Historische Methode: Bronnen (2024-2025 College)

Historische Methode: Bronnen 2.3 Interpretaties en vergelijking Stabel/Puttevils hoofdstuk 4 en laatste hoofdstuk  Framing  Vluchtelingencrisis 2008 Nigel Farage en UKIP in Brexit-onderhandelingen Berichtgeving over kinderen...

Historische Methode: Bronnen 2.3 Interpretaties en vergelijking Stabel/Puttevils hoofdstuk 4 en laatste hoofdstuk  Framing  Vluchtelingencrisis 2008 Nigel Farage en UKIP in Brexit-onderhandelingen Berichtgeving over kinderen in de vluchtelingencrisis / Syrisch conflict Journalistieke focus  Geert Buelens De Standaard, 24/11:23 na overwinning PVV in Nederland  Wilders kreeg daarbij de steun van zowel populaire als kwaliteitsmedia. NRC beukte op basis van anonieme bronnen wekenlang in op Esther Ouwe­hand. De succesvolle leidster van de Partij voor de Dieren zou zich intern schuldig hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag. Daar is ze intussen door een commissie geheel van vrijgepleit, maar de schade is enorm. Klimaatactivisten werden neergezet als hypocriet. Haar partij lag bij het begin van de campagne op winst, maar is woensdag meer dan ­gehalveerd. Nog veel ingrijpender was de demarche van SBS6. Die commerciële zender uit de stal van John de Mol doet eigenlijk niet aan nieuws en duiding, tenzij dan in het beruchte programma VI, waarin oud-voetballers als Johan Derksen vrijuit hun racistische en seksistische onderbuik mogen laten spreken. En nu brachten ze zowaar een lijsttrekkersdebat, geproduceerd door Jeroen Pauw, jarenlang overbetaald goudhaantje van de omroep VARA. Frans Timmermans, lijsttrekker van het GroenLinks-PvdA-kartel, werd er vakkundig in de val gelokt. Een boze mevrouw confronteerde hem met haar onbetaalbare zorgkosten. Timmermans beloofde hulp, maar kon niet garanderen dat haar probleem meteen opgelost raakte. Wilders kopte hem binnen: met zijn 15.000 euro wachtgeld als eurocommissaris had salonsocialist Timmermans geen recht van spreken, deze mevrouw moest onverwijld geholpen worden. Nadien bleek dat de mevrouw een bekende is van Wilders en dat ze door 3 een partijgenoot naar de tv-studio was begeleid. Na dat debat steeg Wilders plots  Framing en maatschappelijk debat?  De onvermijdelijkheid van Asielvragers in het huidige duiding politieke debat  in feite heel erg beperkt probleem van alle tijden  in perceptie oncontroleerbaar: waarom?  Schild en vrienden (Pano september 2018): https://www.vrt.be/vrtnws/ nl/2018/09/05/pano-wie-is-s child-vrienden-echt/  Vragen Hoe verloopt de framing in dit verhaal? Is dit een storende of informatieve aanpak? Waarom (niet)? Sommige partijen vonden de Postkoloniale geschiedenis  oriëtalisme en subalterniteit : Edward Said Dipesh Chakrabarty  Historische kritiek doorprikt de leugen ??? Moord op Lumumba Bende van Nijvel Genocide van Rwanda  Maar leugen is ook geschiedenis!  Leugen of waarheid => kwaliteit van de informatie Hoe ontstaan narratieven ontstaan en verspreiden ze zich  rol van de media Welk nieuws krijg je te zien? Wat zijn de scripts? Wie bepaalt dat? Nieuwsmedia: eeuwenoud....  Correspondentie  Kranten  Audiovisuele media  Internet   De snelheid van de nieuwscyclus en het belang van informatie Gatekeepers van informatie  Informatie is niet vrij of vrij beschikbaar  Social media  Overheid  “Vrije” pers  sociale ongelijkhed: pay walls etc. The medium is the message  Historisch verband tussen schriftelijke communicatie en abstraherend denken audiovisuele communicatie beeld  symbool (eigen leven)  internet en sociale media  beeldiconen The medium is the message Kennedy of Nixon Wie wint?  