Samenvatting Deel 1 PDF

**[Een wereldbeeld opbouwen]** A. **[Absoluut en relatief situeren]** - Absoluut situeren coördinaten - Relatief situeren met woorden (windrichtingen, referentiepunten, referentielijnen en afstanden B. **[Werelddelen en continenten]** - Continenten = aaneengesloten massa Eurazië, Af...

**[Een wereldbeeld opbouwen]** A. **[Absoluut en relatief situeren]** - Absoluut situeren coördinaten - Relatief situeren met woorden (windrichtingen, referentiepunten, referentielijnen en afstanden B. **[Werelddelen en continenten]** - Continenten = aaneengesloten massa Eurazië, Afrika, Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Australië en Antarctica - Werelddelen = grote landmassa's met eilanden Europa, Azië, Afrika, Oceanië, Antarctica en Amerika C. **[Kaarten in je hoofd]** - **Mentale kaarten** = kaarten in je hoofd - **Referentiekaarten** = echte kaarten, vraagt inspanning voor het opbouwen van geode mentale kaarten - **Wereldbeeld** = beeld van de wereld, hoe beter je mentale kaarten overeenkomen met de werkelijkheid, hoe concreter je wereldbeeld + hoe juister je verbanden kunt leggen tussen plaatsen D. **[De betekenis van plaatsen]** - Plaatsen: verschillende betekenis voor verschillende mensen ene plaats belangrijker dan andere, afhankelijk van waar je woont - Soort afstanden - Werkelijke afstand: is - Ervaren afstand: hoe lang de weg lijkt - Mentale afstand: hoe ver je denkt dat de plaatsen van elkaar vandaan liggen **[Hoofdstuk 1: Alles in de wereld is verbonden]** A. **[Productie en consumptie in de wereld]** - Facetimen, Instagram, tiktok communicatiestromen-datastromen - Plaatsen en personen zijn over heel de wereld verbonden - Plaats productie en consumptie niet altijd hetzelfde - Vervoer goederen over heel de wereld snel en goedkoop - Transport via - Diensten, politieke ideeën, cultuur en levensstijlen communicatie B. **[Goederenstromen]** - Worden gestuurd door processen van vraag en aanbod - = de reis die wordt afgelegd om producten naar ons te brengen - Bevatten - 80% via zee (containers sinds 1950 - Wereldwijd een transportnetwerk tussen containerterminals - Grootste containerhavens in **Aziatische steden** - Landen zoals China, Singapore, Taiwan, Maleisië en Zuid-Korea productie goedkoop - Zijn belangrijkste regio's voor uitvoer half- en afgewerkte goederen via containerschepen - Overslag = vaste afmetingen voor containers (om makkelijk op boot/vrachtwagen te zetten - Containerschepen zijn steeds groter geworden C. **[Mondialisering]** - = De kleiner wordende wereld maakt deel uit van een wereldwijd proces dat mondialisering/globalisering heet - Alle stromen maken de wereld relatief kleiner verre plaatsen = makkelijk bereikbaar - Positieve en negatieve gevolgen - Wereldeconomie - Landen over hele wereld verkopen producten aan elkaar - Aanbod groter - Landen afhankelijk van elkaar - Multinationals - Extra fabrieken en kantoren in de hele wereld - Landen waar loon lager ligt profiteren hiervan - Werkgelegenheid, inkomen en ontwikkelingsgraad van de inwoners neemt toe - Arbeidsomstandigheden zijn vaak niet goed - Fossiele brandstoffen - Veel fossiele brandstof wordt gebruikt om goederen en mensen de wereld rond te krijgen - Energie - Via pijpleidingen en hoogspanningsnetwerken over heel de wereld vervoerd - Toename CO~2~ -gehalte in atmosfeer - Mondialisering draagt bij tot klimaatverandering - Sociaal-culturele mondialisering - Cultuur, gewoontes en levensstijlen worden ook verspreid - Gevolg verwestering van wereld - Stedelijke landschappen zier er steeds hetzelfde uit - Bekende merken vestigen zich wereldwijd met hun filialen - Outsourcing - Gevolg van mondialisering - Bedrijven besteden taken uit aan gespecialiseerde bedrijven die ergens anders in de wereld liggen - Protectionistische/beschermende maatregelen - Beschermen tegen mondialisering - Maatregelen om eigen economie te beschermen tegen concurrentie uit het buitenland D. **[De globaliseringsindex]** = de mate waarin een land internationaal verbonden is - Score van 0 tot 1 - Bestaat uit verschillende elementen - Economische elementen (handelsstromen, investeringen) - Sociaal-culturele elementen (popmuziek, internetgebruikers, ketens (bv. McDonalds)) - Politieke elementen (vrijhandelszones, samenwerkingsverbanden) - Europese landen (zoals: Zwitserland, Nederland en België) scoren hoog op globaliseringsindex - Zijn landen die sterk afhankelijk zijn van samenwerkingsverbanden en handelscontacten - Angola bijvoorbeeld scoort laag - Minder handel met buitenland - Productie zelfvoorzienend - Koopkracht lager - Armer, minder goederen, minder import van goederen E. **[Samenwerkingsverbanden met internationale organisaties]** - Internationale organisaties - Zorgt voor extra stromen - Samenwerking wordt belangrijker - Problemen (klimaatopwarming, terrorisme...) hebben een internationale dimensie gekregen - Bestaat uit minstens 3 landen met een gemeenschappelijk doel - Afspraken worden gemaakt via verdragen - Verenigde Naties/VN = bekendste internationale organisaties - Telt 193 leden - Samenwerking op vlak van - Internationale vrede en veiligheid - Internationaal recht, milieu en mensenrechten - Ontwikkeling van de wereldeconomie - Noord-Atlantische Verdragsorganisaties/NAVO - Doel = veiligheid en vrijheid van 30 lidstaten garanderen - Europese Unie/EU - Zorgt voor economische, culturele en politieke belangen van Europese landen - Ook andere regio's hebben samenwerkingsverbanden - Ook internationale organisaties die actief zijn binnen en specifiek domein - OPEC/Organisaties van olie-exporterende landen Goederenstromen verbinden nagenoeg alle plaatsen ter wereld met elkaar. Mondialisering is hier een gevolg van. Landen staan met elkaar in verbinding en zijn afhankelijk van elkaar. **[2. Stromen zorgen voor spanningen]** **[A. De nieuwe zijderoute]** - (China) vergroot en versterkt zijn handelsnetwerk en behoudt economische macht - Route: over land en zee\ toegang tot wereldzeeën is belangrijk in- en uitvoer grondstoffen - Landbouwgronden en bossen worden ook overgenomen door de chinezen Via **landgrabbing** (=grootschalig opkopen van grond door buitenlandse bedrijven, vaak zonder toestemming van de lokale bevolking) - China probeert macht te krijgen over militaire basissen\ gevolg: **Piraterij** = het aanvallen van schepen om de lading te plunderen en de opvarenden te beroven of te gijzelen voor losgeld. Gevolg - China breidt niet alleen zijn invloed uit.\ Afrika wordt ook de leverancier van grondstoffen en voedsel voor China - In Afrika worden goedkope producten uit China verkocht\ levert winsten op voor China De macht van de economische wereldspelers hangt sterk samen met de controle over grondstoffen, transportnetwerken, havens en militaire infrastructuur. Hierdoor ontstaan er spanningen. China wil als economische grootmacht zijn positie versterken. Het bouwt daarom aan een nieuwe zijderouten een netwerk van havens, wegen en spoorwegen dat tor ver buiten zijn grenzen reikt.