Hoofdstuk 3 Het vrijheids- of Autonomiebeginsel.docx

Schaduwzijden van vrijheid Vrijheid = hoogste doel Historisch gezien grote stap vooruit Kiezen zelf levenspartner, studies n levensstijl Toch worden dingen nog voor ons beslist Gevoel v/vrijheid = subj. beperkingen + verplichtingen De veronderstelling van vrijheid – Joel Feinberg Jan bevindt zi...

Schaduwzijden van vrijheid Vrijheid = hoogste doel Historisch gezien grote stap vooruit Kiezen zelf levenspartner, studies n levensstijl Toch worden dingen nog voor ons beslist Gevoel v/vrijheid = subj. beperkingen + verplichtingen De veronderstelling van vrijheid – Joel Feinberg Jan bevindt zich op strand n beslist te gaan zwemmen. Pieter ziet dit gebeuren n wilt x dat Jan gaat zwemmen. Er ontstaat discussie n 3e partij komt tussen beiden, man vraagt zich af wrm Pieter hier zo prob mee heeft We vragen x justificatie voor handelen v/persoon Jan wilt zwemmen x verdere rechtvaardiging nodig We vragen justificatie voor vermijden v/handelen v/persoon Pieter probeert Jan tegen te houden rechtvaardiging vragen aan Pieter wrm hij dit doet Veronderstelling v/vrijheid: i/ons moreel denken is vrijheid norm n vereist dwang v/rechtvaardiging Drie invullingen van vrijheid Zelfbepaling (negatieve vrijheid) Vrijheid als bevrijding, je vrij voelen, je kan je eigen zin doen Afwezigheid v/innerlijk ervaren dwang Wegvallen v/alle geboden n verboden X externe restricties meer die je eigen verlangens/plannen i/weg staan Pos. vrijheid: je bent meester over jezelf, anderen voeren x dwang over je uit Neg. vrijheid: afwezigheid v/dwang door andere mensen Bv. wegvallen Ijzeren Gordijn, eindelijk op kot mogen, weggaan uit sekte, beginnen roken Kritiek: Gevaar v/nepvrijheid Gewilde beslissing kan op manier toch afgedwongen zijn, ook al voelt dit x zo manipulatie of brainwashing Mensen kunnen zich bevrijd voelen maar missen competenties om te profiteren v/veroverde vrijheid (arme vrijheid) Nudging: x schending v/zelfbepaling motivatietechniek waarbij mensen op pos. manier worden gestimuleerd om zich op door overheid gewenste wijze te gedragen Bv. plaatsen v/nepvlieg i/urinoir zodat mannen x meer naast pot plassen Zelfbeschikking (zelfdeterminatie, conditionele vrijheid) Keuze is vrij maar x vrijwillig mist voorwaarden om eigen keuze te maken over competenties beschikken Invulling v/keuze is x onvoorwaardelijk maar conditioneel zelfbeschikking of zelfdeterminatie Zelfbeschikking: vrijheid die zoekt nr gevoel v/vrijheid, staat i/functie v/eigen geluk n belangen Elementaire competenties als voorwaarde voor vrije keuze: Redelijkheid: motiveren via redenen wrm je je zo gedraagt Maturiteit: je moet i/staat zijn om voor- n nadelen v/beslissing af te wegen, gevolgen i/te schatten n verantwoordelijkheid ervoor te dragen Eigenheid: moeten eigen beslissingen zijn Elementaire “bagage” als voorwaarde voor realiseren v/keuze Cogn. vaardigheden n intellectuele kennis Sociale, emotionele n motivationele vaardigheden Zelfbeschikking schuift x welbepaalde invulling v/goede leven nr voor Spreekt zich x uit over kwaliteit v/beslissing Kritiek: supermarktvrijheid – vrijheid i/breedte Geeft mensen vrijheid om eindeloos te streven nr korte gelukken Geeft mensen x echte vrijheid: maakt x anderen gelukkig, helpt maatschappij x Zelfrealisatie (zelfontplooiing, positieve of normatieve vrijheid): “echte” vrijheid Normatieve vrijheid of