Leerpad B - Methodisch werken DEEL 1 (1) PDF

Mondzorgplan – Methodische werken DEEL 1 Martine Dobbelaere met dank aan mevr. M. Fransen, docent in de opleiding Podologie, voor het delen van cursusmateriaal  Methodisch werken in de gezondheidszorg 1. De organisatie v/d gezondheidszorg...

Mondzorgplan – Methodische werken DEEL 1 Martine Dobbelaere met dank aan mevr. M. Fransen, docent in de opleiding Podologie, voor het delen van cursusmateriaal  Methodisch werken in de gezondheidszorg 1. De organisatie v/d gezondheidszorg 2. Trends in de gezondheidszorg en maatschappij 3. De betrokkenen in de zorg 4. Competenties en competentiekaders 5. Mono- en interdisciplinaire samenwerking 6. Ontwikkeling van competenties en professionele identiteit 7. Het procesmodel v/h methodisch werken 2| MZP - Methodisch denken DEEL 1  1. INLEIDING IN DE GEZONDHEIDSZORG 3 MZP - Methodisch denken DEEL 1  Gezondheidszorgsysteem = ‘diensten verstrekt door een beroepsbeoefenaar met het oog op het bevorderen, vaststellen, herstellen of verbeteren van de gezondheidstoestand van een patiënt en om bij het sterven te begeleiden, en om het uiterlijk van een patiënt om esthetische redenen te veranderen’ (KB België) = ‘het geheel van activiteiten dat als rechtstreeks doel heeft de gezondheid te bevorderen, te herstellen en te behouden’ (WHO) Fig. 1. Professionele zorg in lijnen 4| MZP - Methodisch denken DEEL 1  Gezond versus ziek Wat is ‘Ziekte’ ? Een ziekte hebben (objectief, universeel) Ziek zijn (subjectief) afhankelijk van: - gender, cultuur, leeftijd - sociale netwerk waarop je kan terugvallen - (beperking) dagelijkse activiteiten - (moeilijkheid tot) participatie aan de maatschappij, … --> Zelfzorg = het adequaat zorgen voor de eigen lichamelijke en geestelijke gezondheid --> Reguliere zorg : arts/tandarts/paramedicus --> Alternatieve of complementaire zorg (of onconventioneel) met weinig wetenschappelijk bewijs. 5| MZP - Methodisch denken DEEL 1  Cure, care en gezondheidsbevordering Cure --> curatieve zorg: gericht op onderzoek, diagnose en behandeling met de bedoeling om tot genezing te komen, zowel fysiek als psychologisch herstel: - meestal kortdurend - (grotendeels) bekostigd door sociale zekerheid (RIZIV) - eerstelijnszorg Care --> gericht op langdurige verzorging, revalidatie, complicaties van ziekten en ondersteunen van levenskwaliteit. - vaak langer dan een jaar - chronisch zieken, mensen met een beperking, ouderen - (vanuit Vlaams niveau) Gezondheidsbevordering --> ziektepreventie, gezondheidspromotie en gezondheidsbescherming. 6| MZP - Methodisch denken DEEL 1  Ziektepreventie Onderverdeling naar de fase waarin de ziekte zich bevindt: Primair bij gezonde personen. Vb. vaccinatie, gezondheidsbevordering en gezondheidsvoorlichting Secundair bij aanwezigheid van predisponerende gewoonten. Vb. advies bij duimzuigen (op dàt moment nog geen risico op complicaties) Tertiair bij ziekte of stoornis, om de gevolgen te beperken. Vb. diabetespatiënt Gezondheidspromotie Proces waarbij men probeert de gezondheidstoestand van een groep mensen te verbeteren zonder individuele benadering, een poging tot gedragsbeïnvloeding Bijv. campagne rond evenwichtige voeding, gevaren van de zon (UV stralen), … Gezondheidsbescherming Bescherming van individuen tegen schadelijke invloeden. Vb. arbeidsomstandigheden, voedselketen, milieu, gebruik radioactieve producten in het ziekenhuis… 7| MZP - Methodisch denken DEEL 1  Toegankelijheid van de zorg (het principe van echelonnering) Nuldelijnszorg  vooraleer er gezondheidsklachten of er een hulpvraag is  preventieve zorg  vrijwilligers  ook mantelzorg: praktische en emotionele steun, die personen met langdurige gezondheidsproblemen vanuit hun directe omgeving krijgen Eerstelijnszorg --> direct toegankelijk --> door breed opgeleide professionals, medici en paramedici Tweedelijnszorg : specialistische zorg Derdelijnszorg in Universitaire ziekenhuizen (Blz. 