معلومات حول مرض التصلب المتعدد (MS) PDF

‫ﺑﺴﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﻮﻟﺘﯿﭙﻞ اﺳﮑﻠﺮوزﯾﺲ ‪(MS)1‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري ارﮔﺎن ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را درﮔﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺟﺰء ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي روﻣﺎﺗﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻗﺮار‬ ‫ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬زﯾﺮا ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻓﯿﺰﯾﻮﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﺑﯿﻤﺎري ‪ CNS‬ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺟﺰ ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ ﻣﺮﮐﺰي‪...

‫ﺑﺴﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﻮﻟﺘﯿﭙﻞ اﺳﮑﻠﺮوزﯾﺲ ‪(MS)1‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري ارﮔﺎن ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را درﮔﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺟﺰء ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي روﻣﺎﺗﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻗﺮار‬ ‫ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬زﯾﺮا ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻓﯿﺰﯾﻮﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﺑﯿﻤﺎري ‪ CNS‬ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺟﺰ ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ ﻣﺮﮐﺰي‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ دﯾﮕﺮي ﺻﺪﻣﻪ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺑﯿﻨﺪ‪.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﮐﺪاﻣﯿﮏ از اﻋﺼﺎب درﮔﯿﺮ ﺑﯿﻤﺎري ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﺑﺮوز ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬دﻗﯿﻖ ﺗﺮﯾﻦ‬ ‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﺮاي ﺑﯿﻤﺎري ﻣﻮﻟﺘﯿﭙﻞ اﺳﮑﻠﺮوزﯾﺲ ﺑﯿﻤﺎري اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺰﻣﻦ‪ ،‬اﻟﺘﻬﺎﺑﯽ و دﻣﯿﻠﯿﻨﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ ﻣﺮﮐﺰي‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬در اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري درﮔﯿﺮي اﻋﺼﺎب ﻣﺤﯿﻄﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬در ﺑﯿﻤﺎري ‪ ،MS‬ﻣﻐﺰ‪ ،‬ﻣﺦ‪ ،‬ﺳﺎﻗﻪ ﻣﻐﺰ و ﻧﺨﺎع و‬ ‫ﮐﻼً اﻋﺼﺎﺑﯽ ﮐﻪ داراي ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯿﻠﯿﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ درﮔﯿﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ در ﺳﻠﻮل ﻫﺎي ﺧﺎﮐﺴﺘﺮي ﻣﻐﺰ ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﭘﻼك اﯾﺠﺎد ﮔﺮدد‪.‬در ‪ MS‬ﺧﻮد اﯾﻤﻨﯽ آﻏﺎزﮔﺮ ﺑﯿﻤﺎري ﻧﯿﺴﺖ‪.‬در اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري دو ﺗﺌﻮري وﺟﻮد دارد‪.‬در‬ ‫ﺗﺌﻮري اول ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﻫﺎي ﺧﻮد واﮐﻨﺸﮕﺮ ﺑﻪ اﻋﺼﺎب ﺣﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎﻋﺚ دﻣﯿﻠﯿﻨﻪ ﺷﺪن ﻧﻮرون ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‬ ‫و ﺑﺎ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﻣﯿﻠﯿﻦ‪ DAMP ،‬اﯾﺠﺎد ﺷﺪه و اﻟﺘﻬﺎب ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي ﻣﺨﻔﯽ‬ ‫آزاد ﺷﺪه و ﺳﯿﺴﺘﻢ اﯾﻤﻨﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ وارد ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ و ﺧﻮد اﯾﻤﻨﯽ ﺳﻮار ﺑﺮ ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﮔﺮدد )ﺧﻮد‬ ‫اﯾﻤﻨﯽ ﺷﺮوع ﮐﻨﻨﺪه ﺑﯿﻤﺎري ﻧﯿﺴﺖ(‪.‬در ﺗﺌﻮري دوم و در ﻣﺪل ﻫﺎي ﺣﯿﻮاﻧﯽ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ MS‬ﮐﻪ آﻧﺴﻔﺎﻟﻮﻣﯿﻠﯿﺘﯿﺲ‬ ‫اﺗﻮاﯾﻤﯿﻮن آزﻣﺎﯾﺸﯽ ‪2‬ﻧﺎم دارد‪ ،‬ﺧﻮد اﯾﻤﻨﯽ آﻏﺎزﮔﺮ ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﺮ دو ﻣﺪل در ﺑﺪن اﻧﺴﺎن‬ ‫اﺗﻔﺎق ﺑﯿﺎﻓﺘﻨﺪ‪.‬وﻟﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ‪ MS‬از ﻟﺤﺎظ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺎص اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ و ﺳﻤﻮم و ‪...‬ﻧﯿﺰ‬ ‫در ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن آن دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺿﯿﻪ دوم دور از ذﻫﻦ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬ﺧﯿﻠﯽ از ﺷﻮاﻫﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﮔﻠﯿﻮﭘﺘﯽ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ‪3‬در ﺑﯿﻤﺎري دﺧﺎﻟﺖ دارد‪.‬اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺖ ﻫﺎ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﻣﻐﺰ‬ ‫ﻣﮑﺎن ﻣﺼﻮن ازاﯾﻤﻨﯽ ﺑﻮده و ﺑﺪن ﺑﻪ آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي آن ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺪارد‪.‬در اﯾﺠﺎد ‪ DAMP‬آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي دروﻧﯽ آزاد‬ ‫ﺷﺪه و ﺳﯿﺴﺘﻢ اﯾﻤﻨﯽ وارد ﻋﻤﻞ ﺷﺪه و ﺑﯿﻤﺎري را در دﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬در آﺧﺮﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪4‬ﺑﯿﻤﺎري و در ﻣﺮاﺣﻞ‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﻣﯽ رﺳﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ دراﻣﺎﺗﯿﮏ ﻧﻮرون ﻫﺎ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده و ﺑﺎﻋﺚ اﺧﺘﻼل در ﻧﻮرون ﻫﺎ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺷﺨﺺ را ﺷﯿﻤﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﮐﺮده و ﮐﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﯾﻤﻨﯽ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮﯾﻢ و ﺑﺎ اﺷﻌﻪ‬ ‫ﺗﺮاﭘﯽ ﺑﺎ دوز ﺗﺤﺖ ﮐﺸﻨﺪه‪ ،‬ﻫﻤﮕﯽ ﺗﯿﻤﻮﺳﯿﺖ ﻫﺎ را ﻧﯿﺰ از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮﯾﻢ‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﯿﻤﺎري ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬ﭘﺲ‬ ‫ﻧﻬﺎﯾﺘﺎَ ﭼﻪ اﯾﻤﻨﯽ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ ‪ MS‬ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ اﯾﻤﻨﯽ ﺳﻮار ﺑﺮ ﺑﯿﻤﺎري ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي از ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ‬ ‫رﺳﯿﻢ ﮐﻪ ﺳﺎزوﮐﺎرﻫﺎي اﯾﻤﻨﯽ‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎري را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻓﻠﺞ ﮐﻨﻨﺪه و ﻧﺎﺗﻮان ﮐﻨﻨﺪه اﻓﺮاد‬ ‫ﺟﻮان ﺑﻌﺪ از ﺗﺮوﻣﺎ )ﺗﺼﺎدف(‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا اﻓﺮاد را در‬ ‫ﺳﻨﯿﻦ ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﻣﺒﺘﻼ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و اﯾﻦ ﺳﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮد ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد را ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ دارد‪.‬ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬ ‫رﯾﺰي از ﻣﺮگ و ﻓﻠﺞ ﺷﺪن ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺼﺎدف ﻣﯽ ﺗﻮان ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﺮد وﻟﯽ از ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫ﺟﺪا از اﯾﻨﮑﻪ اﺗﻮاﯾﻤﻨﯽ ‪ MS‬را اﯾﺠﺎد و ﯾﺎ در اداﻣﻪ روي ﺑﯿﻤﺎري ﺳﻮار ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪف ﻣﺴﻠﻤﺎً ژﻧﺘﯿﮏ در اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري‬ ‫‪Distal Oligodendrogliopathy 3‬‬ ‫‪Multiple Sclerosis 1‬‬ ‫‪End Stage 4‬‬ ‫‪Experimental autoimmune Encephalomyelitis 2‬‬ ‫ﻧﻘﺶ دارد‪.