جزوه فصل اول تنظیم عصبی یازدهم PDF

‫‪Channel: @BioGeravand‬‬ ‫خالصه درس و جمع بندی نکات مهم فصل اول زیست شناسی یازدهم (تنظیم عصبی) طبق کتاب چاپ‪ 1401‬و مناسب کنکور ‪1403‬‬ ‫امیررضا گراوند – نوید درویش پور‬ ‫‪Website: www.BioGeravand.ir‬‬ ‫دقت کنید در ابتدای دندریت ها و پایانه آکسون ‪ ،‬...

‫‪Channel: @BioGeravand‬‬ ‫خالصه درس و جمع بندی نکات مهم فصل اول زیست شناسی یازدهم (تنظیم عصبی) طبق کتاب چاپ‪ 1401‬و مناسب کنکور ‪1403‬‬ ‫امیررضا گراوند – نوید درویش پور‬ ‫‪Website: www.BioGeravand.ir‬‬ ‫دقت کنید در ابتدای دندریت ها و پایانه آکسون ‪ ،‬غالف میلین نداریم ( دلیلشم مشخصه !‬ ‫* بافت عصبی از یاخته های عصبی و یاخته های غیر عصبی که همان یاخته های پشتیبان (نوروگلیا ها) هستند ‪،‬‬ ‫چون محل دریافت و انتقال پیامه نباید عایق باشه)‬ ‫تشکیل شده است ‪(.‬یادآوری مهم ‪ :‬در گیاهان نیز بافتی را مشاهده کردیم که دارای یاخته هایی بود که متعلق به بافت های‬ ‫* پیام عصبی در اثر تغییر مقدار یون ها در دو سوی غشای نورون به وجود می آید ‪.‬مقدار‬ ‫دیگر بودند ! و آن ‪ ،‬بافت آوند آبکشی بود)‬ ‫یون ها در دو سوی غشای نورون متفاوت است (مقدار یون پتاسیم در داخل نورون بیشتر از‬ ‫* سه عملکرد یاخته های عصبی ‪ _۱ :‬تحریک پذیری و تولید پیام عصبی ‪ _۲‬هدایت پیام عصبی ‪ _۳‬انتقال پیام عصبی به‬ ‫خارج بوده و مقدار یون سدیم در خارج بیشتر از داخل است)‬ ‫یاخته های دیگر‬ ‫* وقتی یاخته عصبی فعالیت عصبی ندارد (البته فعالیت های عادی خود را دارد !) ‪ ،‬بار مثبت‬ ‫* هر نورون دارای سه بخش است ‪ _۱ :‬دندریت (دارینه) ‪ _۲‬جسم یاخته ای که محل سوخت و ساز است و می تواند پیام نیز‬ ‫درون یاخته عصبی از بیرون آن کمتر است (اختالف پتانسیل ‪ -۷۰‬میلی ولت برقرار است)‬ ‫دریافت کند ! ‪ _۳‬آکسون (آسه)‬ ‫که این اختالف پتانسیل را پتانسیل آرامش می نامند (البته دقت کنید که داخل یاخته دارای‬ ‫* غالف میلین ‪ ،‬رشته های آکسون و دندریت بسیاری از یاخته های عصبی را می پوشاند و آنها را عایق بندی می کند ‪.‬‬ ‫بار منفی نیست ! بلکه میزان بار مثبتش کمتر از میزان بار مثبت مایع اطراف یاخته است و به‬ ‫این غالف ‪ ،‬پیوسته نیست و در بخش هایی از رشته قطع می شود ‪.‬این بخش ها را گره رانویه می نامند که باعث جهشی شدن‬ ‫همین دلیل اختالف پتانسیل داخل و خارج ‪ ،‬یک عدد منفی است)‬ ‫هدایت پیام ‪ ،‬و افزایش سرعت هدایت پیام می شوند ‪(.‬البته دقت کنید عالوه بر میلین ‪ ،‬قطر نورون نیز در سرعت هدایت‬ ‫* کانال های نشتی ‪ ،‬پروتئین هایی غشایی هستند که یون ها به روش انتشار تسهیل شده از‬ ‫پیام عصبی ‪ ،‬تاثیر گذار است)‬ ‫آن ها عبور می کنند (پتاسیم خارج شده و سدیم وارد می شود)‬ ‫* غالف میلین را نوروگلیا ها می سازند ‪.‬یاخته پشتیبان ‪ ،‬چند دور به دور رشته عصبی می پیچد و غالف میلین را‬ ‫* غشا به یون های پتاسیم نفوذپذیری بیشتری دارد ‪.‬بنابراین تعداد یون های پتاسیم‬ ‫به وجود می آورد ‪.