Danışmanlık Becerileri - Özel İletişim PDF

Danışmanlık ve Danışmanlık Becerileri Dr.Öğr.Üyesi Dilek AYAKDAŞ DAĞLI Arş. Gör. Ece MUTLU SATIL İçerik Danışmanlıkta Temel Kavramlar Danışmanlık Sürecine Ait Özellikler Danışmanlık Çeşitleri Danışmanlık Modelleri Danışmanlık Becerileri  Danışmanlık - Hemşirelik Danışmanlık, hemşireliğinin...

Danışmanlık ve Danışmanlık Becerileri Dr.Öğr.Üyesi Dilek AYAKDAŞ DAĞLI Arş. Gör. Ece MUTLU SATIL İçerik Danışmanlıkta Temel Kavramlar Danışmanlık Sürecine Ait Özellikler Danışmanlık Çeşitleri Danışmanlık Modelleri Danışmanlık Becerileri  Danışmanlık - Hemşirelik Danışmanlık, hemşireliğinin önemli rollerinden biridir.  Danışmanlık Bir hastanın sizden bilgi almak yada içini dökmek istediği, ama sizin onu anlamak için doğru kelimeleri bulamadığınız bir an yaşadınız mı?”  Danışmanlık Danışmanlık nedir? Hemşirelikte nasıl kullanılır? Danışmanlık - Hemşirelik Hemşire etkili bir bakim verebilmek için iyi bir danışman olabilmelidir. Hemşirelik uygulamaları içine danışmanlık rolü entegre edilebilir. Birçok meslek grubu danışmanlık becerilerini kullanabilir. Danışmanlık İle İlgili Temel Kavram ve Özellikler  Danışmanlık Herhangi bir konuda, yönlendirici olmadan başvurana bilgi kazandırılma, kendi düşüncesini oluşturabilmesine destek olma, yaşam sorunlarıyla baş etmede kaynaklarını daha iyi kullanmasını sağlayan bir yardım sürecidir.  Danışma süreci Danışman Danışan Belirli bir alanda bilgi, deneyim Bir konuda yardım veya veya uzmanlık sahibi olan ve bu sorunlarını çözmeye destek birikimi ile bireylere veya almak amacıyla danışmana gruplara yardım eden kişidir. başvuran kişidir. Danışmanın özellikleri Güvenilir olan Koşulsuz saygı duyan Mahremiyeti ve gizliliği koruyabilen Açık ve ulaşılabilir Konusunda bilgi, beceriye sahip Danışmanlık eğitimi almış Konu hakkında yeterli ve güvenilir bilgi, beceriye sahip Danışmanın özellikleri İletişim becerilerini etkili kullanabilen Aktif dinleyebilen Empatik olan Somut olan Esnek olan Tarafsız olan ve yargılamayan Aceleci ve gergin olmayan Danışmanlık Ortamının Özellikleri Karşılama yapılabilen (selamlamak, oturacağı yeri göstermek) Isıtma ve aydınlatma koşulları uygun Temiz ve sakin Göz hizasında ve aynı seviyede olacak şekilde oturduğu Mümkünse danışan ve danışman arasında nesne olmamadığı Dikkati dağıtacak şeylerin az olduğu bir yer Rahat, güvenli ve mahremiyete saygı duyulan Anlayışla karşılanacağı ve Kabul edildiğini hissedebileceği bir ortam olmalıdır Danışmanlık Sürecinin Hedefleri Amaç bireyin problemlerini çözmek değil, Bireyin problem çözme sürecini daha etkili bir şekilde yönetmesi, yaşamdaki yeni yolları keşfetmesi ve kendisi için uygun olan çözümü belirlemesiyle problemi çözümlemesidir.  Danışmanlık Sürecinin Hedefleri Problemleri çözer hale gelmesi Kendi kendini yönetmesi Kendini görebilecek cesareti kazanması Yeni yaşantılara açık hale gelmesi Kendini gerçekleştirmesidir.  Danışmanlık Sürecinin Etkileri Birey üzerine etkisi Kişi kendisini farklı olarak görür. Kendisini ve duygularını kabul eder. Kendine daha fazla güvenir ve kendi kendini yönetebilir. Esnek olur. Kendisi için daha gerçekçi hedefler benimser. Başkalarını daha fazla kabullenir. Kendisi içinde ve kendisi dışında olan olaylara daha açık olur. Yapıcı yollarla temel kişilik özelliklerini değiştirir.  