Samenvatting J2S1 Kunsttheorie PDF

Jeroen's bonita samenvatting: kunsttheorie jaar dos, semester uno College hofcultuur, absolutisme en Versailles - Lodewijk XIV (1638-1715) \- Lodewijk is 7 wanneer hij koning wordt, moeder regeert met adel voor hem omdat hij nog te jong is om te regeeren. \- Lodewijk is eigenwijs, heeft een fa...

Jeroen's bonita samenvatting: kunsttheorie jaar dos, semester uno College hofcultuur, absolutisme en Versailles - Lodewijk XIV (1638-1715) \- Lodewijk is 7 wanneer hij koning wordt, moeder regeert met adel voor hem omdat hij nog te jong is om te regeeren. \- Lodewijk is eigenwijs, heeft een fascinatie voor theater en muziek engroeit op in Parijs - In die tijd heerst onrust in Frankrijk: -Godsdienst twisten - Lodewijk trouwt een economisch huwelijk met Maria-Theresa van Spanje. Hierbij komen bijvoorbeeld de koloniën, godsdienst en grootmachten kijken. - **Lodewijk wordt koning (1661)** -''L\'état C'est moi'' (de staat ben ik). -Absolute macht verkregen door God is wat Lodewijk gebruikt als argument, daardoor alles gerechtvaardigd. -Absolutisme: Lodewijk wordt de absolute forst -Droit divin: goddelijk recht, god heeft hem aangewezen. - **Politiek onder leidng van Lodewijk:** **-Lodwijk is minder afhankelijk van adel tijdens het regeren maar heeft wel adviseurs, o.a. Colbert.** **-Lodewijk is minder afhankelijkheid van de adel door ze te laten verblijven op versaille, dit is verplicht een gedeelte van het jaar. Hieruit ontstaat hofcultuur.** **-Leger wordt beroepsleger, is nu meer betrouwbaar want ze worden betaald.** - **Economie:** **-Veel export en weinig import als systeem, dit is het Colbertisme.** - **Godsdienst:** **-Einde van godsdienstvrijheid want er ontstaat een staatsgodsdienst, katholicisme.** - **Paleizen:** **-Lodewijk groeit op aan Le petit Bourbon, nu het louvre.** **-Vies paleis waar hij niet zijn droomtheater kon uitvoeren. Hierdoor laat Lodwijk het paleis in Versaille bouwen naar zijn eigen wens.** - **Le roi Danse (de dans koning):** **-Lodewijk introduceert ballet als kunstvorm. (Mannelijk).** **-Openingsscene te Deum (=aan god) uitgevoerd door La Petite Bande.** **-Componist Lulli uit Italië, eerst opera's (vader van de Franse-opera) en wordt hofcomponist. Daarnaast richt hij de muziekacademie op.** **-Werkt ook samen met Moliere (toneelschrijver).** - **Le Ballet de la Nuit:** **-12 uur durende voorstelling, met daarin 43 optredens van verschillende groepen.** **-Alles rondom het thema goed en kwaad.** **-Lodwijk XIV danste hierin 6 verschillende rollen.** **-Begon om 18:00 en ging door tot zonsopkomst (symboliek).** **Lodewijk XIV werd zo de eerste sterdanser van de westerse dansgeschiedenis.** - **Dansen aan het hof:** - **Dans in de barok:** **-Mensen wilde op allerlij verschillende manieren laten zien dat ze de natuur en haar wetten beheerste en zelfs superieur was.** **-In de dans betekende dit 'hoe ingewikkelder, hoe onnatuurlijker, hoe kunstzinniger en mooier'; onnatuurlijke houdingen, grote, hoge sprongen die de zwaartekracht tarten etc.** **-Ook geometrische patronen, wiskundige figuren nabootsen in dans.** - **Kunst en propaganda:** -Opzetten van kunstacademies waar de juiste smaak wordt aangeleerd, dit werden bij uitstek de instrumenten om de machtspositie van de staat te versterken.\ -Academie Royale de la Peinture et de Sculpture. -Academie Royale de Danse. -Academie Royale de Musique. -Academie Royale dÁrchitecture.\ -Tentoonstellingen versterkt de machtsposities v.d. staat. - Versailles en hofcultuur**:** **-Hoe dichter iemand bij Lodewijk XIV kon komen, hoe belangrijker deze persoon werdt. Op deze manier wordt de machtverhouding bepaalt.** **-Theaterstaat: acteurs en publiek (hovelingen), draaiboek (ceremonieel) en decor (paleis).** **-Absolutisme: één instelling heeft de macht en doet dit door de ander afhankelijk van hen te maken.** **-Versailles was eerst een jachtslot en Lodewijk XIV vondt dit te klein, vandaar dat het werdt uitgebreidt.** **-Le plaisirs de l'ile enchante (geneugten van betoverde eiland) is een hofspektakel dat een week lang duurde.** **-De tuin is zo gemaakt dat het absulutisme erin is terug te zien, niks in de tuin is toevallig, de mens overheerst de natuur.** **-De spiegelgallerij is er voor Lodewijk om doorheen te lopen, andere mensen aanschouwen hem.** **-Kent binnen de architectuur zowel beiden stijlen: barokke grandeur met classisistische symmetrie.** **-Absolutisme komt in Versailles terug door te kijken naar: de wachtkamers voor hyrarchie, schilderijen als propaganda, tuin is in totale orde en de spiegel gallerij zodat Lodewijk hierin kan paraderen.** - **Franse Barok werdt later Frans classisisme. Het Franse barok was gericht op emotie, pracht en praal, dit werd later gematigd door classisistische idealen van orde en harmonie. Frans classisisme werdt uiteindelijk de dominante stijl omdat het beter aansloot op de politieke en culturele visie van Lodewijk XIV, waar stabiliteit en controle voorop stonden.** - Tartuffe: een klassieke komedie\ -Met Moliere als hoofdrol speler zelf. Daarna verboden door Lodewijk onder druk van zijn moeder en de devoten.\ -Tartuffe vertelde een verhaal over bedrog en schijnheiligheid. - Les Amants magnifiques:\ -Laatste dans in het openbaar van de koning.\ -In werkelijkheid binnen in Saint-Germain-en-laye.\ -Paarden wel oorspronkelijk bij enscenering. - Lodewijk XIV werdt vaak afgebeeld als Apollo. - Portret aspecten Lodewijk XIV:\ -Ballet houding\ -Rode hakken.\ -Licht afgebeeld, tegen een donkere achtergrond\ -Maatstok vast (muziekstok) waar hij op leunt. - Kleinzoon Lodewijk XV volgt Lodewijk XIV op, hij is minder een tacticus als XIV wat een kans was voor de adel. - Lodewijk XVI eindigt onder de guillotine in de Franse revolutie. Franse revolutie als gevolg van o.a. industrialisatie en armoede. Eindigd - Napoleon benoemt zich tot kijzer. **\ ** **College Rococo** - Context 18e eeuw, alles werd anders: - **Frankrijk heerschappij:** -Lodewijk 14, L\'état C'est moi (de staat ben ik), barok 1715. -Lodewijk 15. -Lodewijk 16, tijdens revolutie. -Napoleon en republiek tot 1800. -Lodewijk 17 weer koning. - 1730 Kerk erg machtig, kerken en kloosters bijgebouwd. - Barok = Contrareformatie. - Rococo= verlichting maar ook ancien regime. - 18e eeuw is een eeuw van rede geschriften. - **Kunst:** -Poussinisten vs Rubenisten. (Rubens gebruikte kleur voor expressieve composities en emotioneel geladen werken. Poussin ging uit van heldere lijnen en vormen om het klassieke ideaal te benaderen. Deze verschillende aanpak zorgde voor grote rivaliteit tussen hun navolgers, lang nadat ze zelf overleden waren). -Academie vs Locke en Dubois -Linear vs kleur -Verstand vs empirie/gevoel - **Rococo (**1730-1770) -De naam rococo komt van Le Rocaille, van schelpen. -Schelpvormen en kuiven. -C-vormige krullen. -Vooral interieur en meubelkunst. -Afkeer zwellende vormen. -Vlakkere speelse decoratie. -Pilasters -Doorlopende stucbekleding die scheiding wand en plafond verdoezelt. - **Voorbeelden uit de schilderkunst:** **\ ** **College Neoclassicisme** - **Neoclassicisme (eind 18e eeuw begin 19de eeuw)** - Periode van revoluties: -Industriële revolutie (ca. 1770).