‬هسته ی کشیده نوروگلیا ‪ ،‬در الیه خارجی غالف میلین قرار می گیرد‬ ‫خروجی بیشتر از یون های سدیم ورودی است (سبب منفی شدن اختالف پتانسیل می شود)‬ ‫* تعداد یاخته های پشتیبان چند برابر یاخته های عصبی است و انواع گوناگونی دارند ‪.‬این یاخته ها‬ ‫* در هر بار فعالیت پمپ سدیم ‪ -‬پتاسیم با صرف انرژی ‪ ، ATP‬سه یون سدیم از نورون‬ ‫داربست هایی را برای استقرار یاخته های عصبی ایجاد می کنند ؛ آنها در دفاع از یاخته های عصبی‬ ‫خارج و دو یون پتاسیم به آن وارد می شوند (سبب منفی شدن اختالف پتانسیل می شود)‬ ‫و حفظ هم ایستایی مایع اطراف آنها (مثل حفظ مقدار طبیعی یون ها) نیز نقش دارند ‪.‬‬ ‫(یادآوری ‪ :‬در روش جذب هم انتقالی در یاخته های پرز ‪ ،‬شیب غلظت سدیم توسط پمپ‬ ‫* انواع نورون ها ‪ _۱ :‬نورون حسی ‪ _۲‬نورون رابط که فقط در مغز و نخاع (دستگاه عصبی مرکزی)‬ ‫سدیم ‪ -‬پتاسیم حفظ می شد)‬ ‫حضور دارد و ارتباط نورون های حسی و حرکتی را برقرار می کند ‪ _۳‬نورون حرکتی‬ ‫نکته ‪ :‬مطابق شکل کتاب ‪ ،‬پمپ سدیم ‪ -‬پتاسیم ابتدا دو یون پتاسیم را وارد یاخته کرده و‬ ‫نکته ‪ :‬در نورون حسی ‪ :‬هم دندریت و هم آکسون غالف میلین دارند ‪-‬‬ ‫همزمان با آن ‪ ۳‬یون سدیم دریافت می کند و سپس این سدیم ها را خارج می کند‬ ‫دندریت و آکسون منفرد هستند و در انتها انشعاب دارند ‪ -‬جسم یاخته ای‬ ‫* وقتی یاخته عصبی تحریک می شود ‪ ،‬در محل تحریک ‪ ،‬اختالف پتانسیل دو سوی غشای‬ ‫کوچکتر از سایر نورون هاست و آکسون نیز کوتاه است‬ ‫آن به طور ناگهانی تغییر می کند و داخل یاخته از بیرون آن ‪ ،‬مثبت تر می شود و پس از‬ ‫نکته ‪ :‬در نورون رابط ‪ :‬می تواند غالف میلین داشته یا نداشته باشد ‪-‬‬ ‫زمان کوتاهی ‪ ،‬اختالف پتانسیل دو سوی غشا دوباره به حالت آرامش برمی گردد ‪.‬‬ ‫دندریت منشعب است و آکسون کوتاه تر از نورون حرکتی است‬ ‫این تغییر را پتانسیل عمل می نامند ‪.‬پیشروی نقطه به نقطه ی پتانسیل عمل تا انتهای‬ ‫نکته ‪ :‬در نورون حرکتی ‪ :‬فقط آکسون غالف میلین دارد و‬ ‫رشته عصبی را پیام عصبی می نامند (رشته عصبی ‪ :‬آکسون یا دندریت بلند)‬ ‫دندریت نیز منشعب است ‪ -‬انتهای آکسون نیز انشعاب دارد‬ ‫برای دریافت رایگان سایر جزوات‪ ،‬بانک سوال‪ ،‬ویس های مرور سریع و تدریس مباحث مهم زیست شناسی به کانال تلگرام ما با آدرس ‪ @BioGeravand‬مراجعه کنید‬ ‫‪Channel: @BioGeravand‬‬ ‫خالصه درس و جمع بندی نکات مهم فصل اول زیست شناسی یازدهم (تنظیم عصبی) طبق کتاب چاپ‪ 1401‬و مناسب کنکور ‪1403‬‬ ‫امیررضا گراوند – نوید درویش پور‬ ‫‪Website: www.BioGeravand.ir‬‬ ‫* پس از انتقال پیام ‪ ،‬مولکول های ناقلِ باقی مانده ‪ ،‬از فضای سیناپسی تخلیه می شوند ‪.‬‬ ‫* وقتی غشای یاخته عصبی تحریک می شود ‪ ،‬کانال های دریچه دار سدیمی باز می شوند و سدیم وارد یاخته شده و اختالف‬ ‫این کار با جذب دوباره ناقل به یاخته پیش سیناپسی انجام می شود ‪ ،‬همچنین آنزیم هایی‬ ‫پتانسیل مثبت می شود ‪.‬پس از زمان کوتاهی این کانال ها بسته شده و کانال های دریچه دار پتاسیمی باز می شوند که سبب‬ ‫ناقل عصبی را تجزیه می کنند ‪.