Οικουμενικές Συνοδόι PDF

Οικουμενικές Συνοδοί Η Ά Οικουμενική Σύνοδος Η Α' Οικουμενική Σύνοδος έγινε το 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας. Συγκλήθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα της Εκκλησίας. Ο αυτοκράτορας πίστευε ότι η ειρήνη στην Εκκλησία θα έφερνε ειρήνη και στην αυτοκρατορία. Το...

Οικουμενικές Συνοδοί Η Ά Οικουμενική Σύνοδος Η Α' Οικουμενική Σύνοδος έγινε το 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας. Συγκλήθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα της Εκκλησίας. Ο αυτοκράτορας πίστευε ότι η ειρήνη στην Εκκλησία θα έφερνε ειρήνη και στην αυτοκρατορία. Το πρόβλημα του Αρείου Ο Άρειος, ιερέας από την Αλεξάνδρεια, δίδασκε ότι ο Υιός του Θεού δεν είναι Θεός, αλλά κτίσμα (δημιούργημα) του Πατέρα. Έλεγε πως «υπήρξε χρόνος που ο Υιός δεν υπήρχε» (ἦν ποτέ ὅτε οὐκ ἦν). Αυτό αντέβαινε στη διδασκαλία για την Αγία Τριάδα και δημιούργησε μεγάλο πρόβλημα στην Εκκλησία. Η διδασκαλία του Άρειου καταδικάστηκε από μια Τοπική Σύνοδο στην Αλεξάνδρεια, αλλά οι ιδέες του συνέχισαν να διαδίδονται. Η κατάσταση έγινε σοβαρή και ο Μέγας Κωνσταντίνος αποφάσισε να συγκαλέσει την Α' Οικουμενική Σύνοδο. Η Σύνοδος Στη Σύνοδο συμμετείχαν 318 Επίσκοποι από όλη την αυτοκρατορία, κυρίως από την Ανατολή. Συμμετείχαν και ορισμένοι που συμφωνούσαν με τον Άρειο, οι οποίοι όμως κλήθηκαν να απολογηθούν. Πρόεδρος της Συνόδου πιθανόν ήταν ένας Επίσκοπος, όπως ο Ευστάθιος Αντιοχείας ή ο Αλέξανδρος Αλεξανδρείας. Ο αυτοκράτορας είχε ενεργό ρόλο στη διοργάνωση, αλλά τόνισε ότι μόνο οι Επίσκοποι είχαν δικαίωμα να λύσουν τα θέματα πίστης. Αποφάσεις 1. Καταδίκη του Άρειου: Οι διδασκαλίες του χαρακτηρίστηκαν αιρετικές. Ο ίδιος και ορισμένοι οπαδοί του αναθεματίστηκαν και εξορίστηκαν. 2. Σύμβολο της Πίστεως: Συντάχθηκε το πρώτο μέρος του Συμβόλου της Πίστεως (Πιστεύω), όπου τονιζόταν ότι ο Υιός είναι «ομοούσιος» (ίδιας ουσίας) με τον Πατέρα. 3. Λύση στο Μελιτιανό Σχίσμα: Ένα άλλο πρόβλημα στην Εκκλησία της Αιγύπτου, το οποίο επίσης διευθετήθηκε. 4. Κανόνες: Θεσπίστηκαν κανόνες για την οργάνωση της Εκκλησίας. Μετά τη Σύνοδο Ορισμένοι επίσκοποι συνέχισαν να υποστηρίζουν τον Άρειο, παρά τις αποφάσεις. Ο Μέγας Κωνσταντίνος, αν και αρχικά ήταν αυστηρός, αργότερα προσπάθησε να συμφιλιώσει τους Αρειανούς. Ωστόσο, η διαμάχη συνεχίστηκε για πολλά χρόνια. Ο Μ. Αθανάσιος, διάδοχος του Αλεξάνδρου, έγινε ο βασικός πολέμιος του Αρειανισμού. Η Α' Οικουμενική Σύνοδος ήταν σημαντική γιατί έθεσε τα θεμέλια για την ενότητα της Εκκλησίας και καθιέρωσε τις Οικουμενικές Συνόδους ως μέσο επίλυσης μεγάλων προβλημάτων. Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Α’ τον Μέγα στην Κωνσταντινούπολη το 381 και συμμετείχαν 150 ορθόδοξοι επίσκοποι και 36 Μακεδονιανοί, με πρόεδρο τον Επίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως, Άγιο Γρηγόριο τον θεολόγο. Καταδίκασε τους οπαδούς του Μακεδονίου, οι, οποίοι αμφισβητούσαν τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος («πνευματομάχοι») και, για ακόμη μια φορά, τον Άρειο, και συμπλήρωσε το Σύμβολο της Πίστεως (Σύμβολο Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως). Αποφάσεις Β’ Οικουμενικής Συνόδου: Ανύψωση της Αρχιεπισκοπής της Κωνσταντινούπολης ως δεύτερης αμέσως μετά τη Ρώμη. Καταδίκη (κυρίως) των Πνευματομάχων. Δεν υπάρχουν πρακτικά, όμως έχουμε στοιχεία κυρίως εκκλησιαστικά (από το Συνοδικό του 382, το οποίο συντάχθηκε από τους Πατέρες). Πληροφορίες από επιστολή (382) από Πατέρες προς επισκόπους της Δύσης για ενημέρωση αφού οι τελευταίοι δεν είχαν προσέλθει. Επιστολή Πατέρων προς τον αυτοκράτορα για επικύρωση και να τους καταστήσει νόμους της Πολιτείας. Στην επιστολή διαφαίνεται ο σημαντικός ρόλος του Θεοδόσιου. Έχουμε εκκλησιαστικές περιφέρειες. Είναι η πρώτη φορά που μία Σύνοδος αναφέρεται ως Οικουμενική. Στην Γ’ Οικουμενική Σύνοδο δεν γίνεται μνεία για την Β’ αλλά μόνο για την Α΄. Γ' Οικουμενική Σύνοδος, Έφεσος 431 μ.Χ. Η Γ' Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε το 431 μ.Χ. στην Έφεσο για να αντιμετωπιστεί η αίρεση του Νεστορίου. Ο Νεστόριος, Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης, δίδασκε ότι η Παναγία δεν πρέπει να ονομάζεται Θεοτόκος, αλλά Χριστοτόκος, γιατί, κατά τη γνώμη του, η Μαρία γέννησε έναν άνθρωπο στον οποίο κατοίκησε ο Χριστός μετά. Αυτή η διδασκαλία προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, καθώς αντέβαινε στη χριστιανική πίστη για την ένωση της ανθρώπινης και θεϊκής φύσης του Χριστού. Αιτίες και Σύγκληση της Συνόδου Η διαμάχη επικεντρώθηκε μεταξύ: Κυρίλλου Αλεξανδρείας, που υποστήριζε ότι η Παναγία είναι Θεοτόκος. Νεστορίου, που υποστήριζε ότι η Παναγία είναι Χριστοτόκος. Η Σύνοδος συγκλήθηκε με διάταγμα του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β'. Ο Νεστόριος είχε την υποστήριξη του αυτοκράτορα και του Πατριάρχη Αντιοχείας Ιωάννη, ενώ ο Κύριλλος είχε τη στήριξη της Εκκλησίας της Αιγύπτου και του Πάπα Ρώμης. Οι Εργασίες της Συνόδου 1. Ηγέτης της Συνόδου: Ψυχή της Συνόδου ήταν ο Κύριλλος Αλεξανδρείας. Ξεκίνησε τις συνεδριάσεις χωρίς να περιμένει την άφιξη των Επισκόπων της Αντιόχειας και της Δύσης. 2. Αντιπαραθέσεις: Οι υποστηρικτές του Νεστορίου δεν αναγνώρισαν τις συνεδριάσεις. Ο Νεστόριος αρνήθηκε να παραστεί. 3. Αποφάσεις: Καταδίκη του Νεστορίου και των διδασκαλιών του. Αναγνώριση της Παναγίας ως Θεοτόκου. Έκδοση επιστολών για την ενημέρωση των πιστών και του αυτοκράτορα. Διπλές Σύνοδοι Οι Επίσκοποι της Αντιόχειας, όταν έφτασαν αργοπορημένοι, συγκάλεσαν δική τους Σύνοδο, όπου καταδίκασαν τον Κύριλλο Αλεξανδρείας και τον Μέμνωνα (Μητροπολίτη Εφέσου). Έτσι, υπήρχαν δύο Σύνοδοι στην Έφεσο: η μία με τον Κύριλλο και η άλλη με τον Ιωάννη Αντιοχείας. Ο Ρόλος του Αυτοκράτορα Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β’ προσπάθησε να κρατήσει ουδέτερη στάση, αν και αρχικά υποστήριζε τον Νεστόριο. Όταν έλαβε περισσότερες πληροφορίες για τις αιρετικές διδασκαλίες του, διέταξε την εξορία του Νεστορίου σε μοναστήρι και αργότερα στην Αίγυπτο, όπου και πέθανε. Τέλος της Σύγκρουσης Μετά από ανταλλαγή επιστολών, το 433 μ.