تامین امنیت مددجو و مسئولیت پرستار

‫تامین امنیت مددجو‬ ‫و‬ ‫مسئولیت پرستار‬ ‫دکتر حسین محسنی پویا‬ ‫عضو هیات علمی دانشکده پرستاری بهشهر‬  ‫‪Patient Safety‬‬ ‫▪ ايمنی؛ يکی از نيازهای اساسی بشر است که موجب‬ ‫رهايی از صدمات فيزيکی و روانی ميشود‪.‬‬ ‫▪ امروزه يكی ازدغدغه های بشردرحوزه بهداشت‬ ‫ودرمان...

‫تامین امنیت مددجو‬ ‫و‬ ‫مسئولیت پرستار‬ ‫دکتر حسین محسنی پویا‬ ‫عضو هیات علمی دانشکده پرستاری بهشهر‬  ‫‪Patient Safety‬‬ ‫▪ ايمنی؛ يکی از نيازهای اساسی بشر است که موجب‬ ‫رهايی از صدمات فيزيکی و روانی ميشود‪.‬‬ ‫▪ امروزه يكی ازدغدغه های بشردرحوزه بهداشت‬ ‫ودرمان‪ ،‬حفظ ايمنی بيماران درمراکز درمانی است‬ ‫يک محيط اجتماعی امن برای تندرستی و بقای مددجو‬ ‫ضروری است‪.‬‬ ‫▪ پرستار امنيت مددجو را از طريق سالم سازی محيط‬ ‫افزايش دهد‪.‬‬  ‫تعريف ايمنی‬ ‫‪ ‬ايمنی بيمار عبارت است از رهايی از جراحات‬ ‫تصادفی که در اثر مراقبت های پزشکی و در نتيجه‬ ‫خطاهای پزشکی ايجاد می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬کسب صالحيت ايمنی درپرستاری به معنای به‬ ‫حداقل رساندن خطر صدمه در بيماران و ارائه‬ ‫کنندگان مراقبت است‬  ‫‪WHO‬ايمني بيمار از ديدگاه سازمان جهاني بهداشت‬ ‫‪ ‬عدم وجود آسيبهای قابل پيشگيری و همچنين کاهش‬ ‫خطر آسيبهای بیمورد مرتبط با مراقبتهای‬ ‫سالمت‪ ،‬به کمترين حد قابل قبول‪.‬‬  ‫تعاریف ‪:‬‬ ‫‪( Adverse event‬رويداد ناگوار)‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫صدمه مرتبط به سيردرمان مغاير با عوارض ناشی از بيماری ‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫حوادثی که اتفاق می افتد و به بيمارآسيب ميرساند ولی حادثه واردشده باعث‬ ‫‪-‬‬ ‫ایجادصدمه جدي نمی باشد و قابل جبران است مثل سقوط بیماراز تخت‬ ‫می تواند منجر به افزايش روز بستری و هزينه بيمار شود‬ ‫‪-‬‬ ‫‪) Near-miss ‬نزديک به خطا )‪ :‬اشتباه يا رويداد ناگواری که‬ ‫توانايی بالقوه ايجاد حادثه يا اتفاق ناخواسته را دارد اما به علت‬ ‫شانس و يا توقف جريان‪ ،‬روی نداده است‪.‬‬ ‫‪ ‬رويداد ناخواسته‪ :‬يک واقعه غيرمنتظره منجر به مرگ يا‬ ‫صدمه جدی فيزيکی يا فيزيولوژيک و يا خطر وقوع آن اگرچه‬ ‫منجر به مرگ يا صدمه جدی نشود ‪.‬‬  ‫پنج موضوع كلیدي از ایمني بیمار‬ ‫عفونتهای بيمارستانی‬ ‫‪(1‬‬ ‫حوادث جدی و مهم که منجر به عوارض بسيار‬ ‫‪(2‬‬ ‫جدی و يا مرگ می انجامد‪.‬‬ ‫عوارض حين و بعد از عمل جراحی‬ ‫‪(3‬‬ ‫زنان و زايمان‬ ‫‪(4‬‬ ‫حوادث ناگوار که به ساير مراقبت های سالمت‬ ‫‪(5‬‬ ‫مرتبط هستند‪.‬‬  ‫‪ 9‬راه حل ایمني بیمار مطابق با توصیه‬ ‫سازمان جهانی بهداشت‬ ‫توجه به داروهايی با نام و تلفظ مشابه جهت جلوگيری از خطای‬ ‫‪(1‬‬ ‫دارويی‬ ‫شناسايی دقيق بيمار‬ ‫‪(2‬‬ ‫ارتباط موثر در زمان تحويل بيمار‬ ‫‪(3‬‬ ‫انجام پروسيجر صحيح در محل صحيح بدن بيمار‬ ‫‪(4‬‬ ‫کنترل غلظت محلول های الکتروليت‬ ‫‪(5‬‬ ‫اطمينان از صحت دارو درمانی‬ ‫‪(6‬‬ ‫اجتناب ازاتصاالت نادرست سوند و لوله ها‬ ‫‪(7‬‬ ‫استفاده يکبارمصرف از وسايل تزريقات‬ ‫‪(8‬‬ ‫بهبود بهداشت دست‬ ‫‪(9‬‬ ‫‪‬ارائه مراقبت ایمن و با‬ ‫کیفیت باال‪ ،‬وظیفه‬ ‫حرفه ای‪ ،‬اخالقی و‬ ‫قانونی متخصصین‬ ‫مراقبت سالمت است‪.‬‬ ‫‪ ‬محيط مددجو شامل تمامی عوامل فيزيکی و روانی‬ ‫است که زندگی و بقای مددجو را تحت تاثير قرار‬ ‫می دهد‬ ‫‪ ‬رعايت ايمنی در مراکز بهداشتی‬ ‫‪.1‬کاهش شيوع بيماری و صدمه‬ ‫‪.2‬کوتاه شدن طول مدت بستری‬ ‫‪.3‬بهبود وضعيت مددجو‬ ‫‪.4‬افزايش حس رفاه درمددجو‬ ‫‪.5‬افزايش سطح ايده آل فعاليت‬ ‫‪.6‬برطرف شدن نيازهای اساسی‬ ‫نوزادان‪،‬‬ ‫شامل‪:‬‬ ‫پذير‬ ‫آسيب‬ ‫‪ ‬گروههاي‬ ‫كودكان‪ ،‬بيماران‪ ،‬افراد ناتوان‪ ،‬فقير و افراد مسن‬ ‫‪ ‬براي دستيابي به محيط سالم نياز به كمك پرستار‬ ‫دارند‬ ‫‪ ‬نيازهاي اساسي بشر كه ممكن است درمعرض انواع‬ ‫خطرات قرار گيرند شامل نيازهاي فيزيولوژيكي‬ ‫است ‪:‬‬ ‫‪ -1‬اكسيژن‬ ‫‪ -2‬تغذيه‬ ‫‪ -3‬درجه حرارت مطلوب‬ ‫‪ -4‬رطوبت مناسب‬  ‫‪.1 ‬اکسیژن‪:‬‬ ‫برای رفع اکسيژناسيون بيمار‬ ‫‪.1‬‬ ‫سيگار کشيدن علت اصلی سوختگی‪ ،‬آتش های گزارش شده‪ ،‬مرگ ها و‬ ‫‪.2‬‬ ‫صدمات‬ ‫*خطر محيطي كه اكسيژن دردسترس را تهديد مي كند‪ ،‬منواکسيد‬ ‫کربن است‬ ‫*مونوکسيد کربن گازی بی رنگ؛ بی بو و سمی که از احتراق کربن‬ ‫يا سوختهای آلی توليد ميشود‪.‬‬ ‫*به شدت تمايل دارد با هموگلوبين باند شود‪.‬‬ ‫*از تشکيل اکسی هموگلوبين جلوگيری ميکند و بدين ترتيب از ميزان‬ ‫اکسيژن آماده تحويل به بافت ميکاهد‪.‬‬ ‫*در غلظت های پايين سردرد‪ ،‬سرگيجه‪ ،‬تهوع و در غلظت های باال‬ ‫مرگ بدنبال دارد‬  ‫‪.2‬نیاز های تغذیه ای‪:‬‬ ‫‪ -‬غذاهای فاسد شدنی؛ فريز شده و تاريخ مصرف گذشته حاوی‬ ‫ارگانيسم های مضرند‪.‬‬ ‫غذاهايی که در شرايط غير بهداشتی تهيه و نگه داری می‬ ‫‪-‬‬ ‫شوند‪ ،‬خطر مسموميت و عفونت را بدنبال دارند‬ ‫عفونت های باکتلایر در نتيجه ‪ ،Ecoli‬سامونال‪ ،‬شيگال يا‬ ‫‪-‬‬ ‫ليستريا ايجاد می شود‬ ‫‪ -‬مسموميتهای غذايی با خوردن آلوده به توکسين های باکتری‬ ‫ايجاد می شود‬ ‫عوامل موثر در پيشگيری از بيماری‪ :‬شستن دست قبل از غذا‪،‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نگهداری غذا در يخچال‬  ‫‪.3‬تغییر درجه حرارت محیط‬ ‫‪.1‬محدوده ای از درجه حرارت که افراد در آن احساس آرامش می‬ ‫کنند بين ‪ 18/3‬تا ‪ 23/9‬است‬ ‫‪.2‬تغيير درجه حرارت در طول زمستان و تابستان‪ ،‬برآسايش ‪،‬‬ ‫قدرت توليد و ايمني تاثير مي گذارد‪.‬‬ ‫‪.3‬سرمای شديد باعث رکود جريان خون و يخ زدگی انتهاها و‬ ‫هيپوترمی ميشود‪.‬‬ ‫‪.4‬خطر هيپوترمي با افزايش سن‪ ،‬کودکان‪ ،‬بيماران قلبی عروقی و‬ ‫مصرف الكل افزايش مي يابد‪.‬‬ ‫‪.5‬گرمای شديد تعادل الکتروليت های بدن را بهم ميزند و دماي‬ ‫اصلي بدن را افزايش دهد و منجر به گرمازدگي شود‪.‬‬ ‫‪.6‬افراد مسن و شيرخواران به گرما حساس ترند‬  ‫‪.4‬رطوبت ‪:‬‬ ‫‪ -‬از متغيرهای محيطي موثر بر سالمت و ايمني مددجو‬ ‫رطوبت نسبي است‬ ‫مخاطرات فيزيكي موجود در محيط‪ ،‬ايمني مددجو را تهديد‬ ‫‪-‬‬ ‫كرده و سبب صدمات فيزيكي يا رواني مي شوند‬ ‫تصادف با وسايل نقليه موتوری علت اصلی مرگ های غير‬ ‫‪-‬‬ ‫عمدی هستند‬ ‫خطر تصادف در افراد ‪ 16‬تا ‪19‬سال شايع تر است‬ ‫‪-‬‬ ‫بعد آن‪ :‬سقوط‪ ،‬مسموميت‪ ،‬غرق شدگی و سوختگی ها قرار‬ ‫‪-‬‬ ‫می گيرند‬ ‫عمومی ترين علت پذيرش بيمارستانی در افراد‪ ،‬سقوط‬ ‫‪-‬‬ ‫است‬ ‫*خطرات احتمالي كه بررسي مي شوند شامل‪ :‬نور ناكافي‪،‬‬ ‫شلوغي وناكافي بودن اقدامات ايمني هستند‪.‬‬ ‫*در حين انجام فعاليتهااي روزاناه‪ ،‬ناور ناكاافي سابب خساتگي‬ ‫چشم شده‪ ،‬خطر سقوط را افزايش مي دهد ‪.‬‬ ‫‪‬پرسااتار بايااد كفاياات روشاانايي محاايط هااايي كااه مااددجو درآن‬ ‫وارد مي شود راارزيابي مي نمايد ‪.‬‬ ‫‪‬از دستبند زرد بدور مچ بيمار برای بيماران در خطار ساقوط‬ ‫استفاده شود‬  ‫ نور ناکافی‬ ‫بايد ‪:‬‬ ‫کفايت روشنايی محيط هايی که مددجو در آن وارد مي‬ ‫شود ارزيابی گردد‪.‬‬ ‫مسيرهای رفت و آمد ؛ قدم زدن ؛ محل دربها و چاله ها‬ ‫ارزيابی گردد و متناسب با وضعيت مددجو اصالح شود‪.‬‬  ‫‪‬شلوغی و ناکافی بودن اقدامات ايمنی‬ ‫‪.1‬خانه مددجو بايد از نظر شلوغی بررسی شود‪.‬‬ ‫‪.2‬اسباب و وسايل اضافی برداشته شود‬ ‫‪.3‬استفاده از کفش هايی با کف پالستيکی يا دمپايی برای قدم‬ ‫زدن‬ ‫‪.4‬اغلب صدمات در اثر برخورد غير عمدی با اشياء موجود‬ ‫روی پله ها؛ کف اتاق؛ ميز کنار تخت؛ قفسه کتاب و ‪...