‬تغییر در میزان طبیعی ناقل های عصبی از دالیل بیماری و‬ ‫خروج پتاسیم از یاخته و منفی شدن مجدد اختالف پتانسیل می شود ‪.‬پس از زمان کوتاهی این کانال ها نیز بسته می شوند ‪.‬‬ ‫اختالل در کار دستگاه عصبی است‬ ‫در پایان پتانسیل عمل ‪ ،‬فعالیت بیشتر (نه فعالیت عادی!) پمپ سدیم پتاسیم سبب بازگشت یون ها به وضعیت اولیه می شود‬ ‫دقت کنید ناقل عصبی وارد سلول پس سیناپسی نمی شود‬ ‫* سرعت هدایت پیام عصبی در رشته های عصبی ‪ ،‬هم به قطر رشته و هم به وجود غالف میلین بستگی دارد ‪.‬غالف میلین‬ ‫* دستگاه عصبی دو بخش مرکزی و محیطی دارد ‪:‬‬ ‫غشا را احاطه کرده و مانع ارتباط آن با مایع بین یاخته ای می شود ‪.‬در گره های رانویه غالف میلین وجود ندارد ؛ بنابراین در‬ ‫دستگاه عصبی مرکزی ‪ ،‬شامل مغز و نخاع است که مراکز نظارت بر فعالیت های بدن اند‬ ‫این مناطق ‪ ،‬غشا با محیط ارتباط دارد و در این نقاط پتانسیل عمل ایجاد می شود و به صورت جهشی به سمت گره های بعدی‬ ‫دستگاه عصبی محیطی ‪ ،‬مغز و نخاع را به بخش های دیگر بدن مرتبط می کند و شامل ‪۱۲‬‬ ‫حرکت می کند ‪.‬در نتیجه سرعت هدایت پیام افزایش می یابد ‪.‬کاهش یا افزایش میلین به بیماری منجر می شود ‪.‬‬ ‫جفت عصب مغزی و ‪ ۳۱‬جفت عصب نخاعی است‬ ‫* در بیماری مالتیپل اسکلروزیس (‪ ، )MS‬یاخته های پشتیبانی که در سیستم عصبی مرکزی میلین می سازند ‪ ،‬از بین می روند‬ ‫* مغز و نخاع از دو بخش ماده خاکستری و ماده سفید تشکیل شده اند ‪.‬ماده خاکستری‬ ‫(دقت کنید که نورون ها از بین نمی روند ! بلکه یاخته هایی که برای نورون ها میلین میسازند از بین می روند ؛ در نتیجه نورون‬ ‫شامل جسم یاخته ای نورون ها و رشته های عصبی بدون میلین است ‪.‬ماده سفید ‪ ،‬اجتماع‬ ‫ها فاقد میلین خواهند بود !) عالئم این بیماری ‪ :‬بی حسی و لرزش و همچنین اختالل در بینایی و حرکت‬ ‫رشته های میلین دار می باشد‬ ‫* برای انتقال پیام عصبی از یاخته عصبی پیش سیناپسی ‪ ،‬ناقل عصبی به فضای سیناپسی آزاد می شود و بر یاخته‬ ‫نکته ‪ :‬در مغز‪ ،‬ماده خاکستری در سمت خارج و در نخاع‪ ،‬ماده خاکستری در داخل قرار دارد‬ ‫پس سیناپسی اثر می کند‬ ‫دقت کنید رشته های میلین دار نیز می توانند به بخش خاکستری نفوذ کنند مانند آکسون‬ ‫* ناقل عصبی در یاخته های عصبی (نورون ها) ساخته شده و درون ریز کیسه ها ذخیره می شود ‪.‬این کیسه ها در طول‬ ‫ریشه های پشتی نخاع‬ ‫آکسون هدایت می شوند تا به پایانه آن برسند ‪.‬وقتی پیام عصبی به پایانه آکسون می رسد ‪ ،‬این کیسه ها با برون رانی (که با‬ ‫* عالوه بر استخوان های جمجمه و ستون مهره ‪،‬‬ ‫صرف انرژی زیستی همراه است !) ‪ ،‬ناقل را در فضای سیناپسی آزاد می کنند‬ ‫سه پرده از نوع بافت پیوندی به نام پرده های مننژ‬ ‫ببینید ‪ ،‬ما دو نوع سیناپس داریم ‪ :‬فعال و غیر فعال‬ ‫مکانیسم تاثیر ناقل ها بر نورون رو توضیح بدم براتون ؟ چشم‬ ‫از مغز و نخاع حفاظت می کنند‬ ‫در سیناپس غیر فعال ‪ ،‬ناقل عصبی آزاد نمیشه اصال‬ ‫* فضای بین پرده های مننژ را مایع مغزی ‪ -‬نخاعی‬ ‫اما در سیناپس فعال ‪ ،‬یکی از این دو نوع ناقل آزاد میشه ‪ :‬تحریکی یا مهاری (بازدارنده) ! ناقل تحریکی میره و روی‬ ‫پر کرده است که مانند یک ضربه گیر‪،‬‬ ‫کانال های دریچه دار سدیمی اثر میذاره ‪ ،‬بازشون میکنه و باعث ورود سدیم به نورون میشه ‪.