\ -De Amerikaanse revolutie (1775-1783). -Franse revolutie (1789-1799). -Napoleon (1799-1815). - Verschillende opgravingen uit griekenland/rome zetten aan tot wetenschap en fantasie. Voorbeeld opgraving: Herculaneum 1783 (stad bij Vesuvius). Men probeerde opgravingen wetenschappelijk te onderzoeken maar toch kwam er veel fantasie. - Na**streven van vermeende puurheid van de klassieken. Vooral gericht op beeldhouwer en architectuur. Er wordt gewerkt volgens de idealen een beeldtaal v.d. klassieke oudheid. Geschriften van Vitruvius worden opnieuw bestudeerd. Fantasie en verlangen naar het oude en naar de wetenschap.** **-Replica's van Romeinse beelden zorgen voor verspreiding van deze beeldtaal.** - **Je vind neoclassisisme terug in beeldende kunst, architectuur, meubels en kleding.** - **Johann Winckelmann, de vader van het Neoclassisisme:** **-Winckelmann zei dat je je moet laat inspireren door de geest van de klassieken (geen onderscheid Grieks/Romeins). Het goede, schone en ware maakte de klassieken superieur.** **-''Eine edle Einfalt und eine stille Größe''. Een edele eenvoud waar een enorme grootse in zit.** **-In opdracht van Paus Clemens XIII alle antieke beelden in Rome op chronologische volgorde ingedeeld.** **-Chronologie vastgesteld op basis van stijl.** **-Gedachte van opgang en neergang van kunst.** **-Systematische chronologische aanpak nagelaten aan de kunstgeschiedenis.** **Schilderkunst Neoclassisisme** - **Angelica Kaufmann:\ -Niet toegelaten op de studie omdat ze een vrouw was.** **-Haar tere ziel kon niet tegen het zien van naaktmodellen.** **-Dus ze heeft het haarzelf aangeleerd met behulp van griekse beelden.** **-Eerste vrouw op academie...** - **Kenmerken Neoclassisisme schilderkunst:** **-Onderwerp is classisistisch.** **-Ondiepe ruimte, theater ruimte.** **-Koele kleuren.** **-Classisistische architectuur.** **-Verstilde theatrale gebaren** **Beeldhouwkunst Neoclassisisme** - **Jean-Antoine Houdon** **-Beeld Winter, de verkleumde vrouw. Versmelting romantiek en neoclassisisme.** **-Romantiek: winter als naakte jonge vrouw i.p.v. oude persoon.** **-Neoclassisisme: beeldhouwwerk/stijl.** **-Beeld Voltaire. In opdracht van erfgename van Voltaire.** **-Naturalistisch, maar in klassiek gewaad.** **-Moment van scherpe geest van Voltaire weergegeven.** **-Uitgebeeld als filosoof.** - **Kenmerken Neoclassisisme beeldhouwkunst:** **-Onderwerp is classisistisch.** **-Verstilde theatrale gebaren.** **-Duidelijke compsitie** **Architectuur Neoclassisisme** - **Laugier:** **-Kijkt terug op Vitruvius.** **-De oorsprong van bouwen vind je terug in de natuur.** **-Schilderij: Essai Sur L'architecture.** - **Piranesi:** **-Romeins beton is sterker dan natuurlijke materialen zoals de bomen die Laugier benoemt.** **-Met Romeins beton maak je ijzersterke en majestueuze bouwwerken.** **-Prent: Tombe van de Scipiones.** - **Laugier vs Piranesi:** **-Laugier had een theorie waarbij de oorsprong van de architectuur uit de natuur komt. Griekse architectuur sluit hier het best bij aan, denk aan pilaren als boomstammen. Terwijl Piranesi zijn theorie zegt dat het Romeinse beton veel sterker was en de bouwwerken hieruit majestueuzer waren.** **-Er ontstaat een soort strijd tussen Grieks en Romeins binnen de architectuur.** - **Robert Adam:** **-Adam zegt dat verschillende ruimtes, verschillende stijlen hebben.** **-Veel gaat terug op de Romeinse bouwkunst.** - **Kenmerken architectuur Neoclassisisme: -Kleine timpanen.** **College verlichting** - Eeuwenlang was de wetenschap uit de klassieke oudheid het uitgangspunt. - In de astronomie werd het geocentrische model van Ptolemaeus doorgegeven. - Fundamenten van veranderingen lagen in de ontwikkeling van de optica door Middeleeuwse geleerden zoals Ibn al-Haytham, waardoor later de telescoop kon worden ontwikkeld. - Copernicus:\ -De eerste die brak met het geocentrische model van Ptolemaeus.\ -''De aarde is niet het middelpunt van het heelal maar de zon is dat''. - Galileo Galilei levert met een verbeterde sterrenkijker het bewijs voor wat Copernicus zei. - Door de bloei van de astronomie werden andere wetenschappen gestimuleerd die nodig waren voor haar ontwikkeling. - Met de ondervinding dat de aarde niet het middelpunt is van het heelal, kwam een probleem in de vorm van vragen.\ -Mens is niet het middelpunt van het heelal? -Dus waar schijnlijk ook niet gods oogappel? -Waar eindigt het heelal eigenlijk? -Is er een ander middelpunt? -Bestaat god eigenlijk wel? - Menselijke anatomie:\ -Eerst gebasseerd op de kennis van de Romeinen, met name van de arts Galenus.\ -Andreas Vesalius ontdekte op basis van eigen waarneming dat veel van deze overgeleverde kennis op dit gebied onjuist was. - Antoni van Leeuwenhoek:\ -Grondlegger van de microbiologie.\ -Gebruikte de microscoop om biologische waarnemingen te doen op zeer kleine schaal. - Wetenschappelijke omwenteling: -Wanneer deze periode plaatsvond is niet afgebakend, begin wordt vaak gelegd in 1543. -Sommige historici vinden echter al elementen van de wetenschappelijke revolutie in de 14^e^ eeuw. -Kritische historici benadrukken dat de wetenschappelijke revolutie geen plotse breuk betekende met heersende opvattingen. - Drukpers: -Door de uitvinding van de drukpers konden ontdekkingen en theorieën veel sneller verspreid worden. - Verlichting: -[Rationeel optimisme] en ['verlicht denken'] dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving; godsdienst, politiek en sociale verhoudingen. - Rationalisme:\ -De wereld kan verklaard worden door 'de rede'/ het verstand. - Empirisme: -De wereld kan verklaard worden door empirische observatie en systematische twijfel. - Vraagstukken: -Is het redelijk dat sommige mensen vanaf hun geboorte meer recht hebben dan anderen, omdat ze horen bij de adel? -Is het redelijk dat één godsdienst min of meer verplicht wordt gesteld? -Is het redelijk dat het volk geen invloed heeft op het bestuur van een land? - Decartes: -Grondlegger moderne filosofie. -Epistemologie: Filosofie over wat ware kennis is. Verkenning van de mogelijkheden en grenzen van ons redeneervermogen. -Wat kunnen we weten? -Hoe komen we tot echte kennis? -Hoe weet ik zeker dat wat ik geloof ook echt het geval is? -Meditationes: Boek/ methodologie die gebaseerd is op wiskunde. -Men moet een probleem ontleden tot men bij de meest eenvoudige bestanddelen komt; analyse. -Over deze bestanddelen moet men vervolgens waarheden formuleren die zo helder en duidelijk zijn dat ze niet kunnen worden ontkend. -Uit deze inzichten wordt dan de oplossing of verklaring van het probleem logisch afgeleid; synthese. -Inde meditationes concludeert Decartes dat het enige wat hij zeker weet is dat hij denk en daarmee dus bestaat. Hij betwijfelt alles systematisch, zelfs zijn eigen zintuigelijke waarnemingen kan hij niet voor waar houden. Zintuigelijke waarnemingen misleiden. De kennis die ik opdoe a.d.h.v. deze waarnemingen is dus ook onbetrouwbaar. -Cogito, ergo sum: Ik denk, dus ik ben. -Omnibus Dubitandum: alles moet betwijfeld worden. - Carthesiaanse tweedeling: -Cogito, ergo sum vormt opmaat naar onderscheid tussen subject en object. -De onstoffelijke geest staat volkomen los van het lichaam. -Deze cartesiaanse tweedeling heeft als gevolg dat de mens zichzelf niet langer als onderdeel ziet van de natuur. -Natuur is het domein van de objecten. Het is aan de mens (cultureel wezen dat naast een lichaam ook een geest bezit) om die natuur te leren kennen/ controleren. - Spinoza: -Een vrije denker. -''De radicale verlichting is bij Spinoza begonnen''. -Ethica geschreven: hoe leidt je een gelukkig leven? \- Spinoza twijfelt aan het geloof en wordt uit de Joodse gemeenschap gezet. Hij ziet de bijbel als een historisch werk en niet het ware woord van god, hij gelooft wel in een god. - Voltaire: -Belangrijkste goed die nu nog steeds gebruikt wordt: Voltaire met de recht van opstand. "Ik verafschuw wat u zegt, maar ik zal uw **[recht]** om het te zeggen met mijn leven verdedigen."  - Cultuur van de verlichting: -Burgers kregen meer invloed, mengden zich in Salons en cafe's met adel. -Lezen van kranten en boeken. Opkomst discussie, kunst van de conversatie. -Een van de belangrijkste Salons waar Diderot, D'Alembert, Hume, Rousseau etc komen is van Baron D'Holbach. -In de Salons worden allerlei disciplines besproken: theater, filosofie, wiskunde, scheikunde etc. - **In de schilderkunst:** **-J**ezelf verlicht afbeelden, met boeken, wetenschap en discussies. - De Bluestockings: -Salon in Londen. -Hier werdt alledaagse kleding gedragen i.p.v. bijzondere of luxe kleding. -Aan de ene kant geprezen, aan de andere kant ook met spotprenten belachelijk gemaakt. Oefenvragen: 1. Leg het verschil uit tussen empirisme en rationalisme. *Rationalisme verklaart de wereld d.m.v. de reden, waar het empirisme de wereld verklaard d.m.v. emperische observatie en systematische twijfel.* 2. Leg uit wat wordt bedoeld met het begrip: sapere aude (kant). *Met het begrip wordt durf te denken bedoeld, want de wereld is te begrijpen.* 3. Wat is de rol van publieke ruimte in de verlichting? *Het ontstaan van de saloncultuur en het in gesprek gaan hierbij zorgt voor ontwikkeling in de verlichting.* 4. Wat wordt bedoeld met de uitspraak van Voltaire 'dat elke burger de plicht heeft om zijn intellectuele vermogen als wapen in te zetten'? *Dat ieder mens het recht heeft om zichzelf van kennis en vrijheid van meningsuiting te voorzien.* **\ ** **College verlichtingsfilosofen** - Verlichting: -Het ontkomen van de mens aan de onmondigheid waaraan hij zlef schuldig is.  - Sapere aude: -Heb de moed je van je eigen verstand te bedienen! -Het motto van de verlichting. - 'Wanneer er gevraagd wordt: leven we vandaag de dag in een verlicht tijdperk?', dan luidt het antwoord: nee, maar wel in een tijdperk van Verlichting.' -Dit betekent dat we onderweg zijn naar een verlichte samenleving, maar we zijn er nog niet. We hebben de middelen en kansen om verlicht te worden, maar niet iedereen benut die mogelijkheden volledig. - Kritisch rationalisme: -Een stroming waarbij elke vorm van kennis moet worden getoetst aan het verstand, aan de kritische ratio. -Decartes legde hier de basis voor. - Empirisme: -Een stroming waarbij elke vorm van kennis zintuigelijk moet worden getoets. Enkel wat waarneembaar is, bestaat (er bestaat dus niet zoiets als een bovenwerkelijke wereld). -Locke was een sleutelfiguur voor deze stroming. - Hobbes: -Alle wetten stammen af van natuurwetten. -Alle monarchieën bestaan bij de goedkeuring van het volk, niet van God. -Alle mesnen zijn van nature egoïstisch. -De natuurlijke staat van de mensheid is oorlog: homo homini lupus est (de mens is voor de medemens een wolf). - Leviathan (Hobbes): -Sociaal contract waarin het volk gelijktijdig afstand doet van geweldsmiddelen, deze worden overgedragen aan een superieure macht. Deze macht noemt Hobbes de Leviathan: de soeverein of vorst die voor ieders bestwil heerst over de burgers. De gemeenschap is dan een staat. - Kritiek op Leviathan (Hobbes): -De toestand die Hobbes beschrijft, vindt in de praktijk zelden plaats. Staten ontstaan meestal niet op basis van een vrijwillige overdracht van de wapens aan de soeverein, maar juist door oorlog en onderwerping. -Ook vorsten en regeringen kunnen besluiten hun onderdanen te onderdrukken. De oplossing van Hobbes biedt dus geen garantie voor vrede en veiligheid. - Locke: -Kennis door ervaring, empirist. -Essay; Concerning human understanding. -Onderzoek naar de middelen en mogelijkheden van het denken zelf. -Mens van nature: Tabula Rasa: onbeschreven blad. -Er bestaat geen aangeboren ideeën. -Politieke theorie: Two treatises of Government (liberalisme). -Elk mens heeft natuurrechten die God hem heeft geschonken, het recht op: -Leven -Gezondheid -Vrijheid -Bezittingen \- Mensen hebben dus van nature recht op eigendom, toch zijn hier 3 wetten over om dit goed te regelen: -Er wordt niet verspild bij het vergaren van X (recht van gezondheid) -Er blijft genoeg X over voor anderen (recht van bezittingen) -Het vergaren van X mag geen schade toebrengen aan anderen (recht van leven, gezondheid) -Mensen hebben een deel van hun vrijheid vrijwillig opgegeven om hun natuurrechten beter te beschermen. -Politieke staten: sociaal contract (Locke) -Goede staat; alle burgers zijn het er mee eens dat ze worden geregeerd door een gekozen regering. -Tirannieke staat; is onwettig en daarentegen behoort men in opstand te komen. - Rousseau -1^e^ cultuurpessimist. -Prijsvraag van de Academie van Dijon gewonnen: *Heeft vooruitgang in wetenschap en kunst tot verbetering van zeden en moraal bijgedragen?* Antwoord: Nee! -Rousseau stelde dat de materiële vooruitgang de mogelijkheid tot oprechte vriendschap ondermijnde en dat die vervangen was door jaloezie, angst en wantrouwen. -Du Contract Social: -Natuurtoestand = paradijselijke toestand. -1^e^ kwaad: onstaan van eigendom. -2^e^ kwaad: instelling van een overheid. -3^e^ kwaad: ontaarding van macht tot willekeur. -Briefroman (nieuw genre) geschreven: Julie, ou la nouvelle Héloïse. -Liefde overwint klasse-verschil. -Uitgave werd zelfs per uur uitgeleend, 70 herdrukkingen voor eind 18^e^ eeuw. -Wandelen in de bergen wordt mode. -Nieuw genre: brieven van twee personen worden heen en weer geschreven. -Rousseau was zowel een representant als een bestrijder van de ideeën uit de verlichting. -Hij droeg bij aan de Encyclopédie, maar geloofde niet in vooruitgang. -Hij wantrouwde de rede die volgens hem de mens met zichzelf en de natuur in conflict bracht. - Verlicht absolutisme: -Absolute vorsten die werden beïnvloed door de ideeën van de verlichting, maar hun macht was nogsteeds onbeperkt. Deze vorsten voerden hervormingen door op basis van rationele principes en verlichte idealen zoals vrijheid, rechtvaardigheid en vooruitgang. - Voltaire: \- Vooral de grote popularisator van ideeën, had zelf geen nieuw filosofisch systeem. -Maakte naam in de Salon in Parijs. -Voltaire als een soort bemiddelaar pratende met vorsten over verlichte idealen en rationele principes. Op deze manier heerst een vorst vanuit verlicht denken en zal het volk tevreden zijn. -Voltaire populair onder adel en vorsten. -Correspondeert met o.a. Frederik de Grote van Pruisen en Catharina de Grote van Rusland (Verlicht absolutisme). Oefenvragen: 1. Welke uitspraak past niet bij de verlichting, leg uit. 1.Droit Divin 2.Alles moet worden betwijfeld 3.Sapere aude *Uitspraak 1 past niet bij de verlichting omdat Droit Divin gaat over Lodewijk XIV die zegt dat hij aangewezen is door god om koning te zijn. Daarnaast passen uitspraken 2 en 3 wel bij de verlichting. Uitspraak 2 omdat dit de betekenis van Omnibus Dubitandum is, een uitspraak van Decartes, en past hierdoor bij de verlichting. Uitspraak 3 omdat dit durf te denken, een uitspraak van Kant, betekent en past hierdoor bij de verlichting.