Χ. επιτεύχθηκε συμφωνία (Έκθεσις Πίστεως) μεταξύ του Κυρίλλου και του Ιωάννη Αντιοχείας Η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος Η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος, που συνήλθε στη Χαλκηδόνα το 451 μ.Χ., αποτελεί σημείο καμπής στην ιστορία της Εκκλησίας, κυρίως λόγω της καταδίκης του Μονοφυσιτισμού και της προσπάθειας να διασαφηνιστούν τα δογματικά θέματα. Παρακάτω παρουσιάζονται τα κύρια σημεία της Συνόδου: Ιστορικό Πλαίσιο Ο Μονοφυσιτισμός, που υποστήριζε ότι ο Χριστός είχε μόνο μία φύση, τη θεία, άρχισε να επικρατεί ιδιαίτερα λόγω του μοναχού Ευτυχούς και του υποστηρικτή του, πρωθυπουργού Χρυσάφιου. Μετά τον θάνατο του Θεοδοσίου Β΄ το 450 μ.Χ., τον διαδέχθηκε ο Μαρκιανός, ο οποίος παντρεύτηκε την αδελφή του, Πουλχερία, και αντιτάχθηκε στις μονοφυσιτικές απόψεις. Η Σύνοδος συγκλήθηκε με αυτοκρατορικό διάταγμα στον ναό της Αγίας Ευφημίας στη Χαλκηδόνα. Κύρια Σημεία της Συνόδου 1. Έναρξη και Διοργάνωση: Παρόντες ήταν περίπου 600 επίσκοποι, μαζί με αυτοκρατορικούς εκπροσώπους και τον Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως Ανατόλιο. Χρέη προεδρίας ασκούσαν οι εκπρόσωποι του Πάπα Λέοντα Α΄. 2. Δογματική Αντιπαράθεση: Ο "Τόμος του Λέοντα", που αναφερόταν στη διπλή φύση του Χριστού (θεία και ανθρώπινη), επικυρώθηκε επίσημα στη δ΄ συνεδρία, αν και υπήρχαν αρχικές αντιδράσεις. Η ορθόδοξη διδασκαλία καθορίστηκε ως εξής: Ο Χριστός έχει δύο φύσεις, ενωμένες ασύγχυτα, ατρέπτως, αδιαιρέτως και αχωρίστως. 3. Καταδίκη του Μονοφυσιτισμού: Ο Ευτυχής και οι απόψεις του καταδικάστηκαν. Το ίδιο συνέβη και με τους συμμετέχοντες στη "Ληστρική Σύνοδο" του 449 μ.Χ., όπου ο Διόσκορος Αλεξανδρείας είχε υποστηρίξει τον Μονοφυσιτισμό. Ο Διόσκορος καθαιρέθηκε και εξορίστηκε. 4. Διοικητικά Θέματα: Ο 28ος Κανόνας ανύψωσε τον θρόνο της Κωνσταντινούπολης σε ισοτιμία τιμής με τη Ρώμη, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Πάπα Λέοντα, ο οποίος δεν τον αναγνώρισε. Καθορίστηκαν αρμοδιότητες για τις μητροπόλεις και την εκκλησιαστική δικαιοδοσία. Αποτέλεσμα Η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος κατέστησε σαφές το δόγμα της διπλής φύσης του Χριστού και καταδίκασε τον Μονοφυσιτισμό.  