‬از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﯿﻤﺎري در ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎ دو ﺑﺮاﺑﺮ آﻗﺎﯾﺎن اﺳﺖ‪.‬اﮔﺮ ﺧﺎﻧﻤﯽ ‪ MS‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و‬ ‫آﺑﺴﺘﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺷﺪت ﺑﯿﻤﺎري ﻓﺮوﮐﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻌﺪ از زاﯾﻤﺎن ﮐﻪ ﭘﺮوﻻﮐﺘﯿﻦ‬ ‫)ﺗﺸﺪﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪه ﺳﯿﺴﺘﻢ اﯾﻤﻨﯽ( ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎري ﯾﮏ دﻓﻌﻪ ﺷﺪﯾﺪﺗﺮ از ﻗﺒﻞ از ﺑﺎرداري ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ دﯾﮕﺮ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪه ‪ ،MS‬رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﮐﻤﺒﻮد وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ D‬ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﯽ در اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬در ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﮐﻪ در داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ اﺻﻔﻬﺎن ﺑﺮ روي ﺑﯿﻤﺎران ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ MS‬ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪،‬‬ ‫ﻣﯿﺰان وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ D‬در اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎ ﺑﺸﺪت از ﺳﻄﺢ ﻧﺮﻣﺎل ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎي اﺻﻔﻬﺎن ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﺮ ﺑﻮد‪.‬ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ‪ MS‬ﺑﺎ وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ D‬ﻓﻘﻂ در ﺳﻔﯿﺪ ﭘﻮﺳﺘﺎن ﮐﻪ ﺷﺪﯾﺪاَ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ D‬ﺑﻪ ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﯿﺪ‬ ‫ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬وﺟﻮد دارد‪.‬ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ ﮐﻪ در اﯾﺮان ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ از آﻗﺎﯾﺎن ﺑﻪ ‪ MS‬ﻣﺒﺘﻼ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد آراﯾﺸﯽ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎَ ﺿﺪ آﻓﺘﺎب و ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎ از ﻧﻮر‬ ‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻣﺤﺮوم ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬اﮔﺮ از ﭘﺸﺖ ﺷﯿﺸﻪ آﻓﺘﺎب ﺑﻪ ﺑﺪن ﺗﺎﺑﯿﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻮر ‪ UV‬ﺑﻪ ﺑﺪن ﻧﻤﯽ رﺳﺪ و در ‪20‬‬ ‫دﻗﯿﻘﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ آﻓﺘﺎب وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ D‬ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﺳﺎز وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ D‬در ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﺼﺮﻓﯽ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺎﻫﯽ ﯾﮏ ﺑﺎر ﻗﺮص وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ 5000 D‬ﻣﺼﺮف ﮔﺮدد ﮐﻪ ﻗﺮﺻﯽ ارزان ﻗﯿﻤﺖ ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻣﺜﻼ در ﻗﺴﻤﺖ ﺷﻤﺎل ﻣﺪار ‪ 60‬درﺟﻪ و در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻗﻄﺐ ﺷﻤﺎل‪ ،‬ﻣﺮدم ﻋﺎدت ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺧﻮراك ﺟﮕﺮ‬ ‫ﻣﺎﻫﯽ و ﺧﺮس داﺷﺘﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯿﺰان وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ D‬درﯾﺎﻓﺘﯽ زﯾﺎد و ﻣﯿﺰان ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬ﮐﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺗﻐﺬﯾﻪ اي ﻧﯿﺰ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارﻧﺪ‪.‬اﺻﻔﻬﺎن ﮐﺎﻧﻮن ‪ MS‬در اﯾﺮان ﺑﻮده و ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺼﺮف ﺑﺮﻧﺞ‬ ‫ﻟﻨﺠﺎن ﺑﻮده ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺎﺿﻼب ﺻﻨﻌﺘﯽ ذوب آﻫﻦ آﺑﯿﺎري ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﺳﻤﻮم ﻧﯿﺰ در اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮده و ﺑﺎ آﺳﯿﺐ ﺑﻪ اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪرﯾﺘﯿﮏ ﺳﻞ ﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ‪ DAMP‬ﺷﺪه و‬ ‫ﺑﯿﻤﺎري ﺷﻌﻠﻪ ور ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫در ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ در اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬دﺧﯿﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬اﭘﺸﺘﯿﻦ ﺑﺎر وﯾﺮوس )‪ (EBV‬ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺗﮑﺜﯿﺮ ﭘﻠﯽ ﮐﻠﻨﺎل ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﻫﺎي ‪ B‬ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اﺑﺘﻼ در ﺳﻨﯿﻦ ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﻪ ‪ EBV‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ در اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ‪MS‬‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ در ﺳﻨﯿﻦ ﺑﺎﻻي ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 25‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺑﻪ ‪ EBV‬ﻣﺒﺘﻼ ﺷﻮد و در ﺳﻨﯿﻦ ﮐﻮدﮐﯽ ﺧﺎﻃﺮه اي‬ ‫ﺑﻪ ‪ EBV‬ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻧﺲ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ‪ MS‬ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪.‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﯾﮏ ﺻﺪم درﺻﺪ وﯾﺮوس ﻫﺎ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ‪ 1‬ﺑﯿﻦ ﺑﺮﺧﯽ وﯾﺮوس ﻫﺎ و آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﯿﻠﯿﻦ اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪرﯾﺴﯿﺖ‬ ‫ﮔﻠﯿﮑﻮﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻣﺜﻞ ‪ MBP‬ﮐﻪ در ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ وﺟﻮد دارد‪.‬ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ وﯾﺮوس ﻫﺎ‪ ،‬دﯾﺴﺘﻤﭙﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﮓ ﻫﺎ‬ ‫ﺑﯿﻤﺎري ژوﻧﺎژ را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ وﯾﺮوس ﻇﺎﻫﺮاً در اﻧﺴﺎن ﺑﯿﻤﺎري زا ﻧﯿﺴﺖ وﻟﯽ ﺑﺎ آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي ﻣﯿﻠﯿﻦ ﺷﺒﺎﻫﺖ‬ ‫داﺷﺘﻪ و اﮔﺮ ﻓﺮد ‪ MHC‬ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ آن ﻗﺴﻤﺖ از وﯾﺮوس ﮐﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﺑﺎ آﻧﺘﯽ‬ ‫ژن ﻫﺎي ﻣﯿﻠﯿﻦ دارد را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ‪ TCR‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ آن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﮑﺎن‬ ‫‪Molecular mimicry 1‬‬ ‫اﯾﺠﺎد ‪ MS‬وﺟﻮد دارد‪.‬ﺣﺘﯽ در ﻣﻐﺰ اﯾﻦ اﻓﺮاد آﻧﺘﯽ ﺑﺎدي ﺿﺪ وﯾﺮوس دﯾﺴﺘﻤﭙﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ وﻟﯽ اﯾﻦ‬ ‫وﯾﺮوس از ﻣﺎﯾﻊ ﻣﻐﺰي ﻧﺨﺎﻋﯽ آﻧﻬﺎ ﺟﺪا ﻧﮕﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﺮﺧﮏ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﯾﻦ وﯾﺮوس واﮐﻨﺶ ﭘﺬﯾﺮي ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ ‪1‬دارد‪.