Αναπνευστικό Σύστημα (PDF)

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το αναπνευστικό σύστημα εξυπηρετεί την ανταλλαγή των αερίων, που ονομάζεται αναπνοή, δηλαδή την παραλαβή του οξυγόνου από την ατμόσφαιρα και την αποβολή σ’ αυτήν του διοξειδίου του άνθρακα. Το αναπνευστικό σύστημα διακρίνεται στην άνω και στην κάτω αεροφόρο οδό. Άνω αεροφόρος...

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το αναπνευστικό σύστημα εξυπηρετεί την ανταλλαγή των αερίων, που ονομάζεται αναπνοή, δηλαδή την παραλαβή του οξυγόνου από την ατμόσφαιρα και την αποβολή σ’ αυτήν του διοξειδίου του άνθρακα. Το αναπνευστικό σύστημα διακρίνεται στην άνω και στην κάτω αεροφόρο οδό. Άνω αεροφόρος οδός: -Έξω και έσω μύτη - Ρινική και στοματική μοίρα του φάρυγγα (μέχρι το φαρυγγικό στόμιο του λάρυγγα) Κάτω αεροφόρος οδός: -Λάρυγγας - Τραχεία - Δύο βρόγχοι - Δύο πνεύμονες  Λάρυγγας Ο λάρυγγας χρησιμεύει ως αεραγωγός και ως φωνητικό όργανο. Η φωνή παράγεται κυρίως από δύο πτυχές του βλεννογόνου του λάρυγγα, τα φωνητικά χείλη, τα οποία πάλλονται από τον εκπνεόμενο αέρα. Ο λάρυγγας βρίσκεται κάτω από το δέρμα και την επιπολής περιτονία του τραχήλου, μπροστά από τη λαρυγγική μοίρα του φάρυγγα, και αντίστοιχα προς τον 4ο, 5ο και 6ο αυχενικό σπόνδυλο. Κατά τη μέση τραχηλική χώρα σχηματίζει το χαρακτηριστικό λαρυγγικό έπαρμα (μήλο του Αδάμ), το οποίο φαίνεται κυρίως στον άνδρα. Κατασκευή του λάρυγγα: Ο λάρυγγας αποτελείται: α) από χόνδρους, οι οποίοι αποτελούν το σκελετό του. Αυτοί συνδέονται ο ένας με τον άλλο με συνδέσμους και διαρθρώσεις. β) από μυς οι οποίοι εκτείνονται και προσφύονται πάνω στους χόνδρους και τους κινούν μεταξύ τους, και γ) από αγγεία και νεύρα. ! Επίσης ο λάρυγγας εμφανίζει κοιλότητα, η οποία αφορίζεται από τους χόνδρους του και επενδύεται με βλεννογόνο. Χόνδροι του λάρυγγα: Είναι εννέα από τους οποίους τρείς είναι μονοί: ο κρικοειδής, ο θυρεοειδής και η επιγλωτίδα και τρείς είναι διπλοί: οι αρυταινοειδείς, οι κερατοειδείς και οι σφηνοειδείς. Αρθρώσεις του λάρυγγα: οι χόνδροι του λάρυγγα αρθρώνονται ο ένας με τον άλλο με τρείς διαρθρώσεις, δηλαδή: - την κρικοθυροειδή (κρικοειδή + θυρεοειδή χόνδρο) - την κρικαρυταινοειδή (κρικοειδή + αρυταινοειδή χόνδρο) - την αρυταινοκερατοειδή (αρυταινοειδής+ κερατοειδής χόνδρος) Μύες του λάρυγγα: ετερόχθονες (κινούν το λάρυγγα σαν 2 ομάδες: ενιαίο όργανο) αυτόχθονες (κινούν τους χόνδρους του λάρυγγα) Ετερόχθονες μύες του λάρυγγα: - ο λαρυγγοφαρυγγικός - πρόσθιοι μύες του τράχήλου (= στερνοθυρεοειδής και θυρεοϋοειδής) Αυτόχθονες μύες του λάρυγγα : - πρόσθιοι (μόνο ο