pos. vrijheid (Berlin) Soms moet je je vrijheid als zelfbeschikking of zelfbepaling opzijschuiven Door realisatie v/talenten, maatschappelijk of persoonlijk ideaal Persoonlijke groei doormaken + voldoende bagage Schuift welzijnsideaal nr voren: omzetten v/talenten nr realisaties vrijheid i/diepte – excelleren – traditie – zingeving Kritiek: onvrije mensen gaan dwang als legitiem middel zien met zelfbepaling als tegenreactie Vrijheid van privéleven (privacy) De vrijheid naar privacy: opkomst, crisis en een heropleving van een fundamentele vrijheid Privacyrechten: i/UVRM, EVRM n Grondwet Wetgeving erkent dat burgers over zekere ruimte beschikken die afgeschermd is voor wie er x zaken mee heeft, voor overheid n voor anderen Recht om met rust gelaten te worden (the right to be let alone) V/afschermingsrecht (integriteit) nr ontplooiingsrecht (lifesyle) Recht op fysieke, geestelijke, seksuele integriteit, ongestoorde woonst, gezinsleven, identiteit n lifestyle V/private ruimte nr publieke sfeer Recht op privacy i/publieke ruimtes, werk Bepaalde uitzonderingen kunnen gerechtvaardigd worden V/materiële nr informationele invulling (persoonlijke gegevens) Recht op ongestoorde communicatie n alles wat er met persoonsgegevens gebeurt Enkel impasses/problemen: Strafrechtelijke impasse: “Recht om ongestraft te blijven” Recht v/tegenpartij = geschonden, omdat z’n privacy x gerespecteerd werd, deze bewijslevering is x geldig Vb.: baas ziet geldtekort i/kassa n vraagt aan verkoper: die weet v/niets baas hangt camera op zonder dat verkoper dit weet baas ziet dat verkoper elke avond geld steelt n stapt nr rechter: ongeldig bewijs want schending v/privacy Psychologische impasse: “Recht op vergeten” Door reputatiekennis kan je vermijden bedrogen te worden Mensen op zwarte lijst of met financiële probs je kan x eisen dat info over jezelf verdwijnt, wel dat x gelinkt wordt Sociale impasse: “Recht op je asociaal te gedragen” Mensen wilden x meer dat alg. info (i/telefoonboek) verspreid werd Dit werd recht op asociaal gedrag Verdachten moeten 1st aantonen dat ze hun vrijheid x misbruikten Onwettige bewijsmiddelen kunnen anders opnieuw geldig worden Het schadebeginsel en paternalisme Het schadebeginsel van John Stuart Mill Wnnr heeft overheid recht om onze vrijheid te beperken?: “Alleen wnnr je anderen schade toebrengt, dan pas mag overheid v/haar macht gebruikmaken om je gewilde vrijheid i/te perken” Is er x sprake v/schade, maar grijpt overheid toch in, dan is schadebeginsel geschonden Dit beginsel roept enkele vragen op: Wie zijn die ‘anderen’? wat wordt bedoeld met ‘schade’? is schadebeginsel voldoende n noodzakelijk? Zacht, hard en moreel paternalisme Paternalisme: noodzakelijke voorwaarde bij schadebeginsel roept probleem v/paternalisme op Zacht paternalisme Behoedt burgers v/eigenschade, is v/oordeel dat burger onvoldoende autonoom is om zelf te beslissen Schendt alleen zelfbepaling Enkel zelfbeschikkend als bepaalde voorwaarden zijn voldaan n wnnr beslisser bepaalde competenties bezit Vrij oncontroversieel Bv. alcoholverbod bij jongeren, daklozen oppakken bij vrieskou, gokverbod op collectieve schuldenregeling 2 criteria ter bepaling: Criterium v/onvrijwilligheid – Joel Feinberg X tekenen v/innerlijke of uiterlijke dwang Zelfbeschikking is vooral eigenheid Concreet individu is maat voor toetsing lagere eis: minder ruimte voor zacht paternalisme