Personel Şefliği Ders Notları PDF

ŞEF (PERSONEL) 80 SORU Kendi Sınavdaki Toplam İçind...

ŞEF (PERSONEL) 80 SORU Kendi Sınavdaki Toplam İçindeki No Konu Başlığı Soru Sayısı Ağırlık Oranı % Ağırlık Oranı (%) 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 1 20 12 233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname TMO Ana Statüsü 4857 Sayılı İş Kanunu 2 1475 Sayılı İş Kanunu (İş Kanunu14. Maddesi) 10 6 Toplu İş Sözleşmeleri (Tez-Koop İş, Petrol İş) 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 3 10 6 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu (Mülga) 148 nolu Devlet Memurları Genel Tebliği 4 Tahakkuk Konuları 10 6 5 6245 Sayılı Harcırah Kanunu 10 6 375 sayılı KHK'nın ilgili hükümleri 6 3.3 2 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 3628 Sayılı Mal Bildirim Kanunu ve ilgili Yönetmelik İNSAN KAYNAKLARI D. BŞK. 7 5176 Sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve 3.3 2 Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu 8 3.3 2 Sözleşme Kanunu 75 60  İNSAN KAYNAKLARI D. BŞK 75 60 Kamu İktisadi Teşebbüsleri Sözleşmeli Personel Sicil ve Başarı Değerlemesi Hakkında Yönetmelik TMO Memur ve Sözleşmeli Personel Disiplin Amirleri Yönetmeliği TMO Sicil Amirleri Yön. (Sözleşmeli Personel Sicil Amirleri Yönetmenliği) TMO Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme Ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği 9 20 12 Kamu Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik TMO Personeli Nakil Genelgesi 2024 yılı Genel Yatırım Finansman Programı Kamu Görevlerine ilk defa Atanacaklar için Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik İnsan Kaynakları Dai. Başkanlığı Yönetmeliği Taşra Teşkilatı Yönetmeliği Dilekçe Hakkının Kullanılması hakkında Kanun Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracatları Hakıında Yönetmelik Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik 10 Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar 10 6 Hakkında Yönetmelik Klavuzu Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları İle Hastalık Ve Refakat İznine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 11 Genel Olarak Devlet Teşkilatı 15 3 ORTAK NOTLAR 12 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 15 3 13 Etik Davranış İlkeleri 10 2 14 Halkla İlişkiler ve Davranış Kuralları 25 10 2 20 15 Türkçe Dil Bilgisi ve Yazışma Kuralları 20 4 16 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi 20 4 17 Milli Güvenlik Bilgileri 10 2  399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 9 İlgili mevzuat I. GİRİŞ Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesine Dair 22/01/1990 tarihli ve 399 Kanun Hükmünde Kararname ile, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları personelinin hizmete alınmaları, görev ve yetkileri, nitelikleri, atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleriyle diğer özlük hakları düzenlenmiştir. II. TANIMLAR Ders konusunun daha iyi anlaşılabilmesi bakımından metinde yer alan bazı terimlerin açıklanması yararlı olacaktır. Aşağıda çeşitli terimler ve kavramların ne anlama geldikleri açıklanmaktadır. Sermayesinin tamamı Devlete ait olup tekel Kamu iktisadi kuruluşu niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek (Kuruluş) üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve gördüğü bu kamu hizmeti dolayısıyla ürettiği mal ve hizmetler imtiyaz sayılan kamu iktisadi teşebbüsüdür. Kamu iktisadi teşebbüsü İktisadi devlet teşekkülü ile kamu iktisadi (Teşebbüs) kuruluşunun ortak adıdır. Sermayesinin tamamı devlete ait, iktisadi alanda İktisadi devlet teşekkülü ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere (Teşekkül) kurulan, kamu iktisadi teşebbüsüdür. Sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne Müessese veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olup, ona bağlı işletme veya işletmeler topluluğudur. Bağlı ortaklık Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketlerdir. İktisadi devlet teşekküllerinin veya kamu iktisadi İştirak kuruluşlarının veya bağlı ortaklıklarının, sermayelerinin en az yüzde on beşine, en çok yüzde ellisine sahip bulundukları anonim şirketlerdir. Müesseselerin ve bağlı ortaklıkların mal ve hizmet İşletme üreten fabrika ve diğer birimleridir. 10 GÖREVDE YÜKSELME SINAVI DERS NOTLARI III. TEMEL İLKELER Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesine Dair 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi personelin hizmet şartlarına, statülerine, hak, yükümlülük ve sorumluluklarına ilişkin esas ve usullerin belirlenmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur. A. İşin gerektirdiği nitelikleri haiz elemanların işe alınması ve işin gereğine uygun olarak yetiştirilmesi, B. Verimlilik ve karlılık ilkelerine bağlı olarak maliyet bilinci içinde çalıştırılması, C. Çalıştığı kuruluşta göreve devamını özendirecek bir özlük hakları sisteminin gerçekleştirilmesi, Ç. Yaratıcılığı, girişimciliği, başarı ve çabasının maddi ve manevi olarak değerlendirilmesinin teşviki IV. İSTİHDAM ŞEKİLLERİ VE PERSONEL İHTİYACINI KARŞILAMA Teşebbüs ve bağlı ortaklıklarda hizmetler memurlar, sözleşmeli personel ve işçiler eliyle gördürülür. Teşebbüs ve bağlı ortaklıkların genel idare esaslarına göre yürütülmesi gereken asli ve sürekli görevler; genel müdür, genel müdür yardımcısı, teftiş kurulu başkanı, kurul ve daire başkanları, müessese, bölge, fabrika, işletme ve şube müdürleri, müfettiş ve müfettiş yardımcıları ile 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli 1 sayılı cetvelde kadro unvanları gösterilen diğer personel eliyle gördürülür. Bunlar hakkında bu Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen hükümler dışında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır. Yukarıda belirtilenler dışında kalan sözleşmeli personel, teşebbüs ve bağlı ortaklıkların genel idare esasları dışında yürüttükleri hizmetlerinde bu Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen hukuki esaslar çerçevesinde akdedilecek bir sözleşme ile çalıştırılan ve işçi statüsünde olmayan personeldir. Sözleşmeli personel işin niteliğine göre yılın veya günün belirli sürelerini kapsamak üzere kısmi zamanlı da istihdam edilebilir. Memurlar ve sözleşmeli personel toplu iş sözleşmeleri kapsamına alınamaz ve bunlara toplu iş sözleşmeleriyle veya toplu iş sözleşmeleri emsal alınarak hiçbir ayni ve nakdi menfaat sağlanamaz. Sözleşmeli statüde istihdam edilecek personele ait pozisyonların unvan ve sayıları Cumhurbaşkanı Kararı ile tespit edilir. Yeni kadro ve pozisyonların ihdası ile ihdas edilmiş kadro ve pozisyonların iptal ve değişiklikleri Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılır. Sözleşmeli personel yönetim kurulu kararı ile işe alınır. İlk defa açıktan işe alınacak sözleşmeli personel ile 6 aylık sözleşme yapılır. Bunların müteakip sözleşmeleri bir kereye mahsus olmak üzere cari yıl sonuna kadar yapılır.  11 Sözleşme süresi içerisinde gelişen hizmet şartlarına göre sözleşmeli personelin görevi veya görev yeri değiştirilebilir. Sözleşmeli personelin daha üst bir göreve getirilebilmesi için bu görevin iş gereklerini taşıması, boş bir pozisyonun bulunması ve sicil ve başarı değerlemesinin A veya B düzeyinde olması gerekir. KİT'LERDE PERSONEL İSTİHDAMI MEMUR SÖZLEŞMELİ PERSONEL İŞÇİ * Genel idare * Genel idare esasları dışındaki * KİT'lerde çalışan esaslarına göre yürütülmesi gereken hizmetleri memur ve sözleşmeli yürütülmesi yürütürler personelin yürüttüğü gereken asli ve hizmetler haricindeki * Sözleşme ile çalıştırılırlar sürekli görevleri işleri yürütürler yürütürler * 399 sayılı KHK'ye tabidirler * 4857 sayılı İş * 399 sayılı KHK'ye ekli * Yılın veya günün belirli sürelerini Kanunu'na tabidirler 1 sayılı cetvelde yer kapsamak üzere kısmi zamanlı alan unvanlarda da istihdam edilebilir çalışırlar * Toplu iş sözleşmesi kapsamına * 657 sayılı Devlet alınamaz Memurları * Unvan ve sayıları Kanunu'na Cumhurbaşkanı Kararı ile tespit tabidirler edilir * Toplu iş sözleşmesi * Pozisyon ihdası, iptali ve kapsamına değişikliği Cumhurbaşkanı alınamaz Kararı ile yapılır * Yönetim kurulu kararı ile işe alınır * İlk defa açıktan işe alınacak sözleşmeli personel ile 6 aylık sözleşme yapılır. Bunların müteakip sözleşmeleri bir kereye mahsus olmak üzere cari yıl sonuna kadar yapılır * Görevi veya görev yeri değiştirilebilir * Daha üst bir göreve getirilebilmesi için bu görevin iş gereklerini taşıması, boş bir pozisyonun bulunması ve sicil ve başarı değerlemesinin A veya B düzeyinde olması gerekir 12 GÖREVDE YÜKSELME SINAVI DERS NOTLARI V. SÖZLEŞMELİ PERSONELİN İŞE ALINMASINDA ARANAN ŞARTLAR Sözleşmeli olarak işe alınacak personelin; A. Kamu haklarından mahrum bulunmamaları, B. 18 yaşını tamamlamış olmaları, C. Taksirli suçlar hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamaları, Ç. Görevlerini yapmalarına engel olabilecek akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile engelli olmamaları, D. En az ortaokul mezunu olmaları, E. Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak gerekir. VI. SÖZLEŞMELİ PERSONELİN ÖDEV VE SORUMLULUKLARI * Sözleşmeli personel tarafsız olmak zorundadır. * Herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef tutan bir davranışta bulunamaz * Görevini yerine getirirken dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep gibi ayırım yapamaz * Hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyanda bulunamaz ve bu çeşit eylemlere katılamaz * Sermayeyi ve sağlanan diğer kaynakları verimlilik ve karlılık esaslarına göre kullanmak ve değerlendirmek hususunda gereken gayret ve basireti göstermekle sorumlu ve yükümlüdür * Görevleri ile ilgili olarak mensup oldukları teşebbüs ve bağlı ortaklığa verdikleri zarardan dolayı özel hukuk hükümlerine tabidirler * Görevlerini yaptıkları sırada öğrendikleri gizli bilgileri, görevden ayrılmış olsalar bile, yetkili amirin izni olmadan açıklayamazlar. Aksi halde haklarında Türk Ceza Kanununun 229 uncu maddesi hükümleri uygulanır Teşebbüslerin ve bağlı ortaklıkların paralarına ve para hükmündeki evrak ve senetlerine ve diğer mevcutlarına karşı işledikleri suçlar ile bilanço, tutanak, rapor ve benzeri her türlü belge ve defterleri üzerinde işledikleri suçlar ile ifa ettikleri görevlerinden doğan suçlardan dolayı memur sayılarak haklarında Türk Ceza Kanununun 2 nci kitap üçüncü ve altıncı baplarındaki hükümler uygulanır.  13 VII. SÖZLEŞMELİ PERSONELE UYGULANAN GENEL HAKLAR VE YASAKLAR GENEL HAKLAR YASAKLAR * Sosyal güvenlik bakımından 5434 A. Grev yasağı sayılı T.C. Emekli Sandığı B. Başka iş ve hizmet yasağı Kanununa tabidir. C. Hediye alma ve menfaat * İşe yeni başlayacak olanlar sağlama yasağı sosyal güvenlik bakımından, 5510 Ç. Basına bilgi veya demeç verme sayılı Kanunun 4/c maddesine yasağı tabidirler D. Siyasi faaliyet yasağı * Sözleşmesinde belirtilen şartlarla E. Toplu eylem ve hareketlerde görevinden çekilme hakkına bulunma yasağı sahiptir * Sendika kurabilir ve üye olabilir VIII. ÇALIŞMA SAATLERİ VE İZİNLER Sözleşmeli personelin, haftalık çalışma süresi 40 saattir. İş ve işyerinin çalışma şartları dikkate alınarak tatil ve çalışma günleri, günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerdeki çalışma şekillerinin tespitine teşebbüs veya bağlı ortaklıkların yönetim kurulları yetkilidir. Sözleşmeli personelden hizmeti 10 yıla kadar olanlara (10 yıl dahil) yılda 20 gün, 10 yıldan fazla olanlara yılda 30 gün ücretli izin verilir. Yıllık izin verilmesine esas hizmetin tespitinde kamu kurum ve kuruluşlarında geçen fiili hizmet süreleri ile askerlik hizmeti göz önüne alınır. İhtiyat olarak silâh altına alınanlar terhis oluncaya kadar ücretli izinli sayılırlar. Yıllık izinler, teşebbüs veya bağlı ortaklığın uygun bulacağı zamanlarda toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Cari yıl ile önceki yıla ait kullanılmayan izinlerin kullanılması mümkündür. Daha eski izinler ise düşer. YILLIK İZİN Hizmet süresi 10 yıla 20 gün kadar olanlar Hizmet süresi 10 30 gün yıldan çok olanlar * Hizmet süresi tespitinde kamuda geçen fiili hizmet süreleri ile askerlik hizmeti esastır. * İhtiyat olarak silâh altına alınanlar terhis oluncaya kadar ESASLAR ücretli izinlidir. * Toptan veya kısım kısım kullanılabilir. * Bir önceki yılın kullanılmayan izinleri düşmez. Daha eski izinler ise düşer. 14 GÖREVDE YÜKSELME SINAVI DERS NOTLARI Sözleşmeli personele isteği üzerine, eşinin doğum yapması halinde on gün babalık izni, kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin annesinin, babasının veya kardeşinin ölümü halinde ise yedi gün izin verilir. Analık izni, süt izni ve diğer mazeret izinleri, hastalık ve refakat izni ile aylıksız izinlerde de 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda öngörülen hükümler uygulanır. Mazeret İzni Sebebi İzin Esasları Analık İzni Tekil gebelik: Doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta Çoğul gebelik: Doğumdan önce 8 + 2 hafta ve doğumdan sonra 8 + 2 hafta Babalık İzni 10 gün Düğün İzni 7 gün (kendisi veya çocuğu evlenirse) Ölüm İzni 7 gün (eşi, çocuğu, kardeşi, anne, baba ölürse) Süt İzni Doğumdan sonra ilk 6 ay: günde 3 saat Doğumdan sonra ikinci 6 ay: günde 1,5 saat Özel Mazeret İzni Yukarıdaki sebepler haricinde 10 güne kadar verilebilir. Buna ek olarak 10 gün daha verilebilir ancak bu izin sonraki yılın yıllık izninden düşülür. (Öğretmenlere 2. kez 10 günlük mazeret izni hakkı yoktur) Engelli Çocuk İzni 10 gün (%70 engelli çocuk varsa) IX. MALİ VE SOSYAL HAKLAR A. Aylıklar ve Ücretler Aylık ve ücretler yönünden memurlar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabidir. Bu personel, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek geçici 21 inci maddesinde öngörülen ikramiyelerden yararlandırılır. Sözleşmeli personele ödenecek sözleşme ücreti; temel ücret ile başarı ve kıdem ücretleri toplamından oluşur ve bu ücret asgari ücretin altında olamaz. Sözleşme ücretlerinin tavanı her yıl bütçe kanunları ile belirlenir. Kamu personeli için uygulanan aylık katsayısının mali yılın ikinci yarısı için değiştirilmesi veya mali yıl içinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mali ve sosyal haklara ilişkin hükümlerinde değişiklik yapılması halinde sözleşmeli personel ücretlerinin tavanını değiştirmeye Cumhurbaşkanı yetkilidir. Sözleşmeli personelin temel ücret tutarları, sözleşmeli personelin unvanı, eğitim düzeyi, iş gerekleri, işyeri ve çalışma şartları dikkate alınmak suretiyle teşebbüs ve bağlı ortaklıklarca tespit edilir. Teşebbüs ve bağlı ortaklıklar, sözleşmeli personeline unvanları itibarıyla uygulayacakları azami temel ücret miktarlarına ilişkin tekliflerini 15 Kasım tarihine kadar Çalışma Genel Müdürlüğüne gönderirler. Bu teklifler Çalışma Genel Müdürlüğünce teşebbüs ve bağlı  15 ortaklıklar arasında ücret dengesi ve uygulama birliği sağlamaya yönelik önerilerle birlikte Cumhurbaşkanının onayına sunulur. Sözleşmeli personelden sicil ve başarı değerlemesi sonucunda sicil ve başarıları (A) düzeyinde olanlara temel ücretlerinin % 8'i, (B) düzeyinde olanlara % 4'ü, (C) düzeyinde olanlara % 2'si oranında hesaplanacak miktarda ve 43 üncü maddedeki esaslara göre başarı ücreti ödenir. Sözleşmeli personelden bir sosyal güvenlik kuruluşuna prim ödemek suretiyle geçen hizmet süresi toplamı, % 3'ü, % 4'ü ve % 5'i oranında kıdem ücreti verilir. SÖZLEŞME ÜCRETİ: Temel Ücret + Başarı Ücreti + Kıdem Ücreti Temel Ücret * Sözleşmeli personelin unvanı, eğitim düzeyi, iş gerekleri, işyeri ve çalışma şartlarına göre belirlenir * Azami temel ücret teklifi 15 Kasım'a kadar ÇGM'ye gönderilir. Görüş ile birlikte Cumhurbaşkanı onayına sunulur. Başarı Ücreti Sicil ve başarı değerlemesi sonucunda başarısı; A olanlara Temel ücretin %8'i kadardır B olanlara Temel ücretin %4'i kadardır C olanlara Temel ücretin %2'i kadardır Kıdem Ücreti Bir sosyal güvenlik kuruluşuna prim ödemek suretiyle geçen hizmet süresi toplamı; 6-10 yıl olanlara Temel ücretlerinin % 2'si kadardır 11-15 yıl arası olanlara Temel ücretlerinin % 3'si kadardır 16-20 yıl arası olanlara Temel ücretlerinin % 4'si kadardır 21 yıl ve üstü olanlara Temel ücretlerinin % 5'si kadardır 6-10 yıl olanlara Temel ücretlerinin % 2'si kadardır 16 GÖREVDE YÜKSELME SINAVI DERS NOTLARI B. Fazla Çalışma ve Diğer Ödemeler Sözleşmeli personele; zorunlu ve istisnai hallere münhasır olmak üzere, normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yaptırılacak fazla çalışmalar karşılığında bütçe kanunlarında belirlenen miktarlarda saat başı fazla çalışma ücreti ödenir. Ancak aylık olarak, fazla çalıştırma yaptırılacak personel sayısı kurumun sözleşmeli personel sayısının % 5'ini; personel başına ödenecek fazla çalışma ücreti toplamı da ilgililerin temel ücretlerinin % 15'ini geçemez. Mal ve hizmet üretiminde darboğaz yaratılmaması bakımından kritik görevlerde bulunan sözleşmeli personel için, teşebbüs veya bağlı ortaklığın teklifi, Çalışma Genel Müdürlüğünün uygun görüşü ve ilgili Bakanın onayı ile toplam fazla çalışma süresi belirtilmek suretiyle % 5 oranının üzerinde de fazla çalışma yaptırılabilir. Sözleşmeli personele 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen ödemeler dışında herhangi bir ödeme yapılamaz. Yurt içinde ve yurt dışında geçici olarak görevlendirilecek sözleşmeli personele gündelik ve yol gideri ödenir. Ödenecek gündelik miktarı 6245 sayılı Harcırah Kanunu uyarınca en yüksek Devlet memuru1 için belirlenen gündeliği geçmemek üzere ilgililerin görev ve unvanları dikkate alınarak teşebbüs veya bağlı ortaklık yönetim kurullarınca tespit edilir. İlk defa sözleşmeli statüde işe başlayan personele ikamet mahalli ile görev mahalli arasında kendisi ve aile efradına harcırah ödenmez. C. Tedavi, Ölüm ve Cenaze Giderleri Sözleşmeli personelin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu ana, baba ve çocuklarının doğum, ölüm yardımı ve cenaze giderleri hakkında kadroları genel müdür, genel müdür yardımcısı, teftiş kurulu başkanı, kurul ve daire başkanları, müessese, bölge, fabrika, işletme ve şube müdürleri, müfettiş ve müfettiş yardımcıları ile ekli 1 sayılı cetvelde kadro unvanları göstertilen diğer personel gibi 657 sayılı Kanuna tabi personele ilişkin hükümler uygulanır. Ancak ölüm yardımının hesabında ilgililerin temel ücretleri esas alınır. Ç. Sosyal Yardımlar Sözleşmeli personel, bedelini ödemek şartıyla teşebbüs veya bağlı ortaklığın lojman, misafirhane, eğitim ve dinlenme tesisleri, yemek ve diğer sosyal imkânlarından yararlanır. İşin gerektirdiği araç, gereç ve giyim eşyası teşebbüs veya bağlı ortaklığın demirbaşı olarak verilebilir. Ancak bu yardımlar hiç bir surette nakdi ödeme şeklinde yapılamaz. D. Ödül Görevlerinde olağanüstü gayret göstermek suretiyle verimlilik veya karlılığı artıran veya teşebbüs ve bağlı ortaklığın faaliyetlerine yararlı buluş getiren veya büyük zararların doğmasını önlemede üstün gayret gösteren sözleşmeli personele genel müdürce bir aylık, genel müdürün teklifi üzerine yönetim kurulunca iki aylık sözleşme ücretini aşmamak üzere ödül verilebilir. Ancak bu şekilde bir takvim yılı içinde ödüllendirileceklerin sayısı teşebbüs ve bağlı ortaklıkların toplam sözleşmeli personel sayısının % 2'sinden fazla olamaz. 