28 t.e.m. 48 NIET) 8| MZP - Methodisch denken DEEL 1  2. EVOLUTIES EN TRENDS IN DE GEZONDHEIDSZORG 9 MZP - Methodisch denken DEEL 1  (IN ZELFSTUDIE) De gezondheidszorg komt budgettair onder druk te staan : creativiteit, innovatie en digitalisering om kwaliteitsvolle zorg te blijven verlenen De-institutionalisering Chronische zorg Een inclusieve samenleving : Defectmodel Integratiemodel Burgerschapsmodel of ondersteuningsmodel Zorg- en ondersteuningsnoden veranderen Van paternalisme naar autonomie en participatie Gezondheidsbeleid: paradigmashift van oorzaak- en probleemgericht werken naar doelgericht werken vanuit de noden en wensen van de persoon. 10 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  3. BETROKKENEN IN DE ZORG 11 MZP - Methodisch denken DEEL 1  3. Betrokkenen in de zorg DE OMGEVING DE PATIËNT DE ZORGVERLENER 12 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  DE PATIËNT / CLIËNT 1. Vraaggestuurde zorg Aanbodgestuurde zorg met de professional in een veilige bovenpositie: de zorg werd vroeger uitgestippeld door de zorgverlener, de patiënt had weinig inspraak en stelde zich onderdanig op. Vraaggestuurde zorg: de patiënt heeft meer autonomie, is meer geïnformeerd en mondiger. De patiënt is een volwaardige gesprekspartner met mogelijks andere verwachtingen. 2. De patiënt als consument - Globalisering en multiculturele zorg - Second opinion - Hoge verwachtingen - Verwacht een goede, snelle en goedkope oplossing 13 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  3. Shared decision making De professional is medeverantwoordelijk om de patiënt in zijn keuzebekwaamheid te ondersteunen. Alle voor- en nadelen en voorkeuren worden goed uitgelegd en besproken. --> effectievere therapietrouw --> gedeelde verantwoordelijkheid --> wederzijdse verbondenheid, betrokkenheid 4. Health literacy Uitgangspunt van holistische benadering is dat de patiënt inzicht heeft in eigen problemen, klachten, beïnvloedende factoren en behandelingsmogelijkheden. Hiervoor moet de ‘Health literacy’ voldoende groot zijn m.a.w. de patiënt is voldoende bekwaam is en heeft voldoende inzicht in zijn/haar probleem, of kan die verwerven. Internet, Dr. Google, bijsluiters --> niet begrijpte en/of foute informatie en/of interpretatie 14 MZP - Methodisch denken DEEL 1  5. Goal-oriented care - De vergrijzing / geriatrische patiënten - De opkomst van chronische aandoeningen. - Multiculturalisering Zorgbehandeling op maat dat vereist dat de professional zijn eigen, persoonlijke voorkeuren en waarden opzij kan zetten om actiever aandacht te besteden aan die van hun patiënten. --> van probleem- naar doelgerichte zorg --> patiënt wordt goed geïnformeerd --> sterk cliëntgericht met aandacht voor persoonlijke en externe factoren Totaalbeeld van de ‘client’ d.m.v. bijv. ordeningsmodellen zoals ICF. 15 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  DE OMGEVING 1. Fysieke omgeving Omgeving waar een persoon woont, leeft, werkt, schoolloopt, sport  Microniveau: alle factoren dicht bij individuele keuzes  Mesoniveau vb. ligging van de woning  Macroniveau (individu heeft daar weinig invloed op) vb. klimaat, milieu 2. Sociale omgeving Microniveau: persoonlijke relaties en kleine groepenfamilie bijv. gezin, buren, school, werkplek, hobby,… Mesoniveau bijv. school, bedrijf, instelling,… Macroniveau bijv. maatschappij 3. Culturele omgeving Heel ruim begrip: omvat ethische, raciale, ceremoniële en routinematige activiteiten die gebaseerd zijn op een waardensysteem van een groep. Veranderende maatschappij gekenmerkt door een steeds groter wordende diversiteit waardoor dit ook steeds belangrijker wordt in de praktijk. 16 MZP - Methodisch denken DEEL 1  4. Institutionele omgeving Sociale, economische, politieke en wettelijke structuren die zorgen voor orde en grenzen.  