‬این موضوع باعث میشه پتانسیل‬ ‫دستگاه عصبی مرکزی را در برابر ضربه حفاظت می کند‬ ‫نورون نسبت به بیرون مثبت تر بشه و پتانسیل عمل ایجاد بشه و پیام عصبی تولید شه و ‪.....‬‬ ‫* یاخته های بافت پوششی مویرگ های مغز به یکدیگر چسبیده اند‬ ‫اما ناقل مهاری چیکار میکنه ؟ میره و روی کانال های دریچه دار پتاسیمی تاثیر میذاره و اونا رو باز میکنه ‪.‬در نتیجه باعث خروج‬ ‫پتاسیم از نورون میشه و پتانسیل نورون رو نسبت به بیرون منفی تر می کنه ‪.‬در این صورت ‪ ،‬دیگه پیامی تولید نمیشه !‬ ‫و بین آن ها منفذی وجود ندارد ‪.‬در نتیجه بسیاری از مواد و میکروب ها (برخی میکروب ها‬ ‫بلکه نورون سعی میکنه که پتانسیلش رو به حالت اولیه (همون اختالف پتانسیل ‪ -۷۰‬میلی ولت) برگردونه و دیگه به فکر ایجاد‬ ‫می توانند) در شرایط طبیعی نمی توانند به مغز وارد شوند‪.‬این عامل حفاظت کننده ‪:‬‬ ‫پیام نیست بنده خدا ‪ ،‬میره دنبال بدبختیاش‬ ‫در مغز ‪ ،‬سد خونی ‪ -‬مغزی نام دارد و در نخاع ‪ ،‬سد خونی – نخاعی نامیده می شود ‪.‬‬ ‫برای دریافت رایگان سایر جزوات‪ ،‬بانک سوال‪ ،‬ویس های مرور سریع و تدریس مباحث مهم زیست شناسی به کانال تلگرام ما با آدرس ‪ @BioGeravand‬مراجعه کنید‬ ‫‪Channel: @BioGeravand‬‬ ‫خالصه درس و جمع بندی نکات مهم فصل اول زیست شناسی یازدهم (تنظیم عصبی) طبق کتاب چاپ‪ 1401‬و مناسب کنکور ‪1403‬‬ ‫امیررضا گراوند – نوید درویش پور‬ ‫‪Website: www.BioGeravand.ir‬‬ ‫* قشر مخ شامل بخش های حسی ‪ ،‬حرکتی و ارتباطی است ‪:‬‬ ‫دقت کنید سد خونی – مغزی مختص مغزه و در نخاع وجود نداره ! همچنین استفاده از لفظ سد خونی ‪ -‬نخاعی برای مغز غلطه !‬ ‫‪ -‬بخش های حسی ‪ :‬پیام اندام های حسی را دریافت می کنند‬ ‫نکته ‪ :‬خارجی ترین پرده مننژ ‪ ،‬خود خود دارای دو الیه است که بین آن الیه ها حفراتی وجود دارد که انشعاباتی از پرده‬ ‫‪ -‬بخش های حرکتی ‪ :‬به ماهیچه ها و غده ها پیام می فرستند‬ ‫زیرین نیز به آن وارد شده است ! بین این دو الیه سیاهرگ هم میتوانیم ببینم‬ ‫‪ -‬بخش های ارتباطی ‪ :‬بین بخش های حسی و حرکتی ارتباط برقرار می کنند‬ ‫* مغز از سه بخش اصلی مخ (شامل نیمکره های مخ و همچنین رابط پینه ای و سه گوش) ‪ ،‬مخچه (شامل کرمینه و نیمکره‬ ‫های مخچه) و ساقه مغز (شامل مغز میانی ‪ ،‬پل مغزی و بصل النخاع) تشکیل شده است‬ ‫* مغز میانی قسمتی از ساقه مغز است که یاخته های عصبی آن‬ ‫* در انسان ‪ ،‬بیشتر حجم مغز را مخ تشکیل می دهد ‪.‬نیمکره های مخ با رشته های عصبی (مثل رابط پینه ای و سه گوش) به‬ ‫در فعالیت های مختلف از جمله شنوایی ‪ ،‬بینایی و‬ ‫هم متصل اند ‪.‬دو نیمکره به طور همزمان ‪ ،‬از همه بدن اطالعات دریافت و پردازش می کنند ‪.‬هر نیمکره کار های اختصاصی‬ ‫حرکت نقش دارند ‪.‬برجستگی های چهارگانه ‪ ،‬بخشی از‬ ‫نیز دارد ‪ :‬بخش هایی از نیمکره چپ ››› توانایی استدالل و ریاضیات ‪.