* 2. Welk inzicht van Decartes past bij onderstaand uitzicht?  *Het inzicht dat je zintuigen je bedriegen, dit omdat het spoor lijkt kleiner/ smaller te worden richting de horizon terwijl het spoor nogsteeds dezelfde afmetingen heeft. Aangezien je zintuigen je bedriegen is de ratio/ verstand het enige wat overblijft.* 3. Beschrijf het verschil tussen empirisme en rationalisme in een alinea. *Rationalisme is het verklaren van de wereld vanuit het verstand/ ratio terwijl empirisme de wereld verklaart vanuit zintuigelijke waarneming/ toetsing.* 4. Wie zei ''de mens is voor de medemens een wolf''? En wat bedoelde hij daarmee? *De persoon die dit zei is Hobbes en hij bedoelde hiermee dat de mens van nature egoïstisch is en dat dit een bedrijging voor de medemens is mits er geen heerser is.* **\ ** **College Romantiek** - **Romantiek:** **-Begon als een literaire stroming.** **-De vele revoluties riepen op tot vrijheid. Dit leidt tot een drang naar vrijheid in de kunsten. Het afwerpen van regels en de ratio.** **-Romantiek kenmerken:** **-Teruggrijpen op andere civilisaties of het verleden.** **-Nadruk op gevoel en fantasie, het onverklaarbare, de droom.** **-Verbeelden van het sublieme.** **-Verbeelden van het falen van de menselijke ratio.** **-Belangrijk: Romantiek is geen stijl of stroming maar een ontwikkeling van denken dat zich reflecteert in kunst. Kunstenaars werkten niet in een vergelijkbare stijl maar vanuit een vergelijkbare filosofie.** **-Het verwerpt moderniteit en de ratio van de mens en omarmt het onverklaarbare.** **-In de romantiek ontstaat de gevoelige mens, de genie die kunst maakt dat uit zijn geest geboren wordt. L'art pour l'art.** **-De kunstenaar is een vrije geest die zijn individuele ideeën uitbeeld.** - Voorheen tijdens de Verlichting en neo-classicisme lag de nadruk op verstand. Door mede de opkomst van gebruik opium, politieke omstandigheden en industrialisatie lag de nadruk meer op gevoel en het conceptuele. - **L'art pour l'art gedacht van de 19^e^ eeuw:** **-De kunstenaar bevrijdt zich als individu, maakt zich vrij van opdrachtgevers.** **-De kunst komt voort uit een intrinsieke behoefte van de kunstenaar waar hij niet aan kan ontsnappen.** - **Romantiek en Neoclassisisme bestaan naast elkaar. Kunstenaars kunnen zowel neoclassicistisch werk, als werk dat binnen de romantiek valt maken.** - **Sturm und Drang:** **-Dit toneelstuk gaf de rebelse burgerlijke jeugdbeweging in Duitsland haar naam.** **-Verzet zich tegen de puur verstandelijke houding van de Verlichting, is een overwinning op de heerschappij van de rede en richt zich vooral op het irrationalisme.** **-Is erg idealistisch: vrijheid van gevoel, emotio i.p.v. ratio, vrijheid van ideeën en driften.** **-De auteurs kwamen voornammelijk uit de kleine burgerij en zij protesteerden tegen het feodale systeem/ de standenmaatschappij. Het feodale systeem werd ook door de Verlichting aangevallen, maar vanuit de rede, terwijl bij de Sturm und Drang het gevoel op de eerste plaats komt.** - **Die Leiden des jungen Werthers:** **-Briefroman.** **-Geschreven door Goethe.** **-Goethes eigen liefdesverdriet, en die van een vriend, die zelfmoord pleegde waren de inspiratiebron.** **-De kleding van Werther bepaalde het modebeeld (geel vest, blauwe jas) en zelfmoord kwam 'in de mode'. Ook Napoleon had een exemplaar van Werther op zak.** **-Tijdens dit grote succes kwam er ook 'merchandise' uit, denk aan theekopjes, schoteltjes of suikerpotjes.** - **Het sublieme:** **-Edmund Burke.** **-Een filosofisch onderzoek naar de oorsprong van onze ideeën over het sublieme en het schone.** **-''De manier hoe het denken reageert op de natuur''.** **-''Angst is de sterkste emotie waartoe wij in staat zijn''.** - **Schone vs. Sublieme:** **-Schone: verbeelding en verstand (een mooie bloem).** **-Sublieme: verbeelding van rede (niet in harmonie) -\> bovenzinnelijke ervaring.** **Schone** **Sublieme** --------------- --------------- **Plezier** **Angst** **Veilig** **Pijn** **Kalm** **Gevaar** **Elegant** **Mysterie** **Harmonie** **Kracht** **Klein** **Geweld** **Duidelijk** **Obscuur** **Helder** **Eindeloos** **Breekbaar** **Ruw** Afbeelding met buitenshuis, wolk, boom, verven Automatisch gegenereerde beschrijving  **Oefenvragen:** 1. **Leg de relatie uit tussen het denken uit de verlichting en de romantiek in de schilderkunst.** ***De Romantiek verwerpt het denken vanuit puur de ratio zoals ze deden in de verlichting en omarmt het onverklaarbare.*** 2. **Geef twee verschillende voorbeeden uit de schilderkunst van de vroege 19^e^ eeuw en leg uit waarom ze tot de romantiek gerekend kunnen worden.** ***1.Het vlot van Medusa (Théodore Géricault) verbeeld het falen van de menselijke ratio doordat de mensen op het vlot zijn achtergelaten door de mensen in de reddingsboten zodat een gedeelte i.p.v. het geheel van de groep mensen veilig naar land kon komen. Dit verbeelden van het falen van het menselijk ratio is iets wat kenmerkend is voor de romantiek.*** ***2.Zee van ijs (Casper David Friedrich) verbeeld het sublieme door te laten zien hoe nietig de mens is vergeleken de overweldigende kracht van de natuur. Dit doet het door een zee van ijsschotsen te laten zien die een boot gemaakt door de mens fataal is geworden, de boot is verwoest. Dit verbeelden van het sublieme is iets wat kenmerkend is voor de romantiek.*** 3. **De uitdrukking ''L'art pour l'art'' ontstaat in de negentiende eeuw. Leg uit wat daaronder wordt verstaan.** ***Onder L'art pour l'art wordt verstaan dat de kunstenaar een vrije geest is die zijn individuele ideeën uitbeeld.*** **\ ** **College Cultuur Nationalisme** - **(Von) Herder:** **-Formuleerde als pre-romantisch filosoof een kritiek op de Verlichting. Hij verwierp het individuele gelijkheidsideaal en het kosmopolitisme en was daarentegen van mening 'dat alle volkeren op aarde een unieke, onherhaalbare identiteit hebben': de Volksgeist.** **-De geestelijke vader van het Cultureel Nationalisme.** **-Volksgeist:** **-Manifesteerde zich in de eigen taal en in de volkscultuur, zoals sprookjes en volksliederen.** **-Herder beschouwde de verschillende volken en culturen als gelijkwaardig. (Dus van latere (politiek) nationalistische ideeën, dat het ene volk superieur is aan het andere, kan hij niet worden beticht).** - **Het Culturele Nationalisme werd een belangrijke inspiratie voor de romantici van het begin van de 19^e^ eeuw.** - **Thomas Chatteron:** - **Kunstenaarschap:** **-Is in de romantiek geen beroep, maar een roeping.** **-Een roeping die absolute trekken krijgt, waardoor de kunstenaar altijd tekort schiet en bijna per definitie lijdt aan het onbereikbare en onvoltooide -\> Weltschmerz.** **-Polaire gemoedsgesteldheid: het genie kent momenten van grote vreugde door zijn eigen, onvoorstelbare kwaliteiten, maar altijd gaat dit met leed gespaard.** **-In de romantiek is de kunstenaar geen ambachtsman meer, maar een genie, een 'hogepriester', soms zelfs een 'messias'.** **-Leven en werk vermengen veel meer dan voorheen. De persoon van de kunstenaar wordt minstens zo belangrijk als zijn oeuvre (werk/ verzameling van werken).** - **Romantische literatuur:** **-Die Leiden des Junge Werther. Een gepassioneerde, onmogelijke en gedoemde liefdesrelatie.** **-Frankenstein, door Mary Shelleys. Een griezelroman over Victor Frankenstein die een wezen creëeert dat door bliksem tot leven wordt gebracht.** - **Gothic Novel:** **-Een literair genre dat mysterie, romantiek en horror vermengt.** **-Het ontstond in de late 18^e^ eeuw in Engeland en kende veel succes tijdens de romantiek.** **-Een latere bekende roman in dit genre is Bram Stokers Dracula.** **-De naam 'gothic' verwijst naar de (pseudo)-middeleeuwse gebouwen waarin veel van deze verhalen zich afspelen.** - **Toevlucht in de Natuur:** **-Wordsworth verhuist naar het platteland en schrijft beroemde poezie over de natuur. Hij zet zich af van industrie en stad.** **-Thomas Cole en landschapschilderkunst. Het sublieme van de natuur. Verlossing van het competitieve stadsleven in de grootse natuur die ieder mensenleven te boven gaat.** **-Denk aan de schilder Casper David Friedrich of William Turner.** - **Neogotiek:** **-Heimwee naar een groots en nobel verleden.** - **Toevlucht in het exotische.** - **Oriëntalisme: de imitatie of uitbeelding van aspecten van de oosterse wereld (of \'het Oosten\') door schrijvers, ontwerpers en kunstenaars uit de westerse wereld.** - **Verlichting vs Romantiek:** **Verlichting** **Romantiek** --------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------- **Denken** **Voelen** **Het objectieve** **Het subjectieve** **Analyse** **Synthese en holisme** **Ondubbelzinnigheid en helderheid** **Het ambigue en ironische** **Wetenschap** **Kunst** **Nabootsing in de kunst** **Creativiteit in de kunst** **Materialisme** **Het spirituele in de kunst** **Nut** **Zin** **Een mechanische natuurbeschouwing** **Een organische natuurbeschouwing** **De mens die boven de natuur staat en haar probeert te gebruiken** **De mens die deel van de natuur uitmaakt**  - **Romantiek kernideeën:** **-Verbeelding** **-Verlangen** **-Weltschmerz** **-Genie** **-Natuur** **-Religie** **-Het sublieme** **-Vlucht naar de middeleeuwen** **-Oriëntalisme (vlucht naar exotische wereld)** **Romantische muziek:** - **Hector Berloiz:** **-Componist van het vernieuwde werk symphonie fantastique uit 1830. Een goed voorbeeld van 'programmamuziek' met een idée fixe.** **-Idée fixe: een melodie die liefdesverdriet en een verlangen naar liefde laat voelen, dit doet het door telkens hoger en hoger te gaan tot het abrupt in elkaar stort.** - **Schubert: liederen** **-In een *lied* worden de gevoelens en de gedachten van de ik-figuur muzikaal ondersteund; muziek en gepassioneerd gezongen tekst versmelten tot een expressief geheel.** - **Beethoven: Eroica** **-Niet meer afhankelijk van adelijke begunstigers, maar verdient geld met verkoop concertkaarten en partituren.** **-Opgedragen aan *held* Napoleon, maar na diens keizerlijke ambities geschrapt.\ ** **College transatlantische slavenhandel** - Hoe is de transatlantische slavenhandel ontstaan? -Vanaf 16^e^ eeuw ontstaat de Europese expansie. -Spanje verovert grote koloniën in Amerika. Verbouwen producten als koffie, tabak en katoen. Ook worden ze rijk van mijnbouw (goud). -17^e^ eeuw: Engeland, Frankrijk en de Ned. Rep. Nemen deel aan de wereldeconomie (handel over zee). Ondertussen raken Spaanse mijnen uitgeput. -Portugezen gaan zelf, zonder tussenkomst van Arabische slavenhandelaren, tot slaaf gemaakten kopen. - Plantage koloniën: -Overzees Europees gebiedsdeel met grote landbouwbedrijven, vaak werden daar tot slaaf gemaakten te werk gesteld. In eerste instantie Indianen, maar al vrij snel leidde dit tot: Transatlantische slavenhandel. - WIC:\ -West-Indische Compagnie. - Filosofen zoals Voltaire en Montesquieu stellen vragen over gelijkheid en vrijheid. - Abolitionisme:\ -Vaak eerst handel in slaven afgeschaft, later het bezit van tot slaaf gemaakten. - The white mans burden:\ -De witte man (Engeland & Amerika) die zichzelf de zware taak heeft opgelecht om die groepen te her-opvoeden tot een 'civilicatie'.  College Fotografie - Camera Obscura: -Legde de basis voor de ontwikkeling van de eerste camera's. -vanaf 1558 bekend bij wetenschappers en kunstenaars in Europa. -Betekent: Donkere kamer in het latijn. -Werking: 1.Donkere ruimte. 2.Licht valt door de opening. 3.Beeld ontstaat op zijn kop. (een kleiner gaatje zorgt voor een scherper beeld maar minder licht, een groter gaatje zorgt voor meer licht maar een waziger beeld). -Kunstenaars gebruikten de camera obscura inde 16^e^ en 17^e^ eeuw om nauwkeurige schetsen mee te maken. - Johan Heinrich Schulze experimenteerde met zilvernitraat dat donker wordt bij blootstelling aan licht. - Thomas Wedgewood maakte als chemicus negatiefvoorstellingen op glas met zilverzouten. Hij zag geen mogelijk om het proces van zwart worden te stoppen. - Gebroeders Niepce.\ -Uitvinders van fotografie, eerste foto ooit gemaakt. -Camera oscura bestaat al enkele eeuwen, daarna menselijk oog als model genomen voor verdere ontwikkelingen. Uitzicht van zijn raam op landgoed. - Daguerreotypie: -Daguerre creëert eerste diorama met gebruik van een nieuw soort camera genaamt Daguerreotypie. -Werking: 1.Plaat voorbereiden. Koperplaat wordt bedekt met dunne laag zilver. Gepolijst totdat deze een spiegelachtig oppervlak heeft. 2.Plaat lichtgevoelig maken. Zilveren plaat wordt blootgesteld aan jodium dampen en vormt hiermee een dun laagje zilverjodide, dat gevoelig is voor licht. 3.Belichting: Plaat wordt in een camera geplaatst en belicht voor enkele minuten.  4.Ontwikkelen: Na belichten wordt de plaat blootgesteld aan kwikdampen. Deze reageren met zilverjodide, waardoor het beeld zichtbaar wordt. 5.Fixeren. Beeld wordt gefixeerd met 'hypo' (natriumthiosulfaat) om het niet ontwikkelde zilverjodide te verwijderen. 6.Afwerking. De plaat wordt afgespoeld met water en soms getint of afgedekt met glas voor bescherming. -De daguerreotypie is een fotografisch proces waarbij een gepolijste zilveren plaat lichtgevoelig wordt gemaakt, belicht in een camera en ontwikkeld met dampen om een beeld zichtbaar te maken. Het resultaat wordt gefixeerd om het beeld te behouden en vaak afgedekt met glas ter bescherming. -Elke foto is uniek. -Beeld is niet in negatief. \- Je hebt een lensklepje, dan de lens, dan het scherpstellen. -Het beeld valt op een gevoelige glasplaat met chemicaliën. - Daarna komen meer types camera uit met een steeds kortere sluitertijd. -Zoals Calotypie/ Talbotypie. - Calotypie (Talbotypie): -Uitgevonden door Henry Fox Talbot. -De eerste techniek om het mogelijk te maken om meerdere afdrukken te maken van één negatief. -Werking: 1.Papier lichtgevoelig maken. Vel papier wordt behandeld met zilvernitraat. Daarna ondergedompeld in kaliumjodide om een laagje zilverjodide te vormen. 2.Belichting. Papier in camera geplaatst en belicht. Door de belichting ontstaat een latent beeld (nog onzichtbaar). 3.Ontwikkeling. Het latente beeld wordt ontwikkeld door het papier te behandelen met een oplossing van glazuur en zilvernitraat. 4.Fixeren. Het beeld wordt gefixeerd met 'hypo' (natriumthiosulfaat) of een oplossing van zout. 5.Afdrukken maken. Het negatiefbeeld kan gebruikt worden om meerdere positieve afdrukken te maken door contactafdrukken te maken op nieuw lichtgevoelig papier. -Bij de calotypie wordt papier lichtgevoelig gemaakt met een zilveroplossing en belicht in een camera, waardoor een onzichtbaar beeld ontstaat. Dit beeld wordt zichtbaar gemaakt door ontwikkeling en vervolgens gefixeerd om het te behouden. Het negatieve beeld kan daarna gebruikt worden om meerdere positieve afdrukken te maken op nieuw papier. - Daguerreotypie vs Calotypie (Talbotypie): **Eigenschap** **Daguerreotypie** **Calotypie (Talbotypie)** ---------------- ------------------------ ---------------------------------------------------- Beeldtype: Uniek positief beeld. Negatief waarmee meerdere afdrukken mogelijk zijn. Drager: Metaalplaat. Papier. Scherpte: Zeer gedetailleerd. Minder scherp vanwege papierstructuur. Kopieën: Geen kopieën mogelijk. Meerdere afdrukken mogelijk. -Belang van beiden technieken: - Invloed van de fotografie op de schilderkunst: -Muybridge maakt een foto waar voor het eerst de beweging van een paard goed wordt vastgelegd, daarvoor in schilderkunst eigenlijk altijd verkeerd getekend. -Foto's van naakte modellen zodat kunstenaars geen geld hoeven uit te geven aan modellen maar een foto konden kopen als voorbeeld. - Eerste camera komt uit voor het grote publiek, van kodak. Voor die tijd was de camera vooral een hele zware tas met veel spullen. - **Fotografie als kunst:** **-**Eerst werd er met de fotocamera vooral foto's gemaakt van rijke mensen die het konden betalen, al snel werden er meer foto's gemaakt ook van de normale mens. -Foto's werden door kunstenaars gebruikt als iets waarmee ze hun waarneming konden checken. Het is dus nog geen artistiek medium maar een techniek. - Rond 1860 veel kritiek op selfies, een rechter oordeelt dat dit ook geen kunst is. Maar fotografie sprak de Romantiek wel een beetje aan. Toch is het niet gevoelig genoeg.  - Men ging foto's maken als schilders, statisch, stilleven. Kunst in de 19e eeuw meer anekdotisch ipv alleen didactisch. Meer eigentijds en realistisch in vergelijking met een toneelstukje. Ook bijkomende verachting van neo stijlen. College Romantiek Ballet - In de romantiek kwamen er belangrijke vernieuwingen in de ballet. -La Sylphide en Giselle gingen beiden in Parijs in premiere. -La Sylphide is vroeg romantiek (1830-1840). -Giselle is hoog romantiek (1840-1860). -Verandering: vooral vrouwen i.p.v. mannen. - Ballet blanc (wit ballet): -Grote groep ballet danseressen die in klok-vormige tutu's synchroon dansen. -Er wordt gedanst op spitzen; nadruk op virtuositeit (technisch volmaakt beheersen) en het bovennatuurlijke. - Giselle: -1841 in Parijs in premiere, bereikte de romantische dans zijn hoogtepunt- dankzij het briljante verhaal en de muziek. -Giselle is een romantisch ballet over een boerendochter die sterft van liefdesverdriet. Ze keert terug als geest en redt haar geliefde van de wraakzuchtige Wilis, geesten van bedrogen vrouwen. -Het stuk draait om: liefde, verraad, vergeving en bovennatuurlijke wraak. -Carlotta Grisi: -Kreeg internationale beroemdheid als de eerste vertolkster van Giselle. - Einde romantisch Ballet Blanc: -Le Papilon ging in Parijs in premiere en was de laatste romantische choreographische creatie. -Choreografie door voormalig ballerina Marie Taglioni (La Sylphide). -Hoofdrol was door Emma Livry, een groots talent! -Haar carriere werd brutaal geknakt toen twee jaar na de premiere haar kostuum tijdens een repetitie vlam vatte. Na haar door is het Romantisch ballet abrupt gestopt. College Realisme - Realisme: -Baudelaire: ''je moet in je eigen tijd staan''. -Behoefte om werkelijkheid zelf te laten zien in beeldende kunst en literatuur, zo authentiek (echt/werkelijk) mogelijk. -Niet de held of het genie staat centraal, maar de gewone man. -En vooral ook het 'hier en nu'. - De triomf van de bourgeoisie: -Tegen het liberalisme van de bourgeoisie komt het socialisme van de arbeider te staan. -Midden negentiende eeuw loopt er een revolutionaire route door Europa, van Parijs tot Berlijn tot Wenen. Vele kleine revoluties kwamen en gingen, tot er werd ingegrepen met de zgn. Realpolitik of praktische politiek (Bismarck). - Realpolitik: -Wat is haalbaar en hoe krijg je iedereen rustig en in eenheid, neerslaan van rellen van de revolutie. - Karl Marx: -Communistisch manifest. -''Proletariërs aller landen, verenigt u!''. -De geschiedenis is een geschiedenis van klassenstrijd. -Je moet niet kijken naar de ideëen en theorieën; zij zijn slechts een spiegelbeeld van de werkelijkheid, maar naar de materiële basis van een maatschappij. -Zoals de levenswijze van de mensen is, zo is ook hun denkwijze. -Volgens Marx waren de idealen van de liberalen in de praktijk niet terug te zien, die de nadruk legden op het individu. -Marx stelde dat er veel meer moest worden gekeken naar verscheidende klassen binnen de maatschappij. Tussen deze klassen zaten zoveel economische, sociale en politieke ongelijkheden dat men niet kon spreken van gelijke behandeling. -In het communistisch systeem zou sprake zijn van integratie tussen de staat en de gemeenschap, waan aan alle behoeftes werd voldaan en waar de vrije ontwikkeling van ieder gelijk stond aan de ontwikkeling van allen. -Er is sprake van: -Materiële overvloed (geen schaarste). -Ware vrijheid. -Ware gelijkheid. - Vrede van Versaille: -Duitsland is een grootmacht (1871); verstoring Europese machtsevenwicht. -Bismarck is tevreden met nieuwe grenzen. -Buitenlandse politiek van Bismarck na 1871 draait 180 °: alliantiepolitiek. -Doel alliantiepolitiek: handhaving van het bestaande machtsevenwicht, zodat Duitsland niet aangevallen wordt. - Conferentie Berlijn (1884): -Afspraken over verdeling van Afrika om machtsevenwicht te handhaven. -Doelen Bismarck: -Geen oorlog tussen Europese grootmachten. -Kolonies voor Duitsland. - Ibsen (de waarheid op het toneel): -Het realisme beleefde zijn hoogtepunt tussen 1880 en 1900. -De Noor Henrik Ibsen was de eerste dramaschrijver van duidelijk realistische en op zijn eigen tijd geënte (gebasseerd op) drama's. -Ze zorgden aanvankelijk voor grote opschudding. Het overwegend burgerlijke schouwburgpubliek was namelijk niet gewend om in het theater zo direct met zichzelf en vooral met zijn minder goede kanten geconfronteerd te worden. De wereld op het toneel kwam plotseling angstwekkend dichtbij. -Ibsen schreef niet langer de gebruikelijke tragedies over koningen in versvorm, maar drama's in proza (alledaags) over mensen uit de burgerlijke klasse en hun onderlinge, vaak verziekte relaties. -Een aantal van Ibsen's stukken werd verboden, omdat men ze als een gevaar voor de openbare moraal beschouwde. Hij confronteerde het publiek met hun eigen