Hukuk Felsefesi Vize - Ders 1

**[Ders 1]** 1\. Felsefe kelimesinin anlamı nedir? Felsefe, \"bilgelik sevgisi\" anlamına gelir. Yani felsefe, insanların hayatı, evreni ve varoluşu anlamak için bilgi ve düşünceye duyduğu sevgiyi ifade eder. Felsefe, var olanı sorgulama, analiz etme ve daha derin bir anlayışa ulaşma arzusuyla har...

**[Ders 1]** 1\. Felsefe kelimesinin anlamı nedir? Felsefe, \"bilgelik sevgisi\" anlamına gelir. Yani felsefe, insanların hayatı, evreni ve varoluşu anlamak için bilgi ve düşünceye duyduğu sevgiyi ifade eder. Felsefe, var olanı sorgulama, analiz etme ve daha derin bir anlayışa ulaşma arzusuyla hareket eden bir düşünce sistemidir. 2\. Filozof ve fanatik insan arasındaki farkı açıklayınız. Filozof, her şeyi sorgulayan, eleştiren ve nesnel bir bakış açısıyla düşünen kişidir. Farklı görüşlere açık olur ve düşüncelerini temellendirmeye çalışır. Fanatik ise kendi inandığı fikirleri sorgulamaksızın savunan, eleştiriyi kabul etmeyen ve görüşlerinde katı bir kişidir. Filozof açık fikirliliğiyle öne çıkarken, fanatik dogmatik düşünür. 3\. Martin Heidegger'in felsefenin yararı üzerine görüşleri nelerdir? Heidegger\'e göre felsefe, insanın \"varlık\" üzerine düşünmesini sağlar ve onu günlük yaşamın ötesine taşır. Felsefe, insana kendi varoluşunu ve dünya ile olan ilişkisini anlamada yardımcı olur. Ona göre felsefenin en büyük yararı, insanı \"varlık\" hakkında düşünmeye yönlendirmesidir. 4\. Maddecilik düşüncesini açıklayınız. Maddecilik ya da materyalizm, her şeyin maddeden oluştuğunu ve tüm gerçekliğin maddi temelli olduğunu savunan bir felsefi akımdır. Maddi olmayan varlıkların gerçek olmadığı, her şeyin maddesel bir açıklaması olduğu düşünülür. Yani düşünce, bilinç gibi olgular bile maddi süreçlerin sonucudur. 5\. Maddecilik görüşü kaça ayrılır? Açıklayınız. Maddecilik genellikle ikiye ayrılır: mekanik maddecilik ve diyalektik maddecilik. Mekanik maddecilik, evrendeki her şeyi fiziksel neden-sonuç ilişkisi içinde ele alır. Diyalektik maddecilik ise daha dinamik bir anlayış sunar; değişim ve çelişki kavramlarına vurgu yapar ve toplumsal gelişmeyi açıklamada kullanılır. 6\. Diyalektik kavramını açıklayınız. Diyalektik, karşıtların çatışması yoluyla gelişimi ve değişimi açıklayan bir yöntemdir. Felsefede diyalektik, tez ve antitez arasındaki çatışmanın senteze ulaşmasını sağlar. Diyalektik düşünme, değişimin sürekli olduğunu ve zıt kuvvetlerin birbirini etkileyerek yeni durumlar yarattığını savunur. 7\. İdecilik düşüncesini açıklayınız. İdecilik ya da idealizm, gerçekliğin temelinde maddi değil, düşünsel (fikirsel) öğelerin bulunduğunu savunan bir felsefi akımdır. İdecilik, maddi dünyanın ötesinde, zihinsel varlıkların daha gerçek ve kalıcı olduğunu iddia eder. 8\. Platoncu objektif idecilik ile Berkeleyci sübjektif idecilik arasındaki farklar nelerdir? Platoncu objektif idecilik, gerçekliğin zihnin dışında var olan ideallerden oluştuğunu savunur. Örneğin, \"güzellik\" veya \"adalet\" gibi idealar, zihnimizden bağımsız olarak vardır. Berkeleyci sübjektif idecilik ise bütün gerçekliğin zihinde var olduğunu, dış dünyayı algılayışımızın zihnimizden kaynaklandığını öne sürer. 