‬نیمکره راست ››› مهارت های هنری‬ ‫مغز میانی هستند‬ ‫* بخش خارجی نیمکره های مخ (قشر مخ) ‪ ،‬از ماده خاکستری است و دارای چین خوردگی و شیار های متعدد است (این‬ ‫* پل مغزی در تنظیم فعالیت های مختلف از جمله‬ ‫چین خوردگی و شیار ها سبب افزایش سطح می شوند) ‪.‬قشر مخ ‪ ،‬جایگاه پردازش نهایی اطالعات ورودی به مغزاست که‬ ‫تنفس ‪ ،‬ترشح بزاق و اشک نقش دارد‬ ‫نتیجه ی آن یادگیری ‪ ،‬تفکر و عملکرد هوشمندانه است‬ ‫* بصل النخاع پایین ترین بخش مغز است و سبب ارتباط‬ ‫* شیارهای عمیق ‪ ،‬هر یک از نیمکره های مخ را به چهار لوب پس سری ‪ ،‬گیجگاهی ‪ ،‬آهیانه و پیشانی تقسیم می کنند‬ ‫بین مغز و نخاع می شود ‪.‬بصل النخاع ‪ ،‬فشار خون و‬ ‫زنش قلب را تنظیم می کند و مرکز انعکاس هایی مانند عطسه ‪،‬‬ ‫بلع ‪ ،‬سرفه و مرکز اصلی تنظیم تنفس است‬ ‫* مخچه در پشت ساقه مغز قرار دارد و شامل دو نیمکره و بخشی به نام کرمینه در وسط آن‬ ‫هاست (کرمینه سفید رنگه و ظاهرش شبیه به یه درخته ‪.‬به این درخت میگن ‪ Life Tree‬یا‬ ‫)‬ ‫درخت زندگی ‪.‬گفتم بدونید تا اگه کسی ازتون پرسید درخت زندگی چیه ضایع نشید‬ ‫مخچه مرکز تنظیم وضعیت بدن و تعادل آن است (یادآوری ‪ :‬مجاری نیم دایره موجود در‬ ‫گوش درونی هم به این وظیفه کمک می کنند)‬ ‫نکته ‪ :‬لوب پیشانی وپس سری هرکدام با دو لوب دیگر و لوب آهیانه و گیجگاهی هرکدام با ‪ ۳‬لوب دیگر مرز مشترک دارند‬ ‫* مخچه به طور پیوسته از بخش های دیگر مغز‪ ،‬نخاع و اندام های حسی مانند گوش ها ‪،‬‬ ‫نکته ‪ :‬مخچه با لوب پس سری و لوب گیجگاهی مرز مشترک دارد‬ ‫پیام را دریافت و بررسی می کند تا فعالیت ماهیچه ها و حرکات بدن را در حالت های‬ ‫نکته ‪ :‬در نمای فوقانی ‪ ،‬لوب گیجگاهی و مخچه دیده نمی شوند‬ ‫گوناگون به کمک مغز و نخاع هماهنگ کند‬ ‫نکته ‪ :‬بزرگترین لوب مغز ‪ ،‬لوب پیشانی بوده و کوچکترین لوب مغز ‪ ،‬لوب پس سری می باشد‬ ‫نکته ‪ :‬لوب آهیانه و لوب گیجگاهی ‪ ،‬با تمام لوب های دیگر مغز مرز مشترک دارند‬ ‫برای دریافت رایگان سایر جزوات‪ ،‬بانک سوال‪ ،‬ویس های مرور سریع و تدریس مباحث مهم زیست شناسی به کانال تلگرام ما با آدرس ‪ @BioGeravand‬مراجعه کنید‬ ‫‪Channel: @BioGeravand‬‬ ‫خالصه درس و جمع بندی نکات مهم فصل اول زیست شناسی یازدهم (تنظیم عصبی) طبق کتاب چاپ‪ 1401‬و مناسب کنکور ‪1403‬‬ ‫امیررضا گراوند – نوید درویش پور‬ ‫‪Website: www.BioGeravand.ir‬‬ ‫جذب می شود ‪.‬الکل همچنین از غشای یاخته های عصبی بخش های مختلف مغز عبور و‬ ‫توضیح‬ ‫ساختار های دیگر مغز‬ ‫فعالیت های آنها را مختل می کند ‪.‬‬ ‫محل پردازش اولیه و تقویت اطالعات حسی است ‪.‬اغلب پیام های حسی در تاالموس گرد هم می آیند‬ ‫تاالموس ها‬ ‫* الکل عالوه بر دوپامین ‪ ،‬بر فعالیت انواعی از ناقل های عصبی تحریک کننده و بازدارنده‬ ‫در زیر تاالموس قرار دارد ‪.‬دمای بدن ‪ ،‬تعداد ضربان قلب ‪ ،‬فشار خون ‪ ،‬تشنگی ‪ ،‬گرسنگی و خواب را‬ ‫تاثیر می گذارد ‪.