Filipino-Reviewer-Q1.pdf

FILIPINO Reviewer QUARTER 1 LESSONS Italy DAGAT MEDITERRANEAN Malta...

FILIPINO Reviewer QUARTER 1 LESSONS Italy DAGAT MEDITERRANEAN Malta Monaco - Ang dagat Mediterranean ay mahaba, Slovenia malawak at dumadaloy sa tatlong Spain kontinente: Kanlurang Bahagi ng Asya, Turkey. Hilagang Europa at Timog Africa. - Ang dagat na ito ay naging mahalagang MANUNULAT AT PANITIKANG bahagi ng BUHAY ng mga mamamayan ng MEDITERRANEAN dalawampu’t isang bansang nasa palibot nito. Guy de Maupassant - isang tanyag na manunulat - Ito ay naging RUTA ng mga mangangalakal na Pranses at itinuturing na isa sa mga ama ng at manlalakbay na nagbigay-daan sa modernong maikling kuwento, ang mga parabula kanilang pagpapalitan ng KULTURA, sa Bibliya kung saan ang Israel at ang Egypt ang PRODUKTO, AT KALAKAL. Nakatulong karaniwang tagpuan, at iba pa. ang dagat sa EKONOMIYA ng mga bansa sa rehiyon. Dinarayo rin ng mga turista ang BAYBAYIN nito. Ang matabang lupa naman nito sa palibot ay MEDITERRANEAN nagbigay-daan sa pag-aani ng maraming - Isang dagat ng karagatang Atlantiko. produktong tulad ng olives, grapes, orange at - "Ang malaking dagat" tangerine. MEDITERANEO Ang PANITIKANG MEDITTERENIAN ay ang - "Nasa gitna ng lupain" naging batayan ng panitikan sa buong mundo. - nakululong ang dagat sa mga lupainng nakapalibot dito Mga bagay na nagmula dito: CUNEIFORM- unang paraan ng pagsulat MITOLOHIYANG ROMANO KALENDARYO- nakabatay sa kilos ng - maaalamat na pinagmulan ng sinaunang buwan Romano at mga paniniwalang panrelihiyon Kodigo ni Hammurabi- naglalaman ng Paksa: politikal at moralidad (naaayon sa batas ng 282 na batas kanilang Diyos at kabayanihan) PARABULA SA BIBLIYA- Israel & Egypt karaniwang tagpuan ANG MGA BANSANG KABILANG SA MONOTEISMO- paniniwala sa iisang Diyos REHIYON NG MEDITERRANEAN ZOROASTRIANISM- relihiyong itinatag ni Africa Asya Europa Zoroaster MAPA Algeria Cyprus Albania Egypt Israel Bosnia Ang mga taga-Mediterranean ay naging tanyag sa Libya Lebanon Herzegovina kanilang malikhain at pagiging mahusay sa Morocco, Syria. Croatia iba't-ibang gawain. Ito ay dahil sa lokasyon nila. Tunisia. Greece Ang kanilang pangunahing pamumuhay ay nakasalalay sa Agrikultura 1  Apollo / Pallas Apollo MITOLOHIYANG GRIYEGO - Diyos ng propesiya liwanag, araw, musika - Ang Mitolohiyang Griyego ay koleksyon at panulaan ng mga kuwentong kinatatampukan ng - Anak nina Leto at Zeus at kakambal ni mga diyos at diyosa. Artemis - Paksa ng mga ito ang pag –ibig, - Ang kanyang mga simbolo ay pana, uwak, pakikipagsapalaran, pakikidigma, at lyre. pagpapakita ng iba’t ibang kapangyarihan ng mga nasabing Artemis /Diana nilalang. - Diyosa ng buwan, pangangaso,ligaw na - Ipinakikita rin dito hindi lamang ang taglay hayop at tagapagtanggol ng mga bata. nilang kapangyarihan kundi ang ang kanila - Anak nina Zeus at Leto at kakambal ni ring pamumuhay na minsa’y nagkakamali at Apollo. nagagapi ng kahinaang tulad ng mga - Ang kanyang mga simbolo ay pana at mortal. chiton (isang uri ng damit) Athena / Minerva - Diyosa ng karunungan, sining, industriya, MGA DIYOS AT DIYOSA digmaan at katusuhan. - Anak nina Metis at Zeus. - Ang kanyang simbolo ay ahas, puno ng Zeus oliba, helmet at kalasag - Kalangitan at kulog - "Supremong Diyos ng Griyego" Hephaestus / Vulcan - Kidlat at sandata - Diyos ng apoyat sining ng iskultura. - Agila, toro, kulog, puno ng oak ang simbolo - Anak nina Zeus at Hera at asawa ni Aphrodite. Poseidon - Ang kanyang simbolo ay martilyo at buriko - Manipulator ng alon, bagyo, lindol - Ang kanyang simbolon ay trident Hermes - Diyos ng komersyo, siyensiya biyahero, Hades medisina, laro, pagnanakaw at panlilinlang - Diyos ng kamatayan/ Pinuno ng Tartarus - Ķilala siya bilang mensahero ng mga diyos - Asawa ni Persephone at ang gabay ng mga manlalakbay/ - Ang kaniyang simbolo ay sentro na may - Ang kanyang mga simbolo ay sandalyas at ibon sa dulo, itim na karwahe, itim na sumbrerong may pakpak at baton na may kabayo nakapulupe na ahas at pakpak sa dúlo. Perseus - Griyegong bayani na pumatay sa Gordon Demeter / Ceres Medusa at nagligtas kay Andromeda mula - Diyosa ng butil, halaman at agrikulturā. sa halimaw na ipinadala ni Poseidon - Siya ang nagturo sa mga taong magsaka - Ang kanyang simbolo ay korona ng butil ng Ares / Mars trigo - Diyos ng digmaan - Anak nina Zeus at Hera at kalaguyo ni Aphrodite /Venus Aphrodite. - Diyosa ng kagandahan at pag-ibig - Ang kanyang mga simbolo ay buwitre, - Asawa ni Hephaestus at naging kalaguyo ni kalasag at sibat. Ares dulot ng pagtataksil. 2  - Ang kanyang mga simbolo ay kalapati, rosas, salamin, kabibe at sisne. Pegasus - Isang kabayong lumilipad at putim-puti ang Eros / Cupid kulay - Diyos ng pag-ibig at pagkahumaling - Anak nina Poseidor at Medusa. - Anak ni Aphrodite - AAng kanyang mga sim ay pana at palaso. Chiron Hedone / Voluptas - Kapatid nina Zeus, Hera, Hades, Demeter - Diyosa ng kasiyahan at Poseidon Kalahating tao, kalahating - Anak nina Cupid at Psyche. kabayo o tikbalang. - Ang kanyang mga simbolo ay pana at - Siya ay naging guro ng ilang mga bayani ng palaso. Greece Persephone / Proserpine MITOLOHIYANG GRIYEGO - Diyosa ng kamatayan at tagsibol. Reyna ng Ang Mitolohiyang Griyego ay koleksyon ng Tartarus at asawa ni Hades. mga kuwentong kinatatampukan ng mga - Anak ni Zeus at Demeter. diyos at diyosa. - Ang kanyang mga simbolo ay bungkos ng Paksa ng mga ito ang pag –ibig, palay, paniki at nagliliyab na sulo. pakikipagsapalaran, pakikidigma, at pagpapakita ng iba’t ibang kapangyarihan Charon / Kharon ng mga nasabing nilalang. - Ang bangkero ni Hades sa Tog Styx. Ipinakikita rin dito hindi lamang ang taglay - Siya ang, tagadala ng mga kaluluwa nilang kapangyarihan kundi ang ang kanila papuntang Tartarus. ring pamumuhay na minsa’y nagkakamali at nagagapi ng kahinaang tulad ng mga Medusa mortal. - Isa sa tatlong Gorgons (kakila-kilabot na nilalang). IBA’T IBANG TEORYA SA PANUNURING - Isang babaeng may kahindik-hindik na PAMPANITIKAN mukha at buhok na ahas. - Ang sinumang lalaki na tumitig sa kanyang 1. Romantisismo mata ay nagiging bato. - naniniwala na ang daigdigan ay hindi isang walang kahulugang kasalimuotan Atlas na kaaway ng tao. - Ang lider ng mga higanteng, Titan at - may pagkakasundo at layunin sa kumampi kay Chronus. kabuoan ang sandaigdigan an nilikha ng - Natalo sa labanan nila ni Zeus kaya't Makapanyarihan at Marunong sa lahat at pinarusahan siya nitong pasanin ang itinataguyod ng katarungan at pag-ibig. mundo. - Layunin na ipamalas ang iba’t ibang paraan ng tao o sumasagisag sa tao sa Sphinx pag aalay ng kanyang pag-ibig sa kapwa, - Isang nilalang na may katawan ng leon, ulo bansa at mundong pkinalakhan. ng babae at pakpak ng ibon. - Kilala sa pagbibigay ng mga palaisipan at 2. Eksistensiyalismo ang hindi makasasagot ay makakaranas ng - hindi teorya kundi paniniwala – kamalasan di kaya'y kakainin ng mga paniniwalang hindi tunay ang buhay kung halimaw. nakakulong sa Sistema ng paniniwala. 3  - Layunin na ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o magdesisyon para sa 6. Historikal kanyang sarili na pinaksentro ng kanyang - hindi ang teksto bilang teksto ang lubusang pananatili sa mundo (human existence). pinagtutuunan ng pansin kundi ang kontekstong dito’y nagbigay-diin; 3. Istrakturalismo - Layunin ng panitikan na ipakita ang - ang pagpapatunay na ang wika o karanasan sa isang lipi ng tao na siyang lenggwahe ay hindi lamang hinuhubog masasalamin sa kasaysayan ay bahagi ng kamalayang panlipunan kundi ng kanyang paghubog. Nais din ipakita na humuhubog din sa kamalayang ang kasaysayan ay bahagi ng buhay ng tao panlipunan. at ng mundo, - Nakabaon ang panlipunang kamalayan sa paggamit ng wika o paggamit ng mga salita 7. Arketipal ayon sa kinikilalang tuntunin at - katulad ng sikolohikal na pananaw, pagsasapraktikang panlipunan. nakapako ang atensyon nito sa paraan ng paglikha at ang epekto nito sa mambabasa. 4. Dekonstruksyon - Layunin ng panitikan na ipakita ang - winawasak nito ang kabuoang Sistema mahahalagang bahagi ng akda sa ng wika at binubuo lamang muli ito pamamagitan ng mga simbolo. bilang kamalayan na may kalakip na - Ngunit hindi basta-basta nasusuri ang mga teorya ng realidad. simbolismo sa akda.. Pinakamainam na - Layunin na ipakita ang iba’t ibang alamin muna ang kabuoang konsepto at aspekto na bumubuo sa tao at mundo. tema ng panitikan sapagkat ang mga - Pinaniniwalaan na walang iisang pananaw simbolismong napapaloob sa akda ay ang nag-uudyok sa may-akda na sumulat magkaugany sa isa’t isa. Ang lahat ng kundi ang pinaghalu-halong pananaw na simbolismo ay naaayon sa tema at ang nais iparating ay ang kabuoan ng konseptong ipinapakilala ng may-akda sa pantao at mundo. mambabasa. 5. Moralistiko 8. Realismo - ipinalalagay na ang akda ay may - ang teoretikal na batayan ay ang kapangyarihang maglahad o paniniwalang may tagalay na magpahayag hindi lang ng literal na kapangyarihan ang teksto at ang akda na katotohanan kundi ng mga suriin ang masalimout na realidad (mga panghabambuhay at unibersal na mga empirikal na datos at gamitin ang mga ito sa katotohanan at mga di mapapawing paglikha ng akda na sa tingin niya ay pagpapahalaga (values). representasyon ng realidad. - Layuning ilahad ang iba’t ibang - Layuning ipakita ang mga karanasan at pamantayang sumusukat sa moralidad nasaksihan ang may-akda sa kanyang ng isang tao lipunan. - ang pamantayan ng tama at mali. Inilalahad din ang mga pilosopiya o 9. Klasismo/Klasisismo proposisyong nagsasaad sa pagkatama - Layunin ng panitikan na maglahad ng mga o kamalian ng isang kilos o ugali ayon sa pangyayaring payak, ukol sa pagkakaiba pamantayang itinakda ng lipunan. Sa ng estado sa buhay ng dalawang madaling sabi, ang moralidad ay nag-iibigan, karaniwan ang daloy ng mga napagkakasunduan ayon na rin sa pangyayari, matipid at piling-pili sa kaantasan nito. 4  paggamit ng mga salita at laging nagtatapos behavior (pag-uugali, paniniwla, nang may kaayusan. pananaw, pagkatao) sa isang tauhan sa kanyang akda. 10. Humanismo - IPinakikita sa akda na ang tao ay - Layunin ng pantikan na ipakita na ang tao nagbabago o nagkakaroon ng panibagong ang sentro ng mundo ; ay binibigyang behavior dahil may nagudyok na mabago o tuon ang kalakasan at mabubuting mabuo ito. katangian ng tao gaya ng talino, talent at iba pa. 15. Marksimo/Marxismo - Layuning ipakita na ang tao o 11. Imahismo sumasagisag sa tao ay may sariling - Layuning gumamit ng mga imahen, na kakayahan na umangat buhat sa higit na maghahayag sa mga damdamin , pagdurusang dulot ng ekonomiyang kaisipan, ideya, saloobin, at iba pang nais kahirapan at suliraning panlipunan at ibahagi ng may-akda na higit na madaling pampolitika. maunawaan kaysa gumamit lamang ng - Ang mga paraan ng pag-ahon mula sa karaniwang salita. kalugmukan sa akda ay nagsisilbing modelo - Sa halip na paglalarawan at tuwirang para sa mga mambabasa. paglalahad ng mga imahen na layong ilantad ang mga totoong kaisipan ng 16. Sosyolohikal pahayag sa loob ng