Self Independentzia eta Interdependentzia 2024

Self kulturala: independentzia eta interdependentzia " Self Kokatua " kontzeptua gure nortasunak eta geure buruaz dugun pertzepzioak bizi garen testuinguru kultural, historiko eta sozialaren eragina dutelako ideiari dagokio. Beste era batera esanda, nor garen eta geure burua nola ikusten dugun uler...

Self kulturala: independentzia eta interdependentzia " Self Kokatua " kontzeptua gure nortasunak eta geure buruaz dugun pertzepzioak bizi garen testuinguru kultural, historiko eta sozialaren eragina dutelako ideiari dagokio. Beste era batera esanda, nor garen eta geure burua nola ikusten dugun ulertzeko dugun kulturaren balioek, arauek eta esperientziek moldatzen gaituzte, baita bizi dugun une historikoak eta gizarte-inguruneak ere. Une historikoak gure nortasun-zentzuan ere eragiten du. Gertaera historikoek, aldaketa politikoek, joera sozialek eta aurrerapen teknologikoek eragina izan dezakete geure buruarengan eta besteengan. Adibidez, Bigarren Mundu Gerran bizi izan ziren belaunaldiek munduari eta bertan duten lekuari buruzko ikuspegi desberdina izan dezakete, bake eta oparotasun erlatiboko aldi batean hazi diren belaunaldi gazteenekin alderatuta. "Self Locadon" kontzeptuak aitortzen du gure identitatea ez dela estatikoa, ezta unibertsala ere, baizik eta bizi garen testuinguru kultural, historiko eta sozialak moldatzen duela. Geure burua ulertzea eta inguratzen gaituen munduarekin dugun harremana berez kokatuak eta aldakorrak dira denboran zehar eta hainbat testuingurutan Gure sinesmenak, balioak eta portaerak, neurri handi batean, gure kultura espezifikoaren sozializazioaren emaitzak dira. Kultura bakoitzak bere arauak eta espektatiba sozialak ditu, eta arau horiek gure nortasunaren zati gisa barneratzeko eta hartzeko joera dugu. Adibidez, kultura batzuetan, balio nagusia taldearen kolektibitatea eta ongizatea izan daiteke, eta beste kultura batzuetan, berriz, indibidualtasuna eta autonomía.  Nola gara independenteak edo interdependenteak gure taldeko kide garen taldeekiko? Selfaren eraikuntza independentea eta interdependentea Taldearekiko mendekotasuna: helburuak, jomugak eta arauak Taldearen autoordezkaritzan eta sakrifizioan sartzea. Self dependentea, interdependentea eta Hazel Rose Markus Indibidualismoaren eta Kolektibismoaren dimentsioarekiko harremana Idiozentrismoa versus alozentrismoa Triandis, 1995 Shinobu Kitayama SELF INDEPENDIENTEA Mendebaldeko kultura indibidualistetan gertatzen da. Ez dio baliorik ematen besteekiko dugun mendekotasunari. Independentzia sustatzen du: norberaren helburuak finkatzea eta jarraitzea. Norberaren irizpideei besteen irizpideen gainetik eustea. Besteengandik bereizten gaituena finkatzea. SELF INTERDEPENDIENTEA SELFa besteekiko harremanean eraikitzen da. SELF ez da ezer bere roletatik eta ingurune sozialetik aldentzen bada. Sakrifizioak eskatzen ditu taldearen onurarako. Taldeko autoritate-figurak errespetatzen dira. Harmonia soziala lehenesten da. Nabarmentzea ez da gauza ona; hobe da bigarren mailan egotea. Mendekotasunaren estigmatizazioa Mendekotasunaren estigmatizazioak lotura estua du gizarte askotan nagusi diren autosufizientzia-balioekin, bereziki erantzukizun pertsonala eta autonomia indibiduala arrakasta- eta duintasun-ideal gisa nabarmentzen direnekin. Esparru horretan, autosufizientzia bertute nagusi bihurtzen da, eta beste batzuekiko mendekotasuna, bereziki Estatuarekiko edo gizarte-laguntzarekiko mendekotasuna, mesfidantzaz edo mespretxuz ikusten da. Norbanako bakoitzak bere buruari eusteko eta kanpoko laguntzarik gabe bere erronkei aurre egiteko gai izan behar duelako ideia arrakasta-neurri bihurtzen da, eta, askotan, balio pertsonaleko neurri. Balio kultural horrek ideia hau sustatzen du: benetan trebeak eta baliotsuak izateko, kanpoko laguntzarik gabe eusteko gai izan behar dugu Balio horrek identitatearen ikuspegi bat indartzen du, non mendekotasuna ahuleziatzat edo izaera-hutsegitetzat jotzen den, besteen mende daudenek autosufizientziaren ideala betetzea lortu ez dutela hautematen baita. Ondorioz, laguntza ekonomikoa, emozionala edo soziala behar dutenak maila apalagokoak edo problematikoak direla ikusten da autonomia beste ezaugarri batzuen gainetik baloratzen duen sistema batean.  