Παρόλο που αποφάσεις της Συνόδου επικυρώθηκαν από τον Μαρκιανό και τον Πάπα, ο Μονοφυσιτισμός δεν εξαλείφθηκε. Η απόρριψη των αποφάσεων από μονοφυσιτικές περιοχές οδήγησε σε περαιτέρω διασπάσεις, ιδίως στις εκκλησίες της Αιγύπτου και της Συρίας. Η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος αποτέλεσε ορόσημο στη θεολογία και την εκκλησιαστική διοίκηση, αλλά δεν κατόρθωσε να επιλύσει πλήρως τα προβλήματα της εποχής. Το Ακακιανό Σχίσμα: Ιστορική Αναδρομή και Ανάλυση Το Ακακιανό Σχίσμα (484-519) αποτέλεσε μία σοβαρή κρίση στις σχέσεις Ανατολής και Δύσης, δημιουργώντας βαθιά ρήγματα ανάμεσα στα Πατριαρχεία Κωνσταντινούπολης και Ρώμης. Το σχίσμα πήρε το όνομά του από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ακάκιο και είχε ως επίκεντρο τη θεολογική και πολιτική διαμάχη για τον Μονοφυσιτισμό και τις αποφάσεις της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου. Ιστορικό Πλαίσιο 1. Μετά τη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο (451): Η Σύνοδος της Χαλκηδόνας καταδίκασε τον Μονοφυσιτισμό, υιοθετώντας τη διδασκαλία περί δύο φύσεων του Χριστού. Στις ανατολικές περιοχές (Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια) επικράτησε δυσαρέσκεια, με πολλές κοινότητες να παραμένουν πιστές στον Μονοφυσιτισμό. 2. Αναταραχές στην Αλεξάνδρεια: Ο ορθόδοξος Πατριάρχης Προτέριος, που τοποθετήθηκε μετά τη Σύνοδο, δεν αναγνωρίστηκε από τον λαό και δολοφονήθηκε. Αντικαταστάθηκε από τον Μονοφυσίτη Τιμόθεο Αίλουρο, ο οποίος εναντιώθηκε έντονα στις αποφάσεις της Χαλκηδόνας. 3. Αντίδραση του αυτοκράτορα Λέοντα Α΄ (457-474): Ο Λέων ο Θραξ υποστήριξε τη Σύνοδο της Χαλκηδόνας, εξορίζοντας τους Μονοφυσίτες επισκόπους από την Αλεξάνδρεια και την Αντιόχεια. Στην Αλεξάνδρεια, ο Τιμόθεος Αίλουρος αντικαταστάθηκε από τον ορθόδοξο Τιμόθεο Β΄. Η Επικράτηση των Μονοφυσιτών και το Εγκύκλιο του Βασιλίσκου 1. Βασιλίσκος (475-476): Υποστήριξε τους Μονοφυσίτες και εξέδωσε το "Εγκύκλιον", καταδικάζοντας τη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο. Επέτρεψε την επιστροφή του Τιμόθεου Αίλουρου και άλλων Μονοφυσιτών επισκόπων. Ο Πατριάρχης Ακάκιος αντέδρασε έντονα, ξεσηκώνοντας τους πιστούς της Κωνσταντινούπολης. 2. Εξορία του Βασιλίσκου: Οι αντιδράσεις οδήγησαν στην απομάκρυνση του Βασιλίσκου και την επιστροφή του αυτοκράτορα Ζήνωνα, ο οποίος αποκατέστησε τους Ορθοδόξους. Το Ενωτικόν του Ζήνωνα (482): Ο Ζήνων, προσπαθώντας να επιτύχει ειρήνη: 1. Αναθεμάτισε τον Νεστόριο και τον Ευτυχή. 2. Παρέλειψε να αναφέρει τη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο. 3. Απαγόρευσε περαιτέρω συζητήσεις για τις δογματικές διαφορές. Το "Ενωτικόν" υπεγράφη από τον Ακάκιο, αλλά απορρίφθηκε από τον Πάπα Φήλιξ Γ΄, οδηγώντας στη διαγραφή του Ακάκιου από τα δίπτυχα της Ρώμης (484). Ακολούθησε η διαγραφή του Πάπα από τον Ακάκιο, ξεκινώντας έτσι το Ακακιανό Σχίσμα. Λύση του Σχίσματος  1. Εποχή Ιουστίνου Α΄ (518-527): Ο αυτοκράτορας Ιουστίνος, υπέρμαχος της Ορθοδοξίας, διέγραψε το "Ενωτικόν" και καταδίκασε τον Μονοφυσιτισμό. Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης Καππαδόκης συγκάλεσε Σύνοδο (518), επικυρώνοντας τις αποφάσεις της Χαλκηδόνας. 