panitikan. - Layuning ipakita ang kalagayan at suliraning panlipunan ng lipunang 12. Feminismo kinabibilangan ng may-akda. - Layunin na magpakilala ng mga - Naipakikita ang pamaraan ng mga tauhan kalakasan at kakayahang pambabae at sa pagsugpo sa suliranin o kalagayan ng iangat ang pagtingin ng lipunan sa mga lipunan na nagsisilbing gabay sa mga kababaihan. mambabasa sa magpuksa sa mga katulad - Madaling matukoy kung ang isang panitikan na suliranin. sapagkat babae o sagisag babae ang pangunahing tauhan ay ipinamayagpag ang 17. Bayograpikal mabubuti at magagandang katangian ng - Layuning ipamalas ang karanasan o tauhan. kasagsagan sa buhay ng mayakda , - Ipinahihiwatig sa mga akdang bayograpikal 13. Formalismo/Formalistiko ang mga bahagi sa buhay ng mayakda na - Layunin na maiparating sa mambabasa ang siya niyang pinakamasaya, pinakamahirap, nais niyang ipaabot gamit ang kanyang painakamalungkot at lahat ng mga :pinaka” tuwirang panitikan.. na inaasahang magsilbing katuwang ng - Samakatuwid, kung ano ang sinasabi ng mambabasa sa kamyang karanasan sa may-akda sa sa kaniyang panitikan ang mundo. siyang nais niyang ipaabot sa mambabasa- walang labis at walang kulang. Walang 18. Queer simbolismo at hindi humihingi ng higit na - Layuning iangat at pagpantayin sa malalimang pagsusuri’t pag-unawa. paningin sa lipunan sa mga homosexual. Kung ang babae ay may feminismo ang 14. Saykolohikal/Sikolohikal mga homosexual naman ay may queer - Layunin ng panitikan na ipaliwanag sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga 19. Kultural slig (factor) sa pagbuo ng naturang 5  - Layuning ng panitikan na ipakilala ang Pokus sa Layon kultura ng may-akda sa mga hindi - ang paksa ang layon ng pandiwa sa nakakaalam. pangungusap; sumasagot sa tanong na "ano? - Ibinabahagi ng may-akda ang mga - Kalimitang ang pandiwa ay kinapapalooban kaugalian, paniniwala at tradisyong minana ng mga panlaping IN,l, AN, NA. Dapat at ipasa sa mga sunod na salinlahi. tandaan na ang panlaping IN na makikita sa Ipinakikita rin ditto na bawat lipi ay pandiwa. ang nag-iisang HULAPI na pokus natatangi. sa layon. 20. Feminismo-Markismo Pokus sa Pinaglalaanan - Layunin na ilantad ang iba’t ibang paraan - ang simuno o paksa ang tumatanggap sa ng kababaihan sa pagtugon sa kilos ng pandiwa sa pangungusap. lto ay suliraning kanyang kinakaharap. karaniwang sumasagot sa tanong na "para - Isang halimbawa ay ang pagkilala sa kanino?". prostitusyon bilang tuwirang tugon sa - Ang mga panlaping (|i-, -in , ipang- , ipag-) suliraning dinaranas sa halip na ito’y ang kalimitang ginagamit. kasamaan at suliranin ng lipunan. Pokus sa Kagamitan - ang paksa ang kasangkapan o bagay na ginagamit upang maisagawa ang kilos ng KOLOKASYON pandiwa sa pangungusap. lto ay sumasagot sa tanong na "sa pamamagitan ng ano?" Ang kolokasyon ay ang pag-iisip ng iba pang Kalimitang ginagamit ang mga panlaping salita na puwedeng isama sa isang salita o (ipang-, maipang-, ipinam-, ipinag-) talasalitaan. Dahil rito, makakabuo ng iba pang kahulugan ang salita Good luck syug! Halimbawa: Pusong-mamon = Mabait Atake sa puso = sakit Puso ng saging = bunga ng saging na ginugulay Nagdurugong puso = nagdaramdam Bakal na puso = matapang, matatag Pusong-bato = Manhid, walang pakiramdam POKUS NG PANDIWA Uri ng Panlapi Unlapi - Unahan Gitlapi - Gitna Hulapi - Huli Laguhan - Unahan, Gitna at Hulihan Pokus Tagaganap o Aktor - ang paksa ang tagaganap ng kilos na isinasaad ng pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa tanong na "sino?" upang madaling matandaan, ang pokus tagaganap o aktor na pandiwa ay kalimitang ginagamitan ng mga unlaping MAG, NAG MA, NA, UM at gitlaping UM. 6 7