Viral Enfeksiyonlar ve Prionlar Sunumu PDF

VİRAL ENFEKSİYONLAR ve PRİONLAR Prof. Dr. Arzu Sayıner Tıbbi Mikrobiyoloji AD  Viral Enfeksiyonlar Viruslar nasıl bulaşır? Viruslar vücutta nasıl yayılır? Viruslar nasıl ve ne tür hastalıklar yaparlar?  VİRUSLAR NASIL BULAŞIR ? Horizontal bulaş (konaktan kon...

VİRAL ENFEKSİYONLAR ve PRİONLAR Prof. Dr. Arzu Sayıner Tıbbi Mikrobiyoloji AD  Viral Enfeksiyonlar Viruslar nasıl bulaşır? Viruslar vücutta nasıl yayılır? Viruslar nasıl ve ne tür hastalıklar yaparlar?  VİRUSLAR NASIL BULAŞIR ? Horizontal bulaş (konaktan konağa) İnsan - insan Direkt temas Cinsel temas Aerosol Fekal-oral Kan, kan ürünleri, organ nakli Vektör Hayvan – insan Direkt temas Vektör  VİRUSLAR NASIL BULAŞIR ? Vertikal bulaş Anne – çocuk Gebelik süresince (plasenta – fetus) Doğumda (kan ve salgılarla temas) Emzirme (anne sütü)  VİRUSLARIN GİRİŞ KAPILARI Hasarlı deri veya mukozalar (HPV, HSV-1, HSV-2, HIV, HBV, HCV) Solunum sistemi (Adenovirus, Influenza virus, Rhinovirus, Paramyxoviruslar, VZV) GİS (HAV, HEV, Poliovirus, Rotavirus, Adenovirus)  Viral patogenez KONAK VİRUS Reseptör Reseptöre tutunma molekülleri – Genetik özellik Bağışık yanıttan kaçış Yaş mekanizmaları – Küçük çocuklar ve yaşlılar daha – Antijenik değişiklikler duyarlı – Bağışık yanıtta rol alan Metabolik durum hücrelerin enfeksiyonu – Beslenme – Bağışık yanıttan korunan – Gebelik hücrelerin enfeksiyonu – Tanınmanın engellenmesi, – Vitamin A eksikliği vb…. Bağışık yanıt Çevresel faktörler (ısı, UV, vb)  Patogenez Virus  enfeksiyon  hastalık (klinik belirtiler) İnkübasyon : gün - yıllar Hastalık belirtileri Lokal bağışık yanıt Sistemik bağışık yanıt  bellek oluşumu  Virülans faktörleri Viral replikasyonu  Virus bulaşı  Virusun hedef dokuya ulaşma ve bağlanma yeteneği  Bağışıklık sisteminden kaçış Virülans kaybı = Atenüasyon  Virusun hücreye etkisi Değişiklik yok. Hücrede patolojik değişiklikler ve/veya ölüm a. Virusun replikasyonu sonucu - Hücreye ait makromolekül sentezinin azalması veya durması - Membran hasarı (lizis, vb) b. İmmun yanıta bağlı hücre hasarı c. Apopitoz Büyümenin kontrol edilemez hale gelmesi Virusların konak hücreye etkileri Transformasyon Lizis Virus yapımı var Persistan (kronik) enfeksiyon Virus yapımı var Latent enfeksiyon Virus yapımı yok  Viral Enfeksiyon Paternleri Akut enfeksiyon Klinik belirtiler – İyileşme  immun yanıt sayesinde virus saçımı – Sekel ile iyileşme (ör: bazı viral ansefalitler) – Ölüm Kronik enfeksiyon – Ömür boyu gizli/subklinik enfeksiyon (ör: CMV) – Rekürran/tekrarlayan: Reaktivasyonlar sonucu dönem dönem akut enfeksiyonun ortaya çıkması (ör: HSV) – Önce uzun süre asemptomatik, sonra hastalık (ör: HIV) – Alevlenmeler ile giden enfeksiyon (ör: HBV, HCV) – Kanser (HPV: serviks kanseri, HBV/HCV: karaciğer kanseri) – Yavaş enfeksiyon (JC virus)  Viral Hastalık Viral enfeksiyonların çoğu asemptomatiktir. – Virus için avantajlı durum. Farklı viruslar aynı klinik tabloya yol açabilir. Bir virus farklı klinik tablolara neden olabilir. – Bulaşma yolu Asemptomatik veya Ağır hastalık veya ölüm hafif hastalık – Bulaşan virus miktarı – Bireyin bağışık yanıtı Bağışık bellek (geçirilmiş infeksiyon / aşılanma) Bağışıklık sistemini etkileyen faktörler – Yaş, cinsiyet, beslenme, genetik özellikler,… – Bağışık yetmezlik  Bağışık (immun) yanıt Viral enfeksiyonun sonucunu belirleyen en önemli faktör – Virus vücuttan tamamen temizlenir ve tam iyileşme – Temizlenme olmaz  persistan/latent enfeksiyon Enfekte hücrelerin yıkımı  hastalık Hücresel bağışık yanıt  Enfekte hücrelerin yok edilmesi sayesinde enfeksiyonun kontrolü ve/veya sonlandırılması Sıvısal bağışık yanıt  Enfeksiyonu önler. Hücre dışındaki viruslara etkili. Koruyucu antikorlar.  Viral hastalık Lokal Sistemik Örnek Solunum yolu inf. Kızamık Patolojinin yeri Giriş kapısı Uzak bir bölge/doku İnkübasyon süresi Kısa Uzun Viremi Yok Var Bağışıklık süresi Değişken – Genellikle uzun genellikle kısa Sekretuvar IgA Genellikle önemli Genellikle önemsiz  Viral Enfeksiyonlarda Tanı Yöntemleri Direkt Yöntem İndirekt Yöntem Virusun gösterilmesi Virus antijenlerine karşı – Elektron mikroskobu üretilen antikorların – Kristallografi saptanması Hücre kültürü / deney hayvanı / embriyonlu ymt Virusların antijenlerinin saptanması Virusların nükleik asidinin saptanması  Viroid Küçük, çembersel, ss RNA molekülü Bitkilerde patojen Hücre dışında iken kapsülsüz, çıplak RNA halinde bulunur. Protein kodlamaz Tohum veya popolenle bulaşır.  Prion Hastalıklı protein  Bulaşıcı süngerimsi ensefalopati (TSE) etkeni – Denge ve tonus bozuklukları, kasılmalar, demans, ölüm Hipotez: Normal prion proteinin hastalık yapıcı protein haline www.virtuallaboratory.net dönüşmesi PrPc  PrPSc Stanley B. Prusiner, 1997 Nobel ödülü “Infectious agent with proteinlike  Prion Konak proteinin anormal izoformu SSS’de birikme www.chem.tue.nl Beyinde süngerimsi değişiklikler Demans ve ölüm Klasik sterilizasyona dirençli Protein bulaşıcı  İnsanda Prion Hastalıkları Creutzfeld-Jakob hastalığı (CJD) – Klasik – Varyant – İnfekte et tüketimi ile ilişkili Kuru – Papua Yeni Gine – gelenekler ile ilişkili Gerstmann-Straussler-Schenker (GSS) sendromu Fatal insomnia – Ailesel – Sporadik Creutzfeldt-Jakob hastalığı Klasik CJD – Sporadik (%85-90) İnsidans: 1 / 1 000 000 – Ailesel (%5-10) PRP gen mutasyonu – İyatrojenik (