Filipino 10 Q1 1.0 PDF: Panitikang Mediterranean

Unang Markahan FILIPINO 10 Panitikang Mediterranean tupa sa tabi ng ilog. Ang mga tupa ay mabangis at mapanganib. ARALIN 1.1 Nagtang...

Unang Markahan FILIPINO 10 Panitikang Mediterranean tupa sa tabi ng ilog. Ang mga tupa ay mabangis at mapanganib. ARALIN 1.1 Nagtangkang magpakamatay ni Psyche ngunit may boses na pumigil sa kanya. Sinabihn siya na sa halaman siya mag tago at kumuha ng gintong balahibo na maiiwan sa Mitolohiya mula sa Rome-Italy sanga. “Cupid at Psyche” Ang pangatlong atas naman ay pinakuha si Mitolohiya mula sa Rome-Italy Psyche ng itim na tubig sa balon sa ilog ng Styx. Isinalin sa Ingles ni Edith Hamilton Tinulungan siya ng Agila na kuhanan ng puno Isinalin sa Filipino ni Vilma C. Ambat ng itim na tubig ang prasko. PANITIKAN Binigyan naman ni Venus ng isang kahon si Pangyayari; Psyche upang pag lagyan ng kagandahan na May hari na may tatlong anak na babae. galing kay Proserpine, ang Reyna sa ilalim ng Si Psyche (mortal) ang pinaka maganda. Lupa. Sinabi niya na kailangan niya ito dahil Nainggit si Venus kaya inutusan niya ang pagod na sya kaka-alaga ng kanyang anak na kanyang anak na si Cupid na paibigin si Psyche may sakit. sa nakakatakot na nilalang ngunit nahulog ang Papunta sa ilalim ng Lupa, may toreng loob ni Cupid dahil sa kagandahan nito. tumulong sa kanya upang makita ang daanan Humingi ng tulong ang amang hari kay Apollo patungo roon. at sabing bihisan ng pang burol ang anak at Una, kailangan niyang pumasok sa isang butas iwanan sa tuktok ng bundok dahil isang ahas na na lagusan patungo sa ilalim ng lupa sa tabi ng may pakpak ang mapapangasawa nito. ilog ng kamatayan. Kailangan niya ng sumama Sa bundok ay may malakas na ihip ng hangin ni sa bangkero na si Charon. Zephyr (ahas na may pakpak) na naging dahilan Sa pintuan ng palasyo. May asong may tatlong ng pagkagising si Psyche sa tabi ng Ilog at ulo, cake lamang ang gusto nito para nakita ang yari sa pilak at gintong mansyon. makapasok ng palasyo. Binalaan si Psyche ng asawa na huwag Natukso si Psyche at naisipang kumuha ng kahit magpakita sa kanyang mga kapatid ngunit kauning kagandahan ngunit pag bukas niya ng naiyak lamang sya kaya hinayaan na lamang siya kahon ay nanghina at agad nakatulog ito. ni Cupid ng may mahigpit na babala. Nagising na si Cupid at tumakas sa bintana. Nainggit ang mga ate ni Psyche dahil sa Nahanap niya si Psyche sa palasyo at pinagaling kayamanan nito at nagplano na ipahamak ang ito. kanilang bunsong kapatid. Pinabalik ni Cupid ang kahon Kay Venus at Pinayuhan ng magkapatid si Psyche na mag doon na nagtatapos ang paghihirap ni Psyche. tago ng punyal at lampara para patayin ang Lumipad si Cupid Kay Jupiter, Ang Diyos ng asawa nito habang natutulog ngunit hindi niya mga Diyos at Tao at pinagpasyahan na di na sila Ito nagawa dahil gwapo ang napangasawa nito. muli magagambala ng Ina. Nagising si Cupid dahil sa tumulong mainit na Nagpakasal ang dalawa. Dinala Mercury si langis sa balikat nito at dali-daling umalis. Psyche sa kaharian ng mga Diyos at iniabot Umuwi sa ina si Cupid at sinabi ang nangyari. kay