9\. Madde ve ide ayrımına ilişkin Hegel ve Husserl'in düşünceleri nelerdir? Hegel\'e göre madde ve ide birbirinden bağımsız değil, birbirini tamamlayan şeylerdir. O, tarihsel gelişim sürecinde maddi ve ideolojik faktörlerin diyalektik bir ilişki içinde olduğunu savunur. Husserl ise madde ve ideyi daha çok fenomenoloji bağlamında ele alır; ona göre ide, bilincin maddi dünyayı algılama biçimidir ve doğrudan bilincin bir ürünüdür. 10\. Felsefede yöntemin önemini açıklayınız. Felsefede yöntem, doğru düşünceye ulaşmak ve tutarlı bir bilgi yapısı kurmak için gereklidir. Yöntem sayesinde düşünceler belirli bir mantık çerçevesinde gelişir, karışıklık ve çelişkilerden arınır. Felsefede yöntemin önemi, doğru bilgiye ulaşma ve argümanları destekleme sürecinde ortaya çıkar. 11\. Amaca ulaşma aşamalarında belirsiz öznel (sübjektif) yollar "bilimsel yöntem" olarak kabul edilemez.' Nedenlerini açıklayınız. Bilimsel yöntem, nesnel ve gözlemlenebilir verilerle çalışır. Eğer öznel yargılar kullanılırsa, sonuçlar doğrulanabilir ve tekrarlanabilir olmaz. Bu nedenle bilim, subjektif yollara dayanmaz; çünkü bunlar kişiden kişiye değişebilir ve nesnellikten uzaklaşır. 12\. Adi bilgi, bilimsel bilgi ve felsefi bilgi arasındaki farklar nelerdir? Adi bilgi, günlük yaşamda kullanılan sıradan bilgidir; bilimsel bilgi, deney ve gözleme dayanan doğrulanmış bilgidir; felsefi bilgi ise soyut düşünceye dayanır ve anlam, etik, varoluş gibi temel sorularla ilgilenir. 13\. Felsefi bilginin ana bilgi yöntemleri nelerdir? Açıklayınız. Felsefi bilgi yöntemleri arasında analitik yöntem, diyalektik yöntem ve fenomenolojik yöntem yer alır. Analitik yöntem ayrıntılı inceleme yapar; diyalektik yöntem zıtlıkları analiz eder; fenomenolojik yöntem ise bireyin öznel deneyimlerine dayanır. 14\. Kant'a göre kurumsal akıl ve pratik akıl arasındaki farklar nelerdir? Kant, kurumsal aklın teorik bilgi için, pratik aklın ise ahlaki eylem için olduğunu savunur. Kurumsal akıl, evrenin yasalarını anlamamızı sağlar; pratik akıl ise ahlaki eylemlerimizi yönlendirir. 15\. Tümdengelim ve tümevarım yöntemleri arasındaki farklar nelerdir? Tümdengelim, genel bir önermeden özel bir sonuca ulaşmaktır; tümevarım ise özel gözlemlerden genel bir sonuca varma sürecidir. 16\. Fenomenolojik yöntemi açıklayınız. Fenomenoloji, bilincin doğrudan yaşantılarına ve deneyimlerine odaklanır. Fenomenolojik yöntemde, nesnenin özüne ulaşmak için bireyin deneyimleri analiz edilir; yani bilincin nesneleri nasıl algıladığını inceler. **[Ders 2]** 1. **Heraklit'e göre nomos ve fizis arasındaki ilişki nasıl şekillenmelidir?** Heraklit'e göre, fizis (doğa) evrendeki düzenin ve değişimin kaynağıdır, sürekli bir akış ve değişim içerisindedir. Nomos (insan yasaları) ise toplumun düzenini sağlamak için oluşturulmuş insan yapımı kurallardır. Heraklit, doğadaki değişimin evrensel bir yasa olduğunu savunur ve nomosun da bu evrensel yasaya uyumlu olması gerektiğini ileri sürer. Yani insan yasaları, doğanın düzenine uygun olmalı, bu doğal değişimi dikkate almalıdır. 2. **Sokrates'e göre eudaimonia kavramının önemi nedir?\ **Sokrates'e göre eudaimonia ya da \"iyi yaşam,\" insanın en yüksek amacı olmalıdır. Bu, ahlaki doğruluk ve erdem yoluyla ulaşılabilecek bir iç huzur ve mutluluk durumudur. Sokrates, insanların sadece haz peşinde koşmak yerine, erdemli bir hayat sürmelerini savunur çünkü gerçek mutluluk (eudaimonia), insanın ahlaki olarak kendini gerçekleştirmesiyle mümkündür. 