‬اﮔﺮ واﮐﺴﻦ وﯾﺮوس دﯾﺴﺘﻤﺒﺮ ﺑﺮاي واﮐﺴﯿﻨﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﮓ ﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬از واﮐﺴﻦ ﺳﺮﺧﮏ اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺳﺮﺧﮏ ﻫﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ آﻧﺘﯽ‬ ‫ژن ﻫﺎي ﻣﯿﻠﯿﻨﯽ داراي ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﮕﻮي ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬ﯾﮏ اﻟﮕﻮي ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ‪.‬اﯾﺮان در اﯾﻦ اﻟﮕﻮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﮐﻢ ﺧﻄﺮ ﺑﻮده وﻟﯽ‬ ‫در ﺳﺎل ﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﻣﯿﺰان اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ‪ MS‬در اﯾﺮان ﺑﺸﺪت اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻮن آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﺟﺰء‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬اﻓﺮادي ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺑﻠﻮغ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ رﯾﺴﮏ ﮐﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ رﯾﺴﮏ ﺑﺎﻻ‬ ‫)ﻣﺪار ‪ 48‬ﺗﺎ ‪ 60‬درﺟﻪ( ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺮ اﺑﺘﻼ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ رﯾﺴﮏ ﺑﺎﻻ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬اﮔﺮ ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﺑﻠﻮغ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬رﯾﺴﮏ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ‪ MS‬در اﯾﻦ اﻓﺮاد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺒﻠﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﯾﻌﻨﯽ رﯾﺴﮏ ﮐﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫آﻓﺮﯾﻘﺎ ﺟﺰء ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻢ ﺧﻄﺮ اﺳﺖ و ‪ MS‬ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻮده وﻟﯽ ﺳﯿﺎﻫﭙﻮﺳﺘﺎن آﻣﺮﯾﮑﺎ داراي رﯾﺴﮏ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫وﻟﯽ در ﺳﻔﯿﺪ ﭘﻮﺳﺘﺎن آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺧﻄﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﯾﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺳﻠﻮل ﻫﺎي ‪ T‬ﺧﻮد واﮐﻨﺸﮕﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻫﺎي ﻣﯿﻠﯿﻦ ﻣﻐﺰي‬ ‫در اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ و ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ MS‬ﻓﺮق ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪارد‪.‬ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﻨﻮﺗﯿﭗ اﯾﻦ ﺳﻠﻮل ﻫﺎ‬ ‫ﺑﻮده ﮐﻪ در اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﻓﻨﻮﺗﯿﭗ ﺑﮑﺮ ‪2‬و ﻏﯿﺮ اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﻮده و در اﻓﺮا ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ MS‬داراي ﻓﻨﻮﺗﯿﭗ ﺧﺎﻃﺮه اي‪-‬اﺟﺮاﯾﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ‪ MS‬ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺑﻮده ﺗﺎ اﺷﺘﺒﺎه ﺗﯿﻤﻮس در ﺗﻮﻟﯿﺪ‬ ‫ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ‪ T‬ﺧﻮد واﮐﻨﺸﮕﺮ‪.‬‬ ‫ﺳﻮال‪ :‬ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﯿﻠﯿﻦ را ﻫﺪف ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬ﻧﻮرون ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬ ‫اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺖ ﯾﺎ ﻏﻼف ﻣﯿﻠﯿﻦ ﻧﺪارﻧﺪ )ﻫﻤﭽﻮن ﺳﻠﻮل ﻫﺎي ﺧﺎﮐﺴﺘﺮي ﻣﻐﺰ( آﯾﺎ ﺑﻪ ‪ MS‬ﻣﺒﺘﻼ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ؟‬ ‫ﺗﻔﮑﺮات ﻣﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮرون ﻫﺎي ﺑﺪون ﻏﻼف ﻣﯿﻠﯿﻦ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬اﻋﺼﺎب ﻣﯿﻠﯿﻦ دار ﺑﻪ دﻟﯿﻞ داﺷﺘﻦ ﻋﺎﯾﻖ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل ﭘﯿﺎم ﺟﻬﺸﯽ داﺷﺘﻪ و ﭘﯿﺎم ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﻠﯿﻦ از ﺑﯿﻦ ﺑﺮود‪ ،‬اﮐﻨﻮن ﻧﻮرون‬ ‫ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﭘﯿﺎم ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻤﭗ ﻫﺎي ﺳﺪﯾﻢ‪-‬ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ ‪) ATPase‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻋﻤﻞ ‪3‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﭘﻤﭗ ﻫﺎي ﺳﺪﯾﻢ‪-‬‬ ‫ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ ‪ ATPase‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ( را ﮐﻪ ﻓﻘﻂ در ﮔﺮه ﻫﺎي راﻧﻮﯾﻪ ﻣﺴﺘﻘﺮ اﺳﺖ را در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﻣﺴﯿﺮ ﻧﻮرون ﭘﺨﺶ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اوﻟﯿﻦ اﺗﻔﺎق ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺠﺪد ‪4‬ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎي دي ﺳﺪﯾﮏ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺠﺪد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺎز ﺳﻠﻮل‬ ‫ﺑﻪ اﻧﺮژي ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭘﻤﭗ ﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي را اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ‪.‬ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ MS‬ﯾﻪ ﭘﺎﯾﻪ ﻧﻘﺼﺎن ﻣﯿﺘﻮﮐﻨﺪري‬ ‫دارد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﯾﮏ ﻣﯿﺘﻮﮐﻨﺪروﭘﺘﯽ ﺑﻮده و ﻧﻮرون ﻫﺎ در ‪ MS‬داراي اﺧﺘﻼل در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﯿﺘﻮﮐﻨﺪري ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺗﺼﻮﯾﺮ‬ ‫‪.(8-1‬‬ ‫‪Action-Potential 3‬‬ ‫‪Cross reactivity 1‬‬ ‫‪redistribution 4‬‬ ‫‪Naive 2‬‬  ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ -1-8‬ﻧﺤﻮه اﯾﺠﺎد ‪MS‬‬ ‫در اﯾﻨﺠﺎ در اﺑﺘﺪا ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژي ﮐﻢ ﺷﺪه و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژي زﯾﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬ ‫ﻋﻤﻞ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده و دو ﺳﺪﯾﻢ وارد و ﯾﮏ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﭼﻮن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻋﻤﻞ در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﻧﻮرون اﺗﻔﺎق‬ ‫ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺳﺮﺑﺎر ﺳﺪﯾﻢ اﺗﻔﺎق ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد‪.‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻤﭗ ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ‬ ‫و ﻧﻮرون ﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﺎره ﭘﻼرﯾﺰه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و دﯾﮕﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻋﻤﻞ اﺗﻔﺎق ﻧﻤﯽ اﻓﺘﺪ‪.‬ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﺘﯽ ﭘﻮرت ﻫﺎ در ﺳﻠﻮل‬ ‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﺷﯿﺐ ﻏﻠﻈﺖ ﮐﺎر ﮐﺮده و ﺑﻪ اﻧﺮژي ﻫﻢ ﻧﯿﺎزي ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬از ﺟﻤﻠﻪ آﻧﺘﯽ ﭘﻮرت ﮐﻠﺴﯿﻢ‪-‬ﺳﺪﯾﻢ‬ ‫ﮐﻪ در ﻏﺸﺎء ﺳﻠﻮل ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻮرون ﻫﺎ وﺟﻮد دارد‪.