MycobacterieÌn.pdf
Transcript
Mycobacteriën en de infecties die ze veroorzaken Genus: Actinobacteria Familie: Mycobacteriaceae Myco (Grieks) = fungus (schimmel) Omdat ze in de kweek als schimmels groeien Eigenschappen van mycobacteriën Ze hebben een dikke wand Ze zijn noch Gram-positief noch negatief Ze zijn zuu...
Mycobacteriën en de infecties die ze veroorzaken Genus: Actinobacteria Familie: Mycobacteriaceae Myco (Grieks) = fungus (schimmel) Omdat ze in de kweek als schimmels groeien Eigenschappen van mycobacteriën Ze hebben een dikke wand Ze zijn noch Gram-positief noch negatief Ze zijn zuurvast (dwz dat ze bij een ontkleuringsbehandeling met zuur, de kleur behouden) Ze groeien heel langzaam (1 delingscyclus duurt dagen) Voor de mens belangrijke mycobacteriën Mycobacterium tuberculosis complex (tuberculosis, bovis, africanum, microti, …) Mycobacterium leprae Non-tuberculeuze mycobacteriën (marinum, avium, kansasi, …) Tuberculose Infectieziekte die reeds in de oudheid voorkwam Komt overal in de wereld voor De bacterie werd in 1882 ontdekt door Robert Koch, een Duitse microbioloog die daar de Nobelprijs voor kreeg! Deformatie van de thoracale wervelkolom door Tuberculose Pott’s disease (spondylodiscitis tuberculosa) Voorkomen van tuberculose in de wereld 80 % van de tuberculosegevallen doet zich voor in landen aangegeven in tinten van rood Epidemiologie van Tuberculose In 2015 10,4 miljoen gevallen van tuberculose 1,7 miljoen mensen overleden (5000/dag!) In Suriname: ongeveer120 gevallen per jaar Pathogenese van tuberculose Infectie via inhalatie (aangehoest worden) of ingestie (M. bovis in rauwe koeiemelk) Vermenigvuldiging in lymfeklieren in de longhilus Verspreiding van de bacterie via lymfevaten Pathogenese van tuberculose (2) Door de non-specifieke afweer wordt de initiële infectie meestal onder controle gebracht. De bacterie blijft echter leven (meestal in de bovenkwabben van de long, maar overal elders in het lichaam kan ook!) Ruim 30% van de wereldbevolking draagt de tuberkelbacillen bij zich! Pathogenese van tuberculose (3) Ongeveer 1 % van gezonde mensen krijgt in aansluiting op de infectie, actieve tuberculose Bij 10% gebeurt dat (veel) later in het leven 89% van overigens gezonde geїnfecteerden krijgt dus nooit actieve ziekte, maar 11% is voldoende om de transmissie en pathologie gaande te houden! Pathogenese van tuberculose (4) Tuberculose is overwegend een opportunistische infectie Mensen met een verminderde weerstand hebben een veel grotere kans op het ontwikkelen van actieve tuberculose (ondervoeding, immunosuppressieve therapie, DM, HIV,…) Risicofactoren voor actieve tuberculose Verminderde afweer Slechte voedingstoestand Crowding ‘Disadvantaged people’ Manifestaties van actieve tuberculose Pulmonale (long-) tuberculose (> 50% van alle gevallen) Extrapulmonale tuberculose Miliaire (gedissemineerde) tuberculose (10%) Symptomatologie van Longtuberculose Vrijwel altijd een sluipend begin Aanhoudend hoesten (droog of productief, soms met bloed) Matige koorts, nachtzweten Algemene malaise en vermagering Diagnostiek van longtuberculose Sputumonderzoek: Specifieke kleuring (ZN, Auramine) Sputumkweek (Loewenstein) Sputum PCR (eerste keus bij long TB) Thoraxfoto Mantoux-test Ziehl Neelsen stain for mycobacteria Auramine stain for M. tuberculosis Motivatie voor PCR bij de diagnostiek van tuberculose Kleuring van het direkte preparaat toont slechts zuurvaste staven aan (dus ook non-tuberculeuze mycobacteriën) De kweek duurt minstens vier weken Met PCR (Genexpert) kun je aantonen om welke mycobacterie het gaat (en of die gevoelig is voor rifampicine). De mantoux test Reactie van de specifieke cellulaire afweer op tuberculose antigen (tuberculine). Een positieve mantouxtest wijst op eerdere blootstelling aan tuberkelbacillen Het uitvoeren van de mantouxtest Aflezen van de mantouxtest na 72 uur Wat zegt een positieve reactie van Mantoux? Bewijst een actieve infectie met tuberculose? Latente infectie? Sluit een negatieve mantoux tuberculose uit? De behandeling van tuberculose Tuberculose wordt altijd met tenminste vier middelen behandeld. Behandeling met minder middelen leidt tot resistentie nog voordat de behandeling is voltooid Lange behandelingsduur heeft te maken met de zeer trage delingssnelheid van de bacterie Eerstelijnsmiddelen bij de behandeling van tuberculose Isoniazide en Rifampcine gedurende tenminste zes maanden Pyrazinamide en ethambutol gedurende tenminste twee maanden Afhankelijk van de therapeutische respons en resistentie, kan de behandeling worden aangepast. Resistentie tegen eerste lijn Multi drug resistant TB (MDR-TB)is wereldwijd een toenemend problem In Suriname vooral resistentie tegen Rifampicine, maar ook reeds enekel gevallen van MDR-TB vastgesteld. Twwedelijnstherapie is gecompliceerder,heeft meer bijwerkingen en een veel hogere prijs! Prognose van tuberculose Tijdig stellen van de diagnose Comorbiditeit (DM, HIV,…) Sociaal-economische omstandigheden Adherentie Resistentie Preventie van tuberculose Vroege opsporing: Sputumonderzoek (en X Thorax) van mensen die langer dan 2 weken hoesten Contact tracing: alle contacten van pulmonale TB patiënten opsporen en aan onderzoek onderwerpen Screening risicogroepen: gedetineerden, daklozen, drug abusers,… Non-tuberculeuze mycobacteriën Non tuberculeuze mycobacterien Kunnen ook pathologie veroorzaken Longen, lymfeklieren, huid Microscopisch niet te onderscheiden Onderscheid middels moleculaire diagnostiek (PCR, sequencing) Non tuberculeuze mycobacterien Meestal bij immuun gecomprommiteerden Belangrijkste: Mycobacterium avium Mycobacterium abscessus Mycobacterium kansasii Mycobacterium marinum Behandeling is vaak anders dan bij TBC