3. **Sokrates'e göre erdem kavramının önemi nedir?\ **Sokrates, erdemin bilgi ile doğrudan bağlantılı olduğunu düşünür; yani erdem, doğruyu bilmekle mümkündür. Ona göre, kimse bilerek kötü davranmaz; kötülük bilgisizlikten kaynaklanır. Bu yüzden erdemli olmak için bilgiye ulaşmak önemlidir. Erdem, insanın iyi bir yaşam sürmesi ve topluma katkı sağlaması açısından değerlidir. 4. **Platon'un varlık kuramı kapsamında, nesneler ve idealar arasındaki farklar nelerdir? Platon'un Politeia Diyaloğu\'ndaki mağara örneğine değinerek açıklayınız.\ **Platon'un varlık kuramına göre, gerçek varlıklar idealar dünyasında bulunur ve bizim algıladığımız nesneler bu ideaların gölgelerinden ibarettir. Mağara örneğinde, insanlar mağaradaki gölgelere bakarak gerçek dünyayı algıladıklarını sanır, ama gerçekte dışarıdaki idealara (asıl varlıklara) ulaşamadıkları için tam bilgiden yoksundur. Bu örnekle, Platon ideaların (özlerin) nesnelerden daha gerçek olduğunu ve akılla kavranması gerektiğini ifade eder. 5. **Platon'a göre insanın salt özgürlüğe kavuşması nasıl gerçekleşir? Bu kavuşma sürecinde, üç bölüme ayrılan insan ruhunun işleyişini açıklayınız.** Platon'a göre özgürlüğe kavuşmak, ruhun bilgeliğe ve erdeme ulaşmasıyla mümkündür. Platon, ruhu üç bölüme ayırır: akıl, istekler ve öfke. Akıl, bilgiye ve doğruya yönelir; istekler, fiziksel ihtiyaçları temsil eder; öfke ise hırs ve cesaret ile ilgilidir. Özgürlük, bu üç bölümün ahenk içinde olması, aklın diğer iki bölümü kontrol etmesiyle sağlanır. Bu uyum, insanın gerçek mutluluğa ulaşmasını sağlar. 6. **Platon'un ahlak ve erdem kavramlarını politika ve hukuk düşüncesi kapsamında değerlendiriniz.\ **Platon'a göre, toplumun düzeni ve adaleti sağlamak için liderlerin erdemli olması gereklidir. Erdemli bir toplum, bireylerin ruhundaki uyum gibi, devletin de uyum içinde işlemesiyle mümkündür. Platon, bilge kişilerin (filozofların) devleti yönetmesi gerektiğini savunur; çünkü ancak bilgili ve erdemli yöneticiler toplumun iyiliğini hedefleyebilir. Böylece hukuk ve politika, bireylerin erdemine ve ahlaki gelişimine hizmet etmelidir. 7. **Aristo'nun varlık kuramını Platon'un varlık kuramı ile karşılaştırınız.\ **Platon'a göre gerçek varlık idealar dünyasında bulunurken, Aristo'ya göre gerçeklik, maddi dünyadadır ve şeylerin özü ile biçimi bu dünyada birleşir. Aristo, ideaların ayrı bir dünyada değil, nesnelerin içinde var olduğunu düşünür. Yani Platon ikili bir gerçeklik öne sürerken (idealar ve gölgeleri), Aristo tek bir gerçeklik düzleminde, her varlığın form ve madde birleşiminden oluştuğunu savunur. 8. **Aristo'nun adalet tanımını hakkaniyet kavramı ışığında açıklayınız.\ **Aristo, adaleti ikiye ayırır: dağıtıcı adalet (herkesin hak ettiğini alması) ve denkleştirici adalet (zararın telafisi). Hakkaniyet ise adaletin daha esnek bir yorumu olup, genel kuralların bazı özel durumlarda adaletsizlik yaratmasını önlemek için gereklidir. Aristo\'ya göre, hakkaniyet, yasanın ruhuna uygun davranarak adaleti sağlamaktır. 9. **Aristo'nun "insan toplumsal bir hayvandır" söylemini aile, site ve politika kavramları ışığında değerlendiriniz.\ **Aristo, insanın doğası gereği sosyal bir varlık olduğunu savunur. Aile, insanın temel sosyal birimidir; site devleti (polis) ise bu sosyal yapının en üst düzeyidir. İnsan, ahlaki ve entelektüel gelişimini ancak toplum içinde gerçekleştirebilir. Dolayısıyla, politika ve site, insanların erdemli bir yaşam sürebilmesi için gereklidir. 