Spiritualiteit Les 6 (Dutch Past Paper PDF)

Les 6 : Moeten we nog spiritueel zijn? 1. Wat is spiritualiteit ===================== 1. Klassieke definities -------------------- - "Spiritualiteit is de persoonlijke ervaring waarin de mens zich op geestelijk vlak laat voeden door wat hij/zij buiten zichzelf als zinv...

Les 6 : Moeten we nog spiritueel zijn? 1. Wat is spiritualiteit ===================== 1. Klassieke definities -------------------- - "Spiritualiteit is de persoonlijke ervaring waarin de mens zich op geestelijk vlak laat voeden door wat hij/zij buiten zichzelf als zinvol ervaart." - "Het vermogen om te leven vanuit het 'ware zelf' dat samenvalt met een intuïtief bewustzijn van universele verbondenheid" - "De dynamische en bemiddelde betrokkenheid van de menselijke persoon op een transcendente dimensie" - "De eenheidservaring waardoor je je openstelt voor levensparadoxen" 2. Belangrijke elementen --------------------- - Vertrekt vanuit persoonlijke ervaring en het (ware) zelf? - Betrokkenheid op of relatie met op iets buiten (groter dan) mezelf? - Omgaan met levensparadoxen? - Zin? - Eenheidservaring? 3. Iedereen spiritueel? -------------------- - Iedere mens heeft spirituele en levensbeschouwelijke capaciteiten: 1. de mogelijkheid om na te denken over de zin en betekenis van je leven 2. en jezelf te begrijpen als deel van een groter geheel dat het ego overstijgt - Spirituele vraag: wat is de moeite om je leven aan te wijden? Wat is belangrijk genoeg om er iets voor op te geven of te riskeren? Waarvoor laat je gemakzucht en luiheid achterwegen? spiritualiteit vraag om **overgave** en leidt tot **bezieling** Overgave als kernwoord ---------------------- - De moed om jezelf te geven zonder terughoudendheid - De bereidheid om het ego los te laten (decentralisatie) - Je laten leiden door iets dat groter/belangrijker is dan jezelf - Cfr. Kwetsbaarheid Overgave gaat over kwetsbaarheid Moed om te springen, jezelf te geven aan de wereld roeping, Het komt van buitenaf, niet van in jezelf, er is iets buiten u dat u roept Roeping : Het is radicaal. Je bent trouw aan de wortels in de grond. Spiritueel leven : Op zoek gaan naar een roeping, naar een zinvolle manier zoeken die je mens maakt en niet alleen in jezelf opgesloten blijven zitten Keuzes maken die verder gaan dan het oppervlakkige, die ons uit onszelf trekken. Een wereld zonder spirit? ========================= Een "spirit" in de marge? - Spiritualiteit is naar de marge van de samenleving geduwd het is hooguit een bijzaak geworden - Diepere overtuigingen worden vaak gezien als obstakels voor het vlot laten verlopen van maatschappelijke en economische transacties (cfr. Susan Neiman over het huidige beeld van volwassenwording) diep maatschappelijk cynisme - Logisch gevolg van maatschappij die flexibiliteit, aanpassing en individualisme naar voor schuift? - Leven we in een maatschappij zonder "spirit"? We leven in een wereld zonder spirit, het is aan het verwijnen. Privatisering en individualisering ---------------------------------- - Privatisering spiritualiteit en levensbeschouwing: het idee dat religieuze of diepere overtuigingen iets "privé" zijn waarover je niet teveel praat in het openbaar en die enkel betekenisvol zijn in de privé sfeer - Spiritualiteit als een individualistische en privé aangelegenheid (cfr., esoterische vormen van spiritualiteit, spiritualiteit als zelfontplooiing,...) - Privatisering impliceert schizofrenie: je zet je overtuigingen aan of uit naar gelang de situatie ("neutraliteit") Meditatie, mindfulness -\> niet verbeteren en streven maar dingen aanvoelen hoe ze zijn. De def van mindfulness de dag van vandaag is dus fout. - Individualisering: verlies van sociale dimensie van religiositeit en focus op spiritualiteit als deel van individuele ontplooiing - Spiritualiteit staat los van de sociale dimensie: het is geen onderdeel van de maatschappij of de gemeenschap --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- "Neem het inhouse mindfulness-programma dat werd ontwikkeld door Google. Joshua Eaton schrijft op de Amerikaanse mediasite Salon: ʻDe "3 stappen om corporate mindfulness te bouwen", zoals ontwikkeld door Google, stellen een specifieke vorm van individuele spirituele ontwikkeling boven elke vorm van collectief bewustzijn of sociaal activisme.' **Mindfulness wordt gebruikt om beter om te gaan met stress, maar vooral ook om uiteindelijk binnen het hypercompetitieve, kapitalistische systeem beter te presteren, om een ʻedge' te hebben. De oplossingen worden gezocht in jezelf en niet in kritiek op de wereld om je heen**. *Alles is naar binnen gekeerd*. Wellicht voel je een diepe verbinding met het universum, maar een praatje maken met je buurvrouw op het meditatiekussen naast je? Nou, nee. Die opmerking van je baas heeft misschien wel te maken met een verziekte werkcultuur? Wie weet, maar ondertussen ben jijvreselijk mindful en laat je al die negatieve gevoelens van je afglijden. ʻLike water from a duck.'" --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Laïcisering ----------- - Gelaïciseerde religie en levensbeschouwing: levensbeschouwing zonder geloof/spiritualiteit, herleidt tot bepaalde traditie elementen of bepaalde gebruiken - Religie en levensbeschouwing is welkom, maar alleen als ze zich inpast in het dominante maatschappelijke paradigma (als ze niet tegen de stroom ingaat en binnen de lijntjes kleurt) - religie en levensbeschouwing wordt ontdaan van hun scherpe kanten en wordt onschadelijk gemaakt (ontdaan van hun maatschappijkritiek en toekomstvisie) - Steriele traditie zonder diepere overtuigingen (religie zonder "God") 7. Commodificatie van spiritualiteit --------------------------------- - Commodificatie is het proces waarbij steeds meer aspecten van het menselijk handelen en de resultaten daarvan worden uitgedrukt in een geld of nutswaarde in plaats van de intrinsieke of inherente waarde. - Iets tot "goederen/producten" maken verhandelbaar, inwisselbaar, kwantificeerbaar,... - Spiritualiteit wordt een product dat herleid wordt tot zijn "nut": iets dat ons welzijn verhoogt of ons productiever maakt - Vb. Commercialisering van mindfulness +-----------------------------------------------------------------------+ | **Maar: Religie/levensbeschouwing heeft vaak iets radicaal: het vraag | | om toewijding en consistentie in je handelen en leven (geen | | lauwheid)** | | | | "Zo beschrijft hij een houding in yoga, de ʻcorpse pose', waarbij je | | stil ligt. Als een lijk. Het gaat daarom het ʻafsterven van de | | verschillende manieren van zijn waar we aan gehecht zijn'. Als we dat | | laten afsterven, dan sterft ook het idee van onszelf als uniek en | | speciaal wezen. **ʻHet is een ervaring van complete openheid, van | | connectie. Van niet-referentiële compassie. Je voelt dat je in | | relatie staat tot de wereld om je heen. Dat je onderdeel bent van het | | grotere geheel. Dat overstijgt uiteindelijk zelfs de dood**. Als je | | dat voelt, dan weet je: ik kan nu doodgaan en het zou prima zijn.' | | Kabat-Zinn noemt het een ʻnegentig graden rotatie in bewustzijn' en | | hij is ervan overtuigd dat de daaruit voortvloeiende affectieve | | aandacht uiteindelijk zal leiden tot een fundamenteel betere wereld. | | ʻHet gaat niet meer om slimmigheid. Om "spelen" met het systeem. Dat | | soort slim denken heeft ons de bankencrisis gebracht. En nucleaire | | wapens. Alles wat slechts gebaseerd is op discursieve gedachten heeft | | geen moraal. Het bewustzijn van die gedachten heeft dat wel." | +-----------------------------------------------------------------------+ Focussen niet op jezelf, niet doen omdat je denkt dat je moet doen maar voelen wat je roeping is. het is door je te openen dat je de roep van de wereld kan horen. Op zoek naar een hedendaagse spiritualiteit =========================================== Spiritualiteit vandaag? - Zin ontstaat