1 İdari İşler Başkanı  17 E. Diğer Sözleşme Ücretleri Teşebbüs ve bağlı ortaklıkların yurt dışındaki şube, mağaza, büro ve benzeri yerlerinde istihdam edilecek sözleşmeli personele ödenecek ücret sürekli görevle yurt dışına gönderilen 2 nci derecenin 1 inci kademesinde bulunan Dışişleri Bakanlığı meslek memuruna (bekar) ödenen aylığı geçmemek ve 15 inci derecenin 1 inci kademesinde bulunan memur (bekar) için hesaplanacak aylıktan da az olmamak üzere öğrenim durumu, kıdem, görev unvanı, ülke ve görev yeri dikkate alınmak suretiyle teşebbüs yönetim kurullarınca belirlenir. Teşebbüsler, yurt dışında kurdukları veya iştirak ettikleri şirketlerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 77’nci maddesi hükümleri çerçevesinde aylıksız ve ücretsiz olarak personelini görevlendirebilirler. F. Avukatlık Vekâlet Ücreti Mahkeme ve icra dairelerince teşebbüs ve bağlı ortaklık lehine hükmedilip borçlusundan tahsil olunan vekâlet ücretlerinin davaları izleyen ve sonuçlandıran avukatlara dağıtımında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. X. SİCİL VE BAŞARI DEĞERLEMESİ A. Tanımlar 1. Sicil ve Başarı Değerlemesi Raporu Sicil ve başarı değerlemesi raporu, sicil amirlerinin, sözleşmeli personelin sicil ve başarısının tespiti için kullandıkları Kamu İktisadi Teşebbüsleri Sözleşmeli Personel Sicil ve Başarı Değerlemesi Hakkında Yönetmeliğe ekli formlardır. 2. Sicil Amiri Sicil Amiri, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Sözleşmeli Personel Sicil ve Başarı Değerlemesi Hakkında Yönetmeliğe göre sicil ve başarı değerlemesi raporlarını birinci ve ikinci derecede yetkili olarak doldurmakla görevlendirilen amirlerdir. B. Personel Kütüğü, Özlük Dosyası ve Sicil Dosyası Sözleşmeli personel teşebbüs ve bağlı ortaklıklarca tutulacak sözleşmeli personel kütüğüne kaydolunur. Her sözleşmeli personele bir numara verilir ve bir özlük dosyası tutulur. Her sözleşmeli personelin bir sicil dosyası bulunur. Sicil amirleri tarafından düzenlenecek sicil raporları ile varsa müfettiş raporları sicil dosyasına konulur. C. Başarı Değerleme Düzeyleri Yapılan sicil ve başarı değerlemesi sonucunda; 59 ve daha aşağı puan alanlar (D), 60-75 puan alanlar (C); 76-89 puan alanlar (B), 90 ve daha yukarı puan alanlar (A), olmak üzere personel dört başarı düzeyinde değerlendirilir. Formlarda yer alan bölümlerden sözleşmeli personelin “Genel durum ve davranışlarının değerlendirilmesi” bölümü, sicil amirinin kanaatine göre (olumsuz), (olumlu) veya (çok iyi) şeklinde 18 GÖREVDE YÜKSELME SINAVI DERS NOTLARI doldurulur. Sorular ise 100 tam not üzerinden değerlendirilir. Sicil amirlerinin her bir soruya verdikleri notların aritmetik ortalaması, değerlemeye alınan konuda verilen nihai sicil ve başarı notunu gösterir. BAŞARI DEĞERLEME 59 ve daha aşağı puan alanlar (D) başarı düzeyi 60-75 puan alanlar (C) başarı düzeyi 76-89 puan alanlar (B) başarı düzeyi 90 ve daha yukarı puan alanlar (A) başarı düzeyi Ç. Sicil ve Başarı Değerleme Dönemi ve Raporu Doldurmak İçin Gerekli Süre Sicil ve başarı değerlemesi raporları her yılın Aralık ayının ilk yarısı içinde doldurularak en geç 15 Aralık'a kadar bunları muhafaza ile görevli birime teslim edilir. İlk defa açıktan işe alınan sözleşmeli personelin sicil ve başarı değerlemesi raporları sözleşme sürelerinin bitiminden 15 gün önce doldurulur. Bu personelin 6 aylık deneme süresinden sonraki ilk sözleşme dönemlerine ait sicil ve başarı değerlemesi raporları ile yıl içinde memur statüsünden sözleşmeli statüye geçenlerin sicil ve başarı değerlemesi raporları sözleşme sürelerine bakılmaksızın Aralık ayının ikinci yarısında doldurulur. Haklarında rapor düzenlenecek sözleşmeli personelin, değerlendirilmelerini yapacak sicil amirlerinin yanında en az 6 ay çalışmış olmaları şarttır. Ancak söz konusu Yönetmelikte belirtilen hallerde, rapor düzenleme döneminde 3 aydan az olmamak üzere, sözleşmeli personel ile en fazla çalışan sicil amiri tarafından doldurulur. D. Sicil ve Başarı Değerlemesi Sonucunda Yapılacak İşlem Sicil ve başarı değerlemeleri; (D) düzeyinde olanlarla başka bir sicil amirinin yanında, bulundukları görevin temel ücreti tutarında bir ücretle altı ay daha denenmek üzere yeni bir sözleşme yapılır. Bu süre sonunda da sicil ve başarıları (D) düzeyinde olanların sözleşmeleri fesh edilir ve haklarında 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır. (C) düzeyinde olanların, bulundukları görevin temel ücretine bu ücretin % 2’si oranında, (B) düzeyinde olanların, bulundukları görevin temel ücretine bu ücretin % 4’ü oranında, (A) düzeyinde olanların, bulundukları görevin temel ücretine bu ücretin % 8’i oranında, başarı ücreti ilave edilmek suretiyle sözleşmeleri yenilenir. Ancak, (D) düzeyinde bulunanlara başarı ücreti ödenmez.  19 XI. DİSİPLİN CEZALARI Teşebbüs veya bağlı ortaklıklardaki hizmetlerin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla sözleşmeli personelin görevleri ile ilgili kusurlu hareketleri, iş yerinde veya dışında teşebbüs ve bağlı ortaklıkla ilgili mevzuata aykırı davranışları nedeniyle kademe ilerlemesinin durdurulması hariç verilmesi gereken disiplin cezaları ile disiplin cezası vermeye yetkili merciler ve disiplin kurulları hakkında bu Kanun Hükmünde Kararnamede hüküm bulunmayan hallerde teşebbüs veya bağlı ortaklık memurlarının tabi olduğu hükümler uygulanır. Ancak, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiiller için sözleşme ücretinden kesme cezası, aylıktan kesme cezası esaslarına göre uygulanır. XII. SÖZLEŞMENİN FESHİ VE SONA ERMESİ FESİH HALLERİ A. İzinsiz veya kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın kesintisiz 5 gün veya bir sözleşme dönemi içinde kesintili 10 gün göreve gelmemeleri, B. İşe alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının anlaşılması veya bu şartlardan birinin sonradan kaybedilmesi C. Görev veya görev yerinin değişmesi halinde belirlenen süre içinde mücbir bir sebep olmaksızın yeni görevine başlamamaları Ç. 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile sözleşme hükümlerine aykırı davranışlarda bulunmaları D. Sicil ve başarı değerlendirmeleri birbirini izleyen iki sözleşme döneminde (D) düzeyinde olmak SONA ERME HALLERİ - İstek nedeniyle emeklilik - Yaş haddi nedeniyle emeklilik - Malullük nedeniyle emeklilik - Sicil nedeniyle emeklilik XIII. SAVUNMA HAKKI, CEZALARA İTİRAZ, CEZALARININ KESİNLEŞMESİ VE ZAMANAŞIMI Savunması alınmadan sözleşmeli personel hakkında disiplin cezası verilemez. Sözleşmeli personel, soruşturmayı yapanın, disiplin cezası vermeye yetkili organ, merci veya amirin veya disiplin kurulunun yedi günden az olmamak üzere vereceği süre içinde yazılı olarak savunmasını yapar. Bu süreler içinde savunmasını yapmayan sözleşmeli personel savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. 20 GÖREVDE YÜKSELME SINAVI DERS NOTLARI Disiplin cezalarına karşı yapılacak itirazlarda süre, kararın ilgiliye tebliğ tarihinden itibaren 7 gündür. Sözleşmenin feshini gerektiren disiplin cezalarının kesinleşmesi; teşebbüs veya bağlı ortaklık yönetim kurullarının kararına bağlıdır.. Disiplin kurulları kendilerine tevdi edilen dosyaları en geç 3 ay içinde karara bağlarlar. Disiplin cezasını gerektiren kusurlu bir halin öğrenilmesinden 6 ay geçtikten sonra sözleşmeli personel hakkında bu kusurlu hareket ile ilgili olarak disiplin kovuşturması yapılamaz ve disiplin cezası verilemez. Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar. XIV. GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA İLE UYGULAYACAK YETKİLİLER VE UYGULANACAĞI HALLER SEBEP Görevi başında kalmasında sakınca görülecek sözleşmeli personel hakkında tedbir alınması HANGİ HALLERDE A. Teşebbüs ve bağlı ortaklığın; paraları, para hükmündeki evrak ve senetleri ile diğer mevcutlarına karşı veya bilanço, tutanak, rapor ve benzeri her türlü belge ve defterler üzerinde suç işlenmesi, B. Kasayı, ambarları saydırmaktan, para, para hükmündeki evrak, senet veya ayniyat veya bunların kayıt ve hesaplarını göstermekten veya sorulan sorulara kanuni bir sebep olmaksızın cevap vermekten kaçınılması, C. Teftiş veya soruşturmanın güçlendirilmesi, Ç. Sözleşmeli personel hakkında cezai kovuşturma yapılması, D. İş yerinde kişilere veya mallara karşı ağır zarar ika edileceği hakkında kuvvetli emarelerin bulunması UZAKLAŞTIRMA YETKİSİ * İşe almaya yetkili olanlar * İlgili bakanlık müfettişi * İlgili teşebbüs müfettişi * İlgili bağlı ortaklık müfettişi  21 UZAKLAŞTIRILANIN DURUMU - Türlü hak ve yükümlülükleri sürer - Sözleşme ücretinin 2/3'ü ödenir UZAKLAŞTIRMA KALDIRMA HALLERİ A. Haklarında sözleşmenin feshi cezasından başka bir disiplin cezası verilenler, B. Takibata mahal olmadığına veya beraatine karar verilenler, C. Hükümden evvel haklarındaki kovuşturma genel af ile kaldırılanlar, Ç. Görevlerine ilişkin olsun veya olmasın çalıştırılmasına engel olmayacak bir ceza ile hükümlü olup bu cezası ertelenenler * Görevden uzaklaştırma tedbiri sözleşmeli personelin soruşturmaya konu olan fiilinin hizmetlerine devam etmelerine engel olmadığı hallerde, her zaman kaldırılabilir. * Ceza kovuşturması tutuksuz olarak devam edenlerden göreve başlamasında sakınca görülmeyenler görevlerine döndürülebilirler. UZAKLAŞTIRMA KALDIRILIRSA Sözleşme ücretinin kesilmiş bulunan 1/3 oranındaki kısmı ilgililere ödenir.  22 GÖREVDE YÜKSELME SINAVI DERS NOTLARI SÖZLEŞMELİ PERSONEL SİCİL VE BAŞARI DEĞERLEMESİ RAPORU (DÖNEMİ:...... /....../20....-....../....../20....) SÖZLEŞMELİ PERSONELİN Adı ve Soyadı : Unvanı : Birimi : Sicil No : SİCİL AMİRLERİNİN 1. SİCİL AMİRİ 2. SİCİL AMİRİ Adı: Soyadı: Unvanı: Sözleşmeli personelin genel durum ve davranışları hakkındaki değerlendirmesi (olumsuz-olumlu-çok iyi) SİCİL VE BAŞARI DEĞERLEMESİ 1. SİCİL 2. SİCİL SİCİL AMİRLERİ Sicil ve başarı değerlemesinde esas AMİRİNCE AMİRİNCE NOTLARININ alınan hususlar VERİLEN NOT VERİLEN NOT ORTALAMASI 1 Göreve devam ve bağlılığı Görevlerini kendiliğinden zamanında ve doğru yapma, 2 takip ederek sonuçlandırma alışkanlığı 3 Çalışkanlığı, kabiliyeti, verimi Amirlerine, çalışma arkadaşlarına ve iş sahiplerine 4 karşı tutum ve davranışı ile disipline riayeti Mesleki bilgisi, yazılı ve sözlü 5 ifade kabiliyeti, kendini geliştirme ve yenileme gayreti SİCİL AMİRLERİNİN NOT ORTALAMALARI SÖZLEŞMELİ PERSONELİN SİCİL VE BAŞARI DEĞERLEME DÜZEYİ 1. Sicil Amiri 2. Sicil Amiri (Tarih ve İmza) (Tarih ve İmza)  23 YÖNETİCİ DURUMUNDAKİ SÖZLEŞMELİ PERSONEL SİCİL VE BAŞARI DEĞERLEMESİ RAPORU (DÖNEMİ:...... /....../20....-....../....../20....) SÖZLEŞMELİ PERSONELİN Adı ve Soyadı : Unvanı : Birimi : Sicil No : SİCİL AMİRLERİNİN 1. SİCİL AMİRİ 2. SİCİL AMİRİ Adı: Soyadı: Unvanı: Sözleşmeli personelin genel durum ve davranışları hakkındaki değerlendirmesi (olumsuz-olumlu- çok iyi) SİCİL VE BAŞARI DEĞERLEMESİ 1. SİCİL 2. SİCİL SİCİL AMİRLERİ Sicil ve başarı değerlemesinde esas AMİRİNCE AMİRİNCE NOTLARININ alınan hususlar< VERİLEN NOT VERİLEN NOT ORTALAMASI Planlama, organizasyon ve 1 koordinasyon kabiliyeti Karar verme, temsil ve 2 müzakere, intibak kabiliyeti Mevzuat ve teknolojik 3 gelişmelere intibak kabiliyeti Mahiyetindekileri yetiştirme, 4 değerlendirme, denetleme ve örnek olmada başarısı İş hakimiyeti, kendine güveni ve 5 sosyal ve beşeri ilişkileri SİCİL AMİRLERİNİN NOT ORTALAMALARI SÖZLEŞMELİ PERSONELİN SİCİL VE BAŞARI DEĞERLEME DÜZEYİ 1. Sicil Amiri 2. Sicil Amiri (Tarih ve İmza) (Tarih ve İmza)  657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ve İlgili 113 Mevzuat I. GİRİŞ 1982 Anayasasının 128’inci maddesine göre, kamu kurum ve kuruluşlarının genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri yürüten kişilere memurlar ve diğer kamu görevlileri denir. Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Ayrıca sosyal ve mali haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır. Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla özel olarak düzenlenir. II. TEMEL İLKELER 23/07/1965 tarihli ve 12056 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 14/07/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun temel ilkeleri, “sınıflandırma”, “kariyer” ve “liyakat”tir. SINIFLANDIRMA Devlet kamu hizmetleri görevlerini ve bu görevlerde çalışan Devlet memurlarını görevlerin gerektirdiği niteliklere ve mesleklere göre sınıflara ayırmaktır. KARİYER Devlet memurlarına, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkânını sağlamaktır Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme LİYAKAT ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini liyakat sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkânlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmaktır Bu bağlamda, 18/04/1999 tarihli ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik”le,şube müdürü, müdür ve daha alt düzeyde görevlere, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak,atanacak Devlet memurları ile 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki kamu iktisadî teşebbüslerinde görev yapan sözleşmeli personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkinusul ve esasları düzenlenmiştir. Kurumlarca yapılan veya yaptırılan yazılı ve sözlü görevde yükselme sınavı sonucunda başarılı bulunanlar arasından, başarı sıralamasına göre boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılır. Başarı puanı, yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır. Yazılı sınavda başarılı olmak için ez az 60, sözlü sınavda başarılı olmak içinse en az 70 puan almak gerekir. Bu Yönetmelik kapsamındaki personelin, en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz ettikleri unvanlara ilişkin görevlere atanmaları, yazılı ve sözlü olarak yaptırılacak unvan değişikliği sınavında alacakları başarı puanlarına göre gerçekleştirilir. 114 III. İSTİHDAM ŞEKİLLERİ Devlet Memurları Kanunu, “memur”, “sözleşmelipersonel” ve “işçi” olmak üzere üç istihdam şekli öngörmüştür. Bu Kanuna tabi kurumlar, üç istihdam şekli dışında personel çalıştıramaz. Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel MEMUR (4/A) kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenlere denir. SÖZLEŞMELİ Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli PERSONEL (4/B) projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, Cumhurbaşkanınca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde ihdas edilen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir. İŞÇİ (4/D) Sürekli İşçi İş Kanunu çerçevesinde, sürekli işçi kadrolarında belirsiz süreli iş sözleşmeleriyle istihdam edilen kamu görevlileridir. Bunlar hakkında 657 sayılı Kanun hükümleri uygulanmamaktadır. Geçici İşçi İş Kanunu çerçevesinde altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan kamu görevlileridir. bunlar hakkında 657 sayılı Kanun hükümleri uygulanmamaktadır. Sözleşmeli Personel Ek Bilgiler Ancak, yabancı uyrukluların; tarihi belge ve eski harflerle yazılmış arşiv kayıtlarını değerlendirenlerin mütercimlerin; tercümanların; Millî Eğitim Bakanlığında norm kadro sonucu ortaya çıkan öğretmen ihtiyacının kadrolu öğretmen istihdamıyla kapatılamaması hallerinde öğretmenlerin; dava adedinin azlığı nedeni ile kadrolu avukat istihdamının gerekli olmadığı yerlerde avukatların, kadrolu istihdamın mümkün olamadığı hallerde tabip veya uzman tabiplerin; Adli Tıp Müessesesi uzmanlarının; Devlet Konservatuvarları sanatçı öğretim üyelerinin; İstanbul Belediyesi Konservatuvarı sanatçılarının; bu Kanuna tâbi kamu idarelerinde ve dış kuruluşlarda belirli bazı hizmetlerde çalıştırılacak personelin de zorunlu hallerde sözleşme ile istihdamları mümkündür. Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Cumhurbaşkanınca karar verilen görevlerde sözleşme ile çalıştırılanlar da sözleşmeli personel olarak istihdam edilebilir.  115 Özelleştirme uygulamaları sebebiyle iş akitleri kamu veya özel sektör işverenince feshedilen ve 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakil hakkı bulunmayan personel de yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanıncaya kadar bu statüde istihdam edilebilir. Bu kapsamda istihdam edileceklerin sayısı, öğrenim durumlarına göre çalışma şartları ve bunlara ödenecek ücretler ile diğer hususlar Cumhurbaşkanınca belirlenir. IV. ÖDEVLER VE SORUMLULUKLAR İLE GENEL HAKLAR VE YASAKLAR ÖDEV VE GENEL HAKLAR YASAKLAR SORUMLULUKLAR - Sadakat - Uygulamayı isteme - Toplu eylem ve hakkı hareketlerde bulunma - Tarafsızlık ve devlete - Güvenlik yasağı bağlılık - Emeklilik - Grev yasağı - Davranış ve işbirliği - Çekilme - Ticaret ve diğer kazanç - Yurtdışında davranış getirici faaliyetlerde - Amirin sorumlulukları - Sendika Kurma bulunma yasağı - Memurun sorumlulukları - Müracaat şikayet ve - Hediye alma, menfaat dava açma - Kişisel sorumluluk ve sağlama yasağı zarar - Kovuşturma ve - Denetimindeki yargılama - Kişilerin uğradıkları teşebbüsten menfaat zararlar - İsnad ve iftiralara karşı sağlama yasağı koruma - Basına bilgi demeç - Gizli bilgileri açıklama verme - İzin yasağı - Resmi belge, araç ve gereçlerin yetki verilen mahaller dışına çıkarılmaması ve iadesi A. Devlet Memurlarının Ödevleri ve Sorumlulukları Devlet memurları görevlerini yerine getirirken Anayasaya bağlı kalmak ve yasalara saygılı olmak zorundadır. Devlet memurları bu hususu asli Devlet memurluğuna atandıktan sonra en geç bir ay içinde kurumlarınca düzenlenecek merasimle yetkili amirlerin huzurunda yapacakları yeminle belirtirler ve özlük dosyalarına konulacak “Yemin Belgesi”ni imzalayarak göreve başlarlar. Memurlar görevlerini dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmadan yerine getirmekle yükümlüdür. Herhangi bir siyasal parti veya kişinin yararını ve zararını amaçlayan davranışlarda bulunamazlar. Bu gibi davranışların cezası kademe 116 ilerlemesinin durdurulmasıdır. Devlet memurları her durumda Devletin menfaatlerini korumak zorundadırlar. Devlet memurları, resmi sıfatlarının gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını hizmet içindeki ve dışındaki davranışlarıyla göstermek zorundadırlar. Buna uymayan memurlara kınama (hizmet dışındaki davranışları için) ve aylıktan kesme (hizmet içindeki davranışları için) cezası verilir. Devlet memurlarının işbirliği içinde çalışmaları esastır. İşbirliği içinde çalışmamanın yaptırımı ise uyarma cezasıdır. Devlet memurlarından sürekli veya geçici görevle veya yetişme, inceleme ve araştırma için yabancı memleketlerde bulunanlar Devlet itibarını veya görev haysiyetini zedeleyici fiil ve davranışlarda bulunamazlar. Böyle davranışlarda bulunanlar Devlet memurluğundan çıkarılır. Amir, maiyetindeki memurlarını yetiştirmekten, hal ve hareketlerini takip ve kontrol etmekten görevli ve sorumludurlar. Amir, maiyetindeki memurlara hakkaniyet ve eşitlik içinde davranır; yetkisini kanun ve diğer mevzuatta belirtilen esaslar içinde kullanır. Devlet memurları kanun ve diğer mevzuatta belirtilen esaslara uymakla ve amirler tarafından verilen görevleri yerine getirmekle yükümlü ve görevlerinin iyi ve doğru yürütülmesinden amirlerine karşı sorumludurlar. Devlet memuru amirinden aldığı emri, Anayasa, kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmelik hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Amir emrinde ısrar eder ve bu emrini yazı ile yenilerse, memur bu emri yapmağa mecburdur. Ancak, emrin yerine getirilmesinden doğacak sorumluluk, emri verene aittir. Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz. Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzeri eşyayı korumada kayıtsızlık göstermenin yaptırımı uyarma cezası; bunları kaybetmenin yaptırımı kınama cezası; bunları kasıtlı olarak korumamanın cezası ise aylıktan kesmedir. Ayrıca, Devlet memurunun kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır. Kişiler kamu hukukuna tabi görevlerle ilgili olarak uğradıkları zar arlardan dolayı bu görevleri yerine getiren personel aleyhine değil, ilgili kurum aleyhine dava açarlar. Kurumun, genel hükümlere göre sorumlu personele rücu hakkı saklıdır. İşkence ya da zalimane, gayri insani veya haysiyet kırıcı muamele suçları nedeniyl e Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince verilen kararlar sonucunda Devletçe ödenen tazminatlar için de sorumlu personele rücu edilir.  117 Devlet memurları, kendileriyle, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları, alacak ve borçları hakkında özel kanunda yazılı hükümler uyarınca mal bildiriminde bulunurlar. “Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelik”in ilgili hükümlerine göre, Devlet memurları, arsa ve yapı kooperatif hisseleri de dâhil olmak üzere taşınmaz mallar ile net aylık tutarının beş katından fazla değer ve tutardaki para ve para hükmündeki kıymetli kâğıtlar, hisse senedi ve tahviller, altın ve mücevherat, her türlü taşıt ve ziraat araçları, iş makineleri, hayvanlar, koleksiyonlar, ev eşyaları ve diğer taşınır mallar ile haklar, alacaklar, borçlar ve gelirler mal bildiriminin konusunu oluşturur. Mallar, mal bildirimi tarihindeki değerleri esas alınmak suretiyle beyan olunur. Mal bildiriminin göreve giriş için gerekli olan belgelerle birlikte verilmesi gerekir. * Kanun’a göre, Devlet memurları kendilerine, eşlerine ve velayeti altındaki çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları, alacak ve borçları hakkında mal bildirimi verirler. * Devlet memurları görevlere atandıklarında, memuriyete giriş için gerekli olan belgelerle birlikte mal bildiriminde de bulunurlar. * Devlet memurunun eşi ve velayeti altındaki çocuklarının mal varlığında mevzuatta belirtilen miktarda değişiklik olduğunda, değişikliği izleyen BİR AY İÇİNDE yeni edinilen mal, hak, gelir, alacak ve borçlara münhasır olmak üzere ek mal bildirimi verilmesi gerekir. * Mal bildiriminin yenilenmesi malvarlığında değişiklik olmasa bile SONU (0) VE (5) İLE BİTEN YILLARIN EN GEÇ ŞUBAT AYININ SONUNA KADAR yapılır. * Bu hususlara uymayan Devlet memurları hakkında disiplin hükümleri uygulanır. Bu durumda KADEME İLERLEMESİNİN DURDURULMASI CEZASI verilir. Devlet memurları, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç veremezler. Buna aykırı hareket etmenin yaptırımı kınama cezasıdır. Açıklanması yasaklanan bilgilerin açıklanmasına ise kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilir. Devlet memurları görevleri ile ilgili resmi belge araç ve gereçleri, yetki verilen mahaller dışına çıkaramazlar, özel işlerinde kullanamazlar. Buna uymayanlara kınama cezası verilir. Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullananlara verilecek ceza ise aylıktan kesmedir. Devlet memurları görevleri gereği kendilerine teslim edilen resmi belge, araç ve gereçleri görevleri sona erdiği zaman iade etmek zorundadırlar. Bu zorunluluk memurun mirasçılarını da kapsar. Devlet memurları, mevzuatında belirtildiği şekilde kılık ve kıyafet kurallarına uymak zorundadırlar. “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik”te yer verilen hükümlerine göre, bayan memurlar kolsuz ve çok açık yakalı gömlek, bluz veya elbise, dar pantolon, diz üstü ve yırtmaçlı etek, terlik tipi ayakkabı giyemezler. 118 Erkek memurların elbiseleri temiz, düzgün, ütülü ve sade olmalı, ayakkabıları ise kapalı temiz ve boyalı tutulmalıdır. Erkek memurlar için başlar daima açık bulundurulmalı ve kulak ortasından aşağı favori bırakılmamalıdır. Erkek memur kravat takmak zorundadır, kravatını örtecek şekilde balıkçı yaka ve süveter giyemez. Resmi elbise (üniforma) giymek zorunda olanlar ilgili kurum ve kuruluşun özel yönetmeliklerinde belirtilen usul ve esaslara tabidirler. Yaz döneminde personelin kılık- kıyafeti 15 Mayıs – 15 Eylül tarihleri arasında uygulanır. Belirlenen kılık ve kıyafet hükümlerine aykırı davrananlara uyarma cezası verilir. B. Devlet Memurlarının Genel Hakları Devlet memurları, bu kanun ve diğer mevzuata göre tayin ve tespit olunup yürürlükte bulunan hükümlerin kendileri hakkında aynen uygulanmasını istemek hakkına sahiptirler. Kanunlarda yazılı haller dışında Devlet memurunun memurluğuna son verilmez, aylık ve başka hakları elinden alınamaz. Devlet memurlarının, özel kanununda yazılı belirli şartlar içinde, emeklilik hakları;bu kanunda belirtilen esaslara göre de memurluktan çekilme hakları vardır. Devlet memurları kurumlarıyla ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaat; amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı şikâyet ve dava açma hakkına sahiptirler. Müracaat ve şikâyetler söz veya yazı ile en yakın amirden başlayarak silsile yolu ile şikâyet edilen amirler atlanarak yapılır. “Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik”in ilgili maddelerine göre, yazılı şikâyetler maksadı en iyi ifade edecek şekilde ve mevzuat hükümlerine uygun olarak yazılan bir dilekçe ile yapılacaktır. Dilekçede tespit edilen eksiklikler ile suç teşkil etmeyen usulsüzlüklerin giderilmesi şikâyeti kabul eden amirlerce sağlanır. Şikâyeti kabul eden ancak karar verme yetkisi bulunmayan amirler, bunları silsile yolu ile ve kendi görüşlerini de ilave etmek suretiyle şikâyet olunanın ilk disiplin amirine 3 gün içinde intikal ettirirler. Şikâyetlerin incelenmesi ve bir karara bağlanarak şikâyet sahiplerine tebliğ edilmesi ile ilgili bütün işlemlerin en geç şikâyet dilekçesinin karar merciine intikal ettiği tarihi izleyen 30 gün içinde tamamlanması zorunludur. Şikâyet haklarını kullanan Devlet Memurlarına şikâyetlerinden dolayı bir ceza verilemez. Ancak, şikâyet haklarını mevzuata aykırı surette kullananların veya bu haklarını kullanırken bir suç işleyenlerin sorumlulukları saklıdır. Müracaatlarda da, söz konusu müracaatı kabul eden ancak sorunu çözümleme yetkisi bulunmayan amirler, bunları silsile yolu ile ilgili mercie 3 gün içinde intikal ettirmekle yükümlüdürler.  119 Devlet memurları, Anayasa’da ve özel kanununda belirtilen hükümler uyarınca sendikalar ve üst kuruluşlar kurabilir ve bunlara üye olabilirler. 