2. Τέλος του Σχίσματος: Το 519, επί Πάπα Ορμίσδα, η Ρώμη και η Κωνσταντινούπολη αποκατέστησαν τη σχέση τους. Ο Ακάκιος διαγράφηκε από τα δίπτυχα, ενώ οι Ορθόδοξοι Πατριάρχες αποκαταστάθηκαν. Συνέπειες Το Ακακιανό Σχίσμα ανέδειξε τις θεολογικές και πολιτικές αντιθέσεις μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Οι προσπάθειες για την επιβολή του Μονοφυσιτισμού συνέχισαν να προκαλούν εντάσεις στις ανατολικές περιοχές. Η διαίρεση Ανατολής-Δύσης προετοίμασε το έδαφος για τα επόμενα σχίσματα και τις δυσκολίες στις σχέσεις των Πατριαρχείων. Η Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος (553) και οι Συνέπειές της Η Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε το 553 στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α΄. Στόχος της ήταν να επιλυθούν οι θεολογικές αντιθέσεις που είχαν προκύψει από τον Μονοφυσιτισμό και τη διαμάχη γύρω από τα "Τρία Κεφάλαια". Παρά την αρχική πρόθεση για ενότητα, οι προσπάθειες του Ιουστινιανού κατέληξαν σε αποτυχία, κυρίως λόγω πολιτικών, θεολογικών και προσωπικών συγκρούσεων. Ιστορικό Πλαίσιο και Προετοιμασία 1. Το ζήτημα των Τριών Κεφαλαίων: Τα "Τρία Κεφάλαια" αφορούσαν έργα και διδασκαλίες: Θεόδωρου Μοψουεστίας, θεωρούμενου προδρόμου του Νεστοριανισμού. Θεοδώρητου Κύρου, που είχε επικρίνει τον Κύριλλο Αλεξανδρείας. Ίβα Εδέσσης, που υπερασπίστηκε τη Νεστοριανή Επιστολή προς τον Μαρι. Οι Δυτικοί Επίσκοποι και ο Πάπας Βιγίλιος αντέδρασαν στην καταδίκη, θεωρώντας ότι θιγόταν η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος. 2. Η αποτυχία του Ιουστινιανού: Ο Ιουστινιανός προσπάθησε να επιβάλλει την ενότητα μέσω του διατάγματος των Τριών Κεφαλαίων (543-544). Οι αντιδράσεις από τον Πάπα, τη Δύση και το Ανατολικό Ιλλυρικό οδήγησαν σε πολιτικό και εκκλησιαστικό αδιέξοδο. 3. Η ανάγκη για σύγκληση Συνόδου: Μετά από χρόνια έντασης και διαβουλεύσεων, ο Ιουστινιανός συγκάλεσε την Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο (553) με πρόεδρο τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ευτύχιο. Η Σύνοδος του 553 1. Συμμετοχή: Συμμετείχαν 165 επίσκοποι, κυρίως από την Ανατολή. Ο Πάπας Βιγίλιος απουσίαζε, καθώς βρισκόταν σε σύγκρουση με τον αυτοκράτορα. 2. Αποφάσεις: Καταδίκη των Τριών Κεφαλαίων: Τα έργα του Θεόδωρου Μοψουεστίας καταδικάστηκαν πλήρως.  Ο Θεοδώρητος Κύρου και ο Ίβας Εδέσσης καταδικάστηκαν για συγκεκριμένες θέσεις, όχι συνολικά. Καταδίκη του Ωριγένη: Εκδόθηκε διάταγμα με 10 αφορισμούς κατά των αιρετικών θέσεων του Ωριγένη. Οι αποφάσεις στόχευαν στη συμφιλίωση των Μονοφυσιτών, αλλά δεν είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα. 3. Ο ρόλος του Βιγίλιου: Ο Πάπας Βιγίλιος πρότεινε συμβιβαστική λύση με το έγγραφο "Constitutum" (553). Απέκλεισε την καταδίκη του Θεοδώρητου και του Ίβα, καθώς θεώρησε ότι θιγόταν η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος. Αρνήθηκε να παραστεί στη Σύνοδο και εξορίστηκε από τον Ιουστινιανό. 