كتاب إدارة المدن - سعيد نيا (PDF)

‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫احمد سعیدنیا‬ ‫جلد یازدهم‬ ‫انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهاي کشور‬ ‫‪۱۳۸۳‬‬  ‫دﻳﺒﺎﭼﻪ‬ ‫اﻣﺮوزه آﻣﻮزش ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻌﻨﻮان ﮔ...

‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫احمد سعیدنیا‬ ‫جلد یازدهم‬ ‫انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهاي کشور‬ ‫‪۱۳۸۳‬‬  ‫دﻳﺒﺎﭼﻪ‬ ‫اﻣﺮوزه آﻣﻮزش ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻌﻨﻮان ﮔﺎﻣﻲ ﻣﻮﺛﺮ در ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺴﺎزي و ﻧﻮﺳﺎزي ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺧﺼﻮﺻﺎ"‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮﻧﺪه و ﭘﻮﻳﺎﺳﺖ‪.‬آﻣﻮزش ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺎراﻳﻲ و اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و ارﺗﻘﺎء‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﺎر ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻛﺴﺐ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲ آﻳﺪ و از ﻗﻠﻤﺮو ﻫﺰﻳﻨﻪ ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ‬ ‫وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺎ در ﻋﺼﺮي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﺗﺤﻮﻻت ﺳﺮﻳﻊ و روزاﻓﺰون در ﺣﻮزه ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي ‪،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬داﺋﻤﺎ" وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد را در ﻫﻢ ﻣﻲ ﻧﻮردﻧﺪ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺟﺪﻳﺪ را ﺑﻪ ﻣﻨﺼﻪ ﻇﻬﻮر ﻣﻲ ﻧﺸﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫آﻣﻮزش ﺟﻮاﺑﮕﻮي اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻮده و ﻧﻴﺎز ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ را ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺪون ﺷﻚ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬ﻫﻢ ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﺮدد و ﻫﻢ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ‬ ‫ﻣﻲآورد‪.‬از اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺑﻪ وﻳﮋه ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻨﺎﺑﻬﻲ از ﺑﻮدﺟﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻣﻮر آﻣﻮزﺷﻲ ﻧﻴﺮوي‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ دﻓﺘﺮ آﻣﻮزش و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻛﺎرﺑﺮدي ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﻬﺮداري ﻫﺎ و دﻫﻴﺎري ﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﻨﺪ ‪ 12‬و ‪ 16‬ﺷﺮح‬ ‫وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎء داﻧﺶ ﺷﻬﺮداري ﻫﺎ و دﻫﻴﺎر ﻳﻬﺎ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ و اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬ﺗﺪوﻳﻦ و اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺘﺐ آﻣﻮزﺷﻲ ﺷﻬﺮداري ﻫﺎ و دﻫﻴﺎري ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻴﺎز آﻣﻮزﺷﻲ اﻳﺸﺎن‬ ‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺗﻌﺪاد ‪ 80‬ﻛﺘﺎب و ﺟﺰوه آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺎﻳﻞ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻢ و ﺻﻨﻌﺖ‬ ‫اﻳﺮان ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪،‬‬ ‫اﻣﻴﺪ اﺳﺖ ﻛﺘﺐ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﮔﺎﻣﻲ ﻣﻮﺛﺮ درﺟﻬﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬﺮه وري ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺷﻬﺮداري ﻫﺎ و دﻫﻴﺎرﻳﻬﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‬ ‫ﻋﻠﻮم ﺷﻬﺮي و روﺳﺘﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬در ﭘﺎﻳﺎن ﻻزم اﺳﺖ از ﺗﻼش ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﻫﻤﻜﺎران دﺳﺖ اﻧﺪر ﻛﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺘﺐ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺧﺼﻮﺻﺎ"‬ ‫ﺟﻨﺎب آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻣﺰﻳﻨﻲ و ﻣﻬﻨﺪس ﺳﻴﺪ ﻋﺎرف ﻣﻮﺳﻮي ﺗﻘﺪﻳﺮ و ﺗﺸﻜﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬ ‫حسین رجب صالحي‬ ‫مدیر کل دفتر آموزش و مطالعات کاربردي‬  ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر ﭼﺎپ ﺳﻮم‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش روز اﻓﺰون ﺷﻬﺮﻫﺎ و واﮔﺬاري وﻇﺎﻳﻒ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي )ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ( ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻧﻮﻳﻦ‪ ،‬ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ و ﺟﺎﻣﻊ‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﻮﻟﻪ را ﻣﻲ ﻃﻠﺒﺪ و ﺑﺪون ﺷﻚ اﻳﻦ ﺣﻮزه وﺳﻴﻊ ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﺎرب دﻳﮕﺮان در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻧﻈﺮي و ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﺗﺪوﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺮﺟﻊ ﻛﺎﻣﻞ ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﺑﺮاي ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ و ﻣﺪﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﻼن ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻫﺪاف اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﻮد ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﭼﺎپ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻛﺘﺎب ﺳﺒﺰ را دو ﭼﻨﺪان ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ ذي رﺑﻂ از ﻣﺠﻠﺪات ﭼﺎپ ﺷﺪه اﻳﻦ ﺳﺮي ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺎزﻣﺎن اﻗﺪام ﺑﻪ ﭼﺎپ دوم‬ ‫و ﺳﻮم آﻧﻬﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺒﻌﻲ ﻏﻨﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﺷﻬﺮﺳﺎزان و ﻣﺪﻳﺮان ﺷﻬﺮي ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داد و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻣﺸﻮق ﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ و دﻫﻴﺎرﻳﻬﺎي ﻛﺸﻮر‬ ‫‪1383‬‬ ‫ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﺎر ﭼﺎپ اول‬ ‫در اﻏﻠﺐ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻛﺘﺎب راﻫﻨﻤﺎي ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﺷﻬﺮداران ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻛﺘﺎب ﺳﺒﺰ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﻃﻮر رﺳﻤﻲ از ﻃﺮف ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي آن ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﻛﺘﺎب اﺻﻮل‬ ‫وﻣﺒﺎﻧﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ آﻣﻮزش ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺪﻳﺮان ﺷﻬﺮي ـ ﺗﻬﻴﻪ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫از وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻛﺘﺎب ﺳﺒﺰ‪ ،‬اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﺷﻬﺮﺳﺎزي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي آن ﻛﺸﻮرﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ ﺟﻨﺒﻪ آﻣﻮزﺷﻲ دارد و در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ آﻧﻬﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﺿﺎﺑﻄﻪ و دﺳﺘﻮر داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻃﻮر‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎي اﻳﺮان ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺟﺰوات و ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻣﻮردي ﻣﺘﻌﺪدي از ﻃﺮف ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺟﻮاﺑﮕﻮي ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺷﻬﺮداران و ﻣﺴﺆوﻻن ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻃﺮح ﻣﺒﺎﺣﺚ و‬ ‫ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺷﻬﺮﺳﺎزي از ﻧﻈﺮ ﻛﺎرﺑﺮدي‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺟﺎﻣﻊ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻚ ﺟﺎ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻣﺒﺎﺣﺚ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺻﻠﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬ ‫رﻳﺰي ﺷﻬﺮي را ﻣﻄﺮح ﺳﺎزد‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫ﺿﺮورت وﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺘﺎﺑﻲ در ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮﺳﺎزي و ﺗﺪوﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎ در اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي آﺷﻜﺎر اﺳﺖ‪.‬ﻫﺪف از ﻧﮕﺎرش اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﻳﻚ‬ ‫دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﻳﺎ ﻛﺘﺎب درﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آن ﻃﺮح دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي‪ ،‬ﻃﺮح رﻳﺰي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‬ ‫ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﺷﻬﺮداران و ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻮاﻟﻲ ﻓﺼﻠﻬﺎ و ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺘﺎب ﺑﮕﻮﻧﻪ اي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻨﻈﻢ و اﺻﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‬ ‫ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﺎم و ﻛﻠﻲ ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺎص و ﻋﻠﻤﻲ ﺷﻬﺮي آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻫﺮ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ داراي اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ؛ زﻳﺮا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻲ از اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺪون ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻨﻈﻢ ﻛﺘﺎب‪ ،‬در‬ ‫ﻣﻮاﻗﻊ ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎﺻﻲ رﺟﻮع ﻛﻨﻨﺪ‪.‬در آن ﺻﻮرت ﻧﻴﺰ ﻫﺮ ﺑﺨﺶ و ﻫﺮ ﻓﺼﻞ ﻛﺘﺎب ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي‬ ‫اﻳﻦ ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺘﺎب ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮداري در ‪ 12‬ﺟﻠﺪ و ﺑﺎ ﻋﻨﺎوﻳﻦ ‪ 1‬ـ ﺷﻬﺮﺳﺎزي ‪ 2‬ـ ﻛﺎرﺑﺮي زﻣﻴﻦ ﺷﻬﺮي‪ 3‬ـ ﺣﻤﻞ‬ ‫و ﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮي‪ 4‬ـ ﻧﻈﺎم ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي و ﻓﻀﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ 5‬ـ ﻃﺮﺣﻬﺎي ﺷﻬﺮي‪ 6‬ـ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎزﻫﺎي ﺷﻬﺮي‪ 7‬ـ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺟﺎﻣﺪ‬ ‫ﺷﻬﺮي‪ 8‬ـ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي‪ 9‬ـ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي‪ 10‬ـ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ورزﺷﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ‪ 11‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي و‬ ‫ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ‪ 12‬ـ ﻃﺮاﺣﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎ و ﻣﺒﻠﻤﺎن ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﭘﺎﻳﺎن از ﻣﺆﻟﻒ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ـ آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس اﺣﻤﺪ ﺳﻌﻴﺪﻧﻴﺎ ـ اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ـ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي ﻛﻪ ﻧﻈﺎرت و آﻣﺎده ﺳﺎزي ﻛﺘﺎب را ﺑﺮﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺎس ﮔﺰاري ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻧﻮذرﭘﻮر‬  ‫ﻣﺪﻳﺮ ﻛﻞ دﻓﺘﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻋﻤﺮاﻧﻲ‬ ‫‪1379‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﻲ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ان ﻣﺸﻜﻼت ﺧﺎص زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ﭼﺎره ﻫﺎي ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان را ﺿﺮوري ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‬ ‫ﺷﻬﺮي‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ ﺷﻬﺮي و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺰاﻳﻨﺪه وﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه اي ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻧﺪه‬ ‫ﺷﻬﺮي دارد‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺪون وﺟﻮد ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ اي ﻛﻪ اﻫﺪاف و اﺑﺰارﻫﺎي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ را‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ را ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺳﺎزد‪ ،‬از ﻫﻢ ﻣﻲ ﭘﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺑﻲ ﻧﻈﻤﻲ ﻣﻲ ﮔﺮاﻳﺪ‪.‬ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ‬ ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ)‪ ،(System‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻫﺪاف و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮي را‬ ‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬از ﻫﻤﻴﻦ رو ﺟﻠﺪ ﻳﺎزدﻫﻢ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺘﺎب ﺳﺒﺰ راﻫﻨﻤﺎي ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ درﺑﺎره ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي و ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﺑﺤﺚ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻧﻜﺎت ﺳﻮدﻣﻨﺪي درﺑﺎره اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد‪.‬‬ ‫در ﻓﺼﻞ اول‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺳﺎزﻧﺪه آن ﺑﺎ از ﻫﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه اش‪،‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﭘﺲ از ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ و ﺷﻬﺮداري و وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮ ﺷﻬﺮي ﺑﻴﺎن ﻣﻲ‬ ‫ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫در ﻓﺼﻞ دوم‪ ،‬ﻧﻴﺰ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي اﻋﻢ از وﻇﺎﻳﻒ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در ﻛﻼن ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﻧﮕﺮش ﻣﺮدم و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﻛﺘﺎب‪ ،‬اﻫﺪاف ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ درﺑﺎره ﻗﺎﻧﻮن ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ‪،‬‬ ‫ﻃﺮﺣﻬﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﺤﺚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي اﻋﻢ از ﻧﻈﺎم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‪ ،‬ﻏﻴﺮﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﺷﻬﺮ و وﻇﺎﻳﻒ آﻧﻬﺎ در ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ ،‬ﻣﻄﺮح‬ ‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬در ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﺳﻄﻮح ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان‪ ،‬ﭼﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﻼن ﻳﻌﻨﻲ ـ وزارت ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﻣﺴﻜﻦ و‬ ‫ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ ،‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﻣﻌﻤﺎري و ﺷﻬﺮﺳﺎزي ـ ﭼﻪ در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ـ اﺳﺘﺎﻧﺪاري ـ و ﭼﻪ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻲ ـ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ‬ ‫و ﺷﻮارﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪاري و ﺷﻮراي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ـ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي از ﻣﻮﺿﻮﻋﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ﺑﺎ زﻳﺮﻋﻨﻮاﻧﻬﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮ و‬ ‫ﻧﻈﺎرت و ﻫﺪاﻳﺖ و رﻫﺒﺮي از ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﺬرد‪.‬‬ ‫از ﻧﻈﺮ داﻧﺶ اداري‪ ،‬ﺷﻬﺮداري ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ " ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ﻣﺘﺸﻜﻞ از اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﻧﻈﺎم ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ و اﺑﺰار‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻴﻞ ﺑﻪ‬ ‫اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارﻧﺪ"؛‬ ‫ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ از ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ)‪(Man‬‬ ‫‪ 2‬ـ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ)‪(Mony‬‬ ‫‪ 3‬ـ اﺑﺰار و ﺗﺠﻬﻴﺰات)‪(Machineries‬‬ ‫ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﺣﻴﺎت ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ و ﺑﻪ آن ﻧﻮﭘﺎﻳﻲ و ﺧﻼﻗﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ‪.‬ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ‬ ‫ﮔﺮدش اﻣﻮر ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺪون وﺟﻮد آن اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻳﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮن در رﮔﻬﺎي ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﺟﺎري اﺳﺖ؛ از اﻳﻦ رو‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﻲ ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺣﻴﺎﺗﻲ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮ ﺳﺎزﻣﺎن را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﺷﻬﺮداري ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﻬﺮداري ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲ آﻳﻨﺪ‪.‬در ﺗﻤﺎﻣﻲ‬ ‫ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺬاري‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﻫﺪاﻳﺖ اﻳﻦ دو ﻋﻨﺼﺮ در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺎﻟﻲ ـ اداري اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬اﻳﻦ‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﺣﺴﺎﺳﻲ در ﺷﻬﺮداري دارد و ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﺷﻬﺮداري ﺗﻮﺟﻪ ﻻزم و دﻗﻴﻖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس در ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ اﺻﻮل اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪي ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ‪ ،‬روﺷﻬﺎي ﻛﺴﺐ درآﻣﺪ‪ ،‬ﻋﻮارض‬ ‫ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺮدم در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ‪ ،‬ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬درآﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑﻮدﺟﻪ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ‪ ،‬ﮔﺰارش‬ ‫ﻣﺎﻟﻲ و دﻳﮕﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺻﻮل اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اداري ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ در ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬روش ﻛﺎر ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا‪ ،‬ﺑﻪ وﻇﺎﻳﻒ‬ ‫اﺻﻠﻲ ﺷﻬﺮدار و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮداري ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ اﻧﻀﺒﺎط اداري‪ ،‬آﻣﻮزش ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ارزﺷﻴﺎﺑﻲ‪،‬اﻧﺘﻘﺎل‪،‬‬ ‫ﺗﺮﻓﻴﻊ رواﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ و آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي اداري ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان‪ ،‬آﺧﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ ﻛﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ﺑﻪ ﺳﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در‬ ‫اﻳﺮان از دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺸﻜﻴﻼت‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺸﻮر و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻬﺮداران ﻣﻲ ﭘﺮدازد‪.‬‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي‬ ‫‪1379‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول‬ ‫ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫درﺑﺎره ﻣﺸﻜﻼت ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ ﻧﻮﺷﺖ؛ اﻣﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮ ﻧﺸﻴﻨﻲ و ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼت ﺧﺎص زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺑﻴﺶ از‬ ‫ﭘﻴﺶ ﺿﺮورت ﺗﻮﺟﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ﭼﺎره ﻫﺎي ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺷﻬﺮﻫﺎ را روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬در ﻣﻴﺎن ﻣﻮﺿﻮﻋﻬﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮي‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ ﺷﻬﺮي و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺰاﻳﻨﺪه و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه اي ﺑﺮ دﻳﮕﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻧﺪه زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮي دارد‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي اﺳﺖ‪.