Samenvatting Koolstofcyclus PDF

**De koolstofcyclus in het systeem aarde:** [Systeem aarde:] Alle gesteenten waaruit de aarde bestaat = **de geosfeer ( lithosfeer = bovenste laag geosfeer)** **Dampkring = de atmosfeer** = een mengsel van gassen rond de aarde Al het aanwezige water op de aarde vormt **de hydrosfeer** De woonpl...

**De koolstofcyclus in het systeem aarde:** [Systeem aarde:] Alle gesteenten waaruit de aarde bestaat = **de geosfeer ( lithosfeer = bovenste laag geosfeer)** **Dampkring = de atmosfeer** = een mengsel van gassen rond de aarde Al het aanwezige water op de aarde vormt **de hydrosfeer** De woonplaats voor alle levende organismen: planten ,dieren en mensen vormen **de biosfeer** **De geosfeer, atmosfeer, hydrosfeer en de biosfeer samen = het systeem aarde** Deze sferen staan in relatie met elkaar en beïnvloeden elkaar , als er iets gebeurt in de ene sfeer, reageren de andere sferen tot het evenwicht is hersteld **Menselijke activivteiten verstoren het evenwicht binnen in het sysyteem aarde waardoor het onder druk komt te staan.** [de natuurlijke koolstofcyclus:] **koolstof ( C** ) scheikundig element in grote hoeveelheden op de aarde aanwezig alle levende organismen ( ook mensen) opgebouwd uit koolstofverbindingen **Koolstof** deel van de broeikasgassen: koolstofdioxide (CO~2~) en methaangas ( CH~4~) Binnen het systeem aarde wordt koolstof opgeslagen. De atmosfeer, geosfeer, hydrosfeer en de biosfeer reservoir waarin koolstof wordt vastgehouden Tussen reservoirs C uitgewisseld Uitwisseling van koolstof tussen de verschillende sferen = **de koolstofcyclus** ( **korte** en **lange** koolstofcyclus bestaat) Planten doen aan **fotosynthese** : ze halen CO~2~ uit de lucht en ze zetten die, onder invloed van zonlicht en m.b.v. water, om naar nieuwe koolstofverbindingen (suikers) en zuurstofgas (O~2~). Koolstofverbindingen zitten vast in de plant maar kunnen opnieuw vrijkomen: - Geen zonlicht planten doen omgekeerde reactie van fotosynthese CO~2~ uitademen in de atmosfeer - Dieren eten plant op bij vertering C verbindingen als gas of uitwerpeselen uitgestoot Wnr plant bladeren verliest of afsterft bacteriën of schimmels breken plant af m.b.v. zuurstof. Uitwerpselen dieren ook door bacteriën ontbonden. **De bacteriën zorgen ervoor dat dat de koolstofverbindingen in de geosfeer worden opgenomen en in de atmosfeer worden vrijgegeven.** Biosfeer ook in oceaan. Bovenste laag oceaan wieren en plankton doen aan fotosynthese. **Plankton** verzamelnaam voor alle microscopische kleine dieren en planten die in water zweven. Plankton wisselt net zoals bij planten CO~2~ uit met de hydrosfeer en atmosfeer Als er bij gestorven plankton of afgestorven plantenmateriaal geen zuurstof kan , kan het ontbinden ervan niet starten. In de begraven organische resten nog altijd koolstofverbindingen door hoge druk en temperatuur aardolie, aardgas en steenkool ontstaat in de geosfeer De mens gebruikt deze koolstofhoudende stoffen als brandstof. Omdat deze bestaan uit oud levend materiaal , spreek je van **fossiele brandstoffen.** **Onder de geosfeer bevinden zich dus grote reservoirs van C onder de vorm van fossiele brandstoffen.** Oceaanwater reservoir. CO~2~ uit de lucht lost op in het water doordat CO~2~ reageert met water. het oceaanwater stoot ook weer traag CO~2~ uit. C wordt ook nog op een andere manier in de oceaan opgeslagen: sommige soorten plankton gebruiken de opgeloste koolstof bij hun groei , de koolstof wordt opgenomen in het plankton en er ontstaat een kalkskelet (kalk = CaCO~3~). Als die organismen bezinken vormen ze samen met schelpjes grote kalksteenbanken. Deze kalksteenbanken ook reservoirs waarin koolstof is opgeslagen. Reservoirs in de geosfeer houden koolstof miljoenen jaren vast. Maar soms gesteenten met fossiele brandstoffen en kalkgesteenten terug aan het aardopp. Bv. bij gebergtevorming Gesteenten komen onder invloed van de weerselementen ze verweren en geven CO~2~ vrij in de atmosfeer Vorming fossiele brandstoffen en uitwisseling met atmosfeer duurt miljoenen jaren **lange koolstofcyclus** Vulkanen behoren tot de lange koolstofcyclus: som stoten ze veel CO~2~ uit in korte tijd, maar die CO~2~ is miljoenen jaren in de geosfeer vastgehouden. [Systeem aarde onder druk:] In het systeem aarde is er een vaste hoeveelheid C die tussen de reservoirs circuleert. Tot eind 18^de^ ( industriële revolutie) eeuw was de koolstofcyclus in het systeem aarde in evenwicht. Er kwam evenveel C vrij in de atmosfeer dan dat er werd opgeslagen. Soms Vulkaanuitbarsting veel CO2 de atmosfeer ingestuurd verstoring evenwicht maar het herstelde zich Hoeveelheid C in de atmosfeer belangrijk vr het klimaat C zit onder de vorm van CO2 en CH4 in de atmosfeer. Samen met waterdam H2O broeikasgassen zorgen voor het **natuurlijk broekaseffect:** De aarde zet zonnestralen om in warmte en straalt die warmte uit naar de atmosfeer, maar broeikasgassen houden de warmte bij. Broeikasgassen zorgen voor een aangename temperatuur op aarde. Sinds industriele revolutie mens fossiele brandstoffen uit de grond opwekken energie. Verbranden fossiele brandstoffen extra CO2 in de atmosfeer. Laatste jaren meer ontbossing voor landbouw, industrie en uitbreiding steden minder planten om CO2 uit de lucht te halen In atmosfeer op korte tijd een enorm overschot aan CO2 ontstaan evenwichten, vooral in de lange koostofcyclus verbroken Door Toegenomen hoeveelheid C in de atmosfeer versterkt broeikaseffect wereldwijde klimaatverandering. Die beïnvloed de biosfeer, hydrosfeer en atmosfeer. het systeem aarde komt onder druk te staan **Menselijke activiteiten zorgen voor een uitstoot van veel CO2. Dit gebeurt op zo een korte tijd dat het evenwicht in de koolstofcyclus zich niet kan herstellen.**