‬ﭼﻮن ﮐﻠﺴﯿﻢ ﺑﺮاي ﺳﻠﻮل ﻫﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﺎ در‬ ‫داﺧﻞ ﺷﺒﮑﻪ آﻧﺪوﭘﻼﺳﻤﯽ و ﯾﺎ در ﻣﺎﯾﻌﺎت ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﯽ ﻗﺮار دارد‪.‬در ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﺎدي ﯾﮏ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﮐﻠﺴﯿﻢ از ﺳﻠﻮل‬ ‫ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻪ و دو ﻣﻮﻟﮑﻮل ﺳﺪﯾﻢ وارد ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺪﯾﻢ در داﺧﻞ ﺳﻠﻮل ﺑﺎﻻ ﺑﺮود اﯾﻦ آﻧﺘﯽ ﭘﻮرت‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮد را ﻋﮑﺲ ﮐﺮده و ﮐﻠﺴﯿﻢ را ﺑﻪ داﺧﻞ ﺳﻠﻮل ﻣﯽ آورد‪.‬آﻧﺘﯽ ﭘﻮرت ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ‬ ‫اﻧﺮژي ﻧﯿﺎزي ﻧﺪارﻧﺪ و دو ﻃﺮﻓﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﺎ ورود ﮐﻠﺴﯿﻢ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺳﻠﻮل ﻣﻘﺪار زﯾﺎدي از آﻧﺰﯾﻢ ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﮐﺎﻟﭙﺎﺋﯿﻦ ﻫﺎ ﮐﻪ ﻣﺘﺎﻟﻮﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﺎز ﺑﻮده را ﻓﻌﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻣﻮﺟﺐ اﯾﺠﺎد آﺳﯿﺐ در ﺳﻠﻮل ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﮑﯽ‬ ‫از ﻣﺴﯿﺮ ﻫﺎي ﻣﻬﻢ اﻟﻘﺎي آﭘﭙﺘﻮز‪ ،‬ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻮرون ﻫﺎ دﭼﺎر ﻣﺮگ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬از اﯾﻦ رو‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﻤﺎري‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺑﺎ ﺷﯿﻤﯽ درﻣﺎﻧﯽ و اﺷﻌﻪ ﺗﺮاﭘﯽ و از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ اﯾﻤﻨﯽ ﺑﺎز ﻫﻢ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ MS‬ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬اﮔﺮ ﯾﮏ ﻧﻮرون داﺋﻤﺎ اﻟﻘﺎء اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺷﻮد ﻣﯿﻤﯿﺮد‪).‬اﻟﻘﺎء ﻣﺮگ ﺳﻠﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﻌﺎل‬ ‫و ﯾﺎ ﻣﺮگ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻼش ﺟﺎن ﮐﺎه اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ(‪.‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﻫﺎي ﻋﺼﺒﯽ زﯾﺎد ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ‬ ‫ﻧﻮرون ﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﺣﺘﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﺪاﯾﺖ ﺟﻬﺶ را ﺑﺮدارﯾﻢ‪ ،‬ﻧﻮرون ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﮐﺎرش را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫داﺋﻤﺎ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﺪاوم ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﻮرون ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬ﻧﯿﺘﺮﯾﮏ اﮐﺴﺎﯾﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﻣﯿﮑﺮوﮔﻠﯿﺎﻫﺎي ﻣﻠﺘﻬﺐ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺸﺪت ﻧﻮرون را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮد‪.‬ﮔﻠﻮﺗﺎﻣﺎت ﯾﮏ ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﮐﺎر‬ ‫ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻧﻮرون ﻫﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ ﺧﻮد ﻧﻮرون ﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﭘﺲ درﺳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎري ﺑﻪ‬ ‫اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺖ ﻫﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﻟﯽ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺳﺮﺑﺎر ﺳﺪﯾﻢ ﻧﻮرون ﻫﺎ را ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‪.‬اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﺮوز ﻧﻤﻮده و ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺧﻮد ‪ MS‬از ﻟﺤﺎظ اﻟﮕﻮي ﮐﻠﯿﻨﯿﮑﺎل ‪ 4‬ﻓﺮم اﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪ MS -1‬ﻋﻮد و ﻓﺮوﮐﺶ ‪ :(RRMS)2‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ و ﮐﻢ ﺧﻄﺮ ﺗﺮﯾﻦ اﻟﮕﻮ ﮐﻪ ﺗﺎ ‪ %85‬اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ MS‬از اﯾﻦ اﻟﮕﻮ‬ ‫ﺗﺒﻌﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺑﯿﻤﺎري‪ ،‬ﺷﺪت ﺑﯿﻤﺎري ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻟﻒ‪ :‬ﻓﺮد در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ دﭼﺎر دو ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد )ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ در ‪ MS‬ﺧﯿﻠﯽ زود دﭼﺎر ﺣﻤﻠﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد(‪.‬‬ ‫ب‪ :‬ﮔﺰﮔﺰ ﮐﺮدن و ﺳﻮزن ﺳﻮزن ﺷﺪن ﮐﻪ ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ روز ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد وﻟﯽ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﯽ ﻣﺠﺪداً‬ ‫ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺷﺨﺺ ﭼﻨﺪ روز ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ درﺳﺘﯽ راه رﻓﺘﻪ و ﯾﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ادرار ﮐﻨﺪ‪.‬در اﯾﻦ ﻧﻮع‬ ‫ﺑﯿﻤﺎري ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن دوره ﻫﺎي ﺑﯿﻤﺎري ﮐﻮﺗﺎ ﺗﺮ و ﻋﻼﺋﻢ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬در اول ﺑﯿﻤﺎري‪،‬‬ ‫ﻓﺮد زود ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻌﺪي دو ﺳﺎل دﯾﮕﺮ رخ دﻫﺪ‪.‬ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺪﺗﯽ دوره‬ ‫ﻫﺎي ﻋﻮد ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺮ و ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻓﺮم ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﻮد و ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﻫﻨﺮ ﻣﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ دو ﻋﻮد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬دوز ﺑﺎﻻي ﮔﻠﯿﮑﻮﮐﻮرﺗﯿﮑﻮﺋﯿﺪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺮدوﻧﯿﺰوﻟﻮن و ﻣﺘﯿﻞ‬ ‫ﭘﺮدوﻧﯿﺰوﻟﻮن ﺗﺠﻮﯾﺰ ﺷﺪه و زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﻼﺋﻢ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﯿﻤﺎر ‪ INF-β‬ﺗﺰرﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫دردﻧﺎك ﺑﻮده و ﻣﺤﻞ ﺗﺰرﯾﻖ ﺑﻪ ﺷﺪت دﻓﺮﻣﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬ﻋﻼﺋﻢ ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﯾﻖ ‪ INF-β‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻼﺋﻢ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬در ﺻﻮرت ﻋﻮد ﻣﺠﺪد ﺑﯿﻤﺎري ﮐﻮرﺗﻮن ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ اﻓﺮاد در‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ 10‬ﺳﺎل از ﺑﯿﻤﺎري وارد ﻓﺎز دوم ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ MS -2‬ﭘﯿﺸﺮوﻧﺪه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ‪ :(SPMS)3‬در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﯿﻤﺎري اﺻﻼ ﻓﺮوﮐﺶ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﯿﺶ‬ ‫روﻧﺪه ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ رود‪.‬در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ داروﻫﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻞ ﺟﻮاﺑﮕﻮ ﻧﺒﻮده و درﻣﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل ﻃﺐ‬ ‫داﺧﻠﯽ ﺑﻮده و ﻣﺜﻼ اﮔﺮ ﻣﺜﺎﻧﻪ ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﮐﺎر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ از داروﻫﺎي ﻣﻘﻠﺪ ﺳﻤﭙﺎﺗﯿﮏ ﯾﺎ ﭘﺎراﺳﻤﭙﺎﺗﯿﮏ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫‪Secondary-progressive MS 3‬‬ ‫‪Active induce cell Death 1‬‬ ‫‪Relapse-remitting MS 2‬‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﺎ درﻣﺎن ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﻓﺎز ﯾﮏ و دو ﺑﯿﻤﺎري را زﯾﺎد ﮐﺮد‪.‬ﺧﻄﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‪ ،‬درﮔﯿﺮي‬ ‫ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻨﻔﺴﯽ ﺑﻮده و در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺼﻞ اﻟﻨﺨﺎع درﮔﯿﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﯾﻦ ﺗﻨﻔﺲ ﻣﺸﮑﻞ ﺷﺪه و ﺑﺎﯾﺪ ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫ﮔﺬاري در ﻧﺎي ‪1‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ MS -3‬ﭘﯿﺸﺮوﻧﺪه اوﻟﯿﻪ ‪ 10% :(PPMS) 2‬ﺑﯿﻤﺎران ‪ MS‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﺮم ﻣﺒﺘﻼ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬دوره ﻋﻮد و ﻓﺮوﮐﺶ‬ ‫ﻧﺪارد و از اول اﯾﻦ ﻓﺮم ﮔﺰﻧﺪه و ﭘﯿﺶ روﻧﺪه ﺑﺎ ﺷﯿﺐ ﻣﻼﯾﻢ ﺑﺮوز ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬ﺑﯿﻤﺎري ﺷﺪﯾﺪ و ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮده‬ ‫و ﻓﺮوﮐﺶ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ MS -4‬ﭘﯿﺶ روﻧﺪه ﻋﻮد ﮐﻨﻨﺪه ‪ 5% :(PRMS)3‬ﺑﯿﻤﺎران ‪ MS‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﺮم ﻣﺒﺘﻼ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻣﺰﻣﻦ ﭘﯿﺶ رﻓﺘﻪ و در ﻣﺮاﺣﻠﯽ ﺑﺎ ﺷﯿﺐ زﯾﺎد و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﺑﺎره ﺷﺪت ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺣﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد و‬ ‫ﻓﺮد ﻓﻠﺞ ﯾﺎ ﮐﻮر ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬در اﯾﻦ ﻓﺮم ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﺣﻤﻠﻪ اﯾﻤﻨﯽ رخ دﻫﺪ وﻟﯽ در ﻓﺮم ﭼﻬﺎرم ﻣﺮگ‬ ‫ﻧﻮرون ﻫﺎ آﻏﺎزﮔﺮ ﺑﯿﻤﺎري ﺑﻮده و ﻋﻠﺖ اﯾﻤﻨﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﻣﻬﺎر ﺳﯿﺴﺘﻢ اﯾﻤﻨﯽ ﺑﯿﻤﺎري ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﮐﺮد و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﺮم ﺳﻨﺪروم ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫از ﻟﺤﺎظ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﻫﻢ ﺑﯿﻤﺎري ‪ 4 ،MS‬ﻓﺮم دارد‪:‬‬ ‫اﻟﮕﻮي ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﯾﮏ دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﮐﻠﯿﻨﯿﮑﺎل ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬از اﻧﺴﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻐﺰ ﮐﺎﻓﯽ ﺟﻬﺖ‬ ‫آزﻣﻮن ﻫﺎي ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﺗﻬﯿﻪ ﮐﺮد و ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻓﺮاد داري ‪ MS‬ﺑﺪون درﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﻐﺰ‬ ‫ﺧﻮد را اﻫﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﺪل ﻫﺎي ﺣﯿﻮاﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﻫﯿﭽﮑﺪام ﻣﺪل ﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت واﻗﻌﯽ‬ ‫ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ -1‬ﻓﺮم اول‪ :‬اﯾﻦ ﻧﻮع ‪ MS‬ازدﯾﺎد ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻧﻮع ‪ IV‬ﮐﻼﺳﯿﮏ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬در ﭘﻼك ﻫﺎي اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﻓﻘﻂ ‪T‬‬ ‫ﺳﻞ ﻫﺎ و ﺗﻮﮐﺴﯿﻦ ﻫﺎي ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژﻫﺎ در اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري ﻧﻘﺶ داﺷﺘﻪ و ﺷﻮاﻫﺪي از وﺟﻮد و ﺗﺎﺛﯿﺮ آﻧﺘﯽ ﺑﺎدي‬ ‫ﻫﺎ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ ﻣﺪل داراي ‪ 4PVC‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺮوج ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﻫﺎي ‪ T‬از اﻃﺮاف ﻋﺮوق ﺧﻮﻧﯽ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ دور ﺗﺎ دور آﻧﻬﺎ ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژﻫﺎ ﺗﺠﻤﻊ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻓﺮم دوم‪ T :‬ﺳﻞ‪ ،‬ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژ و آﻧﺘﯽ ﺑﺎدي ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ‪.‬آﻧﺘﯽ ﺑﺎدي ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري ﻧﯿﺎز ﻧﯿﺴﺖ وﻟﯽ وﺟﻮد‬ ‫آﻧﺘﯽ ﺑﺎدي ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﺪﯾﺪ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺳﯿﺮ ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﻓﺮم ﺳﻮم‪ :‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯿﺰان اﻟﺘﻬﺎب و ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﻔﻮذ ﺳﻠﻮل ﻫﺎي اﯾﻤﻨﯽ وﺟﻮد دارد‪.‬اﯾﻦ ﻓﺮم دﯾﺴﺘﺎل‬ ‫اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﮔﻠﯿﻮﭘﺎﺗﯽ ‪5‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﮔﻠﯿﻮﭘﺎﺗﯽ ﻫﺎ دوﻧﻮع ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬ ‫‪Pre vascular coffee 4‬‬ ‫‪Tracheal intubation 1‬‬ ‫‪Distal Oligodendrogliopathy 5‬‬ ‫‪Primary-progressive MS 2‬‬ ‫‪Progressive-relapse MS 3‬‬ ‫اﻟﻒ‪ -‬اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﮔﻠﯿﻮﭘﺎﺗﯽ از ﻧﺎﺣﯿﻪ دﯾﺴﺘﺎل اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺖ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد ﯾﻌﻨﯽ از ﻋﻘﺐ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬ ‫ﺟﺴﻢ ﺳﻠﻮل ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬ ‫ب‪ :‬ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت اوﻟﯿﻪ ‪1‬از ﺟﺴﻢ ﺳﻠﻮﻟﯽ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﻓﺮم ﭼﻬﺎرم‪ :‬اﻟﮕﻮي اوﻟﯿﻪ اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﮔﻠﯿﻮﭘﺎﺗﯽ ‪2‬دارد‪.‬اﯾﻦ ﻧﻮع ‪ 4‬ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺪﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﻧﻮع ‪ 4‬ﮐﻠﯿﻨﯿﮑﺎل )‪ (PRMS‬ﻣﻨﻄﺒﻖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﯿﻤﺎري ﯾﮏ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﭘﯿﭽﯿﺪه دارد‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﮔﺎه اﯾﻤﻮﻧﻮﺗﺮاﭘﯽ ﺟﻮاب ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺪاده اﺳﺖ‪.‬ﭼﻮن‬ ‫ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬ﯾﮏ ﺑﯿﻤﺎري ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﻮده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﻮع درﻣﺎن ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ‪3‬ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﺪﻟﯽ ﮐﻪ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ‪ MS‬را ﺗﻘﻠﯿﺪ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﺧﺎﺻﯽ از زﻧﺪﮔﯽ‬ ‫ﻣﻮش ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺮوﻣﻮﺗﻮري وارد ژن ﺳﻮﺳﺎﯾﺪ ‪4‬اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺖ ﻫﺎ ﮐﺮده و در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎ ﻓﻌﺎل ﮐﺮدن اﯾﻦ ﭘﺮوﻣﻮﺗﻮر‪،‬‬ ‫اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺖ ﻫﺎ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮﯾﻢ‪.