‬مشکالت کبدی ‪ ،‬سکته قلبی و انواع سرطان از پیامد های مصرف بلند مدت‬ ‫هیپوتاالموس‬ ‫تنظیم می کند (تنظیم فشار خون و ضربان قلب ‪ ،‬فعالیتی است که بصل النخاع نیز انجام می دهد)‬ ‫الکل (اتانول) است (اتانول رو با متانول اشتباه نگیریدا ! متانول سمی و کشنده هست ولی‬ ‫با قشر مخ ‪ ،‬تاالموس و هیپوتاالموس ارتباط دارد ‪.‬در احساساتی مانند ترس ‪ ،‬خشم ‪ ،‬لذت و نیز حافظه‬ ‫سامانه کناره ای (لیمبیک)‬ ‫)‬ ‫اعتیاد آور نیست ؛ بزرگوار از پشت خنجر نمی زنه‬ ‫نقش ایفا می کند‬ ‫* * نکات مغز گوسفند ‪:‬‬ ‫یکی از اجزای سامانه لیمبیک است که در تشکیل حافظه و یادگیری نقش دارد ‪.‬‬ ‫اسبک مغز (هیپوکامپ)‬ ‫‪ -‬لوب های بویایی در هردو سطح پشتی و شکمی دیده می شوند‬ ‫‪ -‬کیاسمای بینایی باالی مغز میانی قرار دارد‬ ‫* پژوهشگران بر این باورند که هیپوکامپ در ایجاد حافظه کوتاه مدت و تبدیل آن به حافظه بلند مدت نقش دارد ‪.‬حافظه‬ ‫‪ -‬برای مشاهده ی رابط پینه ای برخالف رابط ‪ ۳‬گوش ‪ ،‬نیازی به برش مغز نیست‬ ‫افرادی که هیپوکامپ آنان آسیب دیده یا با جراحی برداشته شده ‪ ،‬دچار اختالل می شود ‪.‬این افراد نمی توانند نام افراد جدید‬ ‫‪ -‬بطن چهارم در زیر مخچه قرار دارد‬ ‫را حتی اگر هر روز با آنها در تماس باشند به خاطر بسپارند ‪.‬البته آنان برای به یاد آوردن خاطرات مربوط به قبل از آسیب‬ ‫‪ -‬رابط سه گوش در زیر رابط پینه ای قرار گرفته است‬ ‫دیدگی ‪ ،‬مشکل چندانی ندارند ‪.‬نکته ‪ :‬لوب(پیاز) های بویایی ‪ ،‬از دستگاه لیمبیک منشا گرفته اند‬ ‫‪ -‬درون بطن های ‪ ۱‬و ‪ ، ۲‬شبکه های مویرگی قابل مشاهده اند‬ ‫* اعتیاد وابستگی همیشگی به مصرف یک ماده (مثل الکل) ‪ ،‬یا انجام یک رفتار (مثل استفاده از اینترنت) است که ترک آن ‪،‬‬ ‫‪ -‬دو تاالموس با یک رابط به هم متصل اند و با کمترین فشار از هم جدا می شوند‬ ‫مشکالت جسمی و روانی برای فرد به وجود می آورد‬ ‫* نخاع درون ستون مهره ها از بصل النخاع تا دومین مهره کمر کشیده شده است (نکته ‪:‬‬ ‫* استفاده مکرر (نه یکباره !) از مواد مخدر ‪ ،‬تغییراتی را در مغز (نه نخاع و نه اعصاب محیطی !) ایجاد می کند که فرد دیگر‬ ‫طول ستون مهره ها از طول نخاع بیشتر است) نخاع مغز را به دستگاه عصبی محیطی‬ ‫نمی تواند با میل شدید برای مصرف مقابله کند ‪.‬این تغییرات ممکن است دائمی باشند !‬ ‫متصل می کند و مسیر عبور پیام های حسی از اندام های بدن به مغز و ارسال پیام ها از مغز‬ ‫* مواد اعتیادآور ‪ ،‬بیشتر بر بخشی از سامانه لیمبیک اثر می گذارند و موجب آزاد شدن ناقل های عصبی از جمله دوپامین (نه‬ ‫به اندام هاست (دقت کنید اندام هایی که در سر هستند ‪ ،‬استثنا می باشند و پیام هایشان از‬ ‫فقط دوپامین !) می شوند که در فرد احساس لذت و سرخوشی ایجاد می کند ‪.‬با ادامه مصرف ‪ ،‬دوپامین کمتری آزاد می شود‬ ‫نخاع عبور نمی کند !) نخاع مرکز برخی انعکاس های بدن است‬ ‫و به فرد احساس کسالت ‪ ،‬بی حوصلگی و افسردگی دست می دهد که برای رفع این حالت ‪ ،‬فرد مجبور است ماده اعتیاد آور‬ ‫* هر عصب نخاعی دو ریشه دارد ‪:‬‬ ‫بیشتری مصرف کند ‪.