10. **Stoacılar düşüncesine göre insanın salt iyiye ulaşma yolu nedir? Bu yol kapsamında bireysel irade özgürlüğünün durumunu değerlendiriniz.\ **Stoacılara göre, insanın salt iyiye ulaşması, doğaya uygun yaşamaktır; bu da kişinin kendi üzerinde tam bir hakimiyet kurmasını ve dış koşullara bağımlı olmamasını gerektirir. Bireysel irade özgürlüğü, Stoacılar için çok önemlidir; çünkü insan, kendi iradesi dışında gelişen olaylardan etkilenmeden, içsel bir denge ve mutluluğa ulaşmalıdır. Bu nedenle, irade özgürlüğü Stoacı ahlakın temel taşlarından biridir. **[Ders 3]** 1\. Descartes'ın birey kavramını açıklayınız. Descartes, bireyi düşünen bir varlık olarak tanımlar. Ona göre bireyin özü düşünmektir (\*cogito ergo sum\* - \"Düşünüyorum, öyleyse varım\"). Descartes'a göre, birey kendi varlığını ve gerçekliğini, düşünme yetisi sayesinde şüphe edilemez bir biçimde tanır. Bu, modern birey kavramının temelini oluşturur ve bireyin kendisini akıl yoluyla tanımasını vurgular. 2\. Descartes'ın birey kavramının orta çağdaki birey kavramı ile arasındaki farkı açıklayınız. Orta Çağ'da birey, Tanrı'nın yarattığı bir varlık olarak kabul edilir ve kimliği dini öğretilerle şekillenir. Descartes ile birlikte birey, akıl yoluyla kendi varlığını ve özünü tanıyan özerk bir varlık olarak tanımlanmaya başlar. Descartes'ın birey anlayışı, bireyin kendi düşünsel yetileriyle varoluşunu anlamasını öne çıkarır; bu, Orta Çağ'daki Tanrı merkezli birey anlayışından farklıdır. 3\. Grotius'a göre insanlığın Tanrı ile doğal hukuk bağlamındaki ilişkisi nedir? Grotius, doğal hukukun Tanrı'dan bağımsız olarak var olduğunu savunur. Ona göre, doğal hukuk, insan aklıyla kavranabilecek evrensel bir yasadır. İnsanlar, bu yasayı Tanrı'nın bir buyruğu olarak değil, akıl yoluyla ve doğalarına uygun olarak anlarlar. Yani Grotius, doğal hukukun Tanrı'dan bağımsız, insan aklı tarafından anlaşılabilir olduğunu ileri sürer. 4\. Grotius'a göre a priori ve a posteriori doğal hukuk arasındaki fark nedir? Grotius, \*a priori\* doğal hukuku akıl yoluyla doğrudan bilinebilen evrensel ilkeler olarak tanımlar. \*A posteriori\* doğal hukuk ise deneyim ve gözlem yoluyla anlaşılabilir kuralları ifade eder. A priori doğal hukuk evrensel ve değişmezken,( a posteriori) doğal hukuk belirli koşullara ve deneyimlere göre şekillenebilir. 5\. Grotius'a göre \*pacta sunt servanda\* ilkesinin önemi nedir? \*Pacta sunt servanda\* ilkesi, \"anlaşmalara sadık kalınmalıdır\" anlamına gelir. Grotius'a göre, toplum düzeninin korunması ve güvenin sağlanması için bu ilke temel bir öneme sahiptir. Sözleşmelere bağlılık, bireylerin birbirleriyle uyum içinde yaşamasını ve adil ilişkilerin kurulmasını sağlar. Bu, hukuk ve ahlak açısından önemli bir ilke olarak kabul edilir. 6\. Grotius'a göre devletin görevi nedir? Grotius'a göre devletin temel görevi, adaleti sağlamak ve toplumsal düzeni korumaktır. Devlet, bireylerin doğal haklarını korumalı ve güvenliği sağlamalıdır. Devletin yasaları, doğal hukukla uyumlu olmalı ve insanların güven içinde yaşamasına olanak tanımalıdır. 