Criterium v/verondersteld akkoord – Gerald Dworkin Redelijk n matuur individu zou instemmen met interventie Abstract individu is maat voor toetsing (marsmannetje) Zelfbeschikking is vooral redelijkheid n maturiteit hogere eis: meer ruimte voor zacht paternalisme Hard paternalisme Schendt zelfbepaling v/burger N zelfbeschikking Blijft controversieel + keurt elke vorm v/eigenschade af Bv. veiligheidsregels v/overheid: dragen v/gordel, helm I/strijd met schadebeginsel want er werd x schade geleden door anderen Eigenschade door zelfbeschikkende burgers moet kunnen maar: Schadebeginsel is toch v/toepassing: Psychische schade bij getuige v/zelfbeschikkende daad Afgeleide schade: x alle gebruikers = verstandige gebruikers Maatschappelijke kost: ook domme mensen hebben recht op maatschappelijke bestand als ze iets uitsteken dus beter preventief optreden Hogere eisen aan zelfbeschikking, want dan zacht paternalisme (Dworkin): Hogere eisen aan zelfbeschikking maakt dat x meer geschonden is Bij ongeluk kan pers x beroep doen op zelfbeschikkingsrecht, want normaal rationeel denkend persoon zou helm v/zelf gwn aandoen Disproportie tussen onvrijheid n voordeel: I/sommige gevallen is vrijheidsbeperking zo min. n winst zo manifest dat hard paternalisme gerechtvaardigd wordt sommige regels = gwnweg plichten Hard paternalisme pur sang: Je kan gwn aanvaarden dat overheid op elk moment kan ingrijpen Overheid biedt x enkele vrijheid + kiest partij voor zelfrealisatie boven zelfbeschikking Bv. Alg. rokenverbod, alg. verbod op euthanasie Moreel paternalisme Gaat nog verder dan hard paternalisme keurt alle daden of ook al is er x schade Onwaardige daden die overheid x kan tolereren ook al zijn er x slachtoffers Uitermate controversieel Gaat over prostitutie, pornografie, homoseksualiteit, SM-seks, seks met dieren Kritiek: beperkt vrijheden v/burgers n schendt neutraliteitsverplichting v/overheid Overregulering en partijdige schade Overheid kan ook kiezen om x i/te grijpen, ondanks schade of kans op schade Overregulering: overheid kan afzien v/regulering (regel), al is er kans op schade /hinder Bv. alle honden moeten aan leiband behalve herdershond, omdat die anders z’n taak x kan uitvoeren uitzondering Partijdig: wnnr geluk, welzijn n plezier duidelijk n zwaar ten koste gaat v/anderen schadebeginsel vraagt zonder meer dat overheid partij kiest n ingrijpt Bv. feestvierders moeten rekening houden met nachtrust v/omwonenden Zondagsrust: Religieuze of politieke redenen vragen zo weinig mogelijk economische activiteit Anderen willen net juist op zondagvoormiddag op gemak boodschapjes doen Compromis tussen beiden = x mogelijk Joel Feinberg maakt nuttig onderscheid tussen pers. n externe belangen (pers. > extern) Fairjoy kreeg gelijk omdat z’n plezier enkel afhangt v/daden die hij zelf stelt. Trueview kon enkel geluk krijgen als ied z’n visie v/wilde dingen volgt. Dit hangt wel af v/andere mensen, dus extern belang was x even ! als pers. belang v/Fairjoy Weg met zondagsrust, ied die boodschapjes wil doen, moet dit maar doen. Het recht op vrije meningsuiting Gebouwd op mensenrechten, democratische n juridische gelijkheid Slechts 14% v/landen heeft toegang tot vrije media Ergste landen: N-Korea, Turkmenistan, Eritrea n Wit-Rusland Beperkingen: hogere belangen als veiligheid waarborgen Kan veel schade veroorzaken “Brand” roepen i/volle aula Techn. info over kraken antidiefstalchip Aanzetting tot geweld, haat n uitsluiting (hate speech) Bescherming goede naam v/personen Laster n eerroof, lasterlijke aangifte of aantijgingen tgn ondergeschikte Beledigingen of kwaadwillige ruchtbaarheid X evidente uitzonderingen: beledigen X valse geruchten enkel lucht geven aan ongenoegen Opzettelijk beledigen v/groepen met racistische, xenofobe of seksistische bedoeling is strafbaar Sommige beledigingen = x strafbaar, mensen = gwn te snel op hun tenen getrapt Paul Cliteur: twee tolerantievormen Voltairiaanse tolerantie: klassieke conceptie van verdraagzaamheid “Ik verafschuw wat u zegt, maar ik zal uw recht om te zeggen met m’n leven verdedigen” Verdragen ligt bij beledigde Is persoon of groep tolerant: laat dit over hem heengaan n vat dit sportief op Eigent zich zelfde vrijheid toe n eist zelfde verdraagzaamheid Bereidwilligheid om te incasseren Onderscheid tussen respect voor personen n disrespect voor ideeën Door kritiek stelt individu of gemeenschap eigen opvattingen opnieuw i/vraag Pro Volairiaans: Dood dogma levende waarheid Offend, schock or disturb Tayloriaanse tolerantie “Niemand verliest ooit morele plicht om andere respectvol tegemoet te treden” Verdragen ligt bij belediger Verdraagzaamheid ligt bij criticus zelf die x bedoeling wilt wekken dat hij bepaalde ideëen x tolereert omdat hij hier x mee eens is Beledigde is vaak kwetsbare minderheidsgroep, “die hebben al zo lastig” I/afwachting v/weerbare tijden verdraagt criticus kwestieuze gedrag Pro Tayoloriaans: Verwijderen v/haatberichten op sociale media Turkije mag blasfemisch boek verbieden Begrip heiligheid religieuze bedenkingen Vrijheid om op te voeden Ter inleiding: het thuisonderwijs van Pauline de Broglie Pauline werd thuis opgevoed als aristocratische dame n wist niets af v/wisk. N wet. Na oorlog trouwde ze met rijke hertog maar haar ouders gingen failliet Juiste opleiding om werk te vinden i/samenleving dat zo snel verandert n zoveel eisen stelt, had ze x dus gelukkig was ze rijk getrouwd Drie beginselen Opvoeding: zaak v/3 belanghebbende partijen: ouders, kinderen n samenleving Ouders: opvoedingsrecht, vrijheid om kroost te kneden nr eigen idealen, eisen gehoorzaamheid n volgzaamheid v/kinderen Kinderen: recht op ontplooiing v/persoonlijkheid, talenten, geestelijke n lichamelijke vermogens Samenleving: kinderen gaan later participeren i/sociale, economische n politieke activiteiten veel discussie n controverse mogelijk tussen partijen 3 beginselen = allemaal los v/elkaar dus x verbanden proberen te zoeken Ouderlijke macht Recht v/ouders/voogd om fundamentele keuzes te maken voor minderjarigen die ze opvoeden Betrekking op: levensbeschouwing, opvoedingsstijl, taal n gezondheidszorg, onderwijs Ouders beslissen nr eigen goeddunken over “controversiële” opvoedingspraktijken voor kinderen Ook i/wet: materiële n juridische bewaring kind blijft onder gezag v/ouders staan tot ontvoogding of meerderjarig zijn Materiële bewaring (huisvesting): recht om kind bij zich te hebben, ervoor te zorgen n toezicht op uit te oefenen Hieruit volgt recht om te bepalen met wie kind mag omgaan n communiceert Juridische bewaring: betrekking op fundamentele beslissingen die ouders voor kinderen maken taal, school, levensbeschouwing Ouderlijke macht is functioneel beginsel: vrijheden n rechten staan i/functie v/bepaalde plichten Slechts wnnr aan beginsel is voldaan kan iemand zich beroepen op ouderlijke macht Plichten: voorziening v/huisvesting, levensonderhoud n opvoeding v/kind Voorbeelden: Aanhoudende pijn voor kindje n ouders weigeren medische bijstand door geloof: ouderlijke macht kan opgegeven Aanhoudende pijn: fysieke integriteit x meer gewaarborgd Pedagogische tik: toegestaan i/BE tik moet genuanceerd worden Injecties: verplicht i/BE ondanks eender welk geloof Zwaarlijvigheid of ondervoeding: hangt af v/hoe erg is Psychisch verwarring: getuigen v/jehova + vader n kinderen i/kelder Anticiperende autonomie (open future) Feinberg: elk kind heeft recht op open toekomst: “Elk kind heeft recht op condities die nodig zijn om autonoom persoon te worden, i/mate dat die condities realiseerbaar zijn” Ouders hebben plicht ervoor te zorgen dat kind over zo breed mogelijke handelingscompetentie beschikt Centraal i/dit beginsel: idee dat leven v/ouder n kind grondig kan verschillen Ouders hebben toekomst v/kinderen x i/handen n dienen zich i/opvoeding op mogelijke ommezwaai voor te bereiden I/wet: “Het onderwijs is gericht op ontplooiing v/volledige persoonlijkheid n talenten v/kind n op voorbereiding v/kind op actief leven als volwassene” Kindje speelt op 9jarige leeftijd bij AS Roma Frankrijk legt op verbod op mini-misverkiezingen tot 16j. Moge dove ouders voor doof kind kiezen Thuisonderwijs: Tekort aan sociaal cc n sociale ontwikkeling Tekort aan schoolavonturen n anekdotes Kritieken: Opties = zelden gesloten ook al was opvoeding x gebaseerd op max. ontplooiing Inhalen is moeilijker n zeker op latere leeftijd Er wordt v/alles geproefd maar x gesmaakt Beter goeie conditie dan 10 sporten beoefenen Beter notenleer kennen dan 10 instrumenten bespelen Wat is een autonoom persoon Beginsel is afh. v/wat je onder vrijheid n autonomie begrijpt Versch. invullingen: zelfbepaling, zelfbeschikking n zelfrealisatie Zelfbepaling: Imitatie als opvoedingsideaal: 1 opvatting v/goed leven X dwang (exit mogelijk) “Ik doe wat mama n papa me hebben geleerd” Vb. ouders n zoon = cowboy maar dochter weigerde: toch goede familie exit werd gerespecteerd Zelfbeschikking: Diversiteit als opvoedingsideaal Voorbereiding op diverse invullingen v/goed leven “Ik wil zoveel mogelijk kunnen” Ouders laten kinderen volharden om toch iets te kunnen bereiken Recht op open toekomst sluit aan bij vrijheid als zelfbeschikking Het beginsel van zelfbestuur Elke minderjarige heeft recht om zelf te beslissen of met beslissingen (al dan x) i/te stemmen over materies die hen aanbelangen Bv.: elke minderjarige moet z’n eigen curriculum of schoolkeuze bepalen, los v/ouders Is voorwaardelijk beginsel, met 2 voorwaarden: Recht om zelf te beslissen v/af persoon over “competentie” beschikt Competentie x aanwezig: x schending v/recht als minderjarige x mag beslissen Beslissing mag x onaanvaardbare last voor opvoeders teweegbrengen “Indien patiënt minderjarig is of indien andere onbekwame persoon betreft, n onmogelijk of x wenselijk is instemming v/z’n wettelijke vertegenwoordiger te bekomen, moet arts gewetensvol passende zorgen toedienen” Voorbeelden v/zelfbestuur: Laure zeilmeisje Euthanasie bij minderjarigen n kinderen als medisch proefpersoon Kan kind op die jonge leeftijd wel zo’n doorslaggevende beslissing nemen Wat is beslissingscompetentie n wnnr ben je het? Hoge eisen: Zelfstandige probleemanalyse n -oplossing Accuraat voorspellen v/gevolgen v/je keuze Redelijke n obj. motieven Expliciete controle v/competentie door tests Lage eisen: Hulp bij probleemanalyse n -oplossing Motieven zijn mix v/emotie n ratio Vooral klemtoon op eigenheid Impliciete controle v/competentie Vrijheid van cultuur en godsdienst Multiculturele controverses Multiculturele minderheid zorgt voor ongenoegen bij meerderheid Moslimman wil x hand geven aan vrouw Ritueel slachten i/bepaalde culturen Dubbele nationaliteiten Wij = gesteld op onze vrijheid Ongenoegen bij minderheid: Wrm alleen traditionele feestdagen vieren: x Offerfeest of Jom Kipoer Wrm vasthouden aan klassieke talen zoals Latijn n Grieks, wrm x Arabisch Wrm x halal eten serveren + wrm krijgen wij x cultuureigen praktijken n zij wel (bv. gemengd zwemmen, evolutieleer) Drie beginselen om dit probleem aan te pakken Neutraliteitsbeginsel (exclusieve neutraliteit, laïcité) Laïcité (klassieke Franse opl.): houdt neutraliteit voor overheid als neutraliteit voor burger in 2 soorten neutraliteit: Overheidsneutraliteit: overheid moet neutrale n onpartijdige positie innemen tegenover religie Burgerneutraliteit: doe thuis wat je wil, maar eens je op straat komt ben je gewone burger Maakt onderscheid tussen persoon als burger n persoon als lid v/geloof Religie moet privézaak zijn Ontstaan uit vrees voor dominantie 1 alleenstaande confessie Ideaal: universalistisch burgerschap: met rede, democratie n mensenrechten n rechtsstaat Exclusieve neutraliteit: overheidsneutraliteit n burgerneutraliteit tezamen Problemen: X gemakkelijk om altijd neutraal te zijn: kerstboom of feestboom Overheid houdt er zich x altijd zelf aan: verbod op dansen op Goede vrijdag i/bepaalde landen Overheid wil dikwijls verdergaan: seksuele voorlichting, evolutieleer Is neutraliteit zelf x levensbeschouwing? Multiculturalisme (inclusieve neutraliteit, actief pluralisme) Inclusieve neutraliteit: geeft burgers zoveel mogelijk ruimte om hun identiteit te etaleren n overheid plicht om die ruimte te voorzien n te beschermen Recht tegenover exclusieve neutraliteit: eist discretie n terughoudendheid v/burgers n overheid Ontstaan uit bescherming v/eigen identiteit v/mens n daarnaast aanmoediging v/diversiteit Streven nr culturele diversiteit (religie, filosofie, ideologie) i/samenleving zoveel mogelijk te beschermen n te promoten Ideaal: gedifferentieerde burgerschap (moreel relativisme) Elke overtuiging verdient gelijke mate v/moreel n politiek respect Trouw blijven aan eigen persoonlijke opvattingen n expressies Problemen – hoe omgaan met multiculturele minderheidsrechten (CMR) Anti-multiculturalisten: x i/meegaan CMR = gewone dure voorkeuren Tegenreactie Parekh – handicapargument: “Je moet vergelijken met rolstoelgebruiker die x toegang krijgt i/vooruit, terwijl persoon deze toegang wel verdient” Kritiek op gehandicaptenargument: “Je kunt uit je religie stappen, maar x uit je rolstoel” Weigering v/CMR schendt vrijheid v/religie n cultuur helemaal x Sikh’s willen x helmen dragen op motor religie legt je nergens op om met je motor te gaan rijden je hebt zelf keuze Extra gebedsruimtes i/luchthavens je religie legt je x op dat je met vliegtuig moet gaan, je kan met trein gaan n zo moeten er x gebedsruimten i/luchthavens komen er is dus eindeloos debat over essentie, basisbehoefte n alternatief Wat met CMR die opgespannen voet staan met gelijkheid n autonomie Samenzwemmen, jongensbesnijdenis? Tegenargumenten CMR: Compensatie voor (subtiele) discriminatie Ongelijke behandeling t.o.v. autochtonen die ideaal x delen Maatschappelijk ideaal is i/strijd met overheidsneutraliteit Cultuur als voorwaarde voor autonomie (zelfzekerheid – geborgenheid) Cultuur kan ervoor zorgen dat je sterke burgers krijgt Medeburgerschap Multiculturele probs ontstaan x omdat mensen overtuigd zijn v/dominante cultuur, maar wel omdat mensen nr heel bijzondere, gevaarlijke ideeën grijpen omdat x geïntegreerd zijn Medeburgerschap is beginsel waarmee je toegang tot samenleving kunt ontzeggen of waarmee je voordelen die samenleving jou verleent kunt afnemen of terugschroeven Kwestie v/wederzijdse rechten n plichten Idee v/medeburgerschap: Participatie aan maatschappelijk leven (taal, arbeid, cultuur, politiek) Wederzijdse rechten n plichten v/overheid (gelijke kansen) n burger (integratieplicht) Achtergrond: multiculturele problemen komen voort uit maatschappelijke achterstand (door armoede, uitsluiting, onbegrip) Ideaal: gedeeld burgerschap (creëren v/sociale cohesie) Centraal staat idee v/wederkerigheid, voor wat hoort wat Nieuwe wetgeving: nieuwkomers i/Vl., die doel hebben i/BE te blijven, moeten inburgeringscursus Meerderjarigen die x-Europeaan zijn n getrouw zijn met Belg, maar geboren zijn buiten BE Moeten erkende vluchtelingen n bedienaars v/erkende erediensten zijn Zij volgen 1 jaar opleiding: Nederlandse taal op niv. 2 leren spreken, beroepsoriëntatie (VDAB), maatschappelijke oriëntatie Problemen: Leidt inburgering wel tot meer participatie n integratie Op vlak v/socio-culturele oriëntatie n maatschappelijke participatie is impact v/inburgeringstraject eerder beperkt Is x duidelijk wat participatie n integratie precies inhouden Creëert ongelijkheid tussen zelfredzame n x-zelfredzame minderheden die x geïntegreerd zijn Participatie n integratie! Maar hoe n i/welke mate Wereldburgerschap Lokaal medeburgerschap Constitutionalisme of grondwetspatriotisme Nationaal medeburgerschap of liberaal nationalisme Nationalistische volksidentiteit Verbondenheid is x plaats- of taalgebonden Verbondenheid blijft lokaal gebeuren Verbondenheid blijft (supra)nationale kwestie die lokale overstijgt Nationale identiteit stopt x bij abstractie n formele eigenschappen Verbondenheid betekent zelfde “volksziel” delen Toekomst is aan supranationale organen Maatschappelijke probs die mensen bezighouden = probs i/hun eigen wijk Eenheid hoort zich te situeren op abstracte n principiële vlak x op culturele domein Verbondenheid kan x zonder delen v/culturele gewoonten n nationale symbolen Dit is kwestie v/traditie n gedeelde geschiedenis Verplichte kennis lokale taal, gebruiken n wetten is misplaatst Inzetten voor lokaal netwerk Integratie moet v/beide kanten komen Particiaptie n integratie kunnen alleen slagen als nieuwkomers ook culturele gebruiken overnemen Je kunt er x voor kiezen: je hebt dat n bent dat, zit i/je ziel gekrast Laïcité of universalistisch burgerschap is onvermijdelijk evolutie Diverse loyaliteiten vormen x prob zolang belang lokale harmonie respecteert wordt Hoewel je versch. identiteiten kunt hebben, kan je maar 1 nationale identiteit hebben Culturele gewoonten n nationale symbolen hebben sociaal nut Ze zorgen voor sociale cohesie n zo ook sociale zekerheid Gaat uit v/dun nationalisme (x op basis v/suspecte categorieën)