werkkader voor de professional 5. Contexten Omgeving individu : de patiënt kan nooit los gezien worden van zijn omgeving. De omgeving kan: - interageren met individu - de oorzaak zijn van het probleem - herstel of behandeling beïnvloeden  In kaart brengen van de persoonlijke context op micro-en mesoniveau  In kaart brengen bevorderende en belemmerende factoren, hulpbronnen 6. Externe factoren Fysieke en sociale omgeving ( worden ook mee opgenomen in het ICF model) Kunnen ondersteunend en/of belemmerend zijn, bijvoorbeeld:  Ondersteuning en relaties  Diensten, systemen, beleid,… 17 MZP - Methodisch denken DEEL 1  DE PROFESSIONAL 1. De professional als competente deskundige Wees de zorgverlener die je zelf ook zou willen krijgen. Een professional kan maar goede zorg bieden wanneer hij zijn vak beheerst!  kennis, vaardigheden en attitudes geïntegreerd kunnen toepassen  integer handelen Het doel van elke zorgverlener zou duurzame, kwaliteitsvolle zorg op maat moeten zijn. (zie volgend Hoofdstuk 4) 2. De zorgrelatie De cliënt staat centraal, hij is de regisseur van zijn zorgverhaal: de basis van patiënt centred care ! Het is een relatie van inhoudsdeskundige t.o.v. ervaringsdeskundige in alle openheid en transparantie. Waarden in de cliëntgerichte zorg: Echtheid Respect Acceptatie Empathie 18 MZP - Methodisch denken DEEL 1   Echtheid - als zorgverlener eerlijk zijn tegen je patiënt en jezelf en ten alle tijden ook jezelf blijven - ‘authenticiteit’ - dit is een heel belangrijke maar soms moeilijke grondhouding voor elke zorgverlener  Respect  (onvoorwaardelijke) Acceptatie - de zorgvrager aanvaarden zonder voorwaarde te stellen of hem te beoordelen - de gedachten, behoeften en gevoelens van de patiënt respecteren --> dit wil niet zeggen dat je alles moet goedkeuren, je kan dit ook meedelen aan je patiënt zonder zijn keuze te veroordelen - het is belangrijk dat de zorgvrager een veilig gevoel heeft, een vertrouwensrelatie waarin hij alles kan meedelen zonder de vrees hiervoor ‘beoordeeld’ te worden  Empathie - inlevingsvermogen / je kunnen verplaatsen in de belevingswereld van je patiënt  Wat voelt de zorgvrager?  Hoe ervaart de patiënt zijn probleem? - een professional moet goed kunnen luisteren en de bekomen informatie steeds toetsen en terugkoppelen naar de zorgvrager zodat deze meer inzicht krijgt in zijn situatie 19 MZP - Methodisch denken DEEL 1 20 MZP - Methodisch denken DEEL 1  4. DE COMPETENTE GEZONDHEIDSBEOEFENAAR 21 MZP - Methodisch denken DEEL 1  DE COMPETENTE GEZONDHEIDSBEOEFENAAR Competent = beroepsbekwaam De competente gezondheidsbeoefenaar is een professional die bekwaam is om veilige en kwaliteitsvolle gezondheidszorg te verstrekken Een gezondheidsbeoefenaar moet niet alleen juridisch bevoegd zijn maar hij moet ook de competenties bezitten om kwaliteitsvolle gezondheidszorg te verstrekken (Crevits & Vandeurzen, 2016) DEFINITIE en SOORTEN COMPETENTIES Competentie = een geheel van kennis, vaardigheden en attituden die toegepast moeten worden om optimaal te functioneren in een bepaalde context Competenties kan ook opgesplitst worden - Beroepspecifieke competenties (= discipline gebonden) - Beroepsgerichte competenties: deze heeft elke zorgverlener nodig in de omgang met zijn patiënten, samenwerken met andere zorgverleners, … - Algemene competenties of de 21ste Century skills bv. digitale geletterdheid 22 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  Belangrijk is dat de zorgverlener erin slaagt om met alle afzonderlijke beroep specifieke, beroepsgerichte en algemene competenties naar een holistische manier van zorg te kijken. Hij/zij moet kunnen inschatten wanneer één of meerdere competenties op een gepaste manier in te zetten Global professional competence Het CanMEDS COMPETENTIEKADER:  Kerncompetenties in 7 professionele rollen met de rol van expert centraal  Elke kerncompetenties is uitgewerkt in kennis, vaardigheden en attitudes 23 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  ROL 1: Expert  Expert in de beroep specifieke zorg: specifieke mondzorgkundige competenties  “State of the art zorg” binnen de geldende wetgeving  Kan een risico analyse uitvoeren op basis van anamnese , onderzoek, … Heb ik voldoende kennis verworven over het zorgen voor mijn patiënten?  Heb ik voldoende kennis EN kunde voor mijn patiënt optimaal te onderzoeken en te behandelen?  In welke domeinen heb ik minder expertise en dien ik beroep te doen op andere zorgverleners? ROL 2: Communicator De gezondheidsbeoefenaar bouwt als goede communicator een goede relatie op met de patiënt en hun omgeving om essentiële informatie te verzamelen en te delen 24 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  ROL 3 - Samenwerker: Werkt effectief en doeltreffend samen met zorgverleners uit andere en eigen disciplines. Engagement om een bijdrage te leveren aan een kwalitateitsvol gezondheidssysteem ROL 4 - Leider: en verantwoordelijkheid in professionele praktijkvoering. De gezondheidsbeoefenaar bevordert de gezondheid van de patiënt of bevolkingsgroepen door het toepassen van adequate vormen van ROL 5 - Gezondheidsbevorderaar: preventie door zich te richten op het bevorderen van het zelfmanagement en/of het gebruik van eigen netwerk van de patiënt. ROL 6 - Reflectie & Evidence-based gezondheidsbeoefenaar: De gezondheidsbeoefenaar toont een engagement door levenslang te leren, door andere te onderwijzen, door evidentie te evalueren en bij te dragen tot kennisverhoging van ons beroep 25 MZP - Methodisch denken DEEL 1  ROL 7: Professionele gezondheidsbeoefenaar De gezondheidsbeoefenaar draagt bij aan de gezondheid en welzijn van individuele patiënten door: - Ethische praktijkvoering, zich te houden aan de wettelijke en de deontologische regels van ons beroep - Door het stellen van hoge persoonlijke gedragstandaarden - Toewijding aan het beroep - Respect voor de wetgeving - Zorg voor de eigen gezondheid  Respecteer de wetten i.v.m. de uitvoering van ons beroep en werken in de zorgsector  Respecteer de wet i.v.m. de patiënten rechten  Draag zorg voor jezelf als zorgverstrekker zodat je al je competenties en vaardigheden optimaal moet kunnen benutten 26 MZP - Methodisch denken DEEL 1  5. DE PROFESSIONAL ALS SAMENWERKER 27 MZP - Methodisch denken DEEL 1  Shared decision making vormt een rode draad doorheen de hulpverlening. Patiënt en zijn systeem zijn evenwaardige partners bij het uitstippelen en uitvoeren van zorg. Een goede samenwerking tussen patiënt, leden uit de context van de patiënt en de betrokken professionals is essentieel. SAMENWERKINGSRELATIES en -VORMEN: Monodisciplinair: één of meerdere zorgverleners uit eenzelfde discipline of vakgebied. Multidisciplinair: beperkte samenwerking tussen professionals van verschillende disciplines. overleg, uitwisseling van informatie (vaststellingen en behandeling) zonder gemeenschappelijk doel. Interdisciplinair: uitwisseling van resultaten, formuleren van diagnose, gemeenschappelijke einddoelstellingen. De doelen worden vertaald in disciplinespecifieke behandeldoelen en acties. Transdisciplinair: de zorgverlening wordt samen uitgestippeld maar er kunnen verschillende taken overgenomen worden door andere disciplines. Afhankelijk van: - aard, ernst en de complexiteit van de zorgvraag - de zorgcontext - het holistisch denken van de zorgverlener 28 MZP - Methodisch denken DEEL 1  Multi-disciplinair werken o Beperkte samenwerking tussen zorgverleners van verschillende disciplines. o Professionals met hun eigen professionaliteit en expertise zijn betrokken bij de behandeling van de zorgvrager, zonder dat dit gepaard gaat met actieve samenwerking of overleg. o Zorgverleners sturen patiënten door naar andere zorgverleners voor (aanvullende) behandeling. o Formele overlegmomenten vinden maar in beperkte mate plaats. o Communicatie verloopt vaak via verslagbrief of telefonisch contact. o Het overleg is vooral bedoeld voor overdracht van informatie die bruikbaar is voor hun behandeling. Bij multidisciplinair samenwerken heeft elke discipline vanuit zijn eigen professionaliteit en expertise een inbreng. 29 MZP - Methodisch denken DEEL 1  Interdisciplinair werken of interprofessioneel samenwerken Zorgverleners maken deel uit van een team dat op vrij regelmatige basis samenzitten om gegevens uit te wisselen, resultaten te bespreken, een diagnose te formuleren. Vanuit gemeenschappelijke einddoelstellingen worden zorgplannen uitgewerkt, geëvalueerd en bijgestuurd. De hulpvraag en het totale functioneren vormen de basis voor discipline overstijgende doelen. Bij elk doel wordt besproken welke disciplines kunnen bijdragen tot het realiseren van de behandeling. Nadien worden de doelen vertaald in discipline specifieke behandeldoelen en acties. Het multidisciplinaire team kan zichzelf verheffen tot een interdisciplinair team wanneer er via intercollegiaal overleg en overleg met de patiënt en zijn vertegenwoordigers naar gezamenlijke doelstellingen en een zorgplan toe wordt gewerkt. Het vereist inzicht in de deskundigheid van de andere disciplines en de bereidheid de eigen werkzaamheden ter discussie te laten stellen. 30 MZP - Methodisch denken DEEL 1  COMPETENTIES EN SAMENWERKEN  Effectief samenwerken met professionals, de patiënt en zijn omgeving, mantelzorgers,…  De samenwerking heeft als doel het realiseren van veilige, kwalitatief hoogstaande zorg.  Delen van kennis en verantwoordelijkheden met bereidheid om van elkaar te leren.  Kennis van eigen rol en elkaars competenties en expertise.  Gemeenschappelijke doelen nastreven.  Constructief omgaan met verschillen.  Conflicten oplossen. Aangevuld met: - evidentie uit onderzoek - voorkeuren en wensen van de zorgvrager - persoonlijke expertise - beschikbare middelen in de structuur waar je werkzaam bent 31 MZP - Methodisch denken DEEL 1  FACTOREN DIE HET SAMENWERKEN BEINVLOEDEN 32 MZP - Methodisch denken DEEL 1  6. COMPETENTIEONTWIKKELING EN PROFESSIONELE IDENTITEIT 33 MZP - Methodisch denken DEEL 1  Snelle evolutie en het steeds complexer worden van de maatschappij. ‘Verandering’ is kenmerkend voor het leven van de huidige professional. Eens je afstudeert begint pas het grootste leertraject - Competentieontwikkeling - Persoonlijke ontwikkeling - Professionele ontwikkeling - Levenslang leren 34 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  PROFESSIONELE IDENTITEIT De professionele identiteit beschrijft wie de beroepsbeoefenaar is in een beroepscontext, los van de verwachting van het werkveld. Het is weten wie je bent als professional: - Wat zijn mijn persoonlijke waarden, normen en opvattingen - Hoe verhouden die zich tot de gemeenschappelijke waarden en normen van mijn beroepscontext, dus van de deontologische code van mijn beroep? - Wat is mijn kennisdomein? - Wat de is de expertise waarmee ik niet alleen de patiënt maar ook mijn beroep, beroepsorganisaties en de collega’s kan mee helpen - Hoe passen al deze elementen in wie ik ben, als mens, met mijn verantwoordelijkheden, mijn verbindingen en netwerk, mijn verlangens en drijfveren? - Als de professional zich bewust is van zijn identiteit is de kans op het verlenen van kwaliteitsvolle zorg hoger. - Die identiteit ontstaat en GROEIT vanuit de wisselwerking van de professional en de context waar hij/zij werkt. - De professional die werkt aan zijn identiteit zoekt naar uitdagingen, groeikansen, leeropportuniteiten, enz. 35 MZP - Methodisch denken DEEL 1  De professionele identiteit ontstaat en GROEIT vanuit de wisselwerking van de professional en de context waar hij/zij werkt. PROFESSIONELE IDENTITEIT & KWALITEITSZORG PDCA- kwaliteitcirkel: Plan Do Check Act = methode om op systematische wijze continu aan kwaliteitsverbetering te doen. De cyclus wordt systematisch, continu en volledig doorlopen. Stap 1 = planningsfase Stap 2 = uitvoeringsfase: de realisatie van plan Stap 3 = controlefase: opvolging, evaluatie van de resultaten en het