7\. Pufendorf'a göre ilahi ve siyasi yasalar arasındaki fark nedir? Pufendorf'a göre ilahi yasalar, Tanrı tarafından belirlenmiş olan ve bireylerin manevi yükümlülüklerini içeren kurallardır. Siyasi yasalar ise devlet tarafından oluşturulan ve toplumsal düzeni sağlamak için uygulanan kurallardır. İlahi yasalar insanın ruhani yönüne hitap ederken, siyasi yasalar dünyevi düzeni korur. 8\. Pufendorf'a göre ilk doğal yasa nedir? Pufendorf'a göre ilk doğal yasa, \"başkalarına zarar vermemek\"tir. İnsanlar arasında uyum ve barış sağlamak için her birey, başkalarının haklarını ihlal etmemelidir. Bu ilke, doğal hukukun en temel prensibi olarak kabul edilir ve toplumsal düzenin sağlanması için zorunludur. 9\. Pufendorf'a göre doğal yasanın yetersiz kaldığı konu nedir? Pufendorf, doğal yasanın bazı durumlarda yeterli olmadığını, çünkü insanların farklı yorumlar yapabileceğini düşünür. Bu yüzden, toplumsal düzenin sağlanabilmesi için pozitif yasalara ihtiyaç duyulmaktadır. Pozitif yasalar, devlet tarafından belirlenmiş somut kurallardır ve doğal yasanın eksik kaldığı noktalarda devreye girer. 10\. Pufendorf'a göre ödevler kaç gruba ayrılır? Bu gruplar nelerdir? Pufendorf'a göre ödevler ikiye ayrılır: Tanrı'ya karşı ödevler ve insanlara karşı ödevler. Tanrı'ya karşı ödevler, kişinin manevi yükümlülüklerini yerine getirmesini içerirken; insanlara karşı ödevler, toplum içinde barış ve uyumun sağlanması için başkalarına zarar vermemeyi ve adil davranmayı gerektirir. 11\. Pufendorf'a göre salt ödevler nelerdir? Salt ödevler, sadece ahlaki zorunluluklardan kaynaklanan ve başkalarına zarar vermemeyi içeren yükümlülüklerdir. Bu ödevler, bireyin kişisel ahlakını ilgilendirir ve toplumdaki diğer bireylerin haklarını koruma amacı taşır. 12\. Spinoza'ya göre doğal hak ile ahlak arasındaki ilişki nedir? Spinoza, doğal hakların bireyin doğasından kaynaklandığını ve doğa yasalarıyla uyumlu olduğunu savunur. Ona göre, ahlak da bireyin doğal eğilimlerine uygun olmalı ve bireyin kendi doğasıyla uyum içinde yaşamasını sağlamalıdır. Yani ahlak, doğal hakların bir uzantısıdır ve bireyin kendi varoluşunu gerçekleştirmesine olanak tanır. 13\. Thomasius'a göre ahlak ve hukuk arasındaki ilişkiyi açıklayınız. Thomasius, ahlak ile hukuku birbirinden ayırır. Ona göre ahlak, bireyin kendi vicdanına dayanan bir sorumluluktur ve bireyin içsel dünyasını ilgilendirir. Hukuk ise toplumsal düzeni sağlamak için belirlenmiş dışsal kurallardır. Yani ahlak bireysel, hukuk ise toplumsaldır ve zorlayıcıdır. 14\. Leibniz'e göre doğal hukukun üç temel ilkesi nelerdir? Adalet: Her bireye hakkını vermek. Merhamet: Başkalarına karşı yardımsever ve hoşgörülü olmak. Bilgelik: Kararlarında akıl ve mantık kullanmak, ölçülü davranmak. Bu ilkeler, insan davranışlarının temel kılavuzları olarak kabul edilir ve Leibnizin aslını ifade eder. **[Ders 4]** 1. **Hobbes'a göre \'doğal hâl\' durumunu açıklayınız.**\ Hobbes, doğal hâli insanların doğuştan herhangi bir otorite ya da kurallar olmadan yaşadığı bir durum olarak tanımlar. Bu durumda insanlar, hayatta kalma güdüsüyle hareket eder ve sürekli bir korku içinde yaşarlar. Herkesin herkese karşı olduğu bu durumda, insanlar güvenlik ve refahlarını sağlamak için birbirlerine saldırabilir. Hobbes'a göre, doğal hâl \"insanın insanın kurdu\" olduğu bir haldir, yani herkesin kendi çıkarı için başkalarını ezmeye çalıştığı bir kaos ortamıdır. Bu nedenle, Hobbes, doğal hâli "herkesin herkese karşı savaşı" olarak tanımlar. 