‬از اﯾﻦ روش ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪل ﻫﺎي ﻣﻮﺷﯽ ﺟﻬﺖ اﻟﻘﺎء ‪ MS‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده‬ ‫اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺪل ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﻮﺷﯽ دﯾﮕﺮ آﻧﺴﻘﺎﻟﻮﭘﺎﺗﯽ اﺗﻮاﯾﻤﯿﻮن آزﻣﺎﯾﺸﯽ ‪5‬ﯾﺎ ﻣﻮش ﻫﺎي ‪ :EAE‬در اﯾﻦ ﻣﺪل آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي ﻣﻐﺰي‬ ‫را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ادﺟﻮاﻧﺖ ﺗﺰرﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﻫﺎي ﺧﻮد واﮐﻨﺸﮕﺮ ﮐﻪ در ﻣﺤﯿﻂ وﺟﻮد دارﻧﺪ وﻟﯽ ﻓﻨﻮﺗﯿﭗ‬ ‫اﺟﺮاﯾﯽ ﻧﺪارﻧﺪ را ﺑﻪ ﻓﻨﻮﺗﯿﭗ اﺟﺮاﺋﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ رﻓﺘﻪ و ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ را دﭼﺎر اﻟﺘﻬﺎب‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪.‬در ﻗﺪﯾﻢ ﺑﻪ ﺟﺎي واژه اﺗﻮ اﯾﻤﯿﻮن از آﻟﺮژي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﺪ زﯾﺮا ﺑﺮﺧﯽ از اﻓﺮاد ﮐﻪ واﮐﺴﻦ ﻫﺎري را درﯾﺎﻓﺖ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ )ﻋﻼﺋﻢ ﻓﻠﺠﯽ( را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دادﻧﺪ‪.‬زﯾﺮا واﮐﺴﻦ ﻫﺎري ﻗﺪﯾﻤﯽ در ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ ﺟﻮﺟﻪ‬ ‫ﮐﺸﺖ داده ﻣﯽ ﺷﺪ و در واﮐﺴﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ وﺟﻮد داﺷﺖ‪.‬‬ ‫‪ EAE‬ﮐﺎﻣﻼ ﺑﻪ ژﻧﺘﯿﮏ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬اﮔﺮ ﭘﺮوﺗﮑﻞ اﻟﻘﺎء ‪ MS‬را ﺑﺮوي ﻣﻮش ﻫﺎي ﺳﻔﯿﺪ اﺟﺮا ﺑﮑﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﻋﻨﻮان‬ ‫‪ MS‬در آﻧﻬﺎ اﻟﻘﺎء ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ زﯾﺮا ‪ MHC‬ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺮاي ﻋﺮﺿﻪ اﯾﻦ آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎ را ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬در ﻗﺪﯾﻢ ژن ﻫﺎي ‪MHC‬‬ ‫را ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و ﺗﺼﻮر ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮش ﻫﺎ ﺑﻪ آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ آﻟﺮژي دارﻧﺪ‪.‬ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻔﺎوت در ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎي ‪ MHC‬ﺑﺎﻋﺚ ‪ MS‬ﻣﯽ ﺷﻮد و آﻟﺮژي در آن دﺧﯿﻞ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻤﺎم داروﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎزار ﺟﻬﺖ درﻣﺎن ‪ ،MS‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﯿﻨﮕﻮﻟﯿﻤﻮد‪ ،‬ﮐﻮﭘﺎﮐﺴﻮن )ﮔﻼﺗﯿﺮاﻣﺮ اﺳﺘﺎت( و ‪INF-β‬‬ ‫اﺑﺘﺪا در ﻣﺪل ﻣﻮﺷﯽ ‪ EAE‬اﻣﺘﺤﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ اﯾﻦ ﻣﺪل ‪ %100‬ﺑﺎ ‪ MS‬در اﻧﺴﺎن ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬ﻓﯿﻨﮕﻮﻟﯿﻤﻮد‬ ‫اﻣﮑﺎن ﺧﺮوج ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﻫﺎ از ﻏﺪد ﻟﻨﻔﺎوي را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪(RRMS) Relapse-remitting MS‬‬ ‫ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺮگ اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺖ ﻫﺎ ﻣﯿﺮﺳﯿﻢ ﻫﻨﺮ دارو دور ﮐﺮدن ﻓﻮاﺻﻞ ﻋﻮد ﺑﯿﻤﺎري اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﻣﯿﻠﯿﻦ ﭼﻨﺪﯾﻦ آﻧﺘﯽ ژن ﻣﻬﻢ وﺟﻮد دارد )ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪:(2-8‬‬ ‫‪Suicide gene 4‬‬ ‫‪Primary 1‬‬ ‫‪Experimental autoimmune Encephalomyelitis 5‬‬ ‫‪Primary Oligodendrogliopathy 2‬‬ ‫‪Combination Therapy 3‬‬  ‫‪1‬‬ ‫‪ MOG -1‬ﮔﻠﯿﮑﻮﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺘﯽ ﻣﯿﻠﯿﻦ‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ PLP -2‬ﭘﺮوﺗﺌﻮﻟﯿﭙﯿﺪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ‬ ‫ﻣﯿﻠﯿﻦ‪3‬‬ ‫‪ MBP -3‬ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ اﺻﻠﯽ‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ -2-8‬آﻧﺘﯽ ژن ﻣﻬﻢ ﻏﻼف ﻣﯿﻠﯿﻦ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ اﯾﻦ ﺳﻪ آﻧﺘﯽ ژن ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ‪ T‬ﺳﻞ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻧﻮع ﻋﻼﺋﻢ ‪ MS‬اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﻣﻮش ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﯾﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ -1‬ﺣﺎد و ﻣﻮﻧﻮﻓﺎزي‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ -2‬ﻣﺰﻣﻦ ﻋﻮد ﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪6‬‬ ‫‪ -3‬ﻣﺰﻣﻦ ﭘﯿﺸﺮوﻧﺪه‬ ‫ﻣﻮش ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﺮان دارﯾﻢ ﻓﻘﻂ ‪ (H-2b) C57BL/6‬ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺑﻮده و ﻓﻘﻂ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻓﺮم ﺳﻮم ﻣﺰﻣﻦ ﭘﯿﺸﺮوﻧﺪه‬ ‫)‪ (Chronic Progressive‬ﺑﻮده و ﻣﺪل دوم )‪ (Chronic relapse‬را ﻧﻤﯽ ﺗﻮان در آﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮد‪.‬ﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد‬ ‫ﻓﺮم دوم ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﻮش ‪ (H‐2s) SJL‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در اﯾﺮان ﻣﻮﺟﻮد ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-8‬ﻣﺪل ﻫﺎي ﻣﻮﺷﯽ و آﻧﺘﯽ زن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ‪ MS‬را اﻟﻘﺎء ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪Acute monophasic 4‬‬ ‫‪myelin oligodendrocytes glycoprotein 1‬‬ ‫‪Chronic relapse 5‬‬ ‫‪Proteolipid protein 2‬‬ ‫‪Chronic Progressive 6‬‬ ‫‪myelin basic protein 3‬‬ ‫در رت ﻧﮋاد ﻟﻮﺋﯿﺲ ‪1‬ﻧﯿﺰ ‪ MS‬را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ روش ‪ EAE‬اﯾﺠﺎد ﮐﺮد )ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ رت ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري ‪.(MS‬اﯾﻦ‬ ‫ﻧﮋاد را ﻓﻘﻂ ﺷﺮﮐﺖ داروﭘﺨﺶ در اﯾﺮان داﺷﺘﻪ و در اﺧﺘﯿﺎر ﻫﯿﭻ ﺷﺮﮐﺖ و ﻣﻮﺳﺴﻪ اي ﻗﺮار ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‪.‬در رت ﻧﮋاد‬ ‫وﯾﺴﺘﺎر ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮان ‪ MS‬اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮد‪.‬اﯾﻦ ﻧﮋاد ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﻨﮑﻪ دﭼﺎر دﻣﯿﻠﯿﻨﻪ ﺷﺪن ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮع اﻟﺘﻬﺎﺑﯽ و‬ ‫ﻣﻮﻧﻮﻓﺎزﯾﮏ )ﻋﻮد و ﻓﺮوﮐﺶ( ﻣﺒﺘﻼ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻣﻮرد ﻣﻮارد اﻟﺘﻬﺎﺑﯽ ﺑﻮده‬ ‫وﻟﯽ ﺑﺮاي ﻣﺪل ﻫﺎي دﻣﯿﻠﯿﻨﻪ ﺷﺪن در ‪ MS‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻧﻮع رت ﻫﺎي وﯾﺴﺘﺎر اﮔﺮ درﻣﺎن ﻧﺸﻮﻧﺪ ﻫﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬وﻟﯽ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻣﺪل ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻮده وﻟﯽ ﻣﺪل ﻫﺎي ﻣﻮﺷﯽ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ‪ MS‬ﺑﻬﺘﺮ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﻫﺮ ﻣﺪل ﻣﻮﺷﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ ﯾﮑﯽ از ﭘﭙﺘﯿﺪ ﻫﺎ اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري ﻧﻤﻮد ﻣﺜﻼ در ﻣﻮش ﻣﺪل ‪ (C57) B6‬ﺑﺎ ‪ MOG‬ﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮان اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري ﮐﺮد وﻟﯽ ﺑﺎ ‪ MBP‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﺸﺪن ﺗﻮﺳﻂ ‪ MHC‬ﻫﺎي اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻟﻘﺎء ‪MS‬‬ ‫ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ‪.