Het belang van sloganesk taalgebruik  Korte boodschappen  Framing  Buzz-woorden  Media en propaganda  Nazi-Duitsland: Leni Riefenstahl, Triumph des Willens  IS en internet  Verkiezingspropaganda:  “Met deze man wordt het anders”  “De kracht van verandering”  “Yes, we can”  “Make America great again”   Beelden die verbondenheid, zorg, vastheid, … oproepen temidden een verwarrende en gelaagde werkelijkheid Media en propaganda  Shannon-Weaver model: “noise”  Niet alleen politieke overheden  Persconcentraties:  Berlusconi, Murdoch, Van Thillo  CNN – Al Jazeera  USA (conservatieve Fox News  democraten): “overwinningen” Bush in presidentsverkiezingen uitgeroepen houding tgov. Obama Trump en “fake media” : game changer?  Media en manipulatie  Vluchtigheid  ‘Breaking News’  Format: journaal vs. Duidingsprogramma’s welke informatie breng je op welke wijze  Selectie  bepalen nieuwswaarde Moeilijk en gemakkelijk nieuws Doelpubliekonderzoek Conflicten op Media en manipulatie  Manipulatie niet altijd doelbewust   conventies bepalen mee aard van wat en hoe er gecommuniceerd wordt “taal” van de boodschap en onderwerp “inhoud” van de boodschap en doelpubliek: kwaliteitskrant vs. tabloid Reading and interpreting the sources …. Is that all there is? Is that all there is? Traditie van Mabillon en Ranke: kritische evaluatie van bronnen = hoofdbezigheid van historici (zie Tosh 102). “het gevecht met de documenten” (Marc Bloch) = onderscheid professionele historicus van liefhebber Maar…. Historicus onderscheidt zich door de vragen die hij/zij stelt brongestuurd versus probleemgestuurd onderzoek  Na de bronnen, de feiten  Tosh: “yet if historians confined their writings to those topics for which they have mastered the primary sources, historical knowledge would be so fragmented as to be meaningless”.  Van bron naar feit: een niet zo evidente overgang  wat is een feit?  Problemen rond “fact-based journalism” 19  Trump en de verwarring Béatrice Delvaux in De Standaard, 9/11/2024 “Mensen zijn gek op kerels als Donald Trump, daar moeten we mee leren leven”  Laat het een les zijn voor ons, journalisten: we kunnen politiek niet alleen analyseren aan de hand van het ‘waarden’-raster. Het houdt ons weg van de mensen, van naar hen te luisteren, hen te begrijpen, en dus vormt het een belemmering als we ons werk goed willen doen. Je op de feiten richten is veel nuttiger en doeltreffender voor het instandhouden van de democratie dan commentaren schrijven. 20  Fake News, Standpunt De Morgen 16/11/2016  Wie maandagavond via Google zocht naar de 'results' van de Amerikaanse verkiezingen, kwam in eerste instantie uit bij een nieuwssite die claimt dat Donald Trump ook het meeste aantal voorkeurstemmen had behaald (wat niet klopt). Ook grappig: wie googelde naar 'fake news' kwam uit bij een bericht dat aanklaagt dat Google naar die valse site doorverwees. De verspreiding van ongecontroleerde berichten via schimmige websites is een reëel probleem. Goed dus dat mediagiganten hun verantwoordelijkheid nemen. De vrijheid van meningsuiting geldt ook voor complottheoretici, maar niemand kan verplicht worden hun leugens te helpen verspreiden. Hebben Google en Facebook van Donald Trump dan ook de volgende president van de Verenigde Staten gemaakt? Het fake nieuws dat in deze verkiezingscyclus veruit het meeste aandacht heeft gekregen, is dat over opiniepeilingen. Zij hebben een valse werkelijkheid gecreëerd. Elke journalist die zich als een sterrenwichelaar verdiept in de betekenis van al die plussen en minnen, is een journalist minder die kan peilen naar samenlevingsproblemen en die machtsgebruik kan onderzoeken. Natuurlijk geldt die mediakritiek ook voor binnenlands gebruik. Ook hier mogen redacties afkicken