LymeLegionella-April 24.pdf

LYME DISEASE Lycke Woittiez Internist-infectioloog 19 April 2024  Epidemiologie Microbiologie INHOUD Stadia Diagnostiek Behandeling Gebieden waar Lyme disease voorkomt LYME DISEASE IN ANDERE GEBIEDEN Noord Afrika Kenya Mexico Brazilië B...

LYME DISEASE Lycke Woittiez Internist-infectioloog 19 April 2024  Epidemiologie Microbiologie INHOUD Stadia Diagnostiek Behandeling Gebieden waar Lyme disease voorkomt LYME DISEASE IN ANDERE GEBIEDEN Noord Afrika Kenya Mexico Brazilië Bolivia Colombia Suriname? BORRELIA BURGDORFERI Een spirocheet Een zoonose Natuurlijk reservoir van de bacterie is een dier (muizen, herten, eekhoorns, maar ook vogels) Seizoens-gebonden verloop van infecties KEN JE NOG ANDERE SPIROCHETEN?  DOOR WAT VOOR BEEST WORDT LYME OVERGEDRAGEN? A C B SYMPTOMEN – STADIUM 1 Vroeg lokaal stadium, 3-30 dagen na de beet: ­ Erythema Migrans (EM) ter plaatse van de beet (70 – 80 % van de gevallen) ­ Andere mogelijke verschijnselen: ­ Vermoeidheid ­ Anorexie ­ Hoofdpijn ­ Spierpijn ­ Soms koorts NB: slechts 25% vd mensen met EM herinnert zich een tekenbeet! Erythema Chronicum Migrans met ‘Bull’s eye’ bij Lyme disease CASUS Vrouw, 26 jaar Komt bij huisarts in Nederland met deze afwijking op haar been Geen tekenbeet, wandelt regelmatig door het bos met haar hond. Wat is dit? A. Allergische reactie / contact allergie B. Erythema migrans C. Muskietenbeet SYMPTOMEN – STADIUM 2 Vroege gedissemineerde infectie, weken tot maanden na stadium 1 Neurologische verschijnselen Meningitis, hersenzenuw uitval, perifere neuropathie, mononeuropathie multiplex, cerebellaire ataxie Klassiek: meningitis, hersenzenuw uitval, radiculoneuropathie Cardiale verschijnselen AV blok, myopericarditis Oculaire verschijnselen Conjunctivitis Huidafwijkingen Borrelia lymfocytoom Oorlel bij kinderen, tepel bij volwassenen SYMPTOMEN – STADIUM 3 Late gedissemineerde infectie, maanden tot jaren na de tekenbeet. Artritis – m.n. in de knie Neurologische klachten Huidafwijkingen Acrodermatitis chronica atrophicans POST-LYME DISEASE SYNDROME / CHRONISCHE LYME Niet specifieke klachten Moeheid, lichaamspijnen, hoofdpijn, cognitieve klachten Maanden (tot jaren) na antibiotische behandeling voor Lyme Meestal geleidelijke verbetering DIAGNOSE VAN LYME BORRELIOSE Anamnese Lichamelijk onderzoek Erythema migrans Bells paralysis Lymphocytoma …. Aanvullend onderzoek Serologie PCR SEROLOGIE ELISA Western Blot Vroege lokale lyme: sensitiviteit serologie 50% Vroege gedissemineerde lyme 8 weken of late gedissemineerde lyme: >98% PCR (huid of gewrichtsvloeistof) WAT IS VERSCHIL TUSSEN ELISA EN WESTERN BLOT? ELISA LYME WESTERN BLOT BEHANDELING Doxycycline in vroege stadia; alternatieven zijn amoxicilline, azitromycine per os In latere stadia: ceftriaxon i.v. Duur: 1 – 4 weken, afhankelijk van het stadium. PREVENTIE VAN BORRELIOSE Bedekkende kleding Insecticide spray op kleding en huid Huisdieren regelmatig ontluizen Inspectie van de huid op teken en deze direkt verwijderen (infectie treedt op pas 1-2 dagen nadat de teek zich heeft vastgebeten) Eventueel doxycycline eenmalig 200mg als teek >24u op huid heeft gezeten CASUS 2 Vrouw, 43 jaar Wandelt dagelijks door het bos in NL. Nooit een teek, nooit EM. Laatste tijd snel moe Palpitaties en 1x near collaps ECG: 1e graads AV blok ELISA positief Hier is sprake van Lyme A. Stadium 1 – Vroege lokale infectie B. Stadium 2 – Vroege gedissemineerde infectie C. Stadium 3 – Late gedissemineerde infectie CASUS 2 Geen typische klachten Klassiek: meningitis, hersenzenuw uitval, radiculoneuropathie Maar: AV blok ook stadium 