‬در ﻣﻮش ‪) SJL/J‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮﺷﯽ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮاي اﻟﻘﺎء ‪ MS‬ﺑﻮده وﻟﯽ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ در اﯾﺮان ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ( ﺑﺎ‬ ‫ﻫﺮ ﺳﻪ ﭘﭙﺘﯿﺪ ﻣﯿﻠﯿﻨﯽ )‪ PLP ،MOG‬و ‪ (MBP‬ﻣﯽ ﺗﻮان ‪ MS‬را اﻟﻘﺎء ﮐﺮد‪.‬در ‪ Balb/c‬ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﭘﭙﺘﯿﺪ ‪ PLP‬ﻣﯽ ﺗﻮان‬ ‫‪ MS‬را اﻟﻘﺎء ﮐﺮد و ﻣﺪل زﯾﺎد ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ )ﺟﺪول ‪.(1-8‬‬ ‫در ‪ (B6) C57‬ﺑﯿﻤﺎري اﻟﻘﺎء ﺷﺪه از ﻧﻮع ﻣﺰﻣﻦ ﭘﯿﺶ روﻧﺪه ‪2‬ﺑﻮده و ﻓﺮوﮐﺶ ﮐﺮدن ﻧﺪارد‪.‬ﻫﺮ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ از‬ ‫ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺮ روي ﻣﺪل ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﯽ ‪ EAE‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ اﻃﻤﯿﻨﺎن وﺟﻮد‬ ‫دارد ﮐﻪ ﻣﻐﺰ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﺼﻮن از اﯾﻤﻨﯽ ﺑﻮده و ﺣﺘﯽ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ‬ ‫ﻣﻐﺰ را ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬ﺗﻨﻬﺎ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻐﺰ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ ‪ Th17‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪Chronic Progressive 2‬‬ ‫‪Lewis rat EAE 1‬‬ ‫ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻊ ﻣﻐﺰي و ﻧﺨﺎﻋﯽ ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺰء ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻨﺠﺮه اي داﺷﺘﻪ و ﺳﺪ ﻣﻐﺰي‪-‬‬ ‫ﻧﺨﺎﯾﯽ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮي ﻧﺪارد‪.‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﮐﻮروﺋﯿﺪ ﭘﻠﮑﺴﻮس ‪ 1‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﯾﺎدي ‪ CCL20‬ﺗﺮﺷﺢ ﺷﺪه و ﺑﻪ‬ ‫‪ CCR6‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ CCR6.‬ﻓﻘﻂ روي ‪ Th17‬وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻤﺎﻣﯽ ‪ Th17‬ﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﻋﻠﯿﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع‬ ‫‪2‬‬ ‫آﻧﺘﯽ ژﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﺳﺪ ﺧﻮﻧﯽ‪-‬ﻣﻐﺰي ﻋﺒﻮر ﮐﺮده و وارد ﻓﻀﺎي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﮑﺒﻮﺗﯿﻪ‬ ‫)ﻻﯾﻪ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻣﻨﻨﮋ( ﺷﻮﻧﺪ )ﺷﮑﻞ ‪.(3-8‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ -3-8‬ﭘﺎﺗﻮژﻧﺰ اﯾﺠﺎد ‪ MS‬ﺑﺎ ﭘﺎﯾﻪ اﯾﻤﻮﻧﻮﻟﻮژﯾﮏ‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﯽ در اﮐﺜﺮ اﻓﺮاد اﯾﻦ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﻫﺎ ﭼﻮن آﻧﺘﯽ ژﻧﯽ را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﭼﻮن ﻣﻐﺰ درﻧﺎژ ﻟﻨﻔﺎوي ﻧﺪارد در‬ ‫ﻣﻐﺰ ﻣﯽ ﻣﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ‪ Th17‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه )ﺿﺪ آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي وﯾﺮوﺳﯽ و ‪...‬‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪ آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي ﺑﺎﻓﺖ ﻣﯿﻠﯿﻦ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ دارﻧﺪ( ﺑﺘﻮاﻧﺪ آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي ﻣﯿﻠﯿﻦ را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ‬ ‫اﻓﺮاد ‪ Th17‬در ﺑﺎﻓﺖ ﻣﻐﺰ زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪه و در ﺻﻮرت اﯾﺠﺎد اﻟﺘﻬﺎب )ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻻﯾﻠﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻤﻮم‬ ‫ﻧﻮروﺗﻮﮐﺴﯿﻦ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻏﯿﺮ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﻧﯿﺰ رخ دﻫﺪ( در ﺻﻮرت وﺟﻮد دو ﺑﺪﺷﺎﻧﺴﯽ ذﮐﺮ ﺷﺪه در زﯾﺮ ﻓﺮد ﻣﺴﺘﻌﺪ ‪MS‬‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ -1‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ‪ T‬ﺳﻞ ﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻪ آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي وﯾﺮوﺳﯽ و ‪....‬ﮐﻪ ﺑﺎ آﻧﺘﯽ‬ ‫ژن ﻫﺎي ﺑﺎﻓﺖ ﻣﯿﻠﯿﻦ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻓﺮم اﺟﺮاﯾﯽ درآﻣﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬وﺟﻮد ‪ APC‬در ﺑﺎﻓﺖ ﻣﻐﺰ ﺑﺎ ‪ MHC‬ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﻣﻐﺰ از ﻟﺤﺎظ ‪ DC‬ﻓﻘﺮ ﺑﻮده و ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژﻫﺎ ﻧﯿﺰ از ﻧﻮع ﻣﯿﮑﺮوﮔﻠﯿﺎل‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ اﺻﻼ ﻣﺸﺎﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژﻫﺎ ﻧﺒﻮده و ژن ﻫﺎي داﺧﻠﺸﺎن ﺧﺎﻣﻮش اﺳﺖ( ﺟﻬﺖ ﻋﺮﺿﻪ آﻧﺘﯽ‬ ‫‪subarachnoid space 2‬‬ ‫‪choroid plexus 1‬‬ ‫ژن ﺑﻪ ‪ Th17‬ﻫﺎي ﮐﻪ از ﺳﺪ ﻣﻐﺰي ﻧﺨﺎﻋﯽ ﻋﺒﻮر ﮐﺮده اﻧﺪ‪.‬ﺑﺎ ﻓﻌﺎل ﺷﺪه ‪ Th17‬ﻫﺎ ﺑﺮاي ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞ ﻫﺎ‬ ‫ﻓﺮاﺧﻮان زده ﺷﺪه و ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﺳﻤﯽ و آﻧﺰﯾﻢ ﻣﺎﺗﺮﯾﮑﺲ ﻣﺘﺎﻟﻮﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﺎز ‪) 1‬آﻧﺰﯾﻢ ﻫﺎي‬ ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﺴﯿﻢ و روي ﺑﻮده ﮐﻪ در ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ و ﮔﺴﺘﺮش ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي اﻟﺘﻬﺎﺑﯽ از ﺟﻤﻠﻪ آرﺗﺮﯾﺖ‬ ‫روﻣﺎﺗﻮﺋﯿﺪ‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻗﻠﺒﯽ و ﻋﺮوﻗﯽ و ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ( ﺳﺪ ﻣﻐﺰي‪-‬ﻧﺨﺎﻋﯽ ﻣﯽ ﺷﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﮐﻨﻮن ﺗﻤﺎﻣﯽ ‪ T cell‬ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ‪ Th17 ،Th2 ،Th1‬و‪...‬ﮐﻪ ﻓﻨﻮﺗﯿﭗ اﺟﺮاﯾﯽ و ﺧﺎﻃﺮه اي دارﻧﺪ وارد ﻣﻐﺰ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﺮاي آﻏﺎز ‪ MS‬در ﻣﺪل ‪ EAE‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺣﻤﻠﻪ اﯾﻤﻮﻧﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﻮد‪ Th17 ،‬آﻏﺎز ﮐﻨﻨﺪه ﺑﯿﻤﺎري‬ ‫ﺑﻮده وﻟﯽ ‪ Th1‬ﺑﯿﻤﺎري را ﭘﯿﺶ ﻣﯽ ﺑﺮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﺮﺳﻮم ﺗﺮﯾﻦ اﻟﮕﻮي ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﯾﮏ در ﺑﯿﻤﺎري‪ ،‬ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژ و ‪ Th1‬ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻮال‪ :‬ﮐﺪام ‪ T‬ﺳﻞ ﻫﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺎ ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژﻫﺎ دارﻧﺪ؟ ‪Th1‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ Th17‬آﻏﺎزﮔﺮ و ‪ Th1‬ﭘﯿﺶ ﺑﺮﻧﺪه ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬در ﻣﺪل اﯾﻤﻮﻧﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﯿﻤﺎري در ﺣﺪي ﭘﯿﺶ ﻣﯽ رود ﮐﻪ در ﺧﻮد ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﯽ آﻧﺘﯽ ﺑﺎدي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮔﺮدﯾﺪه و ﻣﯽ ﺗﻮان اﻟﮕﻮ ﻫﺎي‬ ‫اﻟﯿﮕﻮﮐﻠﻮﻧﺎل آﻧﺘﯽ ﺑﺎدي ﻫﺎ را در ﻣﺎﯾﻊ ﻣﻐﺰي ﻧﺨﺎﻋﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد‪.‬در ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﻫﺎي ‪ TCD8+‬ﻧﯿﺰ‬ ‫ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﻮرون ﻫﺎ و ﻫﻢ اﻟﯿﮕﻮدﻧﺪروﺳﯿﺖ ﻫﺎ ﺻﺪﻣﻪ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در اﺑﺘﺪاي ﺑﯿﻤﺎري واﮐﻨﺶ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﯾﮏ ﻧﻮع ﭘﭙﺘﯿﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ MOG‬ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻘﯿﻪ ﭘﭙﺘﯿﺪ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ )ﮔﺴﺘﺮش اﭘﯽ ﺗﻮﭘﯽ( و ﺑﯿﻤﺎري وﺧﯿﻢ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬ﻧﯿﺘﺮﯾﮏ اﮐﺴﺎﯾﺪ و ﮔﻠﻮﺗﺎﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺳﻠﻮل‬ ‫ﻫﺎي ﮔﻠﯿﺎل ﻣﻠﺘﻬﺐ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺮاي ﻧﻮرون ﻫﺎ ﺳﻤﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬در اﯾﻦ ﺣﯿﻦ‪ ،‬ﻧﻮرون ﻫﺎ ﻧﯿﺰ در اﺛﺮ ﭘﺪﯾﺪه‬ ‫ﭘﯿﺮوﺗﻮﺳﯿﺲ ‪ IL-1‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮده ﮐﻪ ﺳﻤﯽ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻧﻮرون ﻫﺎ آﺳﯿﺐ ﻣﯽ زﻧﺪ‪ TNF.‬ﮐﺸﻨﺪه ﺑﻮده و ‪ INF-γ‬ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژﻫﺎ‬ ‫را ﻓﻌﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ذﮐﺮ ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ آﮐﺴﻮن ﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﺗﻤﺎﻣﯽ‬ ‫ﺳﺎﯾﺘﻮﮐﺎﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﻧﻮرون ﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي اﻟﻘﺎء ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﺗﻮان ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ‪ Th17‬را اﯾﺠﺎد ﮐﺮد‪.‬اﮔﺮ از ادﺟﻮاﻧﺖ ‪ CPG‬در ﮐﻨﺎر آﻧﺘﯽ ژن ﻫﺎي‬ ‫ﻣﯿﻠﯿﻨﯽ ﺑﺮاي اﻟﻘﺎء ‪ MS‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺟﻮاﺑﯽ ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢ ﮔﺮﻓﺖ زﯾﺮا ‪ CPG‬ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ‪ Th1‬را ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي اﻟﻘﺎء ‪ Th17‬ﻣﯽ ﺗﻮان از ادﺟﻮاﻧﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﻓﺮوﻧﺪ در ﺑﺮﺧﯽ ﺳﻮﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﺘﻌﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻫﺮ دو ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫‪ Th17‬و ‪ Th1‬را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﻟﯽ در ﺑﺮﺧﯽ از ﺳﻮﯾﻪ ﻫﺎ اﯾﻦ ‪ Th17‬ﻫﺎ ﺣﺘﯽ در ﻣﻮش ﻧﮋاد ‪ C57‬و ﯾﺎ رت ﻫﺎ ﻗﺎدر‬ ‫ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺪ ﻣﻐﺰي‪-‬ﻧﺨﺎﻋﯽ ﻧﯿﺴﺘﺪ‪.‬‬ ‫اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺗﺮﯾﻦ ادﺟﻮاﻧﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ‪ Th17‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮﮐﺴﯿﻦ ﭘﺮﺗﻮﺳﯿﺲ )ﺑﻮردﺗﻼ ﭘﺮﺗﻮﺳﯿﺲ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﯿﺎه ﺳﺮﻓﻪ(‬ ‫ﺑﻮده وﻟﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا ﺑﺎﯾﺪ ‪ Th1‬ﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﯿﺶ ﺑﺮد ﺑﯿﻤﺎري اﻟﻘﺎء ﺷﻮﻧﺪ‪.‬ﻟﺬا در ﺳﻮﯾﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ‬ ‫‪Matrix metalloproteinase - MMP 1‬‬ ‫ﮐﻤﺘﺮي دارﻧﺪ از ﺗﻮﮐﺴﻦ ﭘﺮﺗﻮﺳﯿﺲ در ﮐﻨﺎر ادﺟﻮاﻧﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﻓﺮوﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﺟﻬﺖ اﯾﻦ ﮐﺎر از ﻣﻮش ﺳﻮﯾﻪ‬ ‫‪ C57‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﭙﺘﯿﺪ ‪ MOG‬ﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده و ادﺟﻮاﻧﺖ ﻫﺎ را ﺑﺎ ﭘﭙﺘﯿﺪ ‪) MOG‬وﻟﯽ ﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎي‬ ‫ﭘﭙﺘﯿﺪ ‪ MOG‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻘﻂ از ﭘﭙﺘﯿﺪ ‪ 33‬ﺗﺎ ‪ 55‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد( و ﺑﻪ ﮐﻤﮏ دو ﻋﺪد ﺳﺮﻧﮓ و راﺑﻂ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﺨﻠﻮط‬ ‫ﮐﺮده ﺗﺎ ﻣﯿﺴﻞ ﻫﺎي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه روي ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎز ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬ﻣﻮش‪ ،‬ﺳﯿﺎه ﺳﺮﻓﻪ ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد زﯾﺮا ﮔﯿﺮﻧﺪه ﺳﻢ روي‬ ‫ﺳﻠﻮل ﻫﺎي اﭘﯿﺘﻠﯿﺎل ﺗﻨﻔﺴﯽ ﻣﻮش وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﮐﺴﯿﻦ ﭘﺮﺗﻮﺳﯿﺲ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺎي ﺻﻔﺮ و ‪) 48‬دو‬ ‫ﺑﺎر( ﺗﺰرﯾﻖ ﮔﺮدد‪.‬اﯾﻦ ﺳﻢ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻟﻘﺎء ‪ ،Th17‬ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﺪ ﻣﻐﺰي‪-‬ﻧﺨﺎﻋﯽ ﻧﯿﺰ آﺳﯿﺐ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬زﻣﺎن ﺻﻔﺮ‬ ‫ﻫﻢ آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﺳﺪ ﻣﻐﺰي ﻧﺨﺎﻋﯽ وارد ﮐﺮده و ﻫﻢ ‪ Th17‬را اﻟﻘﺎء ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و در ‪ 48‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺗﺰرﯾﻖ دوم ﻣﻨﺠﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺳﺪ ﻣﻐﺰي‪-‬ﻧﺨﺎﻋﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺑﯿﻤﺎري ‪ MS‬در رت ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻮﮐﺴﯿﻦ ﭘﺮﺗﻮﺳﯿﺲ ﺳﻢ ﮔﺮان ﻗﯿﻤﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎﮐﺘﺮي‬ ‫زﻧﺪه را در ﺻﻔﺎق ﺣﯿﻮان ﺗﺰرﯾﻖ ﮐﺮده وﻟﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻي ﺑﺎﮐﺘﺮي و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده از آن در ﺑﯿﻮﺗﺮورﯾﺴﻢ‪،‬‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺎﮐﺘﺮي را ﻧﻤﯽ ﻓﺮوﺷﻨﺪ‪.‬اﻣﺎ ﺑﺎﮐﺘﺮي ﺑﻮردﺗﻼ ﭘﺎراﭘﺮﺗﻮﺳﯿﺲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﺑﻮده ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻣﯿﺰان ﺳﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻤﺘﺮي‬ ‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﺑﺎﮐﺘﺮي ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻧﺪه ﺗﺰرﯾﻖ ﺷﻮد و دوز ﺗﺰرﯾﻖ ﺑﺎﮐﺘﺮي ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺣﯿﻮان‬ ‫ﺑﺎﮐﺘﺮي را ﻗﺒﻞ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﻢ از ﺑﯿﻦ ﻧﺒﺮد‪.‬در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﺑﺎﮐﺘﺮي ﺗﺰرﯾﻖ دوم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد ﺗﺎ‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﻢ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬در رت ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﺮﯾﺪ ﭘﭙﺘﯿﺪ ﻫﺎي ﻣﯿﻠﯿﻦ‪ ،‬ﮐﻞ ﻧﺨﺎع ﺧﻮﮐﭽﻪ ﻫﻨﺪي‬ ‫را در آورده و ﺑﻌﺪ از اﺳﺘﺨﺮاج آﻧﺘﯽ ژن‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ رت ﺗﺰرﯾﻖ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺪل ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻤﺎري زا و ﻓﺎرﻣﺎﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﺪل ﻣﺰﻣﻦ ﭘﯿﺸﺮوﻧﺪه )‪(Chronic Progressive‬‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا در اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري ﻋﻮد و ﻓﺮوﮐﺶ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﺻﻮرت ﮐﺎﻫﺶ ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ اﺛﺮات‬ ‫دارو ﭘﯽ ﺑﺮد و ﻓﺮوﮐﺶ ﺑﯿﻤﺎري ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺪل ﺑﯿﻤﺎري ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