effect op de voorafbepaalde doelstellingen Stap 4 = veranderingsfase: bijsturing of verankering van de werkwijze (= kwaliteitsborging, het minimum kwaliteitsniveau dat een ZV op een zeker moment wil halen) 36 MZP - Methodisch denken DEEL 1 Door die cirkel telkens te doorlopen kan de kwaliteitsheuvel worden beklommen en ontstaat er steeds een toename in kwaliteit. Hier is geen EINDE De wig onder de cirkel of “de borging”, symboliseert de kwaliteitsborging, ofwel het zolang je minimum kwaliteitsniveau dat een zorgverlener op een zeker moment wil halen. professioneel actief bent… Alles is in continue verandering, als je stilstaat, ga je achteruit… Uiteraard is het de bedoeling om steeds verder te “groeien” als zorgverlener en steeds te streven naar een hoger niveau! 37 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  Regelmatige kritische zelfevaluatie is cruciaal voor een efficiënt groeiproces! 38 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  Link tussen het pocesmodel van methodisch handelen en de PDCA cyclus 39 | MZP - Methodisch denken DEEL 1  PROFESSIONELE IDENTITEIT & DUURZAAM PRESTEREN Talent ? Persoonlijkheidskenmerken ? Karakter en doorzettingsvermogen?  Talent is een voorwaarde, doelgericht oefenen vanuit ‘intrinsieke motivatie’ is cruciaal om ‘goed te worden’ OF Talent is belangrijk, maar inspanning telt dubbel.  Het belang van: - inspirerende en ondersteunende omgeving - doelen op korte en vooral op lange termijn Duckworth (2016) ‘Grit-factor’: de kracht van passie (duurzame toewijding) en volharding (doorzettingsvermogen) om te werken aan lange termijndoelen. Aandacht voor zelfeffectiviteit en aanpassingsvermogen. Zelfeffectiviteit: het geloven in eigen kunnen, het vertrouwen in eigen bekwaamheid en correcte zelfinschatting 40 MZP - Methodisch denken DEEL 1  PROFESSIONALISERING = een attitude van levenslang leren om levenslang persoonlijk en professioneel te groeien. = het persoonlijk en professioneel groeiproces doelbewust, actiegericht en planmatig in handen nemen. = kerncompetentie horende bij de rol van ‘scholar’ --> bewuste keuzes maken afgestemd op persoonlijke sterktes en talenten --> verdere ontwikkeling van de professionele identiteit, beroepscompetenties --> doorgroeien als expert Focus van de professional op zichzelf als Focus op zichzelf als zorgverlener individu en zorgverlener binnen een organisatie 41 MZP - Methodisch denken DEEL 1  Het dunning-krugereffect is een psychologisch verschijnsel. Het treedt op bij incompetente mensen die juist door hun incompetentie het vermogen ontberen om in te zien dat hun keuzes en conclusies soms verkeerd zijn, die niet kritisch kunnen denken en hun eigen kunnen in vraag stellen. Vier leerstadia van Maslow Professionaliseren is doorgroeien van onbewust onbekwaam naar de hoogste vorm van uitvoering, de onbewuste bekwaamheid. 42 MZP - Methodisch denken DEEL 1  Professionalisering is hard werken richting onbewust bekwaam: --> continu reflecteren op eigen handelen --> open staan voor supervisie en intervisie --> voor zichzelf een persoonlijk ontwikkelingsplan uitstippelen --> bijscholen en op de hoogte blijven van vernieuwingen: vakliteratuur lezen, vormingen volgen, deelnemen aan congressen,… --> vernieuwingen implementeren --> innoverend omgaan met veranderingen en evoluties Wetgeving Wettelijke verplichting tot ‘levenslang leren’(LLL), ‘permanente vorming’ of ‘continue professionele ontwikkeling’. De gezondheidsbeoefenaar mag enkel gezondheidszorg verstekken waarvoor hij over aantoonbare bekwaamheid en ervaring beschikt. 43 MZP - Methodisch denken DEEL 1  CONCLUSIE: Je kan maar een ‘goede zorgverlener’ worden en werken als een ‘safe practitioner’ als je jezelf en je handelen… … continu evalueert en in vraag stelt … je doelgericht bijschoolt …. deelneemt aan activiteiten van de beroepsvereniging, eerstelijnszones, multidisciplinaire overlegorganen,… 44 | MZP - Methodisch denken DEEL 1