Psyche ang ambrosia na pagkain ng Hindi natuwa si Venus sa nangyari. mga Diyos upang maging imortal. Humingi ng tulong si Psyche kay Apollo ngunit Pag-big (Cupid) & kahulugan (Psyche). hindi gustong maging kaaway ng mga Diyos si Venus. Pumunta na lamang si Psyche kay Venus para lumambot ang puso nito sakany. Ang unang atas ay inutusan ni Venus si Psyche na paghiwalayin ang malaking lalagyan na puno ng iba’t-ibang buto. Tinulungan siya ng maliliit na langam. Binigyan ni Venus si Psyche ng matigas na tinapay para gutumin nang kumupas ang nakakainis nitong ganda. Ang pangalawang atas naman ay pinakukuha ni Venus si Psyche ng gintong balahibo ng mga Unang Markahan FILIPINO 10 Panitikang Mediterranean Mitolohiya Agham o pag-aaral ng mga mito/myth Ang Mitolohia ng Taga-Rome at alamat. Mitolohiya Tumutukoy sa kalipunan ng mga mito Kadalasang tungkol sa political, ritual, mula sa isang pangkat ng tao sa isang at moralized na ayon sa batas ng lugar na naglalahad ng kasaysayan ng kanilang Diyos at Diyosa mula noon mga diyos-diyosan noong unang hanggang sa malapit ang kristiyanismo panahon na sinasamba, dinarakila at ngayon. pinipintakasi ng mga sinaunang tao. Mahimala at may elementong Representasyon ng marubdob na supernatural. pangarap at takot ng mga sinaunang Hinalaw mula sa Greece na kanilang tao. sinakop. Inangkin nila at pinagyaman Karaniwang may ugnayan ito sa ng husto dahil labis nilang nagustuhan teolohiya at ritwal. ang mitolohiya ng bansang Ito. Mito o Myth Isinulat ni Virgil ang “Aenid”, Galing sa salitang Latin na mythos at Pambansang epiko ng Rome at mula sa Greek na muthos, na ang pinakadakilang nilikha ng Latin. kahulugan ay kuwento. Isinalaysay ni Virgil ang pinagmulan ng Ang Muthos ay halaw pa sa mu, na ang mga lahi ng taga-Rome at kasaysayan ibig sabihin ay paglikha ng tunog sa bilang isang imperyo. bibig. Naging katapat Ito ng “Iliad at Nakabilang ito sa kuwentong-bayan na Odyssey” ng Greece na tinaguriang naglalahad tungkol sa mga anito, diyos “Dalawang pinakadakilang epiko sa at diyosa, mga kakaibang nilalang at mundo” na isinalaysay ni Homer. mga pagka gunaw ng daigdig noon. Si Ovid na makata ng taga-Rome ay “Alim” sumulat din ayon sa taludturan ginamit Ifugao in Homer at Virgil sa kanilang Inilalarawan kung paano nagunaw ang “Metamorphoses”. Tungkol Ito sa Diyos daigdig. at Diyosa. Ayon dito, nagkaroon ng malaking pagbaha sa mundo at ang tanging nakaligtas ay ang magkapatid na sina Bugan (babae) at Wigan (lalaki). Sa kanila nagmula ang bahing henerasyon ng mga tao sa mundo. Gamit ng Mitolohiya 1. Ipaliwanag ang pagkakalikha ng daigdig 2. Ipaliwanag ang pwersa ng kalikasan 3. Maikuwento ang mga sinaunang gawaing panrelihiyon 4. Magturo ng mabuting aral 5. Maipaliwanag ang kasaysayan 6. Maipahayag ang marubdob na pangarap, matinding sakit, at pag-asa ng sangkatauhan Unang Markahan FILIPINO 10 Panitikang Mediterranean MODYUL 1.2 Mitolohiya ng Rome-Italy at Gamit ng Pandiwa PAGSANIB NG GRAMATIKA AT RETORIKA 3. Pangyayari ANGKOP NA GAMIT NG PANDIWA BILANG AKSIYON, Ang pandiwa ay resulta ng isang KARANASAN AT PANGYAYARI pangyayari. Pandiwa