Erabateko Independentziaren Falazia Guztiok, gure bizitzako une desberdinetan, besteen laguntza behar dugu, dela haurtzaroan, gaixotasunean, krisi-egoeretan edo zahartzaroan. Independentzia ideal absolutu gisa berrestean, funtsezko giza errealitate hori ikusezin bihurtzen dugu, eta beharrezkoa ez den presioa sortzen dugu pertsonengan, beren beharrak ezkuta ditzaten eta laguntza eskatzea saihets dezaten. Interdependentziak onartzen du denok behar dugula besteen beharra uneren batean, eta gure bizitzak beste batzuenekin berez lotuta daudela. Mendekotasuna ahultasun gisa ikusi beharrean, elkarmendekotasunak ospatu egiten du laguntza- eta lankidetza-loturak eratzeko giza gaitasuna. Interdependentzia besarkatzeak giza bizitzaren ikuspegi errukitsuagoa eta errealistagoa garatzea ahalbidetzen digu. Elkarrekiko laguntza eta zaintza funtsezko balio gisa ikusten laguntzen digu, harreman osasuntsuagoak eta komunitate solidarioagoak sustatuz, non guztion ongizatea erantzukizun partekatua den.  Ikusi da self independentea nagusi dela kultura indibidualistetan, eta norberaren arreta eta berezitasuna bezala ulertzen da; aldiz, self interdependentea gehiago da kultura kolektibistetan, non kide diren taldeei atxikitako harremanen garrantzia azpimarratzen den. Horren ondorioz, rol sozialak eta talde-kidetza identitate pertsonalaren eta autokontzeptuaren oinarri dira. Abrams y Hogg, 2005; Lehman et al, 2004; Kitayama y Markus, 2000; Páez et al., 2000; Markus y Kitayama, 1991 Selfaren neurketa: Twenty Statement Test Kuhn eta PcPartland, 1954 Self independentea eta interdependentea (Singelis, 1994) Komunitatea Nian sartzea Venn-diagrama  Twenty Staments Test Idiozentrismoa: Zenbat erreferentzia pertsonal jarri dituzue? (azkarra naiz, opera gustatzen zait, etab.). Triandis-ek (1995) adierazi duenez, gizabanako idiozentrikoek beren helburu eta beharrak taldearen helburuen gainetik nabarmentzeko joera dute, eta beren buruarekiko independente eta seguru izateko joera. Alozentrismoa: Zenbat erreferentzia jarri dituzue zuen rol sozialekin edo talde-jabetzekin lotuta? (arreba naiz, euskalduna naiz, asiarra naiz, feminista naiz, etab.). Gizabanako alozentrikoek kooperatiboak, interdependenteak eta afiliazio-premia handiagoa izateko joera dute  Ipuin bat opari: Selfen independentzia eta interdependentzia Mexikoko hego- ekialdeko komunitate zapatistetan  El yo y el nosotros Según nuestra tradición cultural, el mundo fue creado por varios dioses. Unos dioses muy bailadores, muy reventadores —también decimos—, que no lo hicieron cabal. Dejaron cosas pendientes, o cosas que se hicieron mal. Una de ellas fue que no hicieron a los hombres y mujeres cabales, todos, es decir, de buen corazón. Sino que se les salió por ahí algún gobernador, o algún presidente del país que salió con el alma mala y con el corazón chueco. Cuando se dieron cuenta los dioses de esta injusticia, de que había hombres y mujeres que estaban viviendo a costa de los demás, quisieron ayudar algo a los hombres y mujeres de maíz. A los pueblos indios de este país. Y para ayudarlos les quitaron una palabra: les quitaron el “yo”. En los pueblos indígenas, en los de raíces mayas y en muchos pueblos de este país, la palabra “yo” no existe. En su lugar se usa el “nosotros”. En nuestras lenguas mayas es el “tic”. Esa terminación de “tic”, que menciona al colectivo o a la colectividad, se repite una y otra vez. Y no aparece por ningún lado el “yo”. “Nosotros no tememos morir luchando”, decimos nosotros. Nunca