‬ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺪون وﺟﻮد ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ـ ﻛﻪ اﻫﺪاف و اﺑﺰارﻫﺎي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ را ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ‬ ‫ﺳﺎزد‪ ،‬از ﻫﻢ ﻣﻲ ﭘﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺑﻲ ﻧﻈﻤﻲ ﻣﻲ ﮔﺮاﻳﺪ؛ و ﺷﻬﺮ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﺮﻳﻦ و ﻣﺘﻨﻮع ﺗﺮﻳﻦ ﺟﻠﻮه ﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮي را در ﺧﻮد‬ ‫دارد ـ ﺑﺪون وﺟﻮد ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻛﻪ ﺿﻤﻦ اﻧﺠﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﻳﻬﺎي ﻻزم ﺑﺮاي رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ آﻳﻨﺪه ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼت ﻛﻨﻮﻧﻲ آن ﺑﭙﺮدازد‪ ،‬ﺑﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪه و ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺳﺎزﻧﺪه آن ﺑﺎ از ﻫﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه اش ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻫﺸﺮي‪ ،‬اﻫﺪاف‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ و ﺳﻄﻮح آن ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‬ ‫ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان و ﺟﻬﺎن ﻃﺮح ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 1‬ـ ‪ 1‬ـ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﻪ درﺧﺘﻲ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ روﺳﺘﺎﻳﻲ و ﭼﻮن‬ ‫اﻳﻨﻬﺎ دارد‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ اﻳﻦ درﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي اﺳﺖ‪.‬ﭘﻴﺶ از ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪،‬ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ روﺷﻦ ﮔﺮدد‪.‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ دﻗﻴﻖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ‪،‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺻﻠﻲ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬روش دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﻟﻴﻜﻦ ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ " ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﺎ اﻓﺮاد و ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﺑﺮاي‬ ‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺳﺎزﻣﺎن"‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫وﻇﺎﻳﻔﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﺪﻳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت و اﻧﮕﻴﺰش‪.‬اﻳﻦ وﻇﺎﻳﻒ ﺑﺎ ﻫﻢ‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻂ اﻧﺪ و ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎ در ﭼﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﻮﻧﺪ‪ ".‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن و ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺮدن ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻃﺮﻳﻘﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﻫﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ داراي ﻣﻌﻨﺎ و ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ".‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺷﺎم ﮔﺮدآوري ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﻣﺮدم و وﺳﺎﻳﻞ اﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف"‪.‬‬ ‫وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت اﺳﺖ‪.‬در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻈﺎرت ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻧﻈﺎرت در ﺑﺮدارﻧﺪه ﻧﻘﺪ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻛﺎرﻫﺎﺳﺖ‪.‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺮاي اﺻﻼح ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از اﻫﺪاف‬ ‫ﻣﻨﺤﺮف ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬ارﺗﺒﺎط و واﺑﺴﺘﮕﻲ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻧﻔﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﻚ ﻳﺎ ﺗﻌﺪادي از آﻧﻬﺎ اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ارﺗﺒﺎط وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ و ﺷﻜﺴﺖ ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ در دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻫﺪاف و اﻧﺠﺎم وﻇﺎﻳﻔﺶ‪ ،‬ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﺸﻬﺎ‬ ‫را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪.‬اﮔﺮ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ در رأس آن ﻋﻨﺼﺮي ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي آﻳﻨﺪه‬ ‫و اداره اﻣﻮر ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮ ﻧﺎﻣﻴﺪ‪.‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺴﻴﺎري در ﺷﻬﺮﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻞ‬ ‫آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬اﻟﺰاﻣﻲ ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﮔﺴﺘﺮش آﻳﻨﺪه ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ)آب‪،‬‬ ‫ﺑﺮق‪ ،‬ﻧﻈﺎﻓﺖ و ‪ ،(...‬اﺣﺪاث ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎ ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ـ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ورزﺷﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﻛﻮﭼﻪ ﻫﺎ و ‪...‬آﻧﭽﻪ‬ ‫وﻇﻴﻔﻪ ﻫﺮ ﻣﺪﻳﺮي ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪.‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﻳﻬﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم‬ ‫دﻫﺪ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﻬﺮي را ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻧﻈﺎرت ﻛﻨﺪ و ﺣﺘﻲ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺑﻬﻴﻨﻪ اﻣﻮر‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰش ﻻزم را در‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي و ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫در ﻛﻨﺎر ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮداري و ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري اوﻗﺎت ﺑﻪ ﺟﺎي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺣﻜﻮﻣﺖ‬ ‫ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪه و ﺑﻪ آن ﺷﻬﺮداري ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﻬﺮداري از ﻛﺸﻮري ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺸﻮر دﻳﮕﺮ ﺗﻔﺎوت دارد و ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﻮد ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻳﺎ ﺗﻠﻘﻲ ﺧﺎﺻﻲ از‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي دارد‪.‬‬ ‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ارﺗﺒﺎط ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ در واﻗﻊ ﻧﻮﻋﻲ‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ‪ 1‬ـ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻳﺎ اﺳﺎﺳﻲ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر در ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺧﺎك آن اﻳﺠﺎد ﻣﻲ‬ ‫ﮔﺮدد ﺗﺎ در ﻣﺤﺪوده اي ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺤﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮاي ﺳﺎﻛﻨﺎن آن ﻣﺤﺪوده ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪".‬‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ داري ﻣﺤﺪوده ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن و اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺤﻠﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ داراي ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺣﻘﻮﻗﻲ‪،‬اﺧﺘﻴﺎر وﺿﻊ ﻣﺎﻟﻴﺎت و ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺻﻔﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ آﻧﻬﺎ‬ ‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ اﻗﺘﺪار ﻋﺎﻟﻴﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ"‪.‬‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺘﻲ دوﮔﺎﻧﻪ دارﻧﺪ؛ از ﻳﻚ ﺳﻮ ﺑﺎﻳﺪ اﻣﻮر ﻣﺤﻠﻲ را ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﻲ از ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ و‬ ‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰي‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎ و ﺧﻄﻮط ﻣﺸﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ آن ﺣﻜﻮﻣﺖ را در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻲ اﺟﺮا‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ داراي ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن آن را ﻣﺮدم‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﺣﺪود‪ ،‬اﻫﺪاف و اﺧﺘﻴﺎرات‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ در ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺟﺎي ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ اﻧﺪ و ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻲ ﺑﺨﺸﻨﺪ‪.‬از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﻛﻪ در‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬اﻳﻦ ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎ‪ ،‬داراي ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﻮده‪ ،‬در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻲ ﻧﻴﺰ اﺧﺘﻴﺎرات زﻳﺎدي‬ ‫دارﻧﺪ‪.‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮي‪ ،‬در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬زﻳﺮا ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﺤﻘﻖ اﻫﺪاف ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي اﺳﺖ و‬ ‫در ﻛﻨﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺧﻮد‪ ،‬از اﺳﺘﻘﻼل و اﺧﺘﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺑﺮﺧﻲ وﻇﺎﻳﻒ ﺧﺎص اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﺸﺎن از ﻣﺤﺪوده ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ‬ ‫وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﻓﺮاﺗﺮ ﻧﻤﻲ رود‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ ﺑﺮﺧﻲ از ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰي اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎﻣﻘﺎﺻﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰي را در اﺟﺮاي ﻛﺎرﻫﺎ‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻞ ﺑﺨﺸﻨﺪ‪.‬اﻳﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﻴﻦ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰي و واﺣﺪﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ و در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮارد در‬ ‫ﻣﺤﺪوده ﻣﺤﻞ ﺧﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ دﻳﮕﺮ ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲ آورﻧﺪ‪.‬اﻳﻦ واﺣﺪﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬واﺳﻂ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻃﺒﻖ‬ ‫وﻇﻴﻔﻪ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺤﻠﻲ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰي اﻧﺠﺎم داده و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ را در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻲ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ آﻧﻬﺎ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در اﻳﺮان‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاري ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﻳﻦ ﻧﻮع واﺣﺪﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ واﺳﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬وﻇﻴﻔﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﺮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و‬ ‫ﻫﺪاﻳﺖ اﻣﻮر ﺷﻬﺮي در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺷﻬﺮداري اﺳﺖ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎ و اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎي ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻫﻤﺎن ﺷﻬﺮداري اﺳﺖ‪.‬اﮔﺮ ﺷﻬﺮداري ﻣﺴﺎوي ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‬ ‫ﺷﻬﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ ‪ 1‬ـ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻬﺮداري‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻔﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮداري ﺷﺪه ﺑﻪ ﻗﺪري زﻳﺎدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﺟﺎﻣﻊ اﺳﺘﺨﺮاج ﻛﺮد‪.‬ﺑﺮاي‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮداري ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي ﺑﺮ ﭼﺎرﭼﻮب ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺷﻬﺮداري در آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻮد‪ ).‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬در ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﺎﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‪ ،‬ﻧﻘﺶ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ و اﺧﺘﻴﺎرات و ﻗﺪرت ﻣﺤﻠﻲ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﻣﻬﻢ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻬﺮداري‬ ‫اﺳﺖ(‬ ‫ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮداري اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺮور ﺗﻌﺎرﻳﻔﻲ ﭼﻨﺪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻻزم اﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ "ﺷﻬﺮداري ﻳﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ واﺣﺪي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺮدم در ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺧﺎك ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اداره‬ ‫اﻣﻮر ﻣﺤﻞ و اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺮدم آن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬ﺷﻬﺮداري ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ‬ ‫ﻣﻲ دﻫﺪ و از ﻟﺤﺎظ ﺣﻘﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﻲ در اﺳﺘﺎن ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ"‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ " ﺷﻬﺮداري ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﺣﻘﻮﻗﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻠﻲ و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻛﻪ در ﻣﺤﺪوده ﺷﻬﺮ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ‪ ،‬رﻓﺎﻫﻲ و ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ‬ ‫ﻣﺮدم ﺷﻬﺮ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺤﻠﻲ دارد ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻣﻨﻈﻮر آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻮر ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺣﻞ و ﻓﺼﻞ ﺷﻮد"‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ " ﺷﻬﺮداري ﺑﻪ واﺣﺪي اﻃﻼق ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ داراي ﺧﺼﺎﻳﺺ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اداره اﻣﻮر ﻣﺤﻞ و‬ ‫اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد"‪.‬‬ ‫‪ 4‬ـ " ﺷﻬﺮداري ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻜﻨﻪ ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﻘﻮق ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮد و اﺧﺘﻴﺎري ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻋﻄﺎ ﻧﻤﻮده‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﺠﺎد و اداره ﻛﺮدن ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬وﺿﻊ و اﺟﺮاي ﻧﻈﺎﻣﺎت ﺷﻬﺮي و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻬﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻪ‬ ‫وﺟﻮد ﻣﻲ آورﻧﺪ و ﺑﻪ آن اﺧﺘﻴﺎر و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه آن واﮔﺬار ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﻠﻮﺑﻲ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﻜﻨﻪ ﺷﻬﺮ و اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮزﻳﻊ و ﺳﺮﺷﻜﻦ ﻧﻤﻮده‪ ،‬از آﻧﻬﺎ وﺻﻮل ﻛﻨﺪ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از‬ ‫آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﻨﺪ ﺧﻮدداري و ﻳﺎ ﻧﻈﺎﻣﺎت ﺷﻬﺮي را رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻮه ﻗﻬﺮﻳﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺮدم ﺷﻬﺮ ﺑﻪ آن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را وادار ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻬﻢ ﺧﻮد و رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻈﺎﻣﺎت و ﻣﻘﺮرات ﺷﻬﺮي‬ ‫ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ"‪.‬‬ ‫‪ 5‬ـ " ﺷﻬﺮداري )ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺎده ‪ 5‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر( ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﻛﻪ داراي اﺳﺘﻘﻼل و‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﻮده و ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﺷﻮراي ﺷﻬﺮ ﻛﻪ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮدم اﺳﺖ و ﻧﻈﺎرت دوﻟﺖ از ﻃﺮﻳﻖ وزارت ﻛﺸﻮر ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم‬ ‫وﻇﺎﻳﻔﻲ ﻛﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﺷﻬﺮداري آﻣﺪه‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪه اﺳﺖ"‪.‬‬ ‫‪ 6‬ـ " ﻧﺎﺣﻴﻪ اي ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺮزﻫﺎي اداري ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬وﻳﮋﮔﻲ ﻣﺴﻠﻂ ﺷﻬﺮي دارد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮي‬ ‫دارد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از ﻣﺄﻣﻮران ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﻣﺤﻠﻲ اداره ﻣﻲ ﺷﻮد و در ﻣﺤﺪوده ﻳﻚ واﺣﺪ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪاري ﻗﺮار دارد"‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻳﻜﻪ ذﻛﺮ آن ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬از ﺷﻬﺮداري ﺗﻌﺎرﻳﻒ زﻳﺎدي ﺷﺪه و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮي‬ ‫ﻫﻢ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد‪.‬اﻣﺎ ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺸﺘﺮك اﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ﺷﻬﺮي ﺑﻮدن‬ ‫ﺷﻬﺮداري ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارد‪.‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻼﻛﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس آن ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺎم ﺷﻬﺮ داد‪،‬‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت اﻧﺪ‪.‬داﺷﺘﻦ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﺪ ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎي ﺷﻬﺮي‪ ،‬رواﺑﻂ ﺷﻬﺮي و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﻬﺎ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﺑﻮدن‬ ‫ﺷﻬﺮداري ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮان آن را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه اﻧﺪ و اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي و اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮﺷﺎن‬ ‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺳﭙﺮده اﻧﺪ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﻓﻘﻂ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ آن را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ اﺳﺘﻘﻼل‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن ﻛﻪ ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ اﺳﺖ و ﻣﺴﺆوﻻن آن ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم وﻇﺎﻳﻔﺶ در ﺣﻴﻄﻪ‬ ‫ي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺧﻮد ‪ ،‬داراي اﺳﺘﻘﻼل اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 4‬ـ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﻮدن‬ ‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻳﻜﺎﻳﻚ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اداره ي اﻣﻮر ﺷﻬﺮ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ‪ ،‬از ﻣﻴﺎن ﺧﻮد ‪ ،‬اﻓﺮادي را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪﻳﺮ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮان‬ ‫ﺷﻬﺮ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ و ﺣﻖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ادره اﻣﻮر ﺷﻬﺮي ﺧﻮد را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ واﮔﺬار ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪ 5‬ـ رﺳﻤﻴﺖ داﺷﺘﻦ‬ ‫ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و دﻳﮕﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه و ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺣﻘﻮﻗﻲ دارد‪.‬‬ ‫‪ 6‬ـ اداره اﻣﻮر ﻣﺤﻞ و اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺷﻬﺮداري وﻇﺎﻳﻔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﻴﻂ و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﻬﺎ را ﻛﻪ از ﻋﻬﺪه‬ ‫ﺗﻚ ﺗﻚ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺧﺎرج اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺎل ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي)ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ آن را ﻣﺴﺎوي ﺑﺎ ﺷﻬﺮداري ﻣﻲ ﮔﻴﺮد(‪ ،‬ﻋﺒﺎرت‬ ‫اﺳﺖ از اداره ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮآورده ﻛﺮدن ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ‪ ،‬از ﻃﺮف آﻧﺎن و‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻣﻲ ﮔﺮدد و در ﻣﺤﺪوده ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد اﺳﺘﻘﻼل ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ دارد‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﻬﺮداري وﻇﺎﻳﻒ ﻣﻬﻤﻲ در ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ ،‬ﺣﻔﻆ اﻳﻤﻨﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻮادث و آﺗﺶ ﺳﻮزﻳﻬﺎ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺣﻤﻞ و‬ ‫ﻧﻘﻞ درون ﺷﻬﺮي و ده ﻫﺎ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ دارد‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ و ﻧﮕﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺷﻬﺮداري را ـ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ‬ ‫و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ اش ﺣﻔﻆ ﻧﻈﺎﻓﺖ و ﭘﺎﻛﻴﺰﮔﻲ ﺷﻬﺮي اﺳﺖ ـ ﻣﻲ داﻧﺪ‪.‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه در ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي رﺳﻤﻲ‬ ‫آﻣﻮزﺷﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه و ﺧﻮد ﺳﺒﺐ ﺷﻴﻮع ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻈﺮي ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻛﺘﺎب ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺎل ﺳﻮم دوره راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ‪ ،‬در ﺑﺤﺚ از ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻣﺘﻌﺪدي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻓﺮاد‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ " ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎز آﻣﻮزش‪ ،‬ﺑﺎﻧﻚ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و‬ ‫ﺷﻬﺮداري ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﺎﻛﻴﺰﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ" اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻞ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﺮﺷﻲ‪ ،‬ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﺎدرﺳﺖ آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻼف وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه‬ ‫ﺑﺮاي ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان)ﺷﻬﺮداري(‪ ،‬داراي اﺧﺘﻴﺎر و اﺳﺘﻘﻼل ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺴﺖ و ﺣﻴﻄﻪ وﻇﺎﻳﻒ و ﻋﻤﻠﻜﺮد‬ ‫آن ﻣﺤﺪود اﺳﺖ‪.‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ در "اﻏﻠﺐ ﺷﻬﺮﻫﺎي دﻧﻴﺎ‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ از وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ در اﻳﺮان‬ ‫اﺳﺖ‪.‬در ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ‪ ،‬اﻣﻮر ﻓﺮاﻏﺖ و رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺷﻬﺮداري‬ ‫اﺳﺖ و در ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺣﺘﻲ وﻇﺎﻳﻒ ﺗﻮﻟﻴﺪي و اﻗﺘﺼﺎدي ﻧﻴﺰ ﺑﺮﻋﻬﺪه واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮداري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ"‪.‬‬ ‫ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ژاﭘﻦ‪ ،‬ﺳﻮﺋﺪ‪ ،‬آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬در ﺑﺴﻴﺎري از اﻣﻮر‪ ،‬ﻗﺪرت و اﺧﺘﻴﺎري ﻓﺮاوان دارﻧﺪ‪.‬اﻣﺎ در اﻳﺮان‪ ،‬ﺷﻬﺮداري‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺸﺨﺺ اﺧﺘﻴﺎر دارد زﻳﺮا ﻫﺮ ﻳﻚ از وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﺳﻴﺲ ادارات ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد را‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻛﺎري ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﻬﺮداري ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ وﺟﻮد‬ ‫آورده ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ روﺷﻦ آن‪ ،‬ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻴﺎن ادارات ﺷﻬﺮ و ﺷﻬﺮداري اﺳﺖ از اﻳﻦ رو‪ ،‬در ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻳﺮان‪،‬‬ ‫ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ در اداره ﺷﻬﺮ اﺛﺮﮔﺬار ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬ﻧﻴﺮوي‬ ‫اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪاري‪ ،‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي آب‪ ،‬ﺑﺮق‪ ،‬ﮔﺎز و ﻣﺨﺎﺑﺮات و ده ﻫﺎ ﺳﺎزﻣﺎن و ﻧﻬﺎد دﻳﮕﺮ اﻏﻠﺐ ﺑﺪون‬ ‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ دﺧﺎﻟﺖ در اﻣﻮر ﺷﻬﺮي ﭘﺮداﺧﺘﻪ و در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي اﻣﺮوز اﻳﺮان اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫(‪ 4 System‬ـ‪ 1‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻈﺎم)‬ ‫ﺑﺮاي درك ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻣﻲ ﺗﻮان آن را ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻈﺎم ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻛﺮد‪ ".‬ﻧﻈﺎم ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از اﺟﺰا و ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ واﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ و رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺧﺎﺻﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ"‪.‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﮕﻲ ﺑﺮاي ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪن ﻛﺎري‪ ،‬ﻳﺎ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻲ ﺧﺎص اﺳﺖ‪.‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻧﻴﺰ از ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﻲ ﭼﻮن‬ ‫ﻣﻌﺎوﻧﺘﻬﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﻳﺎ اداره ﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﻗﺎﻟﺐ ﺳﺎﺧﺘﺎري واﺣﺪ‪ ،‬رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ دارﻧﺪ‪.‬اﻳﻦ‬ ‫ارﺗﺒﺎط ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺿﻌﻴﻒ ﻳﺎ ﻗﻮي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻧﻈﺎم دﻳﮕﺮي ورودي و ﺧﺮوﺟﻴﻬﺎﻳﻲ دارد ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺳﺎده آن در ﺷﻜﻞ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‪:‬‬ ‫ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي از ﻧﻈﺮ رده ﺑﻨﺪي ﻧﻈﺎﻣﻬﺎ‪ ،‬در رده ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ ،‬زﻳﺮاﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي‬ ‫اﻓﺮاد ﺑﻮده‪ ،‬داراي ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺎر دﻗﻴﻖ اﺳﺖ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻬﻢ اﻳﻦ ﻧﻈﺎم‪ ،‬اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ و درﺟﻪ اﺳﺘﻘﻼل اﻳﻦ ﻧﻈﺎم ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي ﺑﻪ وﺿﻊ ﻣﺎﻟﻲ آن ﺑﺴﺘﮕﻲ‬ ‫دارد‪.‬از اﻳﻦ رو در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ":‬ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﻢ داراي ﻗﺪرت‬ ‫و اﺧﺘﻴﺎر زﻳﺎدي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻮﺛﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪...‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ و ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﭼﺎره ﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ درآﻣﺪ اﺳﺖ"‪.‬اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻗﻠﺐ‪،‬‬ ‫ﺧﻮن را ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲ اﻧﺪازد‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻫﺮ ﻳﻚ در ﻛﺎر ﺧﻮد اﺳﺘﻘﻼﻟﻲ ﻧﺴﺒﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﻫﺪاف ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬اﻧﺠﺎم اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﻢ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﺪﻳﺮ ﻧﻈﺎم ﻳﺎ ﺷﻬﺮدار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 5‬ـ ‪ 1‬ـ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮ ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺷﻬﺮدار ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮ ﺷﻬﺮ در اداره ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻪ ﺟﻨﺒﻪ را در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺷﻬﺮداري ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﺻﺪور دﺳﺘﻮرﻫﺎي ﻻزوم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم‬ ‫آﻧﻬﺎ‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻛﺮدن وﻇﺎﻳﻒ و ﻛﺎر ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮداري ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ از ﺗﺪاﺧﻞ وﻇﺎﻳﻒ و اﻳﺠﺎد ﻣﻮاﻧﻊ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ ﻧﻈﺎرت در اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد اﻋﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﻬﺮداري اﻟﮕﻮﻳﻲ را ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺷﺪه‪ ،‬اﺟﺮا ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻛﺎر دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲ رود‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﺳﻪ وﻇﻴﻔﻪ‪ ،‬ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﻛﺎر ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮداري را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ و ﺷﻬﺮدار ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم اﻳﻦ وﻇﺎﻳﻒ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از ﻳﺎري و ﻫﻤﻜﺎري ﻫﻤﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺷﻬﺮداري ﻣﻴﺴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 6‬ـ ‪ 1‬ـ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫آﻧﭽﻪ اﻣﺮوزه در ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر دارد‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﻧﻈﺎم در اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮي ( دروﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪)Flexibility‬‬ ‫در ﺑﺤﺜﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﻧﻈﺎﻣﻬﺎ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﺮﺣﺴﺐ رواﺑﻄﺸﺎن ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪ ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ و ﺑﺎز ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﺑﺎز‪،‬‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ "ﻣﺒﺎدﻻت زﻳﺎدي ﺑﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ در اﻃﺮاف آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﻨﺪ" و در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪،‬‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﺑﺴﺘﻪ‪ "،‬ﻧﻈﺎﻣﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺧﻮد ﻓﺮو رﻓﺘﻪ اﻧﺪ"‪.‬اﻟﺒﺘﻪ در واﻗﻌﻴﺖ ﻫﻴﭻ ﻧﻈﺎم ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺴﺘﻪ اي وﺟﻮد ﻧﺪارد و‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﺑﺎز‪ "،‬ﻧﻈﺎﻣﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻬﺘﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻣﺤﻴﻂ دور و‬ ‫ﺑﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺳﺎزﮔﺎر ﺳﺎزﻧﺪ"‪.‬‬ ‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻨﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر و ﻣﺤﻴﻂ ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ و ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در آن ﻗﺮار دارد‪،‬‬ ‫اﻳﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روش ﺑﺎز ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺧﺸﻚ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف را از ﺧﻮد دور ﺳﺎزد؛ زﻳﺮا اﻳﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ اﻃﺮاﻓﺶ ﺳﺎزﮔﺎر ﻛﻨﺪ و ﺿﻤﻦ ﺣﻔﻆ ﻛﻠﻴﺖ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺒﺎدل ﭘﻮﻳﺎ ﺑﺎ آن ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬ ‫ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي از ﻓﺮﺻﺘﻬﺎي زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺳﺎزﮔﺎري آن را ﺑﺮاي‬ ‫ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻬﺘﺮ در زﻣﺎن ﻣﻄﻠﻮب ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورد‪.‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺗﻨﻮع داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﻋﻬﺪه ﺳﺎزﮔﺎري ﺧﻮد ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮآﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ 7‬ـ‪ 1‬ـ ﺿﺮورت ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫در ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن از ﻧﻈﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬در ﺗﻌﺮﻳﻒ اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه‪":‬ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺣﻴﻄﻪ ﻧﻮع ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺳﺖ‪...‬رواﺑﻂ ﻳﺎ ارﺗﺒﺎط‪،‬‬ ‫زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ذاﺗﻲ و دروﻧﻲ رواﺑﻂ ﺧﻮد اﻫﻤﻴﺖ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻓﺮدي ﺑﺮاي‬ ‫ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻴﭻ ﻛﻮﺷﺸﻲ درﻳﻎ ﻧﻮرزد‪.‬ﺑﺮﺧﻼف ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺧﺸﻚ و رﺳﻤﻲ ﻛﻪ در آن‪ ،‬ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ‬ ‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻨﺎﻓﻊ‪ ،‬ﻋﻼﻗﻤﻨﺪي ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ و ﺑﺮﺗﺮ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎﻳﻞ اﻧﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻔﻊ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ اراﺋﻪ دﻫﻨﺪ‪.‬در اﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﺮاي ذات و ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻫﺪف ﺳﺎزﻣﺎن وﺟﻮد‬ ‫دارد‪...‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻋﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻼﻗﻤﻨﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﺧﺎرج از‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺜﻤﺮ ﺛﻤﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ"‪.‬‬ ‫ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻼش ﻛﻨﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ارﺗﻘﺎء دﻫﺪ‪.‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت اﻳﻦ ﻧﻈﺎم ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺎه واﻗﻌﻲ ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ‪.‬راﻫﻬﺎي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف ﺑﺮاي ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫ـ "اﻃﻼﻋﺎت‪ :‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻬﺘﺮ اﻃﻼﻋﺎت در ﺟﻬﺖ اﺧﺬ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻛﺎﻫﺶ از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪﮔﻲ ﺧﺪﻣﺎت‪.‬‬ ‫ـ ﻣﺸﺎرﻛﺖ‪ :‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎﻫﺪه از اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻮق و ﻓﺮاﻫﻢ آوردن اﻣﻜﺎﻧﺎت اﺑﺘﻜﺎرﺑﺮاي ﭘﺮﺳﻨﻞ‪.‬‬ ‫ـ ﺑﺮﻗﺮاري آزادﻳﻬﺎي ﻛﺎﻓﻲ در ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي‪ :‬در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ در ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻬﺎي وﻳﮋه و‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن"‪.‬‬ ‫از ﻣﻴﺎن اﻳﻦ راﻫﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ از ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ در روﻧﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻳﻬﺎ ﻣﻲ ﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮدآوري و ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺠﻬﺰ ﺷﻮد‪.‬آﻣﺎرﮔﻴﺮﻳﻬﺎي ﮔﺴﺘﺮده و دﻗﻴﻖ‪،‬‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮﻳﻬﺎي ﻻزم وﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻴﺪاﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ ،‬و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺎﻧﻚ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت راﻳﺎﻧﻪ اي از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﺑﺨﺸﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺎره اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‬ ‫وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫‪ 1‬ـ‪ 2‬ـ ﺗﻨﻮع وﻇﺎﻳﻒ‬ ‫ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻓﻌﺎل ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮي وﻇﺎﻳﻔﻲ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮآورده ﻛﺮدن ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺟﻮاﻣﻊ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ وﻇﻴﻔﻪ دﺳﺘﮕﺎه آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬آﻣﻮزش و اﻧﺘﻘﺎل ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎ و ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬دﻓﺎع از ﻣﺮزﻫﺎ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﺎوز و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻧﻴﺰ وﻇﺎﻳﻔﻲ ﺧﺎص ﺧﻮد دارد‪.‬‬ ‫از زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﭘﺎ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻬﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻈﺎرت ﻣﺤﻴﻂ و ﺗﺄﻣﻴﻦ آب و روﺷﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﺮﻋﻬﺪه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬اﻳﻦ وﻇﺎﻳﻒ ﭘﺎﻳﻪ اوﻟﻴﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬در آن زﻣﺎن ﻫﺪف از ﺑﻨﻴﺎن‬ ‫ﺷﻬﺮداري‪ ،‬اﻧﺠﺎم وﻇﺎﻳﻒ ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻼش در راه اﻳﻤﻨﻲ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻧﻮاﻧﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﭘﺮورﮔﺎﻫﻬﺎ‬ ‫ﺑﻮد‪.‬در دوران ﻣﻌﺎﺻﺮ وﻇﺎﻳﻔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﺮق و ﮔﺎز‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ و ﻫﻨﺮي و‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ وﻇﺎﻳﻒ اﻓﺰوده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﻟﻜﻦ اﻛﻨﻮن وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫" ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﻛﻪ روزﮔﺎري ﺑﺮاي ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺷﻬﺮ و ﺗﻬﻴﻪ ارازق و ﻛﻢ ﻳﺎ ﺑﻴﺶ ﻣﻮاردي از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻛﻨﻮن‬ ‫ﻋﺮﺻﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻳﺸﺎن ﭼﻨﺪان وﺳﻴﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮي و رﻓﺎه ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬  ‫در اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬اﻟﺒﺘﻪ وﺳﻌﺖ ﻋﺮﺻﻪ وﻇﺎﻳﻒ و ﻣﺴﺆوﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻧﺪه اﻳﻦ وﻇﺎﻳﻒ‬ ‫و ﻣﺴﺆوﻟﻴﺘﻬﺎ‪ ،‬از ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﺷﻬﺮ دﻳﮕﺮ و از ﻛﺸﻮري ﺑﻪ ﻛﺸﻮر دﻳﮕﺮ ﺗﻔﺎوت ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي آﮔﺎﻫﻲ از ﺗﻨﻮع وﻇﺎﻳﻔﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ ﻗﺮار دارد‪ ،‬در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬وﻇﺎﻳﻒ ‪ 12‬ﺷﻬﺮداري ﻣﻬﻢ‬ ‫ﺟﻬﺎن آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ :1‬وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎي ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺟﻬﺎن‬ ‫زﻣﻴﻨﻪ وﻇﺎﻳﻒ‬ ‫ﻛﺸﻮر‬ ‫ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺮق‪ ،‬آب