2. **Homo homini lupus deyiminin Hobbes\'un düşünce sistemindeki önemini açıklayınız.\ **\"Homo homini lupus\" yani \"insan insanın kurdudur\" deyimi, Hobbes'un doğal hâl anlayışının özüdür. Bu ifade, doğal hâlde insanların birbirlerine karşı düşmanca ve rekabetçi davranışlarını açıklar. Hobbes'a göre, insanlar içgüdüsel olarak bencil ve güvensiz oldukları için, başkalarına karşı tehdit oluştururlar. Bu durum, doğal hâlde sürekli bir güvensizlik ve çatışma yarattığı için, Hobbes sosyal sözleşme aracılığıyla bir otoritenin kurulması gerektiğini savunur. Böylece, insanlar bu vahşi doğal durumdan kurtulup düzenli bir topluma geçebilir. 3. **Hobbes'un düşüncesinde Leviathan'ın rolü nedir?**\ Hobbes'un düşüncesinde Leviathan, toplumun huzurunu ve güvenliğini sağlayan mutlak egemen gücü temsil eder. Leviathan, insanlar arasında yapılan sosyal sözleşme sonucu oluşan bir yapıdır. İnsanlar, güvenliklerini sağlamak için doğal özgürlüklerinden vazgeçip Leviathan'a yani güçlü bir hükümdara itaat ederler. Leviathan, bireylerin güvenliğini ve barışı sağlamak için mutlak yetkilere sahiptir. Hobbes, Leviathan'ı güçlü bir devlet yapısı olarak görür; çünkü insan doğasının gerektirdiği güçlü otoriteyi temsil eder. 4. **Hobbes'un düşüncesine göre hükümdarın özelliklerini sıralayınız.** Mutlak Güç: Hükümdar, toplumda en üst otoriteye sahiptir ve yasaları uygulama yetkisine sahiptir. Koruyucu Rol: Hükümdar, toplumun güvenliğini ve bireylerin korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Hesap Verebilirlikten Bağımsızlık: Hükümdar, toplum adına hareket ettiği için, bireylerin kendisine hesap sorması veya karşı çıkması söz konusu değildir. Barışın Koruyucusu: Hükümdar, toplumun huzurunu ve düzenini sağlamakla görevlidir.\ Hobbes'a göre hükümdarın otoritesi sorgulanamaz, çünkü bu otoritenin zayıflaması, toplumu kaosa ve doğal hâle geri döndürür. 5. **Hobbes'un düşüncesine göre sosyal sözleşme kapsamında toplum ve monark arasındaki ilişkiyi açıklayınız.\ **Hobbes'a göre, insanlar kendi güvenliklerini sağlamak için sosyal sözleşme yaparlar. Bu sözleşme sonucunda, bireyler doğal özgürlüklerinden vazgeçerek otoriteyi monarka devrederler. Monark, yani Leviathan, toplumun düzenini sağlamak ve insanları doğal hâlin tehlikelerinden korumakla görevlidir. Bu ilişkide, monark mutlak otoriteye sahipken, bireyler monarkın emirlerine uymak zorundadır. Hobbes'a göre, bu sözleşme iki taraflı değil, tek taraflı bir taahhüttür; toplum, güvenlik karşılığında itaat eder. 6. **Locke'un düşüncesindeki doğal yaşama dönemini açıklayınız.\ **Locke'a göre doğal yaşama dönemi, insanların henüz organize bir topluma girmeden önceki halidir. Ancak Hobbes'un aksine, Locke doğal yaşamı bir kaos olarak görmez. Locke'a göre doğal yaşam, insanlar arasında eşitlik ve özgürlük içinde barışçıl bir varoluş hâlidir. İnsanlar doğal haklara sahiptir ve bu haklar Tanrı tarafından verilmiştir. Bu dönemde insanlar, akıl ve vicdanları doğrultusunda birbirlerine saygı duyar ve adaletle hareket eder. 7. **Locke'a göre üç temel doğal yasa nelerdir?\ ** Yaşam Hakkı: Her insanın yaşamını koruma hakkı vardır. Özgürlük Hakkı: Her insanın özgürlüğünü koruma ve özgürce hareket etme hakkı vardır. Mülkiyet Hakkı: Her insanın emeğiyle elde ettiği mülke sahip olma hakkı vardır.