Cykl Życia Organizacji (PDF)

10.01.2025 Temat 12 1  Cykl życia organizacji to ciąg zmian od narodzin do śmierci.  Składa się z sekwencji kolejnych faz (etapów).  Jeśli działalność organizacji jest skoncentrowana na jednym produkc...

10.01.2025 Temat 12 1  Cykl życia organizacji to ciąg zmian od narodzin do śmierci.  Składa się z sekwencji kolejnych faz (etapów).  Jeśli działalność organizacji jest skoncentrowana na jednym produkcie/usłudze lub grupie produktów/usług, to jej cykl życia zdeterminowany będzie cyklem życia oferowanych produktów/usług.  Cyklem życia organizacji można zarządzać – modyfikować (wydłużać) jego poszczególne fazy, „odmładzać” organizację powracając do faz wcześniejszych. 2  organizacja może rozpocząć nowy cykl życia – są 3 alternatywne możliwości: 1) organizacja zmienia w zasadniczy sposób swój potencjał, profil działania, wykorzystywane czynniki wytwórcze, rynki sprzedaży i/lub rynki zaopatrzenia, zachowując formalne atrybuty tożsamości (nazwę, siedzibę, znak itp.) ; 2) organizacja łączy się z inną organizacją, przechodzi przez proces podziału i/lub odłączenia się jej części; 3) organizacja wchodzi w nowe związki z innymi organizacjami (np. w skład koncernu, spółki kapitałowej), nie tracąc swojej tożsamości, zmieniając przy tym swoje cele, strategię, strukturę. 3 1  10.01.2025  mają charakter sekwencyjny;  pojawiają się w kolejności, którą trudno jest odwrócić;  poszczególne etapy wywierają różny wpływ na kształtowanie się wielu charakterystyk organizacji. 4 1. Faza przedsiębiorczości:  cel – przetrwanie, osiągnięcie w miarę bezpiecznej pozycji na rynku,  orientacja na otoczenie, klientów, rynek,  działania przedsiębiorcze, wysoka aktywność i innowacyjność pracowników,  organizacja jest mała, elastyczna, potrzeba niewiele planowania i koordynacji,  dominują stosunki nieformalne oraz wysoki poziom identyfikacji pracowników z organizacją,  główny instrument zarządzania – kultura organizacyjna,  częściowe wykorzystywanie niektórych elementów struktury organizacyjnej (procedur) oraz strategii. 5 2. Faza kolektywności (zespołowości):  cel – doskonalenie umiejętności pracy w zespole i współdziałania pracowników,  dominuje komunikacja nieformalna,  brak formalnego określenia ról i pozycji organizacyjnych,  pracownicy identyfikują się z organizacją i wspólnie realizują misję i cele strategiczne,  słabnie znaczenie kultury organizacji na rzecz struktury organizacyjnej (bez widocznych oznak biurokracji),  trwa innowacja. 6 2  10.01.2025 3. Faza formalizacji i kontroli:  rolę norm i wartości przejmują struktura organizacyjna i procedury,  instytucjonalizuje i formalizuje się coraz więcej obszarów funkcjonowania organizacji,  cele zarządzania – stabilność, przewidywalność, sterowność, wydajność,  do systemu zarządzania wprowadza się wiele formalnych i standardowych sposobów działania (szczególnie w zakresie planowania, kontroli i podejmowania decyzji). 7 4. Faza odnowy:  organizacja ponownie „otwiera” się na zewnątrz,  cel – przyspieszenie rozwoju organizacji (poprzez zwiększenie zakresu ekspansji i zróżnicowanie działalności),  odrzucane są stare sposoby zarządzania organizacją,  powstaje nowa kultura organizacyjna,  poszukiwanie nowego wzorca równowagi organizacyjnej,  zmianie ulegają struktura organizacyjna (poziom specjalizacji stanowisk, zakres centralizacji, spłaszczenie), procedury organizacyjne, strategia rozwoju organizacji. 8 W każdej z faz pojawiać się mogą zjawiska (procesy, zachowania, struktury) grożące powstaniem kryzysu:  w fazie przedsiębiorczości – chaotyczność, improwizacja, konflikty i nieporozumienia między uczestnikami,  w fazie kolektywności – niechęć do współdziałania i brak przywództwa,  w fazie formalizacji i kontroli – biurokratyzm,  w fazie odnowy – opór przeciw zmianom. 9 3  10.01.2025  każda faza kończy się kryzysem zagrażającym przetrwaniu organizacji,  szczególnie uwidacznia się to w fazie I, gdyż wiele organizacji nie jest w stanie wyjść poza tę fazę,  każda faza zawiera w sobie zalążki kolejnego kryzysu dlatego, że mechanizmy dopasowane do jednej fazy nie są właściwe w innych fazach cyklu,  wszystkie organizacje przechodzą takie cykle i prawie żadnej nie omijają wstrząsy i trauma związane z przechodzeniem z jednej do drugiej fazy cyklu, mimo iż są one dobrze opisane i można się dobrze do nich w praktyce przygotować, 10  tylko dramatyczna gotowość do okresowych rewolucji organizacyjnych pozwala im trwać niemal wiecznie,  rewolucje organizacyjne nie przychodzą same – zarządzanie cyklem życia organizacji polega na tym, aby zrozumieć, że czas sukcesu w każdym cyklu jest najlepszym momentem na dokonanie radykalnej zmiany. 11 4