hablamos en singular. El “tic” que se repite una y otra vez en nuestras lenguas, viene a ser como el tic-tac de ese reloj que nosotros queremos llegar, para ser parte de este país, sin ser una vergüenza para él, una afrenta o un motivo de burla o de limosna. Los otros cuentos Relatos del Subcomandante Marcos EZLN  Self independientearen alderdi positiboak Autonomia eta autoezagutza: Kultura independenteetako pertsonek, hala nola estatubatuarrek edo europar batzuek, askatasun handiagoa dute nor diren aztertzeko eta beren interesetan oinarritutako erabakiak hartzeko. Adibidez, gazte batek artea ikastea erabaki dezake ingeniaritzaren ordez, familiaren itxaropenek presionatu gabe. Sormena eta berrikuntza sustatzea: Independentziak sormena sustatzen du, pertsonak ideia berriak aztertzeko eta taldearen mugarik gabe adierazteko libre sentitzen baitira. Banakako berrikuntza asko baloratzen da. Arazoak konpontzeko trebetasunak garatzea: Kultura indibidualistetan hazten diren pertsonek beren arazoei modu autonomoan aurre egiten ikasi ohi dute.  Self independientearen alderdi negatiboak Isolamendu- eta bakardade-sentsazioa: Independentziak gizarte-babesik eza eragin dezake, eta, muturreko kasuetan, besteekiko deskonexio- sentsazioa. Estatu Batuetan, adibidez, ohikoa da adineko pertsona batzuk bakarrik bizitzea gertuko senideen zuzeneko laguntzarik gabe. Gehiegizko lehiakortasuna: Independentzia baloratzen den inguruneetan, gaitasun basatiaren kultura gara daiteke. Mendebaldeko herrialde askotan, lan-giro lehiakorrak estresa eta nekea eragin ditzake, pertsona bakoitzak banaka nabarmendu behar duela sentitzen baitu. Gizarte-erantzukizunari garrantzi txikiagoa ematea: Independentziak, batzuetan, taldearen edo komunitatearen ongizatearekiko konpromisorik eza dakar, eta "nork bere kabuz" jarrerak susta ditzake. Hori ikusten da, adibidez, gizarte oso indibidualistetan zergak ordaintzeko edo gizarte- laguntzarako jarrera batzuetan.  Self inTERdependientearen alderdi positiboak Kide izatearen eta gizarte-laguntzaren zentzua: Elkarren mendeko kulturetan, balio handia ematen zaie harremanei eta elkarri laguntzeari, eta horrek komunitate- eta babes-zentzu sendoa ematen die. Adibidez, kultura horietan ohikoa da familiak elkarri laguntzea premia-uneetan, eta horrek familia-loturak indartzen ditu. Kultura horiek harmonia eta kohesioa baloratzen dituzte, eta horrek gatazka gutxiago eragiten ditu. Japoniako lantalde batean, adibidez, litekeena da kideek bakeari eustea nahiago izatea, zuzenean aurrez aurre jarri beharrean, eta horrek mesede egiten dio lankidetzari. Erantzukizun sozialarekiko konpromisoa: Interdependentzia duten pertsonek konpromiso handiagoa sentitzen dute beren komunitatearekiko. Komunitate indigena askotan, adibidez, talde- lanak egiten dira komunitatearen onerako (hala nola etxebizitzak eraikitzea edo elikagaiak ereitea).  Self inTERdependientearen alderdi negatiboak Interdependentziaren ondorioz, desio edo behar indibidualak ezaba daitezke, taldearen espektatibetara egokitzeko. Adibidez, Asiako kultura batzuetan, gazteek presio handia senti dezakete gurasoei atsegin zaizkien karrerak jarraitzeko, beren interes pertsonalak bilatu beharrean. Gehiegizko mendekotasuna besteengan: Kultura oso interdependenteetan, pertsonak besteen iritziaren eta onespenaren oso mendeko bihur daitezke, autonomia pertsonala mugatuz. Horrek segurtasunik eza eragin dezake banakako erabakiak hartzean, taldearen arbuioaren beldurra handia izan baitaiteke. Estigma independentziaren aurka: Testuinguru batzuetan, norberaren kontura zerbait egin nahi izatea gaizki ikusia izan daiteke, norberekoikeria edo errebeldia gisa interpretatua. Adibidez, ingurune kolektibista batean dagoen pertsona bat, bere familiarengandik urrun bizitzera joatea erabakitzen duena, profesionalki hazteko, maite dituen pertsonak abandonatzen dituen pertsona gisa ikus daiteke.