‬مواد اعتیاد آور بر بخش هایی از قشر مخ تاثیر می گذارند و توانایی قضاوت ‪ ،‬تصمیم گیری و خود‬ ‫‪ -‬ریشه پشتی ‪ :‬اطالعات حسی را به نخاع وارد می کند‬ ‫کنترلی فرد را کاهش می دهند ‪.‬این اثرات به ویژه در مغز نوجوانان شدیدتر است ؛ زیرا مغز آنان در حال رشد است‬ ‫‪ -‬ریشه شکمی ‪ :‬پیام های حرکتی را از نخاع خارج می کند‬ ‫نکته ‪ :‬در اثر مصرف مواد اعتیاد آور ‪ ،‬دوپامین از سامانه لیمبیک ترشح می شود اما تاثیری بر اختالالت در قضاوت و‬ ‫نکته ‪ :‬جسم یاخته ای نورون های حسی نخاع‪ ،‬در ریشه پشتی قرار دارد ؛ نه ماده خاکستری!‬ ‫تصمیم گیری و خود کنترلی ندارد ! بلکه این اختالالت به علت تاثیر ماده اعتیاد آور بر قشر مخ است نه سامانه لیمبیک !‬ ‫نکته ‪ :‬بخشی از آکسون اعصاب حسی در خارج از نخاع و بخشی در داخل نخاع قرار دارد‬ ‫نکته ‪ :‬بهبود فعالیت مغز به زمان طوالنی نیاز دارد‬ ‫* حتی مصرف کمترین مقدار الکل (اتانول) نیز بدن را تحت تاثیر قرار می دهد ‪.‬الکل در دستگاه گوارش به سرعت‬ ‫برای دریافت رایگان سایر جزوات‪ ،‬بانک سوال‪ ،‬ویس های مرور سریع و تدریس مباحث مهم زیست شناسی به کانال تلگرام ما با آدرس ‪ @BioGeravand‬مراجعه کنید‬ ‫‪Channel: @BioGeravand‬‬ ‫خالصه درس و جمع بندی نکات مهم فصل اول زیست شناسی یازدهم (تنظیم عصبی) طبق کتاب چاپ‪ 1401‬و مناسب کنکور ‪1403‬‬ ‫امیررضا گراوند – نوید درویش پور‬ ‫‪Website: www.BioGeravand.ir‬‬ ‫نکته ‪ :‬سیناپس نورون حرکتی با ماهیچه دو سر بازو از نوع فعال و تحریکی بوده و سیناپس‬ ‫* دستگاه عصبی محیطی ‪ ،‬مغز و نخاع را به بخش های دیگر مرتبط می کند و شامل ‪ ۱۲‬جفت عصب مغزی (‪ ۲۴‬عدد) و‬ ‫نورون حرکتی با ماهیچه سه سر بازو ‪ ،‬از نوع غیر فعال است‬ ‫‪ ۳۱‬جفت عصب نخاعی (‪ ۶۲‬عدد) می باشد ‪.‬هر عصب مجموعه ای از رشته های عصبی است که درون بافت پیوندی هستند‬ ‫* بخش خود مختار دستگاه عصبی محیطی ‪ ،‬کار ماهیچه های صاف ‪ ،‬ماهیچه قلب و غده ها‬ ‫بخش پیکری‬ ‫را به صورت نا آگاهانه تنظیم می کند و همیشه فعال است‬ ‫بخش سمپاتیک‬ ‫بخش حرکتی‬ ‫بخش خودمختار‬ ‫* بخش های سمپاتیک (آسیمیک) و پاراسمپاتیک (پادآسیمیک) معموال بر خالف یکدیگر‬ ‫دستگاه عصبی محیطی‬ ‫بخش پارا سمپاتیک‬ ‫کار می کنند تا فعالیت های حیاتی بدن را در شرایط مختلف تنظیم کنند ‪.‬‬ ‫بخش حسی‬ ‫‪ -‬فعالیت پاراسمپاتیک ‪ :‬برقراری حالت آرامش – کاهش فشار خون – کاهش ضربان قلب‬ ‫‪ -‬فعالیت سمپاتیک ‪ :‬حالت اضطراب و هیجان– افزایش فشار خون– افزایش ضربان قلب–‬ ‫* بخش پیکری ‪ ،‬پیام های عصبی را به ماهیچه های اسکلتی می رساند ‪.‬فعالیت این بخش ارادی است ‪ ،‬اما می تواند به صورت‬ ‫افزایش تعداد تنفس – هدایت جریان خون به سمت قلب و ماهیچه های اسکلتی‬ ‫غیر ارادی نیز فعالیت داشته باشد(برخی انعکاس ها) ‪.‬انعکاس پاسخ سریع و غیر ارادی ماهیچه ها در پاسخ به محرک هاست‬ ‫* هیدر ‪ :‬دارای ساده ترین دستگاه عصبی (شبکه عصبی) ‪ -‬تحریک هر نقطه از بدن جانور‬ ‫ما که این همه حرف زدیم‪ ،‬به نظرم در مورد انعکاس ها هم یه توضیحی بدیم ضرر نداشته باشه‬ ‫در همه سطح آن منتشر می شود ‪.