uit diepere verbinding met jezelf, de wereld en de ander - Diepe verbinding vraagt om **overgave:** 1. Overgave aan jezelf: aanvaarden, decentraliseren en "genoeg zijn" 2. Overgave aan de ander (kwetsbaarheid): de mens als sociaal wezen 3. Overgave aan de wereld: roeping en arbeid 8. Overgave aan jezelf ------------------- - Ik mag zijn wie ik ben (daar kan ik immers niets aan veranderen) Ik ben waardevol omdat ik mens ben ("genoeg zijn") - Ik hoef mezelf niet uit te buiten (ik hoef geen "prestatiesubject" te zijn) - Ik hoef niet obsessief met mijn zelfontplooiing en ego bezig te zijn - Ik **hoef alleen te beslissen wat ik in de wereld doe en wat ik wil toevoegen aan mezelf** Stel ik mij kwetsbaar op of niet? Dit ligt bij jezelf. Overgave aan de "ander" ----------------------- - Vraagt om overgave aan de kwetsbaarheid en het loskomen van individualisme - kwetsbaarheid als noodzakelijk: loslaten van drang tot controle en dominantie over andere - Loslaten van het oordeel over de andere de wereld moet niet verdeelt worden in "goede" en "slechte" mensen - Nederigheid: loslaten van het verlangen om groter te zijn dan anderen - Ieder leven is waardevol, net als het mijne radicale solidariteit/liefde 10. Overgave aan de wereld ---------------------- - **Roeping**: je overgeven aan idealen, aan een gedeeld toekomstbeeld - Roeping is een diepe persoonlijke keuze maar geen ego je laten leiden door iets dat groter is dan jezelf, ook als je daar persoonlijk offers voor moet brengen - Scheppende relatie aangaan met de wereld: wat wil ik doen in de wereld? (cfr. **Arbeid**) - Schepping=relatie we bezitten de wereld niet, we bewerken en vormen ze samen Zoektocht naar jezelf aan de wereld te geven, we hebben allemaal iets te geven op onze manier. Bereid zijn om dat te doen ookal vraagt het veel, het vraagt soms offers op. Zie jezelf als een scheppend wezen. Op een creatieve manier, vanuit jezelf iets maken. Waar wordt spiritualiteit geboren? ---------------------------------- - Waar mensen bereid zijn hun eigen comfort te riskeren om een betere wereld te winnen (waar toekomst geboren kan wordt) - Waar mensen zich durven overgeven aan datgene wat al het andere overstijgt zelftranscendentie is pas mogelijk wanneer er iets zinvol buiten onszelf bestaat - Waar mensen zichzelf erkennen als deel van een menselijke gemeenschap en dezelfde werkelijkheid (universele verbondenheid) 12. Een wereld zonder spirit ------------------------ - Is een wereld waarin de mens (als sociale wezen) eenzaam is - Is een wereld zonder diepere solidariteit - Is een wereld zonder universele menselijke waardigheid - Is een wereld van eindeloze consumptie, afleiding en zelfuitbuiting zonder horizon of zin - Is een wereld zonder toekomst: een wereld van groei zonder doel; van steeds meer van hetzelfde - Is een wereld waarin we nooit genoeg zullen zijn 4. Spiritualiteit als zijnskwaliteit: overgave en roeping ====================================================== 13. De geest: spiritualiteit als vuur --------------------------------- - In het christendom wordt spiritualiteit voorgesteld als vuur: 1. **Vernietigend**: het ontdoet je van alles wat je ervan weerhoudt om ten diepste mens te zijn 2. **Transformerend**: het vormt je tot een nieuwe mens 3. **Ontvlammend**: het ontwaakt een radicale keuzen voor de weg van het diep menselijk (Agape: de liefde) spiritualiteit herinnert ons aan de radicaliteit van dingen 14. Spiritualiteit als zijnskwaliteit? Overgave en roeping ------------------------------------------------------ **Overgave**: 1. Bereidheid om je te laten leiden door iets dat groter is dan jezelf 2. Bereidheid om de drang naar controle over jezelf en anderen los te laten 3. Loslaten van het ego om ruimte te creëren voor het "Anderen" **Roeping** 1. Vuur en bewogenheid: geen lauwheid maar radicaal in de wereld durven zijn 2. Liefde (Agape): Je kan jezelf maar loslaten als er iets belangrijk buiten jezelf bestaat § gg