\ Locke'a göre bu doğal yasalar, bireylerin doğal haklarını güvence altına alır ve toplumsal düzenin temelini oluşturur. 8. **Locke'a göre mülkiyet hakkının meşruluğu neye dayanır? Bu dayanağın temelini açıklayınız.**\ Locke'a göre mülkiyet hakkı, bireyin emeğine dayanır. Bir insan, doğadan bir şey aldığında ve ona emek kattığında, o nesne onun mülkü olur. Mülkiyetin temeli, bireyin doğa üzerindeki emeğidir. Locke, insanların doğal kaynakları kendi emekleriyle dönüştürerek mülkiyet elde ettiğini savunur ve bu emeğin, mülkiyetin meşru temeli olduğunu belirtir. 9. **Locke'un direnme hakkı üzerine düşüncelerini açıklayınız.**\ Locke'a göre insanlar, doğal haklarının ihlal edilmesi durumunda direnme hakkına sahiptir. Eğer hükümet, bireylerin yaşam, özgürlük ve mülkiyet haklarını koruyamaz veya bu hakları ihlal ederse, halkın bu hükümete karşı direnme ve onu değiştirme hakkı doğar. Locke, hükümetin meşruiyetinin halkın rızasına dayandığını savunur ve hükümetin tiranlık yapması durumunda halkın isyan etmesini haklı görür. 10. **Locke'a göre insanların sosyal sözleşme ile oluşturduğu devletin görevleri nelerdir?\ ** Bireylerin doğal haklarını (yaşam, özgürlük ve mülkiyet) korumak, Adaletin sağlanması ve suçların cezalandırılması, Toplumda barış ve düzeni sağlamak. 11. **Rousseau'nun mülkiyet üzerine düşüncelerini özetleyiniz.**\ Rousseau'ya göre mülkiyet, insanların doğal eşitliği bozan bir unsurdur. Mülkiyetin ortaya çıkışı, toplumdaki eşitsizliğin ve çatışmaların başlangıcıdır. Rousseau, mülkiyeti toplumsal eşitsizliklerin kaynağı olarak görür ve mülkiyetin insanları doğadan uzaklaştırdığına inanır. Ona göre, toplumdaki adaletsizliklerin temelinde mülkiyet yatmaktadır. 12. **Rousseau'ya göre toplum sözleşmesi ve özgürlük arasındaki bağ nedir?\ **Rousseau, toplum sözleşmesinin bireylerin özgürlüklerini güvence altına almasını savunur. Ona göre, bireyler toplum sözleşmesi yaparak bireysel özgürlüklerini genel iradeye devrederler. Bu genel irade, herkesin ortak yararını gözeten bir iradedir. Rousseau'ya göre, toplum sözleşmesi ile bireyler kendi kendilerini yönetirler, böylece özgürlükleri korunur. Yani, bireyler yalnızca kendi koydukları yasalara itaat ettiklerinden gerçek özgürlüğe ulaşırlar. 13. **Rousseau'nun düşüncesinde beliren egemenlik kavramını açıklayınız**.\ Rousseau'nun egemenlik kavramı, halkın iradesine dayanır. Rousseau'ya göre egemenlik, toplumun ortak iradesiyle belirlenir ve devredilemez. Egemenlik, bireylerin genel iradeye olan bağlılıklarıyla korunur ve yalnızca halkın ortak çıkarlarını gözetir. Bu anlayışta egemenlik, yalnızca halkın elindedir ve herhangi bir kuruma veya kişiye devredilemez. 14. **Rousseau'nun düşüncesinde rastlanması olası çoğunluğun baskısı fikrini açıklayınız.\ **Rousseau'ya göre, toplum sözleşmesiyle oluşturulan genel irade herkesin ortak çıkarını yansıtır; ancak, çoğunluğun baskısı, yani bireylerin genel iradeye uymak zorunda kalması, Rousseau\'nun düşüncesindeki bir çelişki olarak görülebilir. Rousseau, bireylerin özgürlüklerini korumak için genel iradeye uymaları gerektiğini savunur, fakat bu durum bireysel iradelerin çoğunluğa boyun eğmesine yol açabilir. Rousseau, bu baskının ortak iyi için gerekli olduğunu düşünse de, bu fikir çoğunluğun azınlık üzerindeki baskısına yol açma riskini barındırır.