HUK151 10. Hafta Hukuk Kuralları (PDF)

 Hukuka Giriş / Hukukun Temel Kavramları 10. Hafta HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI  Hukuk Kurallarının Uygulanmasında Ortaya Çıkabilen Sorunlar Somut olaya uygulanabilecek bir norm (kural) yoksa ne yapılmalı? Kanunda boşluk varsa ne yapılmalı? Normun anlamı belirsizse ne yapı...

 Hukuka Giriş / Hukukun Temel Kavramları 10. Hafta HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI  Hukuk Kurallarının Uygulanmasında Ortaya Çıkabilen Sorunlar Somut olaya uygulanabilecek bir norm (kural) yoksa ne yapılmalı? Kanunda boşluk varsa ne yapılmalı? Normun anlamı belirsizse ne yapılmalı? Birden çok norm çatışıyorsa ne yapılmalı? Olaya hangi devletin kanunu uygulanmalı? Norm hangi zamanda meydana gelen hukuki olay, ilişki ve işlemlere uygulanmalı?  Kanunda Örf ve adet kuralı Örf ve adet Kural dışı boşluk uygulanabilir yoksa hakim hukuku uygulanır hüküm yoktur hukuk yaratır Kanun boşluğu Kural vardır ancak uygulama Hakim takdir Kural içi boşluk şartları veya yetkisini kullanır sonucu eksiktir  Kanunda hüküm varsa uygulanır Özel hukukta hukukun Örf ve adet kuralı varsa uygulanması uygulanır Kanunda hüküm yoksa (kural dışı boşluk varsa) örf ve adet hukukuna bakılır Örf ve adet kuralı yoksa hakim hukuk yaratır Kanunda Kural (Hüküm) Özel Hukukta Kamu Hukukunda Bulunmayan Hallerde Örf ve Adet Hukukunun Mümkün Mümkün değil Uygulanması Hâkimin Hukuk Yaratması Mümkün Mümkün değil  Kuralın uygulama şartları Olay unsurunun eksiktir. Örn. Haklı sebeple adın eksik olması değiştirilmesi. Haklı sebeplerin ne olduğunu hakim takdir eder. Kural içi boşluk Kuralda şartların gerçekleşmesi durumunda ne hüküm verileceği Sonuç unsurunun belirtilmemiştir. Örn. Şiddete eksik olması uğrayan kadın veya çocukların korunması için hakim «uygun tedbirlere» hükmeder.  Hukukta yorum metotları Tarihi Sistematik Amaçsal Mantıki Lafzi yorum yorum yorum (gai) yorum yorum  Örn. Taşınır satımına ilişkin hükümler Kıyas kıyas yoluyla taşınmaz satımına da uygulanır. Örn. 20 yaşına giren her erkek Türk Yorumda mantık vatandaşının askerlik yükümlülüğü Aksi ile kanıt varsa, bu kuralın mefhumu muhalifine kuralları göre kadınların askerlik yükümlülüğü yoktur. Örn. Kampüste açık alanda dahi sigara Evleviyet içmek yasaksa, kapalı alanda sigara içmek evleviyetle yasaktır.  Hukuk kuralları arasındaki çatışmaların çözümünde başvurulan ilkeler Lex superior Lex posterior (sonraki Lex specialis (özel norm) (üst norm) ilkesi norm) ilkesi ilkesi Birbiriyle çatışan iki hukuk kuralı Normlar hiyerarşisinde aynı Normlar hiyerarşisinde aynı arasında astlık-üstlük ilişkisi varsa, seviyede yer alan ve birbiriyle seviyede yer alan ve birbiriyle yani normla hiyerarşisinde farklı çatışan iki hukuk kuralı varsa, çatışan iki hukuk kuralı varsa, özel seviyelerde bulunan kurallar sonraki tarihte yürürlüğe giren hüküm niteliğinde olan kural çatışıyorsa, her zaman üst norm kural önceki tarihte yürürlüğe giren uygulanır; genel hüküm ihmal uygulanır ve alt kural ihmal edilir. kuralı örtülü olarak ilga eder. edilir. Örn. Zimmetine para geçiren bir Örn. Eski tarihli bir kanun ile yeni bankacıya Bankacılık Kanunu m. tarihli bir kanun çatışıyorsa yeni 160’ta düzenlenen bankacılık zimmeti Örn. Kanun ile yönetmelik tarihli kanun uygulanır. (!!! Eski suçuna ilişkin kural uygulanır. TCK m. çatışırsa kanun uygulanır. tarihli kanun ile yeni tarihli 247’deki zimmet suçu hükümleri yönetmelik çatışırsa kanun uygulanmaz. Çünkü bankacılık zimmeti uygulanır: lex superior) TCK’daki zimmet suçuna göre özel normdur.  Özel hüküm: X+A Genel hüküm: Özel hüküm: X Özel hüküm: X+C X+B TCK’dan örnekler: Suça teşebbüs (Genel norm) Madde 35- (1) Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur. (2) Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine onüç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir. Cumhurbaşkanına suikast ve fiilî saldırı (Özel norm) Madde 310- (1) Cumhurbaşkanına suikastte bulunan kişi, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır. Bu fiile teşebbüs edilmesi halinde de suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur. Fuhuş (Özel norm) Madde 227- (1) Çocuğu fuhşa teşvik eden, bunun yolunu kolaylaştıran, bu maksatla tedarik eden veya barındıran ya da çocuğun fuhşuna aracılık eden kişi, dört yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu suçun işlenişine yönelik hazırlık hareketleri de tamamlanmış suç gibi cezalandırılır.  Kanun, devletin ülkesinin sınırları içindeki herkese Mülkilik (ülkesellik) ilkesi vatandaşlığa bakılmaksızın uygulanır. Hukuk kurallarının yer bakımından uygulanması Kanun vatandaşı takip Şahsilik (kişisellik) ilkesi eder.  Kanunların Zaman Bakımından Uygulanması Yürürlükten Yürürlüğe Girme Kalkma Kanunda Açık Kanunda Açık Hüküm Yoksa Hüküm Varsa O Kendiliğinden İlga İptal RG'de Tarihte Yayınlandığı Gün Sarih (Açık) Zımni (Örtülü) Yürürlük Madde 344- (1) Bu Kanunun; a) “İmar kirliliğine neden olma” başlıklı 184 üncü maddesi yayımı tarihinde, b) “Çevrenin kasten kirletilmesi” başlıklı 181 inci maddesinin birinci fıkrası ile “Çevrenin taksirle kirletilmesi” başlıklı 182 nci maddesinin birinci fıkrası yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra, c) Diğer hükümleri 1 Haziran 2005 tarihinde, Yürürlüğe girer. Örnek: Hacettepe Üniversitesi Ön Lisans, Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği: Yürürlük MADDE 39 – (1) Bu Yönetmelik 2018-2019 eğitim-öğretim yılı başında yürürlüğe girer.  Örnek: Hacettepe Üniversitesi Ön Lisans, Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği: Yürürlükten kaldırılan yönetmelik MADDE 38 – (1) 28/9/2012 tarihli ve 28425 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hacettepe Üniversitesi Ön Lisans, Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Sarih ilgada ilga eden kanun yürürlüğe girince mülga kanun yürürlükten kalkar: Kanunun bağlayıcılığı Madde 4- (1) Ceza kanunlarını bilmemek mazeret sayılmaz. (2) (Mülga : 29/6/2005 – 5377/1 md.)  Kanunlar geçmişe Kural uygulanmaz. Kanunların Geçmişe Kamu düzenine Uygulanması ilişkin hükümler Özel Hukukta: geçmişe uygulanabilir. İstisnalar Failin lehine olan Ceza Hukukunda: kanun geçmişe uygulanır. TCK: Zaman bakımından uygulama Madde 7- (1) İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. İşlendikten sonra yürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse cezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. Böyle bir ceza veya güvenlik tedbiri hükmolunmuşsa infazı ve kanuni neticeleri kendiliğinden kalkar. (2) Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur.