Ống Dẫn Trứng - Bệnh Lý Liên Quan PDF

ỐNG DẪN TRỨNG VÀ MỘT SỐ BỆNH LÝ LIÊN QUAN ThS.BS Phan Thị Thúy Vân Bộ môn Phụ Sản, Khoa Y – ĐH Nguyễn Tất Thành  Biết được vị trí giải phẫu ống dẫn trứng Biết được mô học ống dẫn trứng Mục tiêu Nắm được chức năng ống dẫn trứng...

ỐNG DẪN TRỨNG VÀ MỘT SỐ BỆNH LÝ LIÊN QUAN ThS.BS Phan Thị Thúy Vân Bộ môn Phụ Sản, Khoa Y – ĐH Nguyễn Tất Thành  Biết được vị trí giải phẫu ống dẫn trứng Biết được mô học ống dẫn trứng Mục tiêu Nắm được chức năng ống dẫn trứng Biết được một số bệnh lý tại ống dẫn trứng Phôi thai học ống dẫn trứng Tuần thứ 6 của thai kỳ, phôi thai nam và nữ đều có hai cặp ống sinh dục: ống Wolff và ống Muller Nếu là nữ, ống Wolff sẽ thoái triển, ống Muller sẽ phát triển thành tử cung, ống dẫn trứng và 1/3 trên âm đạo  Giải phẫu ống dẫn trứng Ống dẫn trứng= vòi trứng = vòi Fallope = vòi tử cung Là 2 ống dài khoảng 7-12cm, chạy ngang từ góc bên tử cung tới buồng trứng Nằm giữa 2 lá của bờ tự do dây chằng rộng  Giải phẫu ống dẫn trứng Gồm 4 đoạn: Đoạn phễu: loe ra hình phễu, lỗ ngoài thông với ổ bụng đón nhận trứng. Xung quanh lỗ có khoảng 10 tua vòi, tua dài nhất dính vào buồng trứng Đoạn bóng: phình to, dài nhất Đoạn eo: là đoạn hẹp nhất, dính vào góc bên tử cung Đoạn nội thành (đoạn kẽ): nằm trong thành tử cung, dài khoảng 1cm, thông vào thành tử cung bởi lỗ tử cung của vòi Giải phẫu ống dẫn trứng Hình ảnh vùng chậu qua nội soi ổ bụng: Ống dẫn trứng bên Phải  Giải phẫu ống dẫn trứng Động mạch và tĩnh mạch vòi trứng là các nhánh vòi trứng từ mạch tử cung và mạch buồng trứng, nối nhau dọc bờ dưới vòi trứng Bạch huyết đổ về hạch bạch huyết vùng thắt lưng Thần kinh: tách từ đám rối buồng trứng  Mô học ống dẫn trứng Thành ống dẫn trứng 3 lớp, từ trong ra: niêm mạc, cơ, thanh mạc Niêm mạc: nếp gấp dọc, nhiều ở đoạn bóng, được phủ bởi biểu mô trụ đơn (tế bào trụ có lông chuyển và tế bào chế tiết) Lớp cơ: cơ trơn dày, cơ vòng lớp trong, cơ dọc bên ngoài, vận chuyển noãn hoặc hợp tử về tử cung Lớp thanh mạc: là phúc mạc tạng  Chức năng ống dẫn trứng Là nơi xảy ra hiện tượng thụ tinh giữa trứng và tinh trùng Cung cấp dinh dưỡng và đẩy noãn về phía tử cung Sự di chuyển của lớp dịch về phía tử cung giúp cản trở sự xâm nhập của vi trùng từ tử cung vào khoang phúc mạc Chất tiết từ vòi trứng giúp kích thích hoạt động của tinh trùng Lớp cơ nhạy cảm với steroid sinh dục, estrogen tăng co thắt cơ, progesterone giãn cơ  Hình ảnh học ống dẫn trứng Các kỹ thuật hình ảnh có thể không thấy được ống dẫn trứng bình thường Khi vòi trứng xẹp, không có dịch ổ bụng sẽ không thấy được vòi trứng trên siêu âm, MRI Ống dẫn trứng bình thường có thể thấy được nhờ có dịch ở bụng, máu trong vùng chậu Hình ảnh học ống dẫn trứng Ống dẫn trứng trên siêu âm (mũi tên trắng) Hình ảnh học ống dẫn trứng Hình ảnh học ống dẫn trứng Chụp X-quang buồng tử cung vòi trứng có cản quang (Hysterosalpingography – HSG) Giúp đánh giá sự thông thương của vòi trứng Chỉ định: bệnh nhân hiếm muộn cần khảo sát vòi trứng Chống chỉ định: có thai, đang viêm nhiễm vùng chậu Một loạt phim (ít nhất 4 phim) được chụp sau khi bơm thuốc cản quang→ khảo sát buồng tử cung và vòi trứng (Hysterosalpingography – HSG) Hình ảnh học ống dẫn trứng Siêu âm đánh giá ống dẫn trứng bằng chất tương phản dạng bọt (HYFOSY) Giúp đánh giá thông thương của ống dẫn trứng chính xác Ít xâm lấn, không nhiễm xạ, ít đau hơn so với HSG  Bệnh lý tại vòi trứng Viêm tắc, ứ dịch vòi trứng : Ống dẫn trứng bị tắc và ứ dịch bên trong Trở nên căng phồng, có thể có đường kính vài cm Thường xảy ra ở cả 2 ống dẫn trứng Gây vô sinh, thai ngoài tử cung Bệnh lý tại vòi trứng Viêm tắc, ứ dịch vòi trứng Nguyên nhân: Viêm vùng chậu do các bệnh lây truyền qua đường tình dục như Lậu, nhiễm Chlamydia trachomatis Lao ống dẫn trứng Dính do phẫu thuật vùng bụng, viêm ruột thừa vỡ Lạc nội mạc tử cung Ung thư ống dẫn trứng, buồng trứng Bệnh lý tại vòi trứng Viêm tắc, ứ dịch vòi trứng Triệu chứng Có thể không triệu chứng Đau bụng dưới hoặc vùng chậu tái phát Vô sinh Thai ngoài tử cung Bệnh lý tại vòi trứng Viêm tắc, ứ dịch vòi trứng Chẩn đoán: Siêu âm HSG MRI Nội soi ổ bụng Ứ dịch vòi trứng trên siêu âm Ứ dịch vòi trứng trên HSG Ứ dịch vòi trứng  Hội chứng Fitz-Hugh–Curtis Viêm dính quanh gan cùng với viêm dính vùng chậu do nhiễm Chlamydia trachomatis Chlamydia trachomatis là một vi khuẩn nội bào bắt buộc, gram âm, lây qua đường tình dục, gây viêm vùng chậu Chẩn đoán: xét nghiệm PCR dịch cổ tử cung, âm đạo. Xét nghiệm tìm kháng thể IgG đánh giá tiền căn bệnh nhân đã từng nhiễm Chlamydia trachomatis Vòi trứng bình thường, Vòi trứng ứ dịch, tắc nghẽn, xanh methylene thông khi bơm xanh không thể thoát ra ổ bụng methylene Viêm dính vùng chậu do lạc nội mạc tử cung Bệnh lý tại vòi trứng Viêm tắc, ứ dịch vòi trứng Điều trị: Phẫu thuật nội soi tái tạo vòi trứng mở đầu bị tắc khi tắc đoạn xa, tái tạo loa vòi, cắt các dây dính Cắt vòi trứng bị ứ dịch Thụ tinh ống nghiệm  Bệnh lý tại vòi trứng Áp xe vòi trứng – buồng trứng (Áp xe phần phụ) Là khối nhiễm trùng phức tạp của phần phụ, phần lớn có liên quan đến viêm phúc mạc Thường là hậu quả của viêm vùng chậu Khối áp xe có nhiều vi khuẩn, ưu thế vi khuẩn kỵ khí Mầm bệnh đi lên từ viêm âm đạo hoặc viêm cổ tử cung hoặc từ các cơ quan trong ổ bụng như viêm ruột thừa hoặc từ đường máu Bệnh lý tại vòi trứng Áp xe vòi trứng – buồng trứng (Áp xe phần phụ) Lâm sàng Đau vùng bụng dưới, sốt, tiết dịch âm đạo bất thường (dịch đục mủ) Khối u ở phần phụ Bạch cầu tăng Áp xe vỡ có thể gây nhiễn trùng huyết, đe dọa tính mạng Điều trị: kháng sinh phối hợp± phẫu thuật cắt vòi trứng  Bệnh lý tại vòi trứng Nang nước cạnh vòi trứng Nang chứa chất lỏng nằm cạnh buồng trứng Kích thước từ 0,5cm đến 20cm, có thể nhầm với u buồng trứng nếu nằm gần Hình thành từ di tích của ống Wolf Bệnh lý tại vòi trứng Nang nước cạnh vòi trứng Triệu chứng: Đa số không có triệu chứng, được phát hiện tình cờ qua siêu âm Có thể có các triệu chứng: khối u vùng hạ vị, nặng vùng chậu, đau bụng, táo bón, đi tiểu thường xuyên Điều trị: Nếu nang nhỏ, không triệu chứng có thể theo dõi Phẫu thuật bóc nang là phương pháp điều trị chính  Bệnh lý tại vòi trứng Nang nước cạnh vòi trứng Biến chứng: Xoắn phần phụ gây thiếu máu nuôi buồng trứng và vòi trứng: đau bụng đột ngột, dữ dội, sốt, buồn nôn, nôn. Là một cấp cứu phụ khoa Vỡ nang gây xuất huyết trong ổ bụng  Bệnh lý tại vòi trứng Thai ngoài tử cung Khi thai làm tổ bên ngoài buồng tử cung Hơn 95% thai ngoài tử cung có vị trí làm tổ là vòi trứng Vị trí thường gặp nhất là đoạn bóng Nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời → vỡ khối thai gây xuất huyết nội Thai ngoài tử cung ở vòi trứng Trái Tài liệu tham khảo Y học sinh sản đại cương - ĐH Y Dược TP HCM 2020 Williams Obstetrics,26thEdition Williams Gynecology – 4th edition