2 In combinatie met positieve serologie HOE ZOU JE BEHANDELEN? Vrouw met verdenking op lymecarditis, is stadium 2 lyme ziekte: A. Doxycycline oraal B. Amoxicilline iv C. Ceftriaxon iv TOEKOMST Onderzoeken naar vaccin voor ziekte van Lyme lopen. Tot nu toe weinig succesvol VRAGEN OVER ZIEKTE VAN LYME? BRONNEN UpToDate CBO richtlijn Lymeziekte LEGIONELLA PNEUMOPHILIA INHOUD Microbiologie Epidemiologie Outbreaks Pathologie Diagnostiek Behandeling EIGENSCHAPPEN VAN DE BACTERIE Gram-negatieve Groeit niet op staaf conventionele Leeft intracellulair media Heeft ijzer en Kweek alleen in Specifieke cysteine nodig een een speciaal kleuring (silver voor groei. medium (houtskool stain) gistextract agar) WAAR KOMT HET VOOR Bacterie groeit bij temperaturen tussen 25 en 60 ̊C Koeltorens, zwembaden, fonteinen, waterleidingen, ijsmachines etc. Aanvoerslangen gunstig groeiklimaat NAAMGEVENDE OUTBREAK Philadelphia, 1976, conferentie van oorlogsveteranen (legionairs) in een hotel. >2000 bezoekers, 211 infecties, 29 doden. Oorzaak werd pas een jaar later gevonden Bacterie bleek in koeltoren van de airconditioning te zitten.  ENKELE ANDERE OUTBREAKS 1999, bloemenexpositie in Bovenkarspel, Nederland. ­ 318 geinfecteerden, 32 doden ­ Bron: lucht bevochtiger en een whirlpool bad 2006, verpleeghuis in Canada ­ 121 Inwoners; 21 overleden binnen 1 week ­ Bron: koeltoren bleek gekoloniseerd Meestal geïsoleerde cases PATHOLOGIE Slechts 0.1 – 5 % wordt symptomatisch na blootstelling Hoge bacterieload nodig voor infectie Incubatietijd 2 – 10 dagen (zelden tot 20) Bacteriën worden na inhalatie gefagocyteerd door macrophagen, waarin ze zich vermenigvuldigen. LEGIONAIRES DISEASE (PNEUMONIE) Koorts, hoesten, dyspnoe 2-10 dg na blootstelling Vaak ook andere klachten Gastro-intestinale klachten Hyponatriëmie Verhoogde transaminasen Verdenking hoog als geen respons op beta lactam antibiotica Bilaterale pneumonie bij legionellose DIAGNOSTIEK PCR op BAL / diep sputum Urine antigeen Sensitiviteit 70-80% Echter alléén type 1 Sputumkweek (Charcoal agar) CASUS Man, 67 jaar Vg/ hypertensie, diabetes mellitus A/ sinds 6 dagen toenemend hoesten, groen sputum, koorts. Kreeg van de huisarts 4 dagen geleden amoxicilline. Geen verbetering van klachten. O/ Temperatuur 38,8C, pols 130, ademhaling 34, saturatie 92% Longen: beiderzijds crepitaties. Ook na start van O2 blijft ademhaling snel X thorax/ bilateraal infiltraten CASUS Wat zou je doen? A. Amoxicilline intraveneus B. Ceftriaxon intraveneus C. Ceftriaxon + ciproxin intraveneus BEHANDELING Legionella vermenigvuldigt zich intracellulair, dus antibiotica met goede intracellulaire penetratie zijn nodig. Aanbevolen: macroliden, fluoroquinolonen, tetracyclinen Uitstel van behandeling verhoogt mortaliteit ANDERE LEGIONELLA INFECTIES Pontiac fever Koorts, nonspecifieke klachten Self limiting Extrapulmonale legionella Zeldzaam Cellulitis, artritis, osteomyelitis, endocarditis, pyelonefritis, … PROGNOSE VAN LEGIONELLOSIS Kan ernstig verlopen: 1/5 IC opname nodig Mortaliteit 1-10% Hoe later de therapie start, hoe hoger de mortaliteit Delay in de diagnose is een belangrijke factor bij mortaliteit PREVENTIE VAN LEGIONELLOSIS Watertemperatuur < 20 of > 50 ̊C Langdurige stagnatie van water voorkomen Chloriniseren van zwembaden Voorkomen dat aerosolen worden ingeademd VRAGEN LEGIONELLA? BRONNEN UpToDate LCI richtlijn Legionella https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK7619/  OPDRACHT VOLGENDE WEEK Onderzoek!! College volgende week gaat over wondinfecties. Vooraf: artikel op Moodle doorlezen en beoordelen volgens criteria