κρικοθυρεοειδής - οπίσθιοι (οπισθιος κρικαρυταινοειδής, εγκάρσιος αρυταινοειδής, ο λοξός αρυταινοειδής) - πλάγιοι (ο πλάγιος κρικαρυταινοειδής και ο θυρεοαρυταινοειδής) Η κοιλότητα του λάρυγγα. Η κοιλότητα προς τα άνω έρχεται σε επικοινωνία με το φάρυγγα, με το φαρυγγικό στόμιο του λάρυγγα και προς τα κάτω μεταβαίνει στην τραχεία με το τραχειακό στόμιο του λάρυγγα. Της κοιλότητας του λάρυγγα εκτός από τα 2 προαναφερθέντα στόμια διακρίνουμε και τρεις μοίρες την άνω ή πρόδομο του λάρυγγα, τη μέση και την κάτω. Η κοιλότητα του λάρυγγα (συνέχεια) Από τις τρεις μοίρες της λαρυγγικής κοιλότητας θα σταθούμε περισσότερο στη μέση μοίρα. Η μέση μοίρα αποτελεί την πιο στενή μοίρα της κοιλότητας του λάρυγγα. Αφορίζεται προς τα άνω από τις κοιλιαίες πτυχές (νόθες φωνητικές) χορδές και προς τα κάτω από τα φωνητικά χείλη (= γνήσιες φωνητικές χορδές). Οι κοιλιαίες ή νόθες φωνητικές χορδές δε συμμετέχουν στη φωνητική λειτουργία. Τα φωνητικά χείλη ή γνήσιες φωνητικές χορδές συμμετέχουν στη φωνητική λειτουργία. Το μήκος των φωνητικών χειλέων ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία και το φύλο και ανέρχεται στους άνδρες σε 2-2,5 εκ. και στις γυναίκες σε 1,5 – 2 εκ. Στη διαφορά αυτή του μήκους και στη ψηλότερη θέση του λάρυγγα οφείλεται η οξύτερη φωνή στις γυναίκες. Τραχεία: Αποτελεί ινοχόνδρινο σωλήνα και τη συνέχεια του λάρυγγα. Το μήκος της, που ποικίλει ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το άτομο, ανέρχεται κατά μέσο όρο στον ενήλικα άνδρα σε 12 εκ. και στη γυναίκα σε 11 εκ. Διακρίνουμε 2 μοίρες της τραχείας: - την τραχηλική - τη θωρακική Γενικά, τη τραχεία αποτελείται από 16-20 χόνδρινα ημικρίκια, τα οποία συνδέονται το ένα με το άλλο με συνδετικό ιστό, τους μεσοκρίκιους συνδέσμους. ! Στο ύψος του 4ου θωρακικού σπόνδυλου η τραχεία διχάζεται στους δυο βρόγχους  Δεξιός (2,5 εκ.) Βρόγχοι: Αριστερός (5 εκ.) Οι δύο βρόγχοι σχηματίζουν με τον επιμήκη άξονα της τραχείας γωνία 25ο δεξιά και 45ο αριστερά  Κατασκευή της τραχείας και των βρόγχων: Η τραχεία και οι βρόγχοι εμφανίζουν την ίδια κατασκευή, δηλαδή αποτελούνται από 3 χιτώνες οι οποίοι από έξω προς έσω είναι: - ο ινοχόνδρινος - ο μυϊκός (λείες μυϊκές ίνες) - ο βλεννογόνος (πολύστοιβο κροσσωτό επιθήλιο)  ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ Βάρος πνευμόνων: ♂ : δεξιός: 650 γραμμ. αριστερός: 550 γραμμ. ♀ : δεξιός: 525 γραμμ. αριστερός: 450 γραμμ.  