dilemma's. -Het poppenhuis, Ibsen: -Gaat over Nora die in haar huwelijk via een geheim erachter komt dat ze door haar man niet als gelijke wordt behandeld. Ze besluit haar gezin te verlaten om zichzelf beter te leren kennen. Het stuk gaat over vrijheid en zelfstandigheid. College Realisme en imressionisme - Gustave Courbet: -''De schilderkunst is in essentie een concrete kunst en kan alleen bestaan uit echte en feitelijke dingen.'' - Officiële salon (vanaf 1648): -Platform voor kunsten op basis van gevestigde criteria over kunst. -Bepaalde wat goede kunst is en wat er in exposities mag hangen. - Salon van Courbet (vanaf 1855): -Pavillon du réalisme. -Als introductie in zijn catalogus schrijft Courbet een 'realistisch manifest' met dezelfde toon als een politiek manifest. -Hierin is het doel van de kunstenaar: Gebruik te maken van ideeën en voorstellingen uit zijn eigen tijd en omgeving. -Salons hiervoor over neoclassisistische of exotische werken, uit andere landen of andere tijden. Nu wordt het eigentijds. - Salon des Refuses (vanaf 1863): -Geïnitieerd door Napoleon III om afgewezen kunst een kans te geven. - Salon van de impressionisten (vanaf 1874): -Coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid van schilders, beeldhouwers, graveurs, met veranderlijk kapitaal en personeel. - Het realisme: -Artistieke stroming (vanaf 1840) waarbij alledaagse onderwerpen worden afgebeeld op een naturalistische manier, dus zonder idealisatie. -Overeenkomst tussen kunstenaars is het reëel uitbeelden van het dagelijks leven, er is geen bepaalde stijl. -Keuze van onderwerpen is de moderne wereld van de werkende lagere klassen en juist niet traditionele onderwerpen zoals portretten, myhtologieën of historiestukken. -Verder wijzen de kunstenaars overwegend de academische traditie af. - Gustave Courbet, De geschiedenis van een begrafenis in Ornans: -De afmetingen van dit schilderij werden vaak gebruikt voor historische werken. Vaak heldhaftig en monumentaal, thema's als Napoleon etc. -Courbet zet alledaagse gebeurtenis/ mensen even belangrijk neer als een groot historisch werk/ moment. -Kritiek: Lelijke alledaagse mensen op zo'n groot werk ipv. bijvoorbeeld een Venus. -Je ziet niet wie belangrijk is of niet, mensen kijken niet perse naar het graf, het christus beeld staat niet centraal op het doek of uberhaupt boven het graf.  - Anna Blunden, The Seamstress: -Beeld zelf is prettig voor het oog. -Schilderij is samen met een gedicht gekomen dat de voorstelling omschrijft. -Het werk roept op tot betere omstandigheden voor naaisters. -Gedicht: -''Oh breath the Breath Of the cowslip And primrose sweet With the sky above my head And the grass beneath my feet For only one short hour To feel as i used to feel Before I knew the woes of want And the walk that costs a meal.'' - Emily Mary Osborn, Nameless and Friendless: -Een vrouw laat haar eigen werk zien aan een kunsthandelaar. -De druk van de mannelijke blik waarmee je kijkt naar de vrouw. -Vrouw is alleenstaand en moet de kost verzorgen. -Jongen draagt haar werk-map. -Mannen links hebben de vrouw (model) die het pand verlaat afgebeeld in hun werk. En kijken geïntereseerd naar de vrouw die haar werk aanbied aan de kunsthandelaar. -Het werk heeft een feministische boodschap en laat de ongelijkheid tussen man en vrouw zien. -''A rich man's wealth is his strong city; the poverty of the poor is their ruin.''' Oefenvraag: 1. Leg uit wat de uitgangspunten zijn van de kunststroming realisme in de 19^e^ eeuw met drie argumenten. *-Het alledaagse laten zien in taverelen op naturalistische wijze.* *-Laten zien dat ieder mens een eigen verhaal/ bewustzijn heeft.* *-Kunstenaar moet zijn eigen tijd in zijn werk laten tonen.* *-Opkomen voor de onderdrukte mens, revolutie gedachte.* - Impressionisten: -Zetten zich af tegen de traditie van academie en salon. -Streven naar vernieuwing, in techniek en onderwerpkeuze, ontstaan avant-garde. -Streven naar individuele ontplooiing/ artistieke autonomie, maar wel gekoppeld aan groepsgevoel: samen exposeren. Dit is echter 'beweeglijk, open'; groepen exposanten wisselen. - Avant-garde: -Betekent letterlijk ''voorhoede''. -Dit verwijst naar de vernieuwende kusntenaars, schrijvers en denkers. -Deze personen experimenteren met nieuwe ideeën en vormen. -De avant-garde is vaak progressief, rebels en vernieuwend. - Whistler vs Ruskin -Rechtzaak na de recentie van Ruskin over het werk van Whistler, Nocturne in zwart en goud: The Falling Rocket. -Recentie: ''I have seen, and heard, much of cockney impudence before now; but never expected a coxcomb to ask two hundred guineas for flinging a pot of paint in the public's face.'' -Whistler verliest. -Rechtzaak laat revolutie zien: de botsing in mening en visie over goede kunst. -Het moment waarin de kunstenaar leeft laten zien. - Modernisme: -De opkomst van industrialisering en het kapitalisme eind negentiende eeuw is aanzet tot vernieuwing in de kunst. -Moderniteit is de tijd waarin, industrialisering mogelijk is. -Modernisten reageren op deze moderniteit. -Willen ook 'modern werken'. -Buiten werken: -Invloed van nieuwe middelen: reisezel, verftube en platte kwast om sneller te schilderen. - Auguste Comte: -Grondlegger van het positivisme: -Door technische ontwikkelingen en observatie van waarneembare feiten kan de mens zich sociaal ontwikkelen en verbeteren. - Eugène: -Scheikundige die zich onder andere bezig hield met kleur. Hij ontdekt dat kleuren invloed op elkaar hebben als ze naast elkaar te zien zijn. -Cercle Chromatique. -Invloed van kleurenleer terug te zien in de kunst. Oefenvraag: 1. Noem drie kenmerken van de impressionistische schilderkunst. *-Moment opname/ wat de kunstenaar ziet.* *-Voor hedendaagse onderwerpen zoals; vrienden en familie, straattaferelen, vrijetijd in de natuur, wereld van de vrouw, de stad, toneel of circus, treinen en havens etc.* *-Nieuwe materialen zoals de reisezel en verftube.* *-Schetsmatig of los geschilderd, vaak met platte kwast (Esthetiek non-fini).* *-Optische kleurmenging.* *-Vaak een Klein formaat schilderij omdat het geheel of gedeeltelijk buiten is geschilderd.* *-Heldere kleuren door witte ondergrond.* - Berthe Morisot, Psyche: -Ze deed mee bij salons, zowel met kunst als met gesprekken. -Kon erg goed schilderen maar taverelen als bijvoorbeeld Manet omdat ze niet zoals mannelijke kunstenaars op straat zomaar kon gaan schilderen. Oefentoets Vraag 1. -Versailles wer gebouwd door verschillende ambachtslieden en architecten, toch was de goedkeuring van Lodewijk XIV nodig voor elk detail waardoor de thematiek van absolutisme in het gebouw te zien is. -Leg uit hoe het gebouw het ideaal van de absolute monarch belichaamt met een voorbeeld. *-De wachtkamers van Versailles creeëren de mogelijkheid om de hyrarchie te laten zien binnen de hofcultuur.* *-De spiegelzaal van Versailles had als functie; een locatie waar Lodewijk XIV kon paraderen in het aanzien van de mensen van het hof.* *-De tuin van Versailles, waar geen grassprietje verkeerd groeide en geen heg ongesnoeid was liet zien hoe Lodewijk XIV zelfs boven de natuur staat.