4. Συνέχιση της Συνόδου χωρίς τον Βιγίλιο: Παρά την απουσία του Πάπα, η Σύνοδος ολοκληρώθηκε. Τελικά, τον Νοέμβριο του 553, ο Βιγίλιος υπέκυψε και καταδίκασε τα Τρία Κεφάλαια, αποκαθιστώντας προσωρινά την ενότητα. Οι Επιπτώσεις της Συνόδου 1. Αποτυχία συμφιλίωσης με τους Μονοφυσίτες: Παρά την καταδίκη των Τριών Κεφαλαίων, οι Μονοφυσίτες παρέμειναν ανυποχώρητοι. Η εσωτερική διαίρεση στην Εκκλησία συνεχίστηκε. 2. Η στάση του Ιουστινιανού: Ο Ιουστινιανός στο τέλος της ζωής του υποστήριξε τους Αφθαρτοδοκήτες (ακραίοι Μονοφυσίτες), γεγονός που επιδείνωσε την κατάσταση. Ο Πατριάρχης Ευτύχιος εξορίστηκε λόγω διαφωνίας με τον αυτοκράτορα. 3. Αντίδραση της Δύσης: Η επιβολή της καταδίκης των Τριών Κεφαλαίων από την Ανατολή προκάλεσε δυσαρέσκεια στη Δύση. Οι σχέσεις Ρώμης και Κωνσταντινούπολης δοκιμάστηκαν έντονα. 4. Θάνατος του Ιουστινιανού (565): Μετά τον θάνατό του, η ηρεμία αποκαταστάθηκε προσωρινά. Ο Μονοφυσιτισμός παρέμεινε ισχυρός στην Αίγυπτο και τη Συρία. Συμπέρασμα Η Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος στόχευε στη θεολογική και πολιτική ενότητα της Εκκλησίας, αλλά κατέληξε να αναδείξει τις διαιρέσεις μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Οι αποφάσεις της, αν και σημαντικές, δεν κατάφεραν να επιλύσουν το ζήτημα του Μονοφυσιτισμού, αφήνοντας πίσω τους ένα κλίμα εντάσεων που επηρέασε τη μετέπειτα εξέλιξη της Εκκλησίας. ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος (680–681): Αντιμετώπιση του Μονοθελητισμού Η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος έγινε στην Κωνσταντινούπολη το 680–681, με πρωτοβουλία του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Δ΄ Πωγωνάτου. Η Σύνοδος είχε σκοπό να συζητήσει και να λύσει τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν από δύο αιρέσεις: τον Μονοθελητισμό και τον Μονοενεργητισμό. Αυτές οι αιρέσεις ήταν πιο "ήπιες" μορφές του Μονοφυσιτισμού, μιας άλλης παλαιότερης αίρεσης. Η Σύνοδος ήταν πολύ σημαντική για την Εκκλησία, γιατί ξεκαθάρισε τη διδασκαλία της σχετικά με τη φύση και τη θέληση του Χριστού. Ιστορικό Πλαίσιο 1. Αιρέσεις:  Μονοφυσιτισμός: Ο Χριστός έχει μόνο μία φύση (η θεία απορρόφησε την ανθρώπινη). Μονοενεργητισμός: Ο Χριστός έχει μία ενέργεια. Μονοθελητισμός: Ο Χριστός έχει μία θέληση, θεία. 2. Εξέλιξη της διαμάχης: Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος (610–641), σε συνεργασία με τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Σέργιο, προώθησε το διάταγμα "Έκθεσις" υπέρ του Μονοθελητισμού (ο Χριστός έχει μία θέληση). Μετά τις αντιδράσεις, ο αυτοκράτορας Κώνστας Β΄ εξέδωσε το "Τύπος" (648), που απαγόρευε κάθε συζήτηση για το ζήτημα. 