Methoden van Onderzoek - Introductie + Onderzoeksplan - Radboud Universiteit - 4 november 2024 PDF

Methoden van Onderzoek Ashwin Rambaran, coördinator Introductie plus Onderzoeksplan. Wat en waarom? 4 november 2024 Anuschka Peelen, Joost Beuving, sociologie culturele antropologie (werkcolleges)...

Methoden van Onderzoek Ashwin Rambaran, coördinator Introductie plus Onderzoeksplan. Wat en waarom? 4 november 2024 Anuschka Peelen, Joost Beuving, sociologie culturele antropologie (werkcolleges) (hoor/werkcolleges) Overzicht college vandaag 1. Introductie cursus 2. Onderzoeksplan 3. Praktische zaken 1. Introductie cursus. Globale doelstellingen Kennis en inzicht in grondvormen van onderzoek in de breedte van de sociale wetenschappen Vanuit probleemstelling naar onderzoeksontwerpen: ✓ Grootschalig veldonderzoek ✓ Experimenten ✓ Etnografisch veldonderzoek ✓ Analyse v/d inhoud van teksten of (online) media ✓ Systematische analyse van literatuur/ eerdere resultaten ✓ Gebruik van bestaande data Vaardigheden in deze grondvormen van onderzoek (zie studiehandleiding!)  1. Introductie cursus. Achtergrond en noodzaak Introductie tot de grondvormen van onderzoeksmethoden in de sociale wetenschappen, in brede zin, ihb sociologie, antropologie, communicatiewetenschap. 3 verschillende disciplines, met de mens steeds centraal probeert de mens vanuit hun perspectief Antropologie te begrijpen, in hun dagelijks leven probeert de invloed probeert de mens in van (sociale) media de groep te op de mens te Communicatie Sociologie begrijpen (invloed vd begrijpen samenleving) 1. Introductie cursus. Relatie tot de opleiding Kennis en inzicht van onderzoeksmethoden: Direct toepasbaar in o.a. LP1, LP2, bachelor thesis en master thesis Verhoogd begrip van andere (methode) cursussen (beschrijvende/ toetsende statistiek, statistiek 1 & 2) Verhoogd begrip van wetenschappelijke literatuur (interpretatie van resultaten en kritische reflectie daarop) Onderzoeksmethoden essentieel in de opleiding 1. Introductie cursus. Wat is niet wetenschappelijke kennis? Eigen ervaringen / verhalen (anekdotes) Traditie (gewoonte) / ideologie (overtuiging) Anderen (van horen zeggen) / media (beeldvorming) / autoriteit (wetten, regels en richtlijnen) 1. Introductie cursus. Wat is niet wetenschappelijke kennis? Sven Kramer is snel. Normale kennis! Sven Kramer is een schaatser. 1. Introductie cursus. Wat is niet wetenschappelijke kennis? We hebben allemaal wel een idee waarom mensen helpen en hoe dit hun wellicht beïnvloed = normale kennis! Wetenschappelijke kennis = onderzoek doen! Helpen van anderen in de samenleving die hulp nodig hebben (of dit juist niet doen) Geven aan goede doelen (geld / kleding) https://www.socialevraagstukken.nl/we-geven-heus-niet- meer-omdat-de-overheid-bezuinigt/ 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Wetenschap: Op een systematische objectieve manier kennis opdoen over de wereld om ons heen met methodologische spelregels. Gebaseerd op zintuiglijk waarneembare, empirische gegevens dmv observeren en registreren Theorieën ontwikkelen en theorieën toetsen Theorie: Systematische verklaring voor een bepaald fenomeen/verschijnsel. Het geheel van samenhangende stellingen (en condities waaronder die gelden) die bepaalde fenomenen beschrijven of verklaren. 