‬مي‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫‪.5‬اگر در بعضی محل های کوچک از قالی استفاده می شود‬ ‫بايد با پد غير لغزنده يا نوار چسب مقاوم به لغزش محکم‬  ‫‪‬حركت ‪:‬‬ ‫‪ -‬مددجوي مبتال به اختالل حركتي در معرض انواع زيادي از‬ ‫خطرها قرار دارد ‪.‬‬ ‫‪ -‬باااي حركتاااي ‪ ،‬ماااددجو را مساااتعد اناااواع خطااارات فيزيكاااي و‬ ‫عاااطفي مااي كنااد كااه بااه ترتيااب مااي توانااد قاادرت حركاات و‬ ‫استقالل مددجورا هر چه بيشتر محدود سازد‬  ‫‪‬صدمات حسي ‪:‬‬ ‫واكنش هاي آلرژيك‪ :‬درهنگام بررسي بهداشتي ‪ ،‬پرستار بايد‬ ‫اطالعاتي راجع به آلرژيهاي غذايي ‪ ،‬شيره گياهان ‪ ،‬داروها‬ ‫و زهر ( نيش ) حشرات جمع آوري كند‪.‬‬  ‫‪‬خطر سقوط ‪:‬‬ ‫‪ -‬مددجويان مبتال به اختالل حركتي ( آسيب حركتي ) بيشتر‬ ‫در معرض خطر سقوط قرار دارند‬ ‫‪ -‬پرستار بايد وضعيت راه پله‪ ،‬حمام و نواحي با راههاي‬ ‫باريك شده ( محدود شده ) رابررسي كند‪.‬‬ ‫‪ -‬سقوط ‪ 29‬تا ‪ %89‬از كل حوادث گزارش شده در‬ ‫بيمارستان را به خود اختصاص داده است ‪.‬‬  ‫‪ ‬چه کسانی در معرض سقوط هستند ؟‬ ‫در هر سنی احتمال سقوط وجود دارد ولی بيشترين مرگ و مير درسنين باالی‬ ‫‪ 70‬سالگی رخ ميدهد‪.‬‬ ‫افراد در معرض خطر ‪:‬‬ ‫‪.1‬سن باالی ‪65‬‬ ‫‪.2‬صدمه بينايی‬ ‫‪.3‬عدم تعادل‬ ‫‪.4‬رژيم دارويی (ديورتيکها؛ خواب آورها؛ مسکن ها و آرام بخشها)‬ ‫‪.5‬تاخير در زمان بروز عکس العمل‬ ‫‪.6‬صدمات حرکتی‬  ‫‪‬شایع ترین علت سقوط در خانه ‪:‬‬ ‫‪.1‬سقوط از تخت‬ ‫‪.2‬کاهش روشنايی‬ ‫‪.3‬ريخت و پاش و شلوغی‬ ‫‪.4‬نامناسب بودن لباس‬ ‫‪.5‬سرخوردن (هنگام ورود يا خروج از وان حمام)‬  ‫ تدابیر و مراقبت ها ‪:‬‬ ‫‪.1‬از نرده های دستی در اطراف توالت و نزديک دوش و وان حمام‬ ‫استفاده شود‪.‬‬ ‫‪.2‬اتاق بيمار حتی االمکان خلوت و مرتب باشد‪.‬‬ ‫‪.3‬تختهايی که ارتفاع آنان قابل تغيير است را مي توان در زمان عدم‬ ‫حضور پرستار در ارتفاع پايين تر قرار داد‪.‬‬ ‫‪.4‬خشک کردن کف زمين و عدم استفاده از مواد غير لغزنده در‬ ‫زمان شستشو مي تواند مانع از سر خوردن بيمار و ساير افراد شود‪.‬‬ ‫‪.5‬بی نظمی مي تواند منجر به بروز حادثه شود(سيم های آزاد؛‬ ‫چهارپايه ها؛و وسايل پراکنده روی زمين ) ‪.‬‬ ‫‪.6‬شلوغی مسير رفت و آمد بيمار (مسير تخت تا سرويس بهداشتی )‬ ‫خطراتی در بر دارد‪.