4688 sayılı “Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu”nun ilgili maddeleri çerçevesinde, kamu görevlileri çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu sendikalara üye olabilirler. Sendika Üyesi Olamayan Kamu Görevlileri - Bakanlar - Bakan yardımcıları - Kurum ve kuruluşların başkanları ve yardımcıları - Genel müdür ve yardımcıları - Daire Başkanı ve yardımcıları - Yönetim kurulu üyeleri - Merkez teşkilâtlarının denetim birimleri yöneticileri ve kurul başkanları - Hukuk müşavirleri - Bölge, il ve ilçe teşkilâtlarının en üst amirleri ile bunlara eşit veya daha üst düzeyde olan kamu görevlileri - Merkezi denetim elemanları - Emniyet Hizmetleri Sınıfında görev yapan personel - MİT bünyesinde çalışanlar - Ceza infaz kurumlarında görev yapanlar - Mülki idare amirleri - Silahlı kuvvetler mensupları - Yükseköğretim Kurulu Başkan ve üyeleri ile Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri, üniversite ve yüksek teknoloji enstitüsü rektörleri, fakülte dekanları, enstitü ve yüksek okulların müdürleri ile bunların yardımcıları - Cumhurbaşkanlığı bağlı kurullarına çalışanlar - Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatında çalışanlar - MGK Genel Sekreterliğinde çalışan kamu görevlileri - Yüksek yargı organlarının başkan ve üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar - Belediye başkanları ve yardımcıları Kamu görevlileri, iş saatleri dışında veya işverenin izni ile iş saatleri içinde sendika veya konfederasyonların bu Kanunda belirtilen faaliyetlerine katılmalarından dolayı farklı bir işleme tâbi tutulamaz ve görevlerine son verilemez. Kamu işvereni, işyeri sendika temsilcisi ile sendika ve sendika şube yöneticilerinin işyerini haklı bir sebep olmadıkça ve sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedikçe değiştiremez. Kamu işvereni kamu görevlileri arasında sendika üyesi olmaları veya olmamaları nedeniyle bir ayırım yapamaz. Devlet memurları, bu Kanunda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahiptirler. 120 Devlet memurlarının görevleri ile ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması ve haklarında dava açılması özel hükümlere tabidir. Devlet memurları hakkındaki ihbar ve şikâyetler, garaz veya mücerret hakaret için, uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı ve soruşturma veya yargılamanın tabi olduğu kanuni işlem sonucunda bu isnat sabit olmadığı takdirde, merkezde bu memurun en büyük amiri, illerde valiler, isnatta bulunanlar hakkında kamu davası açılmasını Cumhuriyet Savcılığından isterler. Bu bağlamda, 4483 sayılı “Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun”un ilgili maddelerine göre, ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam; ilde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında vali; bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi; Cumhurbaşkanına veya Cumhurbaşkanlığına bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşlar ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri; Cumhurbaşkanı kararıyla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanı veya ilgili bakan, yokluklarında ise bunların vekilleri tarafından, soruşturma izni yetkisi kullanılır. SORUŞTURMA İZNİ Soruşturma İzni Vermeye İlgili Personel Yetkili Merci İlçede çalışanlar Kaymakam İlde çalışanlar Vali Merkez ilçede çalışanlar Vali Bölge teşkilatlarında çalışanlar Bulunduğu ilin valisi Cumhurbaşkanına veya Cumhurbaşkanlığına En üst amir bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşlarda çalışanlar Bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili Cumhurbaşkanı veya ilgili bakan kuruluşlarında çalışanlar Cumhurbaşkanı kararıyla atanan Cumhurbaşkanı veya ilgili bakan Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında yapılacak ihbar ve şikâyetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ihbar veya şikâyetlerde kişi veya olay belirtilmesi, iddiaların ciddî bulgu ve belgelere dayanması, ihbar veya şikâyet dilekçesinde dilekçe sahibinin doğru ad, soyad ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması zorunludur. İddiaların, gerçekliği kuşkuya yer vermeyecek belgelerle ortaya konulmuş olması halinde ad, soyad ve imza ile iş veya ikametgâh adresinin doğruluğu şartı aranmaz. Başsavcılar ve yetkili merciler ihbarcı veya şikâyetçinin kimlik bilgilerini gizli tutmak zorundadır. Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını suçun öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dâhil en geç otuz gün içinde verir. Bu süre, zorunlu hallerde on beş günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir. Yetkili merci, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine ve varsa şikayetçiye bildirir. Soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisi; soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı ise Cumhuriyet başsavcılığı veya şikayetçi, izin vermeye yetkili merciler tarafından verilen  121 işleme koymama kararına karşı da şikâyetçi itiraz yoluna gidebilir. İtiraz süresi,yetkili merciin kararının tebliğinden itibaren 10 gündür. İtirazlar kural olarak Danıştay 2. İdari Dava Dairsi tarafından incelenir. Ancak vali veya kaymakam tarafından verilen kararlara karşı bölge idare mahkemesine nezdinde itiraz edilir. Ayrıca Cumhurbaşkanı tarafından verilen soruşturma izni kabulü veya reddine ilişkin kararlara karşı itiraz mekanizması öngörülmemiştir. İtirazlar, öncelikle incelenir ve en geç 3 ay içinde karara bağlanır. Verilen kararlar kesindir. SORUŞTURMA İZNİNE İTİRAZ İzin Verilirse: ilgili kamu görevlisi İTİRAZ EHLİYETİ İzin Verilmezse: cumhuriyet savcısı BAŞVURU SÜRESİ 10 gün Kural: Danıştay 2. İdari Dava Dairesi BAŞVURU MERCİİ Vali/Kaymakam izin verdiyse: Bölge İdare MAhkemesi KARARA BAĞLAMA En fazla 3 ay içinde (Kesin karar) 3628 sayılı “Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu”na göre, bu Kanunda ve 4389 sayılı “Bankalar Kanunu”nda yazılı suçlarla, irtikâp, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet, görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, resmî ihale ve alım vesatımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçlarından veya bu suçlara iştirak etmekten sanık olanlar hakkında 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz. Söz konusu suçlara ilişkin ihbarlar doğrudan Cumhuriyet Başsavcılıklarına yapılır. İhbar üzerine derhal bir ihbar tutanağı düzenlenir ve bir örneği muhbire verilir. Acele ve gecikmesinde sakınca umulan hallerde tutanak düzenlenmesi sonraya bırakılabilir. Muhbirlerin kimlikleri, rızaları olmadıkça açıklanmaz. İhbar asılsız çıktığında aleyhine takibat yapılanın istemi üzerine muhbirin kimliği açıklanır. Özel kanunlarında aksine bir hüküm bulunsa bile ilgili gerçek veya tüzel kişiler veya kamu kurum ve kuruluşları; bu Kanuna göre takip, soruşturma ve kovuşturmaya yetkili kişi, Hazine ve Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü veya temsilcisi ve bu Kanundaki diğer mercilerce istenen bilgileri gecikmeksizin makul sürede eksiksiz vermek zorundadır. SORUŞTURMA İZNİ GEREKTİRMEYEN SUÇLAR - Bankalar Kanunu'nda yer alan suçlar - İrtikap - Rüşvet - Basit ve nitelikli imza - Görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık - Resmî ihale ve alım vesatımlara fesat karıştırma - Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme 122 C. Devlet Memurlarına İlişkin Yasaklar Devlet memurlarının kamu hizmetlerini aksatacak şekilde memurluktan kasıtlı olarak birlikte çekilmeleri veya görevlerine gelmemeleri veya görevlerine gelip de devlet hizmetlerinin ve işlerinin yavaşlatılması veya aksatılması sonucunu doğuracak eylem ve hareketlerde bulunmaları yasaktır. Böyle eylem ve davranışlarda bulunanlar Devlet memurluğundan çıkarılır. Devlet memurlarının belirli sınırlılıklar içerisinde de olsa sendika kurma ve sendikalara üye olma hakları bulunmakla birlikte; greve karar vermeleri, grev tertiplemeleri, ilan etmeleri, bu yolda propaganda yapmaları yasaktır. Devlet memurları herhangi bir greve veya grev teşebbüsüne katılamaz,grevi destekleyemez veya teşvik edemezler. Buna aykırı davranışların cezası Devlet memurluğundan çıkarmadır. Memurlar 6762 sayılı “Türk Ticaret Kanunu”na göre, tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil, ticari vekil, kolektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak [üçüncü kişilere karşı şirketin tüm borçlarından müteselsilen (zincirleme olarak) ve sınırsız olarak sorumlu olan ve şirketi temsil ve yönetim yetkisi bulunan ortak] olamazlar. Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamazlar. Buna aykırı hareket edenlere kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilir. Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır. Söz konusu özel kanunlara, 5580 sayılı “Özel Eğitim Kurumları Kanunu” ve 5846 sayılı “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu” örnek verilebilir. Devlet memurlarının, yönetim ve denetiminde görev almamaları şartıyla anonim veya limited şirketlere ortak olmaları ile komandit şirkette komanditer ortak (komandit şirkette sorumlulukları sınırlı olan ve şirketi temsil ve yönetim yetkisi bulunmayan ortak) olmalarına ise engel bulunmamaktadır. Yasak Olan Ticari Faaliyetler - Tacir sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz - Esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz - Ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz - Ticari vekil olamaz - Ticari mümessil olamaz - Komandit şirkette komandite ortak olamaz - Mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz - Komandit şirkette komandite ortak olamaz - Gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamazlar  123 Serbest Olan Ticari Faaliyetler - Anonim şirket ortağı olabilir - Komandit şirkette komanditer ortak olabilir - Üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyeliği olabilir - Özel eğitim kurumlarında haftalık 10 saate kadar ders verebilir - Kitap, makale, hikaye, fıkra yazabilir ve telif ücreti elde edebilir - Film, reklam, dizi, sinema, tiyatro, opera, bale gibi faaliyetlerde bulunabilir ve ücret elde edebilir Devlet memurlarının hediye istemeleri, menfaat sağlama amacıyla hediye kabul etmeleri veya iş sahiplerinden borç para istemeleri ve almaları yasaktır. Devlet memurunun, denetimi altında bulunan veya kendi görevi veya mensup olduğu kurum ile ilgisi olan bir teşebbüsten, doğrudan doğruya veya aracı eliyle her ne ad altında olursa olsun bir menfaat sağlaması da yasaktır. Görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlamanın cezası kademe ilerlemesinin durdurulmasıdır. Memurlar kamu hizmetleri ile ilgili gizli bilgileri yetkili bakanın izni olmadıkça açıklayamaz. Bu fiili işleyen memurlar Devlet memurluğundan çıkarılır. V. MEMURLARIN SINIFLANDIRILMASI Devlet Memurları Kanunu memurlar için 12 adet hizmet sınıfı öngörmüştür. Bu hizmet sınıfları şunlardır: 1- Genel İdare Hizmetleri Sınıfı 2- Teknik Hizmetler Sınıfı 3- Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı 4- Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı 5- Avukatlık Hizmetleri Sınıfı 6- Din Hizmetleri Sınıfı 7- Emniyet Hizmetleri Sınıfı 8- Jandarma Hizmetleri Sınıfı 9- Sahil Güvenlik Hizmetleri Sınıfı 10- Yardımcı Hizmetler Sınıfı, 11- Mülki İdare Amirliği Hizmetler Sınıfı 12- Millî İstihbarat Hizmetleri Sınıfı 124 Genel İdare Hizmetleri Sınıfı Yönetim, yürütme, büro ve benzeri hizmetleri gören ve diğer sınıflara girmeyen memurlardır Teknik Hizmetler Sınıfı Mühendis, mimar, jeolog, kimyager ve benzeri teknik unvanlara sahip olanlardır Sağlık Hizmetleri ve Tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı, biyolog, Yardımcı Sağlık Hizmetleri sağlık memuru ve benzeri sağlık personelidir Sınıfı Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Eğitim ve öğretim hizmetinde görevlendirilen Sınıfı öğretmenler ile ilköğretim müfettişleri ve yardımcılarıdır Avukatlık Hizmetleri Sınıfı Avukatlık ruhsatına sahip, baroya kayıtlı ve kurumlarını yargı yerlerinde temsil yetkisi olan memurlardır Din Hizmetleri Sınıfı Dini eğitim görmüş ve dini görev yapan memurlardır Emniyet Hizmetleri Sınıfı Emniyet hizmetlerini yürüten polis, komiser, emniyet amiri, emniyet müdürü, polis müfettişi, emniyet müfettişi gibi memurlardır Jandarma Hizmetleri Sınıfı Jandarma hizmetlerini yürüten memurlardır Sahil Güvenlik Hizmetleri Sahil güvenlik hizmetlerini yürüten memurlardır Sınıfı  125 Yardımcı Hizmetler Sınıfı Her türlü yazı ve dosya dağıtmak, toplamak, iş sahiplerini karşılamak, yol göstermek, hizmet yerlerini temiz tutmak, ısıtmak, aydınlatmak gibi görevleri yapan memurlardır Mülki İdare Amirliği Vali, kaymakam, maiyet memurlarıdır Hizmetleri Sınıfı Milli İstihbarat Hizmetleri Milli İstihbarat Teşkilatı kadrolarında veya bu Teşkilat Sınıfı emrinde çalışan görevlilerdir Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır. Bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına, meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilir. Memuriyette iken veya memuriyetten ayrılarak (87’nci maddeye tabi kurumlarda çalışanlar dâhil) üst öğrenimi bitirenler, aynı üst öğrenimi tahsile ara vermeden başlayan ve normal süresi içinde bitirdikten sonra memuriyete giren emsallerinin ulaştıkları derece ve kademeyi aşmamak kaydıyla, bitirdikleri üst öğrenimin giriş derece ve kademesine memuriyette geçirdikleri başarılı hizmet sürelerinin tamamı her yıl bir kademe her üç yıl bir derece hesabıyla ilave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeye yükseltilirler. Sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına girenlerden memurluğa girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel müesseselerde ifa edenlerle memuriyetten ayrıldıktan sonra bu işlerde çalışarak yeniden memuriyete girmek isteyenlerin meslekleri ile ilgili hizmetlerde geçen süresinden bu Kanun ve bu Kanunun 87’nci maddesinde sözü edilen kurumlarda geçen sürenin tamamı ve geri kalan sürenin dörtte üçü toplamı memuriyette geçmiş sayılarak bu süreler her yılı bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir. Teknik hizmetler sınıfına girenlerden memurluğa girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel müesseselerde ifa edenlerle memuriyetten ayrıldıktan sonra bu işlerde çalışarak yeniden memuriyete girmek isteyenlerin teknik hizmetlerde geçen süresinden bu kanun ve bu kanunun 87’nci maddesinde sözü edilen kurumlarda geçen sürenin tamamı ve geri kalan sürenin dörtte üçü toplamı memuriyette geçmiş sayılarak bu süreler her yılı bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir. Yüksek mühendis, mühendis, mimar gibi unvanları kazanmış olanların çalıştırıldıkları hizmet sınıflarına bakılmaksızın giriş derece ve kademelerine bir derece eklenir. Örneğin mühendis unvanını kazanmış birisi Genel İdare Hizmetleri Sınıfında memuriyete başlarsa veya bu hizmet sınıfında iken mühendis unvanını kazanırsa, bulunduğu derece ve kademeye bir derece eklenir. 126 Avukatlık hizmetleri sınıfına girenlerin memuriyete girmeden önce veya memurluktan ayrılarak avukatlıkla geçirdikleri sürelerin dörtte üçü memuriyette geçmiş sayılarak, bu sürelerin her yılı bir kademe ilerlemesine ve her üç yılı bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilir. Avukatlık stajını açıkta iken yapanlara iki, memuriyette iken yapanlara bir kademe ilerlemesi uygulanır. Basın kartına sahip olmak suretiyle gazetecilik yaparak memurluğa girenlerin; meslekleriyle ilgili görevlerde istihdam edilmeleri şartıyla, fiilen gazetecilik yaparak geçirdikleri sürenin 3/4 ü fiilen memuriyette geçmiş sayılarak, bu sürenin her yılı bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir. Özel okullarda öğretmenlik veya yöneticilik yaptıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı emrinde memuriyet kabul edenlerin özel okullarda geçen hizmet sürelerinin 2/3 ünün her yılı bir kademe ilerlemesine ve her üç yılı bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilir. Ancak, yukarıda yer verilen intibak hükümleri için, özel sektörde geçen hizmet süresinin belirtilen oranlarının 12 yılı geçen kısmı, kazanılmış hak aylığında değerlendirilmeyecektir. Devlet Memurları Kanununa göre 12 sınıf tespit edilmesine rağmen, her sınıf için verilen kadrolarda çalıştırılacak kişilerde aranacak öğrenim, yabancı dil gibi özel nitelikler, yasa veya kuruluş yasalarına dayanarak çıkarılan yönetmeliklerle saptanır. İlkokulu bitirmiş Devlet memurları 15’inci dereceden başlayıp 7’nci dereceye kadar; lise mezunları da 13’üncü dereceden başlayıp 3’üncü dereceye kadar yükselebilirler. 4 yıl süreli yükseköğrenim bitirenler ise 9’uncu dereceden işe girerler ve 1’inci derecenin son kademesine kadar yükselirler. Memurluğa girmeden önce veya memuriyetleri sırasında yüksek öğrenim üstü master derecesi almış olanlarla yükseköğrenim kurumlarında en az bir yıl ilave öğrenim yaparak lisansüstü ihtisas sertifikası alanlara bir kademe ilerleme hakkı verilir. Master derecesini alıp bir kademe ilerlemesinden yararlanan memura, mesleği ile ilgili öğrenim dalında doktora yaptığı takdirde iki kademe ilerlemesi uygulanır. Memuriyetleri sırasında mülga Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsünü bitirmiş olanlara her başarılı öğrenim yılı için öğrenim süreleri kadar (2 yılı geçmemek şartıyla) her yıl için bir kademe ilerlemesi uygulanır. 657 sayılı Kanun hükümlerine göre öğrenim durumları, hizmet sınıfları ve görev unvanları itibariyle azami yükselebilecekleri derecelerin dördüncü kademesinden aylık almaya hak kazanan ve son sekiz yıllık süre içinde herhangi bir disiplin cezası almayanların kazanılmış hak aylıkları kadro şartı aranmaksızın bir üst dereceye yükseltilir. Memurların eşit dereceler arasında veya derece yükselmesi suretiyle sınıf değiştirmeleri mümkündür. Bu şekilde sınıf değiştireceklerin geçecekleri sınıf ve görev için 657 sayılı Kanunda veya kuruluş kanunlarında belirtilen niteliklere sahip olmaları şarttır. Bu durumda sınıfları değişenlerin eski sınıflarının derecesinde elde ettikleri kademelerde geçirdikleri süreler yeni sınıflardaki derecelerinde dikkate alınır. Kurumlar, memurlarını meslekleri ile ilgili sınıftan genel idare hizmetleri sınıfına veya genel idare hizmetleri sınıfından meslekleri ile ilgili sınıfa, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle atayabilirler.  127 VI. DEVLET MEMURU OLMANIN ŞARTLARI Memur olmak için Türk vatandaşı olmak gerekir. Genel olarak on sekiz yaşını bitirmiş olanların memur olabilmesine karşılık, bir meslek veya sanat okulunu bitiren, on beş yaşını dolduran ve yargı yoluyla kazai rüşt kararı aldıranlar da memur olabilir. Genel olarak ortaokulu bitirenler memur olabilirler. Ortaokul mezunlarından istekli bulunmadığı takdirde ilkokulu bitirenler de memuriyete alınabilir. Bir sınıfta belli görevlere atanabilmek için kuruluş yasalarına ya da görev ve çalışma yönetmeliklerine daha yüksek öğrenim dereceleri veya belli fakülte, okul veya öğrenim dallarını bitirmiş olma,meslek içi veya meslekle ilgili eğitim programlarını bitirmiş olma ya da yabancı dil bilme gibi şartlar konabilir. Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan diğer şartları da taşımak gerekir. Devlet memuru olabilmek için kamu haklarından mahrum bulunmamak gerekir. Ayrıca, Türk Ceza Kanununun 53’üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak da gerekir. Bir kimsenin memur olabilmesi için askerlikle ilgisinin bulunmaması ya da askerlik çağına gelmemiş bulunması veya askerlik çağına gelmişse eylemli askerlik hizmetini yapmış olması yahut ertelenmiş veya yedek sınıfına geçirilmiş olması gerekir. Bir kimsenin memur olabilmesi için, görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığının bulunmaması gerekir. Sakatların Devlet memurluğuna alınma koşulları ile hangi işlerde çalıştırılacakları yönetmelikle saptanmıştır. Devlet memuru olabilmek için güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak da gerekir. DEVLET MEMURU OLMANIN ŞARTLARI Genel Şartlar Ek Bilgiler Türk vatandaşı olmak Çift uyruklu olanlar da memur olabilirler Meslek veya sanat okulu mezunu olup kazai rüşt kararı 18 yaşını doldurmuş olanların memur olabilmek için 15 yaşını doldurmuş olması olmak yeterlidir En az ortaokul mezunu Ortaokul mezunlarından istekli bulunmadığı takdirde olmak ilkokulu bitirenler de memuriyete alınabilir Kamu haklarından Ceza davaları sonucunda verilir mahrum bulunmamak Kısıtlı olmamak Hukuk davaları sonucunda verilir Vatani görevde iken atama yapılabilir, ilgili kurum vatani Askerlikle ilgisi olmamak görev sona erene kadar ilgili kadroyu kişi lehine saklı tutar ve askerlik dönüşünde göreve başlatır 128 Uygulamada belli akıl hastalığına sahip kişiler EKPSS ile Görevini yapmasına memur olmaktadır engel akıl hastalığı olmamak Ayrıca, kamu kurumları toplam kadronun %3'ü kadar engelli çalıştırmak zorundadır - Taksirli suçlardan mahkum olanlar memur olabilir - Kasten suç işleyenler 1 yıl ve daha fazla mahkumiyet alırsa memur olamaz. Ancak, aşağıdaki suçları işleyenler mahkumiyet süresi Engel mahkumiyet ne olursa olsun ve hatta affa uğrasalar bile memur almamış olmak olamaz: "Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçları" Devlet kamu hizmet ve görevlerine Devlet memuru olarak atanacakların açılacak Devlet memurluğu sınavlarına girmeleri ve sınavı kazanmaları şarttır. Sınavların yapılmasına dair usul ve esaslar ile sınava tabi tutulmadan girilebilecek hizmet ve görevler ve bunların tabi olacağı esasları düzenleyen “Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik”, özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle girilen ve belirli bir yetişme programı sonrası yeterlik sınavına tabi tutulan mesleklere ilişkin kadro ve görevler ile il özel idareleri ve belediyelerin teftiş kurullarına (A Grubu Kadrolar); genel ve katma bütçeli kurumlarla bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunlar ile kurulan fonlar ve kefalet sandıkları, il özel idareleri ve belediyeler, il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında A grubu kadrolar dışında, ilk defa kamu hizmeti ve görevlerine atama yapılacak kadro ve görevlere (B Grubu Kadrolar) atanacaklar için yapılacak işlem ve sınavları kapsamaktadır. KPSS’nin (Kamu Personel Seçme Sınavı) usul ve esasları, içeriği, yapılacağı yer ve zamanı, sınavın duyurulması, KPSS’de yer alacak konular ile testler ve bunların ağırlıkları, puan türleri ve hesaplama yöntemi, başvuru yapacakların öğrenim düzeyi, adayların başvurusu, sınavdan elde edilecek puan türlerinin yerleştirmede ve giriş sınavına çağrıda kullanılmasına ve KPSS sonuçlarının adaylara ve kurumlara bildirilmesine ilişkin esaslar, Çalışma Genel Müdürlüğü ve ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı) tarafından müştereken belirlenir. Kurum ve kuruluşlar bu Kanuna göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda % 3 oranında engelli çalıştırmak zorundadır. % 3’ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun (yurtdışı teşkilat hariç) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır. Engelliler için sınavlar, ilk defa Devlet memuru olarak atanacaklar için açılan sınavlardan ayrı zamanlı olarak, özürlü kontenjanı açığı bulunduğu sürece özür grupları ve eğitim durumları itibarıyla sınav sorusu hazırlanmak ve ulaşılabilirliklerini sağlamak suretiyle merkezi olarak yapılır veya yaptırılır.  129 Engelli personel çalıştırma yükümlüğünün yerine getirilmesinin takip ve denetimi ile engellilerin Devlet memurluğuna yerleştirilmesinden Çalışma Genel Müdürlüğü sorumludur. Engelli açığı bulunan kamu kurum ve kuruluşları bir sonraki yıl için alım yapacakları engellilere ilişkin taleplerini her yılın Ekim ayının sonuna kadar Çalışma Genel Müdürlüğüne bildirmek zorundadır. Çalışma Genel Müdürlüğü kurum ve kuruluşların bildirimi üzerine, engelli kontenjanlarına yerleştirme yapabilir veya yaptırabilir. Engellilerin memurluğa alınma şartlarına, merkezi sınav ve yerleştirmenin yapılmasına, eğitim durumu ve engel grupları dikkate alınarak kura usulü ile yapılacak yerleştirmelere, engellilerin görevlerini yürütmelerinde hangi yardımcı araç ve gereçlerin kurumlarınca temin edileceğine, kamu kurum ve kuruluşlarınca engelli personel istihdamı ile ilgili istatistiksel verilerin bildirilmesine ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Özürlüler İdaresi Başkanlığının görüşü alınarak Çalışma Genel Müdürlüğünce hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.Bu çerçevede,“Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınma Şartları İle Yapılacak Merkezi Sınav ve Kura Usulü Hakkında Yönetmelik” yürürlüğe konmuştur. İstisnai memurluklara atanmada ise, 657 sayılı Kanunun Devlet memuru olmak için aranan genel şartları, yani, öğrenime ilişkin şartlar ile kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak dışındaki tüm koşullara sahip olunması gerekir; istisnai memuriyette söz konusu Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün hükümleri uygulanır. VII. ADAY MEMURLARLA İLGİLİ USUL VE ESASLAR Memurluğa önce aday olarak girilir. Bu süre içinde aday memur hem denenir hem de yetiştirilir. Aday memurlara ilişkin eğitim süreleri, programları, değerlendirme esasları ve hangi kurumların sorumluluğunda yapılacağı ve diğer hususlar “Aday Memurların Yetiştirilmelerine ilişkin Genel Yönetmelik” ile belirlenmiştir. Aday memurlar temel eğitime, hazırlayıcı eğitime ve staja tabi tutulurlar. Temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj birbirini takip eden sıra içinde uygulanır. Adaylık süresi en az 1 yıl en çok 2 yıldır. Bu süre içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz. Devlet memurlarının ortak vasıfları ile ilgili asgari bilgilerin verildiği “temel eğitim” on günden az, iki aydan çok olamaz. Temel eğitim programları, Temel eğitim Kurulunca eğitim düzeyleri göz önünde bulundurulmak suretiyle hazırlanır. Bu eğitimin sonunda temel eğitim sınavı uygulanacaktır. 100 üzerinden 60 ve daha fazla puan alan aday memurlar başarılı sayılırlar. Aday memurların işgal ettikleri “hazırlayıcı eğitim” bir aydan az üç aydan çok olamaz. Hazırlayıcı eğitim programları, aday memurların kadro ve görevleri esas alınmak suretiyle kurum veya kuruluşlarca ayrı ayrı hazırlanır. Bu eğitimin sonunda hazırlayıcı eğitim sınavı uygulanacaktır. 100 üzerinden 60 ve daha fazla puan alan aday memurlar başarılı sayılırlar. Hazırlayıcı eğitimde verilen teorik bilgilerin ve kazandırılan becerilerin uygulama aşaması olan “staj” iki aydan az olmamak kaydıyla adaylık süresi içinde tamamlanacaktır. Staj programları da kurum ve kuruluşlarca hazırlanır. Bu eğitimin sonunda aday memurlar kurumlarınca ya yazılı veya uygulamalı sınava tabi tutulurlar ya da “staj değerlendirme belgesi” ile değerlendirilirler. Her kurum veya kuruluş hazırlayıcı eğitim ve staj programlarını, bu eğitimlerin başlangıç ve bitim tarihlerini, yerini, eğitime katılacakların sayısını, eğitimlerin başlamasıyla birlikte Çalışma Genel Müdürlüğüne bildirirler. Adaylık devresi içinde eğitimde başarılı olan adaylar 130 disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile onay tarihinden geçerli olmak üzere asli memurluğa atanırlar. Aday memurlara, asaletleri tasdik edilinceye kadar kademe ilerlemesi uygulanmaz. Adaylık süresi sonunda Devlet Memurları Kanununa göre asıl memurluğa atananların adaylıkta geçirdikleri süreler, kademe ilerlemesinde ve derece yükselmelerinde değerlendirilir. ADAY MEMURLUK SÜRE En az 1 yıl en çok 2 yıl GENEL ESASLAR - Başka kurumlara nakli yapılamaz - Kademe ilerlemesi uygulanmaz - Aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alanların memuriyet ile ilişiği kesilir EĞİTİM Temel eğitim ve hazırlayıcı eğitim verilir ESASLARI TEMEL EĞİTİM - Ortak vasıflar ile ilgili asgari bilgiler verilir - 10 günden az 2 aydan çok olamaz - Sınavdan en az 60 olmak gerekir HAZIRLAYICI - Kadro ve görevler için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmaya ve EĞİTİM görevlerine intibakını sağlamaya yönelik olarak verilir - Bir aydan az üç aydan çok olamaz - Sınavdan en az 60 olmak gerekir EĞİTİMLERDE - Memuriyetlerine son verilir BAŞARISIZLIK - 3 yıl memur olamazlar VIII. ATAMALARDA İŞE BAŞLAMA SÜRESİ Memurların yer değiştirme suretiyle atanmalarına ilişkin kurallar yönetmelikle düzenlenmiştir. 6245 sayılı Harcırah Kanununun 3’üncü maddesinin (g) ve (h) bentlerinde “memuriyet mahalli” ile “başka yer” tanımı yapılmıştır. Buna göre; memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların de