PDF: Panitikan sa Pilipinas: Kahulugan, Anyo at Uri

 PANITIKAN AT LIPUNAN KASAYSAYAN, KAHULUGAN, URI, ANYO AT KAHALAGAHAN POKUS 1. Naipapaliwanag ang kahulugan ng Panitikan. 2. Nailalahad ang kahalagahan ng panitikan. 3. Nakasusulat ng mga pahayag hinggil sa ginagampanan ng panitikan noon hanggang sa kasalukuyan. PANITIKAN  “PANG-TITIK-AN”...

 PANITIKAN AT LIPUNAN KASAYSAYAN, KAHULUGAN, URI, ANYO AT KAHALAGAHAN POKUS 1. Naipapaliwanag ang kahulugan ng Panitikan. 2. Nailalahad ang kahalagahan ng panitikan. 3. Nakasusulat ng mga pahayag hinggil sa ginagampanan ng panitikan noon hanggang sa kasalukuyan. PANITIKAN  “PANG-TITIK-AN”  TITIK = LITERATURA (LITERATURE)  LITERATURA – galing sa Latin na LITTERA na nangangahulugang TITIK.  Ito ang tawag natin sa lahat ng uri ng pahayag. PANITIKAN  nagsasalaysay ng buhay, pamumuhay, lipunan, pamahalaan, pananampalataya at mga karanasan kaugnay ng iba’t ibang uri ng damdamin tulad ng pag-ibig, kaligayahan, pag-asa, paghihiganti, pagkapoot, pagkasuklam, sindak, pangamba. Ito’y kasing halaga ng walang katapusang daloy ng tubig sa batisan, Hindi kailanman mawawala at mawawasak ang kaluwalhatian ng panitikan.  NAKILALA ANG LATIN SA DAIGDIG DAHIL SA AKDANG ITO  LATIN ANG UNANG WIKA NG INGLATERA NGUNIT NAPALITAN ITO NG INGLES DAHIL SA AKDANG ITO  ISINULAT NG HARRIET BEECHER NA NAGSILBING ILAW SA AMERIKA PARA WAKASAN ANG RACISM  NANG DAHIL SA NOLI AT FILI AY KINATAKUTAN NG MGA KASTILA SI RIZAL BILANG ISANG MANUNULAT.  IMPLUWENSIYANG PANDAIGDIG NG PANITIKAN  Ang malaking impluwensiya ng panitikan ay dahil sa pagtatalakay sa mga akdang pampanitikan ng kabihasnan, paniniwala, kaugalian, at lahing pinanggalingan nito.  Nang dahil sa panitikan ang mga tao sa mundo ay nagkakaunawaan.  MGA NAGBIGAY NG IMPLUWENSIYANG PANDAIGDIG  Bibliya / Banal ba kasulatan  Koran na nagmula sa Arabya  Uncle Tom’s Cabin – ni Harriet Beecher Stowe ng Amerika  Iliad at Odyssey – ni Homer ng Gresya  Divina Comedia – ni Dante ng Italya  Canterbury Tales – ni Chaucer ng Inglatera  MGA NAGBIGAY NG IMPLUWENSIYANG PANDAIGDIG  Aklat ng mga Araw – ni Confucius ng Tsina  Aklat ng mga Patay – Mitolohiya at Teolohiya ng Ehipto  Isang Libo at Isang Gabi – mula sa buhay ng mga taga-Arabia  El Cid Campeador – katangiang panlahi ng mga Kastila  Awit ni Rolando – GOLDEN AGE ng Kristiyanismo ng Pransya  Mahabharata – pinakamahabang epiko sa buong mundo Bakit dapat pag-aralan ang Panitikang Pilipino? DAPAT PAG-ARALAN ANG PANITIKANG PILIPINO UPANG.... DALAWANG URI NG PANITIKAN  Kathang-isip o Piksyon  Di kathang-isip, makatotohanan, di Piksyon DALAWANG ANYO NG PANITIKAN PATULA Mga taludtod na may sukat at tugma, bilang ng mga pantig. TULAYAN O PROSA Malayang pagsasama-sama ng mga salita sa pangungusap. MGA AKDANG PATULA  TULANG PASALAYSAY  AWIT/KORIDO  EPIKO  BUGTONG  HAIKU/TANAGA  SAWIKAIN – IDYOMA, PALAISIPAN, SALAWIKAIN MGA AKDANG TULUYAN  ALAMAT  MAIKLING KUWENTO  ANEKDOTA  DULA  NOBELA  SANAYSAY  PARABULA  TALAMBUHAY  PABULA  TALUMPATI  KUWENTONG BAYAN  BALITA PANITIKAN SA PANAHON NG PRE-KOLONYAL O BAGO ANG PANANAKOP/ PANAHON NG KATUTUBO PANAHON NG MGA KATUTUBO  Ang ating mga ninuno ay may sarili nang panitikan bago pa man dumating ang mga Kastila.  Kasaysayan ng ating lahi, kuwentong bayan, epiko, kantahing bayan, salawikain, kasabihan, bugtong, palaisipan atbp. BAYBAYIN  Binubuo ng 17 titik  Hawig sa ginagamit ng mga Malayo-Polinesyo NASAAN ANG MGA TALA  Sinunog ng mga unang prayle sa paniniwalang iyon ay likha ng diyablo.  Sinunog ng mga prayle ang mga manuskristo na nasusulat sa matandang baybayin sa iba’t ibang bahagi ng Pilipinas.  Mga di nasunog – mga kantahing bayan sapagkat ito ay pasalin-saling dila lamang.  Mga Kagamitan – biyas ng kawayan, talukap ng bunga o niyog, mga dahon at balat ng punongkahoy.