van hun verslaving aan het opgepompt nepnieuws van opiniepeilingen. Gewoon ouderwets berichten over feiten BAD MEDIA ….. FAKE NEWS De vele gezichten van de historiografie  Bron  feit = complex proces  Geschiedenis als beschrijving en narratief  plotgevoeligheid: Hayden White  Historische context en causaliteit  historisch feit is onderdeel van een proces  de wat-vraag (over feiten) is altijd ingebed in een hoe- en waarom-vraag (interpretaties) : feiten los van interpretatie bestaan niet  inbedding is vaak enkel impliciet aangegeven (maar niemand is neutraal)  Latente en onbewuste historische processen  bewust beleefde realiteit Van bron naar feit: harde feiten en opinies  Positivisme: “pas de documents, pas d’histoire”    “Niet-feit” (opinies, roddels, prognoses, peilingen) heeft vaak grotere invloed op publieke opinie en dus op het historisch proces dan echte gebeurtenissen geruchten in media over 5000 doden in Roemeens massagraf door de Securitate 1989  onwaar, maar mobiliserend Trump  fake news (weigering om verkiezingsresultaten te erkennen) Brexit: post-truth  “Get Brexit done” Coronatheorieën Economische crisissen als self-fulfilling prophecies (Trussonomics)  Verbanden tussen feiten Causaliteit = waar historici naar op zoek gaan  Causaliteit zelden monocausaliteit: altijd multipel, gelaagd, vaak met variërende chronologie, meerdere aspecten van gedrag en omgeving  Maar wat met prime movers?   Labyrint waarin feiten betekenis (moeten) krijgen   historiografie is vaak compromis  E.P. Thompson “time machine”= stoppen van geschiedenis om grondige inspectie mogelijk te maken Eerste probleem  van bron naar feit (wie of wat geloven?) Het optimistische positivisme van Langlois/Seignobos  Feiten en causaliteiten  vaak ook meerdere en verschillende bronnen die elkaar niet altijd bevestigen of elkaar zelfs vaak tegenspreken  Regels historische kritiek!  Maar wat als die geen uitsluitsel bieden  als die alle betrouwbaar lijken of als die alle tekortkomingen vertonen  overeenstemming getuigenissen  feit is bewezen  niet meerderheid is bepalend, maar versie die best kritiek weerstaat  bron betrouwbaar op bepaalde plaatsen na controle  waarschijnlijk ook betrouwbaar op andere plaatsen  tegensprekende bronnen  voorkeur bron met meeste waarborgen of gezag  betrouwbaarheid en nauwkeurigheid nemen toe  algemeen bekende feiten in tijd zelf  onafhankelijke identieke getuigenissen  geloofwaardigheid  tegensprekende bronnen  meningen toetsen aan algemene logica en contextgebonden menselijk handelen  Historische narratieven Wat, wanneer en Hoe? vs. Waarom? Empirie = Fact-based? Interpretatief/selectief Beschrijving  Narratief vs. Analyse  Verklaring Selectie feiten diachronisch volgorde van feiten longitudinaal  Van het vaststellen van het feit tot de structuur/agency debatten  Elke historische analyse vertrekt dan ook  1° van het meten van de status van feiten: wat betekent het feit?  2° van het plaatsen van feiten in een tijdscontinuüm: welke temporaliteiten oefenen invloed uit op feiten  3° van het bepalen van de verbanden tussen de feiten: wat zijn de causale relaties tussen feiten en hoe toets je hun belang?  Na de bronnen, de feiten  Tosh, p. 133: “yet if historians confined their writings to those topics for which they have mastered the primary sources, historical knowledge would be so fragmented as to be meaningless”.  Van bron naar feit: een niet zo evidente overgang  wat is een feit?  Problemen rond “fact-based journalism” 31 Historische narratieven Wat en Hoe???? vs. Waarom??? Empirie = Fact-based? Interpretatief, selectief Narratief vs. Analyse Selectie en volgorde van feiten diachronisch, longitudinaal