HALIMBAWA: Ginagamit sa pagpapahayag ng a. Sumasaya ang mukha ni Venus sa aksiyon, karanasan, at pangyayari. nakikita niya sa paligid. Gamit ng Pandiwa: b. Nalunod ang mga tao sa matinding 1. Aksiyon baha. May aksyon ang pandiwa kapag may actor o taga gawa ng aksyon/kilos. Mabubuo ang mga pandiwang Ito sa tulong ng mga panlaping: Pokus ng Pandiwa: -um, magma-, mang-, mag-an. 1. Tagaganap/Aktor Maaaring tao o bagay ang actor. a. Paksa o simuno ang aktor. HALIMBAWA: b. Sumasagot sa tanong na SINO? a. Naglakbay si Bugan patungo sa tahanan 2. Layon/Gol ng mga diyos. a. Sumasagot sa tanong na ANO? b. Tumalima si Psyche sa lahat ng gusto ni 3. Tagatanggap/Pinaglalaanan Venus. a. Ang tao ay nakikinabang sa Pandiwa; Naglakbay & Tumalima resulta. Aktor: si Bugan & Si Psyche 4. Kagamitan/Instrumental 2. Karanasan a. Tumutukoy sa mga bagay sa Nagpapahayag ng karanasan ang kwento. pandiwa kapag may damdamin. Dahil dito, may nakararanas ng damdamin na inihuhudyat ng pandiwa. Maaring magpahayag ang pandiwa ng karanasan o damdamin/emosyon. Sa ganitong sitwasyon may tagaranas ng damdamin o saloobin. HALIMBAWA: a. Tumawa si Bumabakker sa paliwanag ni Bugan. b. Nalungkot ang lahat nang mabalitaan ang masamang nangyayari. Unang Markahan FILIPINO 10 Panitikang Mediterranean Kung babanggit man ito ng mga tauhan MODYUL 1.3 na bagay o hayop ay nanatili ito sa orihinal na katangian at hindi “Parabula mula sa Syria” pinagsasalita na parang sa tao. “Mga Piling Pang-ugnay sa Ang mga parabula ay may tonong Pagsasalaysay” mapagmungkahi at maaaring may sangkap ng misteryo. “Ang Tusong Katiwala” Ang parabula ay naglalahad ng Parabula ng Syria makatotohanang pangyayari na naganap. Parabula Nagsisilbi itong patnubay sa iyo at ang Isang akdang pampanitikan na aral na mapupulot rito ay lumilinang sa umaakay sa tao sa matuwid na landas mabuting asal. ng buhay. Kapansin-pansing ang mensahe ng Nabuhay sa wika ng taga-silangan. parabula ay isinulat sa patalinghagang Buhat sa salitang Griyego na parabole pahayag. na nangangahulugang pagtatabihin Gamit ng pang-ugnay o panandang ang dalawang bagay upang paunlarin. pandiskurso; Nakilala ang Parabula sa mga naging Pagdaragdag at pag-iisa-isa ng mga kwento ni Hesus sa pagbabahagi ng impormasyon salita ng kinikilalang Diyos. ○ Ginagamit ang pang-ugnay sa Gumagamit ito ng Tayutay na bahaging ito sa paglalahad ng Pagtutulad at Metapora upang pagkakasunod- sunod ng mga bigyang-diin ang kahulugan. pangyayari o pag-iisa-isa ng Ang Syria ay isang bansa sa Timog mga impormasyon. Kanlurang Asya. ○ Kabilang dito ang mga salitang: ○ Ito ay nasa hangganan ng pagkatapos, saka, unang, Lebanon, Israel, Jordan, Iraq at sumunod na araw, sa dakong Turkey. huli, pati, isa pa, at gayundin. ○ Sa Ingles, ang pangalang “Syria” Pagpapahayag ng mga may ay dating magkasingkahulugan kaugnayang lohikal sa Levant na kilala sa Arabic ○ Ginagamit ang pang-ugnay sa bilang al-sham, habang bahaging ito ng paglalahad ng sumasaklaw sa mga modernong sanhi at bunga, paraan at estado ang katatagpuan ng ilang layunin, paraan at resulta mga sinaunang kaharian at maging sa pagpapahayag ng imperyo nito. kondisyon at kinalabasan. Isaisip; ○ Kabilang na pang-ugnay sa Tandaan na ang parabula ay maikling bahaging ito ang dahil sa, salaysay na may kakayahang magturo na sapagkat at kasi. Samantalang kinikilalang pamantayang moral at sa paglalahad ng bunga at karaniwang batayan ng mga kuwento. resulta ginagamit ang Ito ay nasa mga Banal na Kasulatan, pang-ugnay na kaya, kung kaya, may realistikong banghay at ang mga kaya naman, tuloy at bunga. tauhang gumaganap ay tao. Unang Markahan FILIPINO 10 Panitikang Mediterranean Ang Tusong Katiwala tunay na kayamanan? 12) At kung hindi kayo (Lukas:1-15) mapagkakatiwalaan sa kayamanan ng iba, sino Philippine Bible Society ang magbibigay sa inyo ng talagang para sa inyo? 1) Nagsalita uli si Hesus sa kaniyang 13) “Walang aliping maaaring mga alagad, “May taong mayaman na may maglingkod nang sabay sa dalawang isang katiwala. May nagsumbong sa kaniyang panginoon sapagkat kamumuhian niya ang isa nilulustay nito ang kaniyang ari- arian. 2) Kaya’t at iibigin ang ikalawa, paglilingkuran nang ipinatawag niya ang katiwala at tinanong, ‘Ano tapat ang isa at hahamakin ang ikalawa. Hindi ba itong naririnig ko tungkol sa iyo? Ihanda mo kayo maaaring maglingkod ng sabay sa Diyos ang ulat ng iyong pangangasiwa sapagkat at sa kayamanan.” 14) Nang marinig ito ng mga tatanggalin na kita sa iyong tungkulin.’ 3) Pariseo, kinutya nila si Jesus sapagkat sakim Sinabi ng katiwala sa kanyang sarili, ‘Ano ang sila sa salapi. 15) Kaya’t sinabi niya sa kanila, gagawin ko? Aalisin na ako ng aking amo sa “Nagpapanggap kayong matuwid sa harap ng pangangasiwa. Hindi ko kayang magbungkal mga tao, ngunit alam ng Diyos ang nilalaman ng lupa; nahihiya naman akong magpalimos. ng inyong mga puso. Sapagkat ang itinuturing 4) Alam ko na ang aking gagawin! Maalis man na mahalaga ng mga tao ay kasuklam-suklam ako sa pangangasiwa ay may tatanggap naman sa paningin ng Diyos.” sa akin sa kanilang tahanan. 5) Isa-isa niyang tinawag ang mga may utang sa kaniyang amo. Tinanong niya ang una, “Magkano ang utang mo sa aking amo?” 6) Sumagot ito, ‘Isandaang tapayang langis po.’ ‘Heto ang kasulatan ng iyong pagkakautang. Dali! Maupo ka’t palitan mo, gawin mong limampu,’ sabi ng katiwala. 7) At tinanong naman niya ang isa, ‘Ikaw, gaano ang utang mo?’ Sumagot ito, ‘Isandaang kabang trigo po.’ ‘Heto ang kasulatan ng iyong pagkakautang,’ sabi niya. ‘Isulat mo, walumpu.’ 8) Pinuri ng amo ang tusong katiwala dahil sa katalinuhang ipinamalas nito. Sapagkat ang mga makasanlibutan ay mas mahusay gumawa ng paraan kaysa mga maka-Diyos sa paggamit ng mga bagay ng mundong ito. 9) At nagpatuloy si Hesus sa pagsasalita, “Kaya’t sinasabi ko sa inyo, gamitin ninyo ang kayamanan ng mundong ito sa paggawa ng mabuti sa inyong mga kapwa upang kung maubos na iyon ay tanggapin naman kayo sa tahanang walang hanggan. 10) Ang mapagkakatiwalaan sa maliit na bagay ay mapagkakatiwalaan din sa malaking bagay; ang mandaraya sa maliit na bagay ay mandaraya rin sa malaking bagay. 11) Kaya kung hindi kayo mapagkakatiwalaan sa mga kayamanan ng mundong ito, sino ang magtitiwala sa inyo ng