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Bouwstenen van theorievorming en theorietoetsing: stelsels van uitspraken over aspecten die sociale werkelijkheid weergeven meer hierover Plaatsing: weinig vs. veel bekend… in HS3 (HC3) Ideeën generatie THEORIE Veralgemenen Specifieke voorspelling INDUCTIE DEDUCTIE Datatoetsing EMPIRIE 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Hypothese: een verwachting, een nog niet gefalsificeerde stelling die als startpunt dient voor een empirisch onderzoek (toetsing) Falsificatie (tegenbewijs), Karl Popper (1902 – 1994): “Niet toetsbare [niet falsificeerbare] hypothesen zijn niet- wetenschappelijk” 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Systematische objectieve manier dmv meer hierover Onderzoeksplan: in HS2 (HC2) ✓ Probleemstelling ✓ Onderzoeksontwerp (methodologie) 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Maar… zijn de resultaten uit het onderzoek… Echt waar of gewoon niet waar? ✓ Deels waar, deels onwaar? ✓ Juist en/of correct weergegeven? ✓ Gebaseerd op echte (dus: niet verzonnen) gegevens ✓ Deels vertekend: door soort steekproef? ✓ Geldig: juiste zaken op juiste wijze gevraagd? ✓ Betrouwbaar: bij herhaling zelfde resultaat? Op welke wijze beoordeel je de kwaliteit van de resultaten van een onderzoek?? 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Systematische objectieve manier dmv Wetenschappelijke integriteit (zie: https://www.knaw.nl/themas/wetenschappelijke-integriteit) ✓ Eerlijkheid: volledig onderzoeksproces, echte data ✓ Zorgvuldigheid: optimale precisie bij het onderzoeksproces ✓ Onafhankelijkheid: oordelen ongeacht belangen van derden ✓ Verantwoordelijkheid: voor maatschappelijke implicaties ✓ Transparantie: volledig onderzoeksproces helder, toegankelijk en controleerbaar voor vakgenoten 1. Introductie cursus. Wetenschappelijke integriteit Stanford Prison Experiment ’71, geleid door Zimbardo Video play minimono - Download free icons https://exhibits.stanford.edu/spe 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Systematische objectieve manier dmv Wetenschappelijke spelregels ✓ Empirische waarnemingen en toetsbaarheid ✓ Maximale informativiteit ✓ Transparantie en controleerbaarheid 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Systematische objectieve manier dmv Wetenschappelijke spelregels ✓ Empirische waarnemingen en toetsbaarheid ✓ begrippen definiëren (begrip zoals bedoeld) ✓ begrippen operationaliseren (begrip zoals bepaald) ✓ Voorbeelden van uitspraken (hypothesen) die niet voldoen aan deze spelregels? Hierover meer in HS4! 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Systematische objectieve manier dmv Wetenschappelijke spelregels ✓ Maximale informativiteit ✓ passend bij de onderzoeksvraag, staat van theorie ✓ hoe meer informatie een stelling bevat, hoe makkelijker deze te falsificeren is ✓ Voorbeelden van (meer/minder) informatieve uitspraken? Hierover meer in HS4! 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Systematische objectieve manier dmv Wetenschappelijke spelregels ✓ Transparantie en controleerbaarheid ✓ Pre-registratie (vastleggen van onderzoek voordat het start) ✓ FAIR-principes (vindbaar, toegankelijk, uitwisselbaar, herbruikbaar) ✓ Voorbeelden van (meer/minder) transparantie? Loopt als rode draad door het onderzoeksplan heen! 1. Introductie cursus. Wat is wel wetenschappelijke kennis? Systematische objectieve manier dmv ✓ Onderzoeksplan ✓ Wetenschappelijke integriteit ✓ Wetenschappelijke spelregels Voorbeelden van wetenschappelijke fraude? Zie Box 1.1 en Box 1.2 in Boek Onderzoeksmethoden 2. Onderzoeksplan. Van sociaal probleem naar vraag Doel sociale wetenschappen: Wetenschappelijke bijdrage aan begrip sociale verschijnselen (ook wel: sociale problemen genoemd), middels): Doel Typen vragen: 1. Beschrijven Beschrijvingsvragen (vergelijking/trendvragen) 2. Verklaren/toetsen Verklarings-/toetsende vragen 3. Toepassen Toepassingsvragen Typen vragen hangen samen met doelen van de sociale wetenschappen 2. Onderzoeksplan. Van sociaal probleem naar vraag Sociaal probleem Beschrijvingsvragen Beschrijven (vergelijking/trendvragen) Verklarings-/ Verklaren/toetsen toetsende vragen Toepassen Toepassingsvragen Oplossen sociaal probleem normatief sociale wetenschappen Figuur deels overgenomen van Inleiding Sociologie, Ellen Verbakel 1. Onderzoeksplan. Soorten vraagstellingen Beschrijvende vraagstellingen: Verklarende vraagstellingen: Hoeveel? Wat voor? Welke? Waarom, waardoor, hoe komt Wanneer? Hoe? het dat, wat is de reden voor…? Nu Cross-sectioneel Welke X-en kunnen Y verklaren? Wat zijn de mogelijke Toen/Nu Trend oorzaken van Y? Hier/daar Vergelijkend of Voorspellende vraagstellingen: Comparatief Tot welke.. Y.. leidt X? Wat is het gevolg van X? ✓ Verklarende vraagstelling begint bij het gevolg, Y ✓ Voorspellende vraagstelling begint bij de oorzaak, X 1. Onderzoeksplan. Voorbeelden soorten vraagstellingen 1. In hoeverre komt discriminatie van ‘mensen met een migratie achtergrond’, oftewel kortheidshalve, etnische minderheden voor in Nederland in 2022? (beschrijvend) OF specifieker: wat voor Nederlanders discrimineren etnische minderheden in Nederland in 2022? 2. In hoeverre is er sprake van veranderingen in de mate van discriminatie in Nederland tussen 1980 en 2022? (trend) 3. In hoeverre zijn er verschillen in de mate van discriminatie tussen Nederland en België? (vergelijkend) 4. Waarom zijn sommige mensen meer dan anderen geneigd tot discriminatie van etnische minderheden? (verklarend) 1. Onderzoeksplan. Van beschrijvend naar verklarend Beschrijvende vraagstelling: In hoeverre komt discriminatie van etnische minderheden voor bij Nederlandse uitzendbureau’s? Verklarende vraagstellingen: Waarom discrimineren werknemers van uitzendbureau’s werkzoekenden met een migratie achtergrond? Waarom discrimineren laag opgeleide werknemers van uitzendsbureau’s werkzoekenden met een migratie achtergrond meer dan hoog opgeleide werknemers van uitzendsbureau’s? 1. Onderzoeksplan. Doelstelling Formulering die aangeeft WAAROM je het onderzoek wilt doen: De oplossing van een kennisprobleem in fundamenteel onderzoek De oplossing van een praktijkprobleem in praktijkgericht onderzoek Uit de doelstelling (na literatuur onderzoek) wordt duidelijk wat de reeds beschikbare kennis van het probleem is. Weinig beschikbare kennis, dan explorend onderzoek → theorieontwikkeling Weinig beschikbare kennis, dan toetsend onderzoek → theorie-toetsing  2. Onderzoeksplan. Werkwijze Stappenplan probleemstelling: sociaal verschijnsel → vraagstelling → doelstelling → theoretisch model (HS2) Waarneming / Probleemstelling Onderzoeksontwerp nieuwsgierigheid Verschijnsel Vraagstelling Doelstelling Methode waarom wil je dit hoe wil je het wat stel je vast? wat wil je weten? weten? aanpakken? Conceptueel model (hypothese) wat het theoretisch raamwerk?  2. Onderzoeksplan. Kranten/nieuws Stress onder lenende studenten?1 Uit onderzoek onder 563 hbo- en wo studenten in 2019 blijkt: ✓ 73 procent druk of klachten te ervaren ✓ 40 procent is emotioneel uitgeput ✓ 20 procent is bezorgd over burn-out Impact van leenstelsel op welzijn? Toenmalig min. van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap noemt sociale media, profilering in je eigen omgeving, de studie zelf als andere oorzaken 1. https://nos.nl/artikel/2269421-lenende-studenten-hebben-stress-door-studieschuld 2. Onderzoeksplan. Kranten/nieuws Wat is het sociale probleem? ✓ Mentale klachten onder studenten (Y) Wat is de vraagstelling? ✓ Hoeveel lenende studenten ervaart mentale klachten? (beschrijvend) Wat is de doelstelling? ✓ De impact van het leenstelsel op het welzijn begrijpen (onbekend) Wat is het theoretisch model? verklaring oorzaak Ervaren stress (Z) gevolg Geld lenen Mentale klachten (X) (Y)  2. Onderzoeksplan. Kranten/nieuws Nederlanders gelukkig: mannen meer dan vrouwen?1 Uit