Πνεύμονες - Μορφολογία Κατά την περιγραφή του πνεύμονα διακρίνουμε: - Βάση ή διαφραγματική επιφάνεια - Κορυφή - Δύο επιφάνειες ( έξω ή πλευρική) (έσω ή μεσοπνευμόνια) - Τρία χείλη (πρόσθιο, οπίσθιο, κάτω) Πνεύμονες – Μορφολογία (συνέχεια) Οι πνεύμονες διαιρούνται με βαθειά σχισμή τη μεσολόβια, σε λοβούς. Ο δεξιός πνεύμονας διαιρείται σε 3 λοβούς, τον άνω, το μέσο, τον κάτω και ο αριστερός πνεύμονας σε 2 λοβούς, τον άνω και τον κάτω.  Δομή των πνευμόνων Καθένας από τους πνεύμονες αποτελείται από βρογχικό δένδρο, την πνευμονική ουσία (πνευμονικά λόβια) και από αγγεία και νεύρα. Κάθε πνεύμονας περιβάλλεται εξωτερικά από τον περισπλάγχνιο υπεζωκότα.  Βρογχικό δένδρο Αυτό αποτελείται από το στελεχιαίο και από τους παράπλευρους βρόγχους. Ο στελεχιαίος βρόγχος αποτελεί τη συνέχεια του συστοίχου βρόγχου και αρχίζει από την πύλη του πνεύμονα. Χορηγεί παράπλευρους κλάδους, καθένας από τους οποίους συνοδεύεται από κλάδους της πνευμονικής αρτηρίας και διανέμεται σε ορισμένο τμήμα του πνεύμονα, που λέγεται βρογχοπνευμονικό τμήμα  Βρογχοπνευμονικά τμήματα δεξιού πνεύμονα 1= κορυφαίο τμήμα Άνω λοβού 2= οπίσθιο τμήμα 3= πρόσθιο τμήμα Μέσου λοβού 4= έσω τμήμα 10 5= έξω τμήμα κλάδοι Κάτω λοβού 6= κορυφαίο τμήμα 7= έσω βασικό τμήμα 8= πρόσθιο βασικό τμήμα 9= έξω βασικό τμήμα 10= οπίσθιο βασικό τμήμα  Βρογχοπνευμονικά τμήματα αριστερού πνεύμονα 1= κορυφαίο τμήμα 2= οπίσθιο τμήμα Άνω λοβού 3= πρόσθιο τμήμα 4= άνω τμήμα 5= κάτω τμήμα 9 6= κορυφαίο τμήμα κλάδοι Κάτω λοβού 7= πρόσθιο βασικό τμήμα 8= έξω βασικό τμήμα 9= οπίσθιο βασικό τμήμα Κάθε πνευμονικός λοβός υποδιαιρείται σε μικρότερες περιοχές, τα πνευμονικά λόβια. Κάθε πνευμονικό λόβιο αποτελείται: α) από τις διακλαδώσεις του λοβιακού (ενδολοβίου) βρόγχου, ο οποίος διακλαδίζεται σε διαρκώς λεπτότερους κλάδους, τα ενδολόβια ή αναπνευστικά βρόγχια. Σαν τελικά βρόγχια (βρογχιόλια) χαρακτηρίζονται εκείνα τα οποία αποτελούν την τελευταία μοίρα του βρογχικού δένδρου, η οποία ακόμη επενδύεται από συνεχές κυβοειδές επιθήλιο στερούμενο κροσσών. Κάθε ένα από τα τελικά αναπνευστικά βρόγχια (βρογχιόλια) αποσχίζεται σε 3-5 πόρους, τους κυψελωτούς πόρους, που εμφανίζουν πλάγιες εκκολπώσεις, τα αεροθυλάκια. Στα τοιχώματα των αεροθυλακίων και των κυψελωτών πόρων υπάρχουν πολυάριθμα ευρέα στόμια,τα οποία οδηγούν σε ιδιαίτερα εκκολπώματα τις πνευμονικές κυψελίδες. Επίσης κάθε πνευμονικό λοβίο αποτελείται: β) από τις διακλαδώσεις της πνευμονικής αρτηρίας και γ) από τον ενδολόβιο συνδετικό ιστό με τις κυψελίδες.  Υπεζωκότας Ο υπεζωκότας αποτελεί λεπτό ορογόνο υμένα και εμφανίζει δυο πέταλα το περισπλάγχνιο και το περίτονο πέταλο. Αυτά τα δυο πέταλα χωρίζονται μεταξύ τους με τριχοειδή σχισμή την κοιλότητα του υπεζωκότα, η οποία περιέχει ελάχιστο ορώδες υγρό.