ﺳﺮد‪ ،‬آب ﮔﺮم‪ ،‬آﻧﺘﻦ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‪ ،‬آﻧﺘﻦ رادﻳﻮ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ)اﺗﻮﺑﻮس‪ ،‬ﺗﺮاﻣﻮا‪،‬‬ ‫ﻫﻠﻨﺪ‬ ‫آﻣﺴﺘﺮدام‬ ‫ﺗﺮﻧﻬﺎي ﺳﺮﻳﻊ اﻟﺴﻴﺮ(‪ ،‬ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺷﻬﺮ‪ ،‬اﻧﺠﺎم اﻣﻮر اﻗﺘﺼﺎدي)ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﻛﺎرﻫﺎي وزارت اﻗﺘﺼﺎد( و‬ ‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﺎم اﻟﻤﻨﻔﻌﻪ‪ ،‬ﭘﻠﻴﺲ)ﻋﻤﻮﻣﻲ و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ(‪ ،‬اﻣﻮر ﻧﻈﺎم وﻇﻴﻔﻪ‪ ،‬ﺛﺒﺖ ﻣﻮاﻟﻴﺪ و ازدواج و ﻣﺮگ و‬ ‫ﻣﻴﺮ‪ ،‬اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺎر و اﺷﺘﻐﺎل‪ ،‬اﻣﻮر ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان‪ ،‬ورزش و ﺗﻔﺮﻳﺠﺎت ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬اﻣﻮر‬ ‫ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ)ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ(‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت اﻧﺠﻤﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﺑﻮدﺟﻪ‪ ،‬ﺑﺎزدﻳﺪ ﻓﻨﻲ از‬ ‫اﺗﻮﻣﺒﻴﻠﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺎوره و اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﺟﻤﻊ آوري وﻟﮕﺮدﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎزي و ﺻﺪور ﮔﻮاﻫﻲ ﻧﺎﻣﻪ راﻧﻨﺪﮔﻲ‬ ‫و ﭘﺎﺳﭙﻮرت‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎه‪ ،‬داراﻟﺘﺄدﻳﺐ‪ ،‬ﮔﻮرﺳﺘﺎن‪ ،‬رﺳﺘﻮران و ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان‪ ،‬ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ از‬ ‫ﺧﺎرﺟﻴﻬﺎ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت‪ ،‬ﺻﺪور ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬آﺗﺶ ﻧﺸﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﻪ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎت و ﻛﻤﻜﻬﺎي ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻗﺮاردادﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺷﻬﺮ‪ ،‬اﻣﻮر ﺑﻨﺎدر داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزي و‬ ‫ﻣﺴﻜﻦ‪ ،‬آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﻲ‪ ،‬اﻣﻮر ﺟﻮاﻧﺎن و ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬ﻫﻨﺮ و ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬آرﺷﻴﻮ‬ ‫ﻧﻮار و ﻓﻴﻠﻢ‪ ،‬آرﺷﻴﻮ ﺷﻬﺮ و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ و ﻣﻮزه ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺌﺎﺗﺮ و ﻛﻨﺴﺮت‪ ،‬ﺑﺎغ وﺣﺶ‪ ،‬آﻣﺎر‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬ارﻛﺴﺘﺮ ﺳﻤﻔﻮﻧﻴﻚ‪ ،‬اﻣﻮر ﻓﺴﺘﻴﻮاﻟﻬﺎ‪.‬‬ ‫ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ‪ ،‬واﺣﺪ اﻣﻮر ﻣﺪارس‪ ،‬واﺣﺪ اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬واﺣﺪ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ‪،‬‬ ‫ﺳﻮﺋﺪ‬ ‫اﺳﺘﻜﻬﻠﻢ‬ ‫اﻣﻮر ﭘﺮﺳﻨﻠﻲ‪ ،‬اﻣﻼك و اﺑﻨﻴﻪ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺑﺮ و ﺗﺮاﻓﻴﻚ‪ ،‬اﻣﻮر ﺻﻨﺎﻳﻊ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﺗﺮاﻓﻴﻚ اﺳﺘﻜﻬﻠﻢ)ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺗﻮﺑﻮﺳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺴﺘﺮده و ﻣﺪرن ﻣﺘﺮوي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ راه آﻫﻦ ﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮي و‬ ‫ﻧﻮاﺣﻲ اﻃﺮاف(‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺪارس‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻣﻮر ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻣﻮر آرﺷﻴﻮﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻣﻮر‬ ‫ﺧﺎرﺟﻴﻬﺎ‪،‬ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎﻫﻬﺎ و ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ دﻓﺎع ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻳﺘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﮔﻮرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬آﺗﺶ‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻲ و دﻓﺎع‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺴﻜﻦ‪.‬‬ ‫آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺗﺮاﻓﻴﻚ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬اﻣﻮر ﻣﺴﻜﻦ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت و‬ ‫آﻟﻤﺎن‬ ‫ﺑﺮﻟﻦ‬ ‫ﻣﺴﺆوﻟﻴﺖ ﺑﺮ ﺳﺎﻳﺮ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪ و آﺑﺎداﻧﻲ ﺷﻬﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫دارﻧﺪ‪.‬اﻣﻮر ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻣﺪارس و ﺗﺴﻬﻴﻼت ورزﺷﻲ‪ ،‬ﺗﺨﺮﻳﺐ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي آب‪،‬‬ ‫ﻓﺎﺿﻼب‪ ،‬ﮔﻮرﺳﺘﺎن‪ ،‬زﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎت درﻣﺎﻧﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪.‬‬ ‫ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺮق‪ ،‬آب‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﺪﻫﺎي ﻛﻮدك‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫ﭼﻚ‬ ‫ﭘﺮاگ‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﺎت ورزﺷﻲ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮوﺷﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﺮﻛﺰي‪.‬‬ ‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ورزش‪ ،‬ﺳﺮﺷﻤﺎري‪ ،‬ﻣﻬﺪﻛﻮدك‪ ،‬زﻳﺒﺎﺳﺎزي ﻛﻮﭼﻪ ﻫﺎ و ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﻣﺤﻞ‪.‬‬ ‫ﭼﻴﻦ‬ ‫ﭘﻜﻦ‬ ‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي‪ ،‬اﻣﻮر ﻓﺮاﻏﺖ‪ ،‬ﭘﺎرك و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزي‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺿﻮاﺑﻂ‬ ‫ﻛﺎﻧﺎدا‬ ‫ﺗﻮرﻧﺘﻮ‬ ‫ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻋﻤﺮان‪ ،‬آﺗﺶ ﻧﺸﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻔﺮﻳﺤﺎت ﺳﺎﻟﻢ‪.‬‬ ‫رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬آﻣﻮزش ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬اﻣﻮر‬ ‫ژاﭘﻦ‬ ‫ﺗﻮﻛﻴﻮ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻮﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان‪ ،‬ﻛﺎر و اﻣﻮر اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺑﻨﺪر و اﺳﻜﻠﻪ‪.‬‬ ‫ﺷﻬﺮدار‪ ،‬اﺧﺘﻴﺎراﺗﻲ وﺳﻴﻊ در ﺷﻬﺮ دارد و ﻛﻠﻴﻪ اﻣﻮر ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺷﻬﺮدار اداره ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻛﻮاﻻﻻﻣﭙﻮر ﻣﺎﻟﺰي‬ ‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻣﺴﻜﻦ‪ ،‬ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺮق‪ ،‬ﻣﺪارس و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ‬ ‫ﻟﻨﺪن‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﻳﻬﺎي ﻓﺮاﻏﺘﻲ‪ ،‬ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزي‪.‬‬ ‫اﻣﻨﻴﺖ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻪ و ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪ ،‬اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ‪ ،‬آﻣﻮزش و ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﻟﺲ آﻧﺠﻠﺲ آﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻟﻲ اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﻮﺳﻌﻪ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺎﺻﺪ آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ‪.‬‬ ‫روﺳﻴﻪ‬ ‫ﻣﺴﻜﻮ‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ‪" :‬ﻧﺤﻮه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺟﻬﺎن"‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮداري ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺑﻲ ﺗﺎ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ﻳﻚ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮي از اﻣﻮر‬ ‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻧﻴﺮوي ﭘﻠﻴﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻓﻨﻲ از اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ از وﻇﺎﻳﻔﻲ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ‪ 2‬ـ وﻇﺎﻳﻒ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫در ﻣﺠﻤﻮع‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي)ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺗﻨﻮع و اﺧﺘﻼف در ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن( ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ وﺿﻊ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات در ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻧﻮﺳﺎزي و ﺑﻬﺴﺎزي ﺷﻬﺮ‪،‬‬ ‫اﺧﺘﺼﺎص ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺷﻬﺮ در ﻗﺎﻟﺐ ﺿﻮاﺑﻂ ﺣﻮزه ﺑﻨﺪي‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ وﻇﺎﻳﻒ ﻋﻤﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و راﻫﻬﺎي ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و راﻫﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫ﭘﻠﻬﺎي درون ﺷﻬﺮي و‪...‬‬ ‫‪ 3‬ـ وﻇﺎﻳﻒ ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺄﻣﻴﻦ آب‪ ،‬ﺑﺮق‪ ،‬ﻓﺎﺿﻼب‪ ،‬ﮔﺎز‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪.‬‬ ‫‪ 4‬ـ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺟﻤﻊ آوري و دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺗﻬﻴﻪ و ﻋﺮﺿﻪ‬ ‫ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ‪.‬‬ ‫‪ 5‬ـ ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻮاﻧﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻬﺪﻫﺎي ﻛﻮدك‪ ،‬آﺳﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان‪.‬‬ ‫‪ 6‬ـ وﻇﺎﻳﻒ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ آﺗﺶ ﺳﻮزي و ﺣﻮادث ـ اﻋﻢ از ﻣﺘﺮﻗﺒﻪ ﺑﺎ ﻏﻴﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ ـ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻧﻴﺮوي ﭘﻠﻴﺲ‬ ‫ﺷﻬﺮ‪.‬‬ ‫‪ 7‬ـ وﻇﺎﻳﻒ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ اﻳﺠﺎد ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺲ اﻧﺠﻤﻨﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ)آرﺷﻴﻮ( ﻧﻮار و ﻓﻴﻠﻢ‪ ،‬ﻣﻮزه ﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬ﺗﺌﺎﺗﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻤﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻨﺴﺮﺗﻬﺎ‪ ،‬ﺟﺸﻨﻮاره ﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻫﻨﺮي‪.‬‬ ‫‪ 8‬ـ ارﺗﻘﺎي ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﭘﺎرﻛﻬﺎي درون ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ‪.‬‬ ‫‪ 9‬ـ وﻇﺎﻳﻔﻲ ﻧﻈﺎرﺗﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻣﻮر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ ‪ 2‬ـ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان‬ ‫" در اﻳﺮان ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ﻗﺎﻧﻮن ﺷﻬﺮداري)ﻣﺼﻮب ‪ 11‬ﺗﻴﺮﻣﺎه ‪ ،(1334‬ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎي ﻛﺸﻮر در ﻳﻚ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي‬ ‫ﻛﻠﻲ وﻇﺎﻳﻒ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻋﻤﺎرﻧﻲ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ‪ ،‬ﻧﻈﺎرﺗﻲ و رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺑﺮﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪.‬وﻇﺎﻳﻒ ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﺣﺪاث ﺧﻴﺎﺑﺎن‬ ‫و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻨﻈﻴﻒ ﻣﻌﺎﺑﺮ و دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ ﻧﻈﺎرﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺪور ﭘﺮواﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻧﻈﺎرت‬ ‫ﺑﺮ اﻣﻮر ﺻﺤﻲ اﺻﻨﺎف و رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻮاردي ﻧﻈﻴﺮ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﻮاﻧﺨﺎﻧﻪ و اﺣﺪاث ﻣﺴﺎﻛﻦ ارزان ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺮاي ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪان در‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ"‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻗﺎﻧﻮن ﺷﻬﺮداري ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺼﻮﺑﻪ ﻫﺎي ‪ 1345/11/27‬و ‪ 1352/5/17‬ﺷﺎﻫﺪ اﻟﺤﺎق و ﺣﺬف‬ ‫ﻣﻮادي ﺑﻮده‪ ،‬اﻣﺎ اﺻﻮل اﺳﺎﺳﻲ آن دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬ﻃﻲ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ـ از زﻣﺎن ﺗﺼﻮﻳﺐ آﺧﺮﻳﻦ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن ﺷﻬﺮداري ـ ﺑﺴﻴﺎري از وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ را ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫" ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﺷﻬﺮداري داراي ‪ 53‬وﻇﻴﻔﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﻴﻤﻲ )‪ 39/6‬درﺻﺪ( از‬ ‫اﻳﻦ وﻇﺎﻳﻒ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﺷﻬﺮداري اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد‪).‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﺠﺎد ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﻛﻮﭼﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﺪاﻧﻬﺎ و ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ(‪7.‬‬ ‫وﻇﻴﻔﻪ دﻳﮕﺮ)‪ 13/2‬درﺻﺪ( ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺘﺮك ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮداري و ادارات دﻳﮕﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد)ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻨﻈﻴﻒ و ﻧﮕﻬﺪاري‬ ‫ﻓﺎﺿﻼب و اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ( و ‪ 21‬وﻇﻴﻔﻪ)‪ 39/6‬درﺻﺪ( ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ادارات دﻳﮕﺮ و ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﺤﻮل ﺷﺪه اﺳﺖ) ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺗﺄﻣﻴﻦ روﺷﻨﺎﻳﻲ و اﻳﺠﺎد ورزﺷﮕﺎه("‪.‬‬ ‫در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﺷﻬﺮداري و ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮداري ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 4‬ـ ‪ 2‬ـ ﻧﮕﺮش ﻣﺮدم ﺑﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان‬ ‫اﻛﻨﻮن در ﻣﻴﺎن وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎي ﻛﺸﻮر‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ ﻋﻤﺮاﻧﻲ و ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ ﺷﻬﺮداري ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻛﻮﭼﻪ ﻫﺎ وﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و‬ ‫ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺷﻬﺮ‪ ،‬روﻧﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد و در ﺳﺎﻳﺮ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﻮر آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ) در ﻣﺠﻤﻮع اﻣﻮري ﻛﻪ در‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎﺳﺖ(‪ ،‬ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎي ﻛﺸﻮر وﻇﻴﻔﻪ اي ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬ﻣﺸﺎﻫﺪات و ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان وﻇﺎﻳﻒ ﻋﻤﺮاﻧﻲ و ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ ﺷﻬﺮداري را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﻇﺎﻳﻒ اﺻﻠﻲ آن ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬در ﻳﻚ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﻛﻪ آذرﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1373‬از ﻃﺮف ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺳﻨﺠﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي‬ ‫ﺻﺪاوﺳﻴﻤﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬واﺣﺪ آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺠﺶ ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﺮدم ﺷﻬﺮ اروﻣﻴﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻬﺮداري اروﻣﻴﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ‪:‬‬ ‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﻪ" ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮداري ﭼﻴﺴﺖ؟" ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﺎن وﻇﺎﻳﻒ اﺻﻠﻲ ﺷﻬﺮداري را اﻳﻦ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ﺗﻨﻈﻴﻒ ﺷﻬﺮ)‪ 68‬درﺻﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﺎن(‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ زﻳﺒﺎﺳﺎزي و اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ)‪ 27‬درﺻﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﺎن(‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻛﻮﭼﻪ ﻫﺎ و ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ)‪ 14‬درﺻﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﺎن(‪.‬‬ ‫و در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺑﺎ وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮداري آﺷﻨﺎﻳﻲ دارﻳﺪ؟" ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ 32 ،‬درﺻﺪ از اﻓﺮاد ﻣﻮرد‬ ‫ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺎ وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮداري آﺷﻨﺎﻳﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدان ‪ 39‬درﺻﺪ و در ﻣﻴﺎن زﻧﺎن ‪ 26‬درﺻﺪ ﺑﻮده‬ ‫اﺳﺖ"‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ را ﺗﻌﻤﻴﻢ داد‪ ،‬اﻣﺎ روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﺮدم ﺑﺎ وﻇﺎﻳﻒ ﺷﻬﺮداري ﭼﻨﺪان زﻳﺎد‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ از ﻛﺘﺎب درﺳﻲ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺎل ﺳﻮم دوره راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ـ ﻣﺜﺎل آورده ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم‬ ‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﺷﻬﺮداري را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺷﻬﺮي ﻣﻲ داﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 5‬ـ ‪ 2‬ـ وﻇﺎﻳﻒ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫ﺗﺤﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻃﻲ ﭼﻨﺪ دﻫﻪ اﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﺷﻬﺮ ﻧﺸﻴﻨﻲ و ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن ﻛﻼن ﺷﻬﺮﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن روي‬ ‫داده‪ ،‬ﻟﺰوم ﺑﺎزﻧﮕﺮي در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي و وﻇﺎﻳﻒ آن را ﻣﻄﺮح ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻳﻨﺪه‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ اي‬ ‫ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻲ ﺛﻤﺮ ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري اﻗﺘﺼﺎدي ﻳﺎ ﺗﺮاﻛﻢ‬ ‫ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﻴﻜﺎر ﺑﺎ اﻧﺒﻮه ﻣﺸﻜﻼت اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮاﻛﺰ رﺷﺪ و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ اﻗﺘﺼﺎدي و‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻠﻲ ﺑﺪل ﺷﻮﻧﺪ اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﺎﻳﺪ آﻓﺮﻳﻨﺸﮕﺮ ﻓﺮﺻﺘﻬﺎﻳﻲ ارزﻧﺪه ﺑﺮاي رﻓﺎه و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ‬ ‫ﺳﺎﻛﻦ در آن‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺮوزه ﺷﻬﺮﻫﺎ از دو ﺟﻨﺒﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ :‬ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺮوه ﻋﻈﻴﻤﻲ از ﻣﺮدم‪ ،‬دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻤﺪه‬ ‫ﺗﺮﻳﻦ ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﻧﻘﺶ اﻗﺘﺼﺎدي در ﻛﻞ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﻲ‪.‬از اﻳﻦ رو ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼت آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و دﻗﻴﻘﺘﺮ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫زﻳﺮا در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي دﻗﻴﻖ و درﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺒﺐ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‬ ‫اﻣﻮر ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺷﻜﺴﺖ در ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻼت و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﻬﺮي ﻧﻴﺰ ﺳﺒﺐ رﻛﻮرد اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﻧﺎرﺿﺎﻳﺘﻲ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﻘﺮ‪ ،‬ﺑﻴﻜﺎري و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﺸﻬﺎ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺤﻮﻟﻪ آن‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت را‬ ‫رﻓﻊ ﻛﻨﺪ‪.‬اﻣﺮوزه ﻣﻲ ﺗﻮان ﭼﻬﺎر ﻧﻮع وﻇﻴﻔﻪ را ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬارﻳﻬﺎي زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ اراﺋﻪ و ﺗﻮزﻳﻊ ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