‬در دسترس قراردادن لوازم مورد نياز بيمار و‬ ‫نيز زنگ اخبار کمک کننده ميباشد‬ ‫ ‪.8‬چرخهای ويلچر و برانکارد را در حين جابجايی بيمار از تخت به روی آنها‬ ‫قفل نماييد‪.‬‬ ‫‪.9‬بستن افراد ناآگاه نسبت به زمان و مکان خطراتی را به دنبال دارد‪.‬‬ ‫ممکن است در زمان بروز حوادث غيرمترقبه (آتش سوزی ) مانع از حرکت‬ ‫بيمار شود‪.‬‬ ‫لوازم ايمنی (دستبندها؛کمربندو‪)...‬بايد به دستور پزشک و تاييد پرستار بکار‬ ‫روند‪.‬‬ ‫منظور از محدوديت و بستن بيمار؛استفاده از روش های فيزيکی و دارويی‬ ‫جهت کنترل يا قطع رفتار بيمارگونه مي باشد‪.‬‬ ‫ ‪.10‬نرده های کنار تخت مانع از سقوط بیمار از تخت مي شوند‪:‬‬ ‫غالبا در بیماران نابینا ؛بیهوش و تحت تاثیر خواب آورها و یا مبتالیان به‬ ‫تشنج و انواع اسپاسم های عضالنی بکار مي روند‪.‬‬ ‫توجه شود همیشه نرده ها از دو طرف باال کشیده شوند‪.‬‬  ‫‪.11 ‬در موارد استفاده از کمربنهای ایمنی در تخت به نکات زیر توجه نمایید‪:‬‬ ‫‪ -‬آنقدر محکم نبندید که بیمار در تخت احساس آزادی نکند‪.‬‬ ‫‪ -‬فشار ناشی از بستن مانع حرکت شکم و قفسه سینه بیمار نشود‪.‬‬ ‫‪ -‬فشار حاصله منجر به ایجاد حس بیقراری ؛ اضطراب و خستگی در بیمار‬ ‫نشود‪.‬‬ ‫‪ -‬در صورتیکه فقط دو اندام بسته میشود باید اندامهای مخالف هم بسته‬ ‫شوند(دست چپ و پای راست )‪.‬‬ ‫‪ -‬دقت شود اصطکاک بندها با اندامها منجر به ساییدگی پوست و ایجاد زخم‬ ‫نشود‪.‬‬ ‫‪ -‬دستها و پاها نباید بیشتر از مدت ضرورت بسته نگه داشته شوند‪.‬حداقل هر‬ ‫‪ 2‬ساعت یک بار باز شده و ماساژ داده شوند‪.‬‬ ‫‪ -‬در زیر بندها از پدهای محافظتی استفاده شود‪.‬بهترین وضعیت بي حرکت‬ ‫کردن اندامها وضعیت خمیده است‪.‬‬ ‫‪ -‬عالئم هشدار دهنده ‪ :‬رنگ پریدگی؛کبودی؛ سردی و سوزش اندام‪.‬‬  ‫‪ ‬آموزش به مددجو به منظور کاهش خطر سقوط‬ ‫‪.1‬به خانواده آموزش دهید که میزهای کنار تخت و روی تخت را نزدیک‬ ‫مددجو قرار دهند‪.‬‬ ‫‪.2‬مددجو برای پیشگیری از سرگیجه ناشی از افت فشار خون باید به آرامی‬ ‫از تخت یا صندلی برخیزد‪.‬‬ ‫‪.3‬تعبیه و استفاده از دستگیره هایی در کناره حمام و توالت در موقع نشستن‬ ‫یا برخاستن به کاهش سقوط کمک میکند‪.‬‬ ‫‪.4‬توصیه شود فرش ها و کف پوشها با دقت به کف و پله چسبیده باشند‪.‬‬ ‫‪.5‬توصیه شود کف پوشها از نوع لغزنده و سر نباشند‪.‬‬ ‫‪.6‬مطمئن شوید در هنگاه انتقال مددجو‪ ،‬ویلچر قفل باشد‪.