند. با این حال نمونه های معدودی از معماری شهری در دروازه ی سنگی شهر پروجا باقی مانده است. ### مجسمه سازی اتروریایی ها معابد خود را با تزییناتی سفالی کامل می کردند. معمولاً از لوح های نقاشی شده و مجموعه ی پیکره ها به عنوان تزیینات استفاده میکردند. مجسمه های برنزی ظریف هم بر جا مانده اند که نشانه ی مهارت فلزکاران اتروریا هستند.