Tijd Van Wereldoorlogen (1900-1950) PDF

1900 - 1950 TIJD VAN WERELDOORLOGEN TIJD VAN WERELDOORLOGEN EUROPESE GROOTMACHTEN ROND 1900 ‣ Groot-Brittannië: wereldmacht, industrie, meeste koloniën, wilde zich weinig met Europa bemoeien ‣ Frankrijk: veel koloniën, raakte Elzas- Lotharingen kwijt aan Duitsland en wilde wraak ‣ Dui...

1900 - 1950 TIJD VAN WERELDOORLOGEN TIJD VAN WERELDOORLOGEN EUROPESE GROOTMACHTEN ROND 1900 ‣ Groot-Brittannië: wereldmacht, industrie, meeste koloniën, wilde zich weinig met Europa bemoeien ‣ Frankrijk: veel koloniën, raakte Elzas- Lotharingen kwijt aan Duitsland en wilde wraak ‣ Duitsland: sinds 1871 eenheid, machtig land in Europa, oorlogszuchtige keizer Wilhelm II, industrialisatie en streven naar koloniën ‣ Oostenrijk-Hongarije: groot land maar zwak, wilde uitbreiden in zuidoost-Europa ‣ Rusland: grootste land ter wereld dus machtig, maar liep erg achter TIJD VAN WERELDOORLOGEN OORZAKEN WO1 ▸ Militarisme: gevolg Frans-Duitse oorlog, alles in dienst van oorlog, verheerlijken van geweld ▸ Imperialisme: koloniën verzamelen ▸ Nationalisme: separatistisch op de Balkan (pan-Slavisme), expansiegericht (Elzas- Lotharingen) ▸ Bewapeningswedloop: groot budget, versterkte angst ▸ Bondgenootschappen: als antwoord op angst, maar onvoorzichtiger -> Triple Alliantie en Triple Entente TIJD VAN WERELDOORLOGEN AANLEIDING EERSTE WERELDOORLOG ▸ Oostenrijk-Hongarije annexeerde Bosnië in 1908, Serviërs ontevreden (eisten onafhankelijkheid) en kregen steun van Servië ▸ Serviërs organiseerden zich in nationalistische groepen ▸ Princip vermoordde op 28 juni 1914 Franz Ferdinand (O-H) ▸ Zette kettingreactie van bondgenootschappen in gang ▸ Oorlogsenthousiasme: korte oorlog verwacht TIJD VAN WERELDOORLOGEN VERLOOP EN KENMERKEN ▸ Duits Von Schlieffenplan in werking gezet (1914), maar faalde, bewegingsoorlog werd loopgravenoorlog aan het westfront ▸ Massale legers met miljoenen soldaten (door propaganda en massamedia) ▸ Industriële oorlog, vernietigende kracht van enorme kanonnen, gebruik van gifgas. Duikbotenoorlog op zee ▸ Totale oorlog: grote verwoestingen raakten ook burgers, thuisfront gemobiliseerd, schaarste door zeeblokkade ▸ Gevolg: miljoenen doden en gewonden onder soldaten en burgers, vooral in Europa TIJD VAN WERELDOORLOGEN VERLOOP EN KENMERKEN ▸ Duitsland probeerde doorbraak te forceren bij Verdun (1916, mislukte) en GB en Frankrijk bij de Somme (1916, amper winst) ▸ Door Verdun en de Somme leden beide partijen grote verliezen, enthousiasme nam af ▸ Rusland won eerst een beetje terrein maar werd al snel teruggedrongen door Duitsland en Oostenrijk-Hongarije ▸ Russen ontevreden over tsaar Nicolaas II: Russische revoluties (1917) ▸ In 1917 Amerikaanse deelname door Duitse duikbotenoorlog TIJD VAN WERELDOORLOGEN EINDE EERSTE WERELDOORLOG ▸ Voorjaar 1918: Duitse wanhoopsoffensieven aan westfront, geen succes ▸ Maart 1918: Vrede van Brest-Litovsk, vrede tussen Rusland en de Triple Alliantie ▸ Zomer 1918: grote geallieerde tegenaanval, wel succes ▸ November 1918: Duitse protesten tegen de oorlog (tekorten) ▸ Keizer Wilhelm II trad af, vluchtte naar Nederland (9 november) ▸ Wapenstilstand: 11 november 1918 TIJD VAN WERELDOORLOGEN VREDE VAN VERSAILLES ▸ Veel soldaten gesneuveld, getraumatiseerd of invalide ▸ Spaanse griep: epidemie vanaf 1918 ▸ Vrede van Versailles (1919): Duitsland schuld, herstelbetalingen, afstaan Duits grondgebied en koloniën, ontwapeningsplicht en demilitarisering van het Rijnland ▸ Duitsland werd de Republiek van Weimar (1919) ▸ Volkenbond (1919): samenwerking tussen landen voor vrede en veiligheid (VS, SU en Duitsland geen lid) ▸ Wraakgevoelens in Duitsland over verlies van de oorlog  TIJD VAN WERELDOORLOGEN ROARING TWENTIES IN DE VS ▸ Groei economie -> optimisme, iedereen zou pro teren ▸ Consumptiemaatschappij en massaconsumptie ▸ Door machines en lopende band werden er meer en goedkopere producten gemaakt ▸ Overproductie in landbouw door mechanisatie en vervallen export naar Europa na WOI; boeren konden leningen niet afbetalen ▸ Onopgemerkte schulden door consumptiemaatschappij (kopen op afbetaling), overproductie in industrie ▸ Amerikanen kochten aandelen met geleend geld fi TIJD VAN WERELDOORLOGEN BEURSKRACH EN GROTE DEPRESSIE ▸ Beurshandelaren bang voor daling in koers en verkochten steeds meer aandelen ▸ Meer aanbod dan vraag naar aandelen, dus koers daalde echt (Zwarte Donderdag, 24 oktober 1929), aandelen massaal verkocht ▸ Massale faillissementen en werkloosheid ▸ Crisis sloeg over naar Europa: VS geen afzetmarkt meer, Amerikaanse bedrijven in Europa gesloten ▸ Tot 1933 geen politieke reactie (Grote Depressie), ▸ 1933: New Deal van Roosevelt: overheidsinvesteringen in economie (werkgelegenheidsprojecten), toename koopkracht