‬‬ ‫‪.7‬مطمئن باشید صدای زنگ مددجو به پرستار میرسد(محل زنگها در حمام و‬ ‫باالی سر بیمار را نشان دهید و از کارکرد صحیح آن مطمئن شوید)‪.‬‬ ‫‪.8‬نحوه بکارگیری و موارد استفاده از نرده های کنار تخت و کمربندهای‬ ‫ایمنی را آموزش دهید‪.‬‬  ‫‪‬پیشگیری از آتش سوزی‬ ‫‪.1‬ممنوعيت استعمال دخانيات در محيط بيمارستان ‪.‬‬ ‫‪.2‬نصب عالئم منع مصرف دخانيات در نزديک محل نگهداری‬ ‫مواد شيميايی و گازها‪.‬‬ ‫‪.3‬منع استعمال دخانيات در بيماران گيج و مصرف کننده داروهای‬ ‫خواب آور‪.‬‬ ‫‪.4‬نگهداری حاللها‪ ،‬رنگها و روغن های قابل اشتعال در مکانهای‬ ‫مناسب و دور از احتمال آتش سوزی‪.‬‬ ‫‪.5‬استفاده از دستگاههای اطفای حريق در موارد لزوم‪.‬‬ ‫‪.6‬پرستار بايد هم جای دستگاه اطفای حريق را بداند و هم با طرز‬ ‫کار آن آشنا باشد‪.‬‬  ‫‪ ‬مسئولیتهای پرستار در زمان وقوع آتش سوزی‬ ‫‪.1‬بيماران را از محيط خطر دور کند‪.‬‬ ‫‪.2‬وقوع آتش سوزی را با زنگ خطر مخصوص اعالم نمايد‪.‬‬ ‫‪.3‬فضای آتش سوزی را محدود کند و از تهويه هوا بکاهد(تمام دربها و پنجره‬ ‫ها بسته شوند)‪.‬‬ ‫‪.4‬وسايل اطفای حريق را بکار بندد‪.‬‬ ‫‪.5‬رهبری فعاليت ها در زمان آتش سوزی با مسئول شيفت می باشد‪.‬‬ ‫‪.6‬بيمارانيکه قادر به راه رفتن نيستند بايد با تختشان به محل امن منتقل شوند‪.‬‬  ‫‪ ‬مسمومیت‬ ‫سم ‪:‬هر ماده ای که در صورت مصرف ؛استنشاق يا جذب توسط بدن به‬ ‫سالمتی فرد آسيب بزند را گويند‪.‬‬ ‫سموم ميتوانند به سيستم تنفس؛ گردش خون ؛ اعصاب ؛ کبد ؛ گوارش و کليه ها‬ ‫آسيب وارد نمايند‪.‬‬ ‫شايع ترين علت مسموميت در نوپايان ‪ :‬مسموميت در اثر خوردن مواد شيميايی‬ ‫خانگی‬ ‫نوجوانان بيشتر برای خودکشی دارو مصرف می کنند‪.‬‬ ‫خطر مسموميت دارويی در سالمندان ‪:‬کاهش بينايی و اختالل حواس ‪.‬‬  ‫‪ ‬رهنمودهای الزم در مسموميتها‬ ‫‪.1‬عالئم و نشانه های ناشی از مصرف اتفاقی مواد سمی را بررسی کنيد‪.‬‬ ‫‪.2‬نوع و مقدار ماده خورده شده را تعيين کنيد تا بتوان نوع و مقدار صحيح‬ ‫پادزهر مورد نياز را مشخص کرد‪.‬‬ ‫‪.3‬در صورت نياز محتويات استفراغ را به مرکز کنترل سم جهت انجام آزمايش‬ ‫تحويل نماييد‪.‬‬ ‫‪.4‬در صورت دستور پزشک بيمار را وادار به استفراغ نماييد‪.‬‬ ‫‪.5‬در هنگام استفراغ سر بيمار را به يک طرف بگردانيد تا احتمال آسپيراسيون‬ ‫کم شود‪.‬‬ ‫‪.6‬در صورت مسموميت با مواد زير هرگز مددجو را وادار به استفراغ نکنيد‪:‬‬ ‫آب قليايی‪ ،‬پاک کننده های خانگی‪ ،‬محصوالت نفتی مانند گريس و روغن جالی‬ ‫مبل‪.‬‬ ‫پايان‬