3. Αντιδράσεις της Εκκλησίας: Ο Πάπας Μαρτίνος και ο θεολόγος Μάξιμος ο Ομολογητήςκαταδίκασαν τον Μονοθελητισμό στη Σύνοδο του Λατερανού (649). Αποφάσεις: Ο Χριστός έχει δύο φύσεις και δύο θελήματα, θεία και ανθρώπινα. Ο Πάπας Μαρτίνος συνελήφθη και εξορίστηκε από τον αυτοκράτορα Κώνστα Β΄. Σύγκληση της ΣΤ΄ Οικουμενικής Συνόδου 1. Ο ρόλος του Κωνσταντίνου Δ΄ Πωγωνάτου: Ο Κωνσταντίνος Δ΄, σε μια προσπάθεια να επιλύσει τις θεολογικές αντιθέσεις και να αποκαταστήσει την ενότητα, συγκάλεσε τη Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη το 680. Επέδειξε ουδετερότητα και διάθεση διαλόγου, ζητώντας αποδείξεις για την ορθότητα της πίστης. 2. Συμμετέχοντες: Συμμετείχαν εκπρόσωποι της Ανατολής και της Δύσης. Παρών ήταν ο Πατριάρχης Αντιοχείας Μακάριος, ο οποίος υπερασπίστηκε τον Μονοθελητισμό. 3. Εξέλιξη των συζητήσεων: Ο Πατριάρχης Μακάριος υποστήριξε ότι ο Χριστός είχε ένα θέλημα. Η Σύνοδος απέρριψε τις θέσεις του Μακαρίου και των υποστηρικτών του, καταδικάζοντας τον Μονοθελητισμό και τον Μονοενεργητισμό. Αποφάσεις της Συνόδου 1. Δογματική Διατύπωση: Ο Χριστός έχει: Δύο φύσεις, θεία και ανθρώπινη (αποδοχή της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου). Δύο θελήματα και δύο ενέργειες, που συνεργάζονται αρμονικά, χωρίς αντίθεση. 2. Καταδίκη αιρέσεων: Ο Μονοθελητισμός και ο Μονοενεργητισμός αναγνωρίστηκαν ως αιρέσεις. Ο Πατριάρχης Μακάριος της Αντιοχείας καθαιρέθηκε και αναθεματίστηκε. 3. Ενίσχυση της ενότητας Ανατολής και Δύσης: Οι αποφάσεις της Συνόδου έγιναν αποδεκτές από την πλειοψηφία της Εκκλησίας, ενισχύοντας την ορθόδοξη χριστολογία. Σημασία της ΣΤ΄ Οικουμενικής Συνόδου 1. Θεολογική κατοχύρωση: Η Σύνοδος διευκρίνισε τη χριστολογική διδασκαλία της Εκκλησίας, εδραιώνοντας τη διδασκαλία για τις δύο θελήσεις και ενέργειες του Χριστού. 2. Πολιτική διάσταση: Ο Κωνσταντίνος Δ΄ επέδειξε διπλωματική ικανότητα, προωθώντας την ενότητα χωρίς να επιβάλει σκληρά μέτρα. 3. Εκκλησιαστική ενότητα: Αν και οι αποφάσεις της Συνόδου έγιναν ευρέως αποδεκτές, ο Μονοφυσιτισμός και οι παραλλαγές του συνέχισαν να υπάρχουν σε ορισμένες περιοχές. Η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος αποτέλεσε καθοριστική στιγμή για την ορθόδοξη πίστη, εδραιώνοντας τη διπλή φύση, θέληση και ενέργεια του Χριστού, όπως είχε διατυπωθεί και στις προηγούμενες Οικουμενικές Συνόδους. Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος (787, Νίκαια Βιθυνίας): Αντιμετώπιση της Εικονομαχίας Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος αποτέλεσε καθοριστικό σημείο στην ιστορία της Εκκλησίας, καθώς έθεσε τέλος στην πρώτη φάση της Εικονομαχίας (726–787). Η Σύνοδος διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην αποκατάσταση της προσκύνησης των εικόνων και την καταδίκη της εικονομαχικής διδασκαλίας. Ιστορικό Πλαίσιο 1. Η Εικονομαχία ξεκίνησε με τον αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄: Κίνητρα Λέοντα Γ΄: Πολιτικά: Προσπάθεια ενοποίησης της αυτοκρατορίας, καταπολέμηση των λαϊκών υπερβολών στη λατρεία των εικόνων. Θρησκευτικά: Επηρεασμός από τη μουσουλμανική ανεικονία. Οικονομικά: Δήμευση περιουσιών μοναστηριών. Μέτρα: Διάταγμα για την καταστροφή των εικόνων (726). Αντιδράσεις: Ο Πατριάρχης Γερμανός παραιτήθηκε, ο Αναστάσιος (εικονομάχος) ανέλαβε. 