‬این شبکه ‪ ،‬یاخته های ماهیچه ای را تحریک می کند‬ ‫اول اینکه بدونین انعکاس ها هم در ماهیچه های ارادی (اسکلتی) اتفاق میوفتن و هم ماهیچه های غیر ارادی (صاف) ‪.‬پس‬ ‫* پالناریا ‪ :‬دو گره عصبی در سر دارد که مغز را تشکیل می دهند ‪.‬هر گره مجموعه ای از‬ ‫نمیتونیم بگیم فقط دستگاه عصبی پیکری در این انعکاس ها نقش داره یا فقط دستگاه عصبی خودمختار ! بلکه هر دو میتونن ‪.‬‬ ‫اما در مورد مرکز انعکاس ها ‪:‬‬ ‫جسم یاخته های عصبی است ‪.‬دو طناب عصبی متصل به مغز دارد که در طول بدن‬ ‫‪ -‬مرکز برخی انعکاس ها نخاع هستش ‪.‬حاال این انعکاس های نخاعی خودشون دو دسته هستن ‪:‬‬ ‫کشیده شده اند ‪.‬این طناب ها با رشته هایی به هم متصل اند که ساختار نردبان مانندی ایجاد‬ ‫‪۱‬ـ انعکاس های نخاعی که فقط با همکاری نخاع و دستگاه عصبی انجام می شن (مثل انعکاس عقب کشیدن دست)‬ ‫می کنند ‪.‬این مجموعه دستگاه عصبی مرکزی را تشکیل می دهند ‪.‬و رشته های جانبی متصل‬ ‫‪۲‬ـ انعکاس های نخاعی که عالوه بر موارد گفته شده در مورد قبل ‪ ،‬دخالت و همکاری مغز هم در اون ها دیده می شه ! مثل انعکاس‬ ‫به آن نیز دستگاه عصبی محیطی را تشکیل می دهند‬ ‫تخلیه مثانه که در بچه ها غیر ارادی هست اما وقتی سنشون باالتر میره ‪ ،‬این انعکاس ارادی می شه و مغز دستورش رو میده‬ ‫* حشرات ‪ :‬مغزشان از چند گره به هم جوش خورده تشکیل شده ‪.‬دارای یک طناب عصبی‬ ‫‪ -‬مرکز بسیاری از انعکاس ها مغز هستش ‪.‬مثل انعکاس بلع ‪ ،‬استفراغ ‪ ،‬سرفه و عسطه‬ ‫شکمی هستند که در هر بند از بدن یک گره دارد و ماهیچه های آن بند را کنترل می کند‬ ‫* در شکل مقابل ‪ ،‬انعکاس عقب کشیدن دست را مشاهده می کنید که یک انعکاس نخاعی است و با‬ ‫* مهره داران ‪ :‬طناب عصبی در این جانوران ‪ ،‬پشتی است و بخش جلویی آن برجسته شده و‬ ‫برخورد دست به جسم داغ ‪ ،‬این انعکاس به سرعت انجام شده و ماهیچه‬ ‫مغز را تشکیل می دهد ‪.‬در بین مهره داران اندازه نسبی مغز پستانداران و پرندگان نسبت به‬ ‫دو سر بازو منقبض شده و ماهیچه سه سر در حالت استراحت قرار می گیرد‬ ‫وزن بدن ‪ ،‬از بقیه بیشتر است (جمجه مهره داران می تواند استخوانی یا غضروفی باشد)‬ ‫(یادآوری ‪ :‬برای انقباض ماهیچه ‪ ،‬یون کلسیم از شبکه آندوپالسمی آزاد شده و‬ ‫نکته ‪ :‬طناب های عصبی پالناریا برخالف طناب عصبی حشرات ‪ ،‬جسم سلولی ندارند (به جمع‬ ‫برای استراحت ‪ ،‬این یون با انتقال فعال وارد شبکه آندوپالسمی شده و ذخیره می گردد)‬ ‫و مفرد بودن کلمات نیز دقت کنید)‬ ‫نکته ‪ :‬نورون حسی با دو نورون رابط سیناپس دارد که هردوی این سیناپس ها تحریکی هستند‬ ‫با تشکر فراوان از دکتر نوید درویش پور بابت همکاری در انجام این پروژه ️❤‬ ‫نکته ‪ :‬سیناپس یکی از نورون های رابط با نورون حرکتی ‪ ،‬تحریکی و سیناپس نورون رابط دیگر‬ ‫‪Navid's Channel: @zistDVPP‬‬ ‫با نورون حرکتی دیگری ‪ ،‬مهاری است‬ ‫برای دریافت رایگان سایر جزوات‪ ،‬بانک سوال‪ ،‬ویس های مرور سریع و تدریس مباحث مهم زیست شناسی به کانال تلگرام ما با آدرس ‪ @BioGeravand‬مراجعه کنید‬