onderzoek onder 10.000 mensen in 2015 blijkt: ✓ 69% vd mannen (bijna) altijd gelukkig vs. 65% vd vrouwen Nederlands geluk? Kaart tevreden met het leven… 1. https://nos.nl/artikel/2066572-nederlandse-mannen-iets-gelukkiger-dan-vrouwen  2. Onderzoeksplan. Kranten/nieuws Wat is het sociale probleem? ✓ Welzijnsongelijkheid: verschillen in geluk/tevredenheid Wat is de vraagstelling? ✓ Verschillen vrouwen en mannen in geluk/tevredenheid? (vergelijkend) Wat is de doelstelling? ✓ Invloed van geslacht op geluk/tevreden begrijpen (onbekend) Wat is het theoretisch model? verklaring “oorzaak” Depressieve klachten (Z) gevolg Geslacht (vrouw) Geluk/ (X) tevredenheid (Y)  2. Onderzoeksplan. Kranten/nieuws Drie kwart uitzendbureaus schuldig aan discriminatie?1 Uit onderzoek onder 187 uitzendbureaus in 2018 blijkt: ✓ 76,8% discrimineert bij inwilligen van verzoek dat personeel niet een Surinamer, Turk of Marokkaan is ✓ 30 jaar geleden (1986) was dat 100% (1991=92%; 2010=75%) Uitzendbureaus schenden de Algemene wet gelijke behandeling, die discriminatie verbiedt Oplossing: extra cursussen/voorlichting? 1. https://www.rtl.nl/nederland/artikel/3031086/driekwart-uitzendbureaus-schuldig-aan-discriminatie 2. Onderzoeksplan. Kranten/nieuws Wat is het sociale probleem? ✓ Ongelijke behandeling: arbeidsmarktdiscriminatie Wat is de vraagstelling? ✓ Wat voor percentage uitzendbureaus discrimineert? (beschrijvend) Wat is de doelstelling? ✓ Inzicht in discriminatie op de arbeidsmarkt (onbekend) gevolg Wat is het theoretisch model? Uitzendbureau Arbeidsmarkt- (X) discriminatie (Y) “oorzaak” Cursussen/ voorlichting (Z) moderator 2. Onderzoeksplan. Positionering: Typen en benaderingen SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Typen Benaderingen Fundamenteel Praktijkgericht Analytisch Interpretatief bijdrage aan bijdrage aan zoektocht naar zoektocht naar theoretische praktijkproblemen empirische empirische inzichten binnen de buiten de wetmatigheden betekenissen wetenschap wetenschap (kwantitatief) (kwalitatief) meer hierover in HS3  3. Praktische zaken Boek Onderzoeksmethoden Scheepers & Tobi, 2021, 10e ✓ Goed doornemen, aanvullende literatuur op Brightspace (BS) ✓ Stel vragen, discussieforum op BS ✓ Werk samen (werkopdrachten) ✓ College gemist? → neem aantekeningen over! Bron:mimiandeunice.com 3. Praktische zaken Cursus handleiding ✓ Bevat doelstelling, werkwijze, rooster, opdrachten(sets), tentamenregeling ✓ Stel vragen: discussieforum BS 3. Praktische zaken Kennis en inzicht ✓ Hoorcolleges (maandag en dinsdag en/of donderdag) ✓ Hoofd-, en bijzaken in literatuur ✓ Toelichting opdrachten (in HC voorafgaand aan WC) ✓ Leeswijzer op BS (iedere week) ✓ Slides komen na afloop direct op BS Vaardigheden ✓ Opdrachten voorbereiden (dinsdag en/of woensdag) ✓ Werkcolleges (donderdag) ✓ Leeswijzer op BS (ieder werkcollege) ✓ Opdrachten eventueel schriftelijk inleveren (maandag daarna) 3. Praktische zaken Relatie tussen hoor-, en werkcolleges ✓ Van literatuur naar opdrachten = ✓ Van kennis naar vaardigheden ✓ De hoorcolleges zijn absoluut noodzakelijk om het werkcollege te kunnen begrijpen!! ✓ De werkcolleges zijn absoluut noodzakelijk om de opdrachten te kunnen begrijpen!! ✓ De opdrachten zijn absoluut noodzakelijk om tot een succesvolle afronding te komen!! Moeilijke cursus!! Actieve deelname is van groot belang!! 3. Praktische zaken Toetsing ✓ 1ste kans ✓ Herkansing ✓ 3 uur ✓ Kennis en toepassingsvragen ✓ Meerkeuze- en openvragen ✓ Proeftentamen tzt op Brightspace (klassikale bespreking) 3. Praktische zaken Overzicht cursus BS Methoden van Onderzoek Ashwin Rambaran, coördinator Introductie plus Onderzoeksplan. Wat en waarom? * BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT! * VRAGEN?