* Vraag 2. -In H&F wordt het Duitse rococo besproken waaronder het paviljoen in de Zwinger te Dresen ontworpen door Pöppelmann. Pöppelmann beweerde dat dit gebouw een Romeins Theater was en voldeed aan de regels van Vitruvius. -Leg uit met twee argumenten waarom het gebouw stilistisch valt onder de rococo. *-Vele decoratie om leegt me op te vullen.* *-Bloem en platmotieven.* *-Spel/ speels gevoel.* *-Krullen en kuiven.* *-Ronde en bolle vormen (convex en concaaf).* Vraag3. -Kijk naar de afbeelding hiernaast en leg uit hoe het verhaal in de compositie is opgezet. -Benoem daarbij drie stijlkenmerken van het neoclassisisme aan de hand van de afbeelding. *-De compositie lijdt ons door het verhaal. Waar we beginnen in het meest uitgelichtte gedeelt waar we de rouwende en verdrietige vrouwen zien. Hiervanuit wijst de armbewegen samen met het licht in de achtergrond ons naar de dode zoon die wordt gedragen. Hiervoor zittend in het donker is de vader afgebeeld die zijn zoon heeft laten doden ten goedde van de staat.* *-Drie stijlkenmerken:* *-Theatrale emoties/ houdingen.* *-Duidelijke theater achtige voor-en achtergrond.* *-Classisistische architectuur en onderwerp.* Vraag 4. -Wat wordt er op deze afbeelding uitgebeeld? En hoe past dat bij de filosofie van de romantiek? -Geef daarbij drie voorbeelden van de voorstelling. *-Op de afbeelding wordt het falen van de ratio uitgebeeld, dit doet het doordat de afgebeelde mensen zijn achtergelaten nadat het schip is verongelukt. Hierbij waren er te weinig boten voor de hoeveelheid mensen waardoor de twee boten een zelfgebouwd vlot vooruit trokken om iedereen te kunnen redden. Echter hebben de boten het vlot met alle mensen daarop achtergelaten omdat het trekken de reddingsboten tegenhield. Opdeze manier faalt het menselijk ratio door deze beestachtige daad.* *-Drie voorbeelden van de voorstelling:* *-Grootstheid van de natuur tegenover de nietigheid van de mens is terug te zien in de voorstelling door de woeste golven en de eindeloze zee die het vlot teistert.* *-Falen van het menselijk ratio is terug te zien in de voorstelling doordat het vlot met alle mensen hierop is achtergelaten op zee.* *-De mensen als martelaren voor het falend ratio is terug te zien in de voorstelling doordat de mensen op zee zijn gestorven of met angst voor de dood zijn achtergelaten.* Vraag 5. -Leg het fotografisch procedé uit van de Daguerreotypie en de Callotypie (Talbotypie). *-De daguerreotypie is een fotografisch proces waarbij een gepolijste zilveren plaat lichtgevoelig wordt gemaakt, belicht in een camera en ontwikkeld met dampen om een beeld zichtbaar te maken. Het resultaat wordt gefixeerd om het beeld te behouden en vaak afgedekt met glas ter bescherming.* *Bij de calotypie wordt papier lichtgevoelig gemaakt met een zilveroplossing en belicht in een camera, waardoor een onzichtbaar beeld ontstaat. Dit beeld wordt zichtbaar gemaakt door ontwikkeling en vervolgens gefixeerd om het te behouden. Het negatieve beeld kan daarna gebruikt worden om meerdere positieve afdrukken te maken op nieuw papier.* Vraag 6. -H&F bespreken het werk van William Blake en menen dat de prenten niet te begrijpen zijn zonder inzicht in de teksten die hij schreef. -Op de afbeelding zie je de Babylonische koning Nebukadnessar II uit het boek van Daniel. Leg uit welke betekenis Blake toekent aan deze afbeelding. *-De koning zoekt zijn verstand op handen en voeten omdat hij deze verloren is. Hij gedraagt zich als een beest en belichaamt dat zelfs een koning zijn ratio kan falen. Na deze staat van zijn kunnen we wel evaluëren naar een hogere staat van zijn.* **Tijdbalk** **1638-1715** heerser frankrijk Lodewijk 14e vanaf 1843, introduceren van mannelijk ballet, kunstacademies waar de juiste smaak wordt geleerd, godsdiensttwisten en hofcultuur + Barok **1730-1760** Rococo, einde aan absolutisme en komst van verlichte ideeën. Kunst is veel asymmetrisch, dromerig en frivool, tegen verlichtingsidealen in. Meer belangstelling filosofie en wetenschap. De poussinisten vs de Rubenisten. (klassieke benadering vs expressie). - Stijlvol - Adelijk - Venetiaans, Ruben, Giorgione - Poëtisch **1730-1789** De verlichting. Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen Begint bij Descartes, Spinoza, Voltaire en Kant. In de kunst: mensen laten zich o.a. met boeken afbeelden. Daarna contract filosofen en empirisme vs rationalisme **1760-1840** Neo-classicisme. Nastreven van vermeende puurheid van de klassieken. Vooral gericht op beeldhouwer en architectuur. Er wordt gewerkt volgens de idealen een beeldtaal v.d. klassieke oudheid. Fantasie en verlangen naar het oude + wetenschap! Goethe, Winckelman, Canova en David Kenmerken: - Licht donker - Verzadigd - Tectonisch - Duidelijk - Moreel verhaal!!!!!! - Lineair - heldere compositie - Simpele ordonnantie, - vaak 1 punt perspectief, - ooghoogte, - kleurcontrast **1760-1850** Romantiek als tegenreactie op de verlichting. Escapisme uit de industriële werkelijkheid. Daarnaast begin aan de grote restauratie (congres van wenen 1815). L'art pout l'art. Begint als literaire stroming en daarna beïnvloed manier van denken, verwerpen moderniteit en belangrijk vertrouwen op eigen genialiteit. - Vele revoluties roepen op tijd vrijheid\> verdrijven v.d. ratio want deze heeft alleen slechte dingen gebracht. - Ratio wordt dus vrij gelaten en meer ruimte voor gevoelens en concept. Dit brengt een verandering in denken te weeg. Romantiek: \- Terug op verleden en andere civilisaties - Gevoel, fantasie, droom, onverklaarbare - Het sublieme - Falen van de ratio **1850-1870** Realisme. Het schilderen van de harde werkelijkheid ipv het ontvluchten in de Romantiek. Zet zich ook daar tegen af. Courbet en Manet als realsiitsch schilder. Het kloppend hart van Frankrijk, schilderen wat je ziet in combinatie met de fotocamera. - Echte leven - Heldendom Franse boeren ipv gecultiveerde adel - De vertrapte en onderdrukte - Ode aan de gewone mens 17de eeuwse kunstenaars zoals Rembrandt als voorbeeld.Daarbij ontwikkeling fotocamera (gebroeders Niepce 1825, Daguerreotype 1837 en Talbot Type 1839, kodak voor grote publiek 1888). Fotografie zorgt ervoor dat je schilderijen ook kloppen (voorbeeld muybridge), ook goedkoper dan modellen **1870-1886** Impressionisme. Nieuwe ontwikkelingen maken het mogelijk buiten te schilderen. Monet en Manet schilderen water, licht en het vluchtige. [Impressionisme] Manet, Monet, Degas, Renoir (moderne fête galante) - Snapshot - in het moment - veel kleur - mengen op het doek - eigen handschrift - verandering - kunst licht - zonnig, gezellig, toch weerspiegeling positivisme 19de eeuw - ontwikkeling v.d. verftube - afsnijding door fotografie en japanse prenten. - Complementaire kleuren maken diepte Daarbij opkomst van het Socialisme door Karl Marx en Friedrich Engels. Daarbij hoort de Duitse eenwording in 1870 olv Bismarck. Belangrijke hoofdpunten tegen kapitalisme Marx: - Mens is vervangbaar - Entfremdung - Weinig betaald en Bourgeoisie wordt steeds rijker - Kapitalisme is onstabiel - kapitalisme ook slecht voor kapitalist (economisch huwelijk, waarde aan objecten, empatisch vermogen) Marx ziet de geschiedenis als een klassenstrijd. De levenswijze van de mens is hun denkwijze, geïndoctrineerd door het kapitalisme.