2. Εξέλιξη της Εικονομαχίας: Κωνσταντίνος Ε΄ (741–775): Υποστήριξε έντονα την Εικονομαχία. Σύνοδος της Ιέρειας (754): Καταδίκη των εικόνων και των εικονόφιλων. Διώξεις μοναχών και αντίθετων πιστών. Ειρήνη η Αθηναία: Ως αντιβασίλισσα (780–797), έθεσε στόχο την αποκατάσταση των εικόνων. Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος 1. Σύγκληση και προετοιμασία: Το 786, η αυτοκράτειρα Ειρήνη συγκάλεσε Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, αλλά διαλύθηκε λόγω στρατιωτικών παρεμβάσεων εικονομάχων. Το 787, η Σύνοδος συγκλήθηκε εκ νέου στη Νίκαια της Βιθυνίας, με τη συμμετοχή 300 επισκόπων. 2. Εργασίες της Συνόδου: Προεδρεύων: Ο Πατριάρχης Ταράσιος. Επιείκεια στους εικονομάχους: Οι επίσκοποι που είχαν παρασυρθεί από την Εικονομαχία αντιμετωπίστηκαν με επιείκεια. Καταδίκη της Εικονομαχίας: Η Σύνοδος απέρριψε τις αποφάσεις της Συνόδου της Ιέρειας και αποκατέστησε την τιμή και προσκύνηση των εικόνων. Θεολογικό πλαίσιο: Οι εικόνες αποτελούν μέσο αναφοράς στο πρωτότυπο και δεν λατρεύονται ως υλικό αντικείμενο. 3. Αποφάσεις: Αποδοχή της προσκύνησης των εικόνων (όχι λατρεία, που ανήκει μόνο στον Θεό). Αποκατάσταση των εικονόφιλων επισκόπων. Επιστολή προς την αυτοκράτειρα Ειρήνη και τον υιό της, Κωνσταντίνο ΣΤ΄. Οι επίσκοποι προσφώνησαν την Ειρήνη ως "Ελένη" (παραλληλισμός με την Αγία Ελένη). Σημασία της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου  1. Θεολογική κατοχύρωση: Καθιέρωση της τιμητικής προσκύνησης των εικόνων, που δεν αποτελεί ειδωλολατρία. Διατήρηση της ορθόδοξης διδασκαλίας ενάντια στις υπερβολές των εικονομάχων. 2. Πολιτική διάσταση: Η Σύνοδος συνέβαλε στην εσωτερική ενότητα της αυτοκρατορίας, αποκαθιστώντας την εκκλησιαστική ηρεμία. 3. Εορτασμός: Τα αποτελέσματα της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου αποτέλεσαν τη βάση για τον εορτασμό της Κυριακής της Ορθοδοξίας (Α΄ Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής). Μετά τη Σύνοδο 1. Δεύτερη φάση Εικονομαχίας (813–843): Μετά τον θάνατο της Ειρήνης και τις πολιτικές αλλαγές, η Εικονομαχία επανήλθε. Διώξεις εικονόφιλων από αυτοκράτορες όπως ο Λέων Ε΄ και ο Θεόφιλος. Οριστική αποκατάσταση των εικόνων το 843 από την αυτοκράτειρα Θεοδώρα. 2. Εκκλησιαστική Ενότητα: Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος παρέμεινε η τελευταία κοινά αποδεκτή Οικουμενική Σύνοδος από Ανατολή και Δύση. Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος, με την αποκατάσταση της προσκύνησης των εικόνων, υπήρξε ένα αποφασιστικό βήμα για την εδραίωση της Ορθοδοξίας.