Danışmanlık Sürecinin Etkileri Sağlık üzerine etkisi Bakım kalitesi ve memnuniyeti artar. Yaşam kalitesi yükselir. Komplikasyon yaşama riski azalır Bilgilerin kabulü artar. Davranış devamlılığı sağlar. Hastalığa uyum güçlenir. Kişi bilinçlenir ve kararlara katılım artar. Danışmanlık Sürecinin Kazanımları Desteklendiğini görür Cesaretlenir Rahatlar Umut hisseder Danışmanlık Çeşitleri Danışmanlık Çeşitleri Destekleyici Danışmanlık Bireyi anlayıp desteklemeyi amaçlar En çok kullanılan danışmanlık türüdür. Dinleme becerisi çok önemlidir. Örneğin; Kolostomi sonrası beden imajını güçlendirme Trafik kazası sonrası rehabilitasyon sürecinde duyguların ifade edilmesi Danışmanlık Çeşitleri Bilgilendirici danışmanlık Sağlık ve hastalık sürecine ait bilgilerin verildiği danışmanlıktır. Danışanın sorusu olmasa da bilgi verilmelidir. Bilgilendirme sürecinde öneride bulunulmamalıdır. Örneğin; AİDS virüsünden korunma yolları hakkında bilgilendirme Ameliyat sonrası solunum egzersizlerini öğretme, İnfertilite danışmanlığı  Danışmanlık Çeşitleri Eğitimsel Danışmanlık Grubun eğitimini destekleyen danışmanlık türüdür. Destekleyici ve bilgilendirici danışmanlık türünü de içerir. Örneğin, öğrenci danışmanlığı, akran yönderliği, klinik rehberlik, öğrenci hemşirelerin becerilerini geliştirme, öğrencilere ruhsal bakımı öğretmek  Danışmanlık Çeşitleri Kriz Danışmanlığı Travma Sonrası Danışmanlık Ani ölüm, kritik evlilik gibi kriz anlarındaki Büyük bir travmadan sonra birine yardım multidisipliner ve acil bir müdahaledir. etmek için yapılan danışmanlık türüdür. Sakin ve hızlı olunmalıdır. Kitlesel travmalara (deprem, saldırı, felaket) maruz kalanlara uygulanır. Örneğin; Yas danışmanlığı ile benzerdir. Yas danışmanlığı, Yasla başa çıkmalarına yardımcı olmak, Örneğin; Emeklilik sürecine hazırlamak deprem destek danışmanlıkları  Danışmanlık Çeşitleri Emosyonel Distres Danışmanlığı Spiritüel Distres Danışmanlığı Duygusal sıkıntı yaşayan kişiye yönelik Spritüal distres, geçirilen tüm yasamın verilen danışmanlıktır. anlamının yeterli olmayışın sonucudur. Bastırılmış duygular görüldüğü için kişi Kimlik arayışı, bireyselleşme çabasında ve sıkıntı hissedebilir. ölüm korkusu yasayanlar hissedebilir. Duyguların ifade edilmesine izin vermek Amaç tartışmak değil bireyi anlayıp en önemli girişimdir. dinlemektir. Danışmanlık Modelleri Danışmanlık İlişkisinin Sekiz Aşamalı Haritası Danışan ile tanışma Yüzeysel sorunların tartışılması Daha derin sorunların açığa çıkarılması Duyguların sahiplenilmesi ve rahatlama İçgörü oluşturma Problem çözme/gelecek planlaması Danışanın eylemi Danışanın danışmanlık ilişkisinden ayrılması Egan’ın (1986) Yardım İlişkisinde Üç Aşamalı Modeli Sorun durumlarını Hedef belirleme Eylem belirleme ve netleştirme Sorunları ortaya Tercih edilen Tercih edilen koyma senaryoları senaryoya doğru geliştirme ve hareket etme seçme  Sağlık Ortamlarında Danışmanlık Koruyucu sağlık Tedavi edici hizmetlerinde hizmetlerde danışmanlık danışmanlık Birey ve ailesini bilgilendirme Tanı ile ilgili bilgilendirme Sorularına yanıt verme ve kaygılarını giderme Soruları yanıtlama amacıyla uygulanır. Tetkik ve tedaviye uyumu sağlama Örneğin; sigara ve alkol kullanımını önleme, amacıyla uygulanır. aile planlaması gibi. Örneğin; diyabette insülin kullanımı gibi  Sağlık Ortamlarında Danışmanlık Omurilik Böbrek yetmezliğinde Kafa travmasında Diyabet danışmanlığı* yaralanmalarında danışmanlık danışmanlık danışmanlık Multipl skleroz hasta ve Kanserli hastalara Kalp hastalığında HIV ve AIDS aile danışmanlık danışmanlık* danışmanlık danışmanlığı* Yenidoğan yoğun bakım Engelli çocukların Pediatri danışmanlığı Genetik danışmanlık* danışmanlığı ailelerine danışmanlık* Cinsel işlev İnfertilite (kısırlık) bozukluklarında Emzirme danışmanlığı* Menapoz danışmanlığı danışmanlığı danışmanlık Ruh sağlığı Rehabilitasyon Yas danışmanlığı* Kültürel danışmanlık danışmanlığı* danışmanlığı Danışmanlık Becerileri  Danışmanlık Becerileri Öncelikle yardım arama davranışına ilişkin özellikler belirlenmelidir. Bilgi Tutum Hazıroluş Amaç  Danışmanlık Becerileri Danışan ile danışanı arasında profesyonel bir terapötik ilişki olmalıdır. Davranış değişimi için güvene dayalı bir ilişki olmalıdır. Kısa sürmelidir. Saygı duyulmalıdır. Empatik bir yaklaşım gösterilmelidir. Etik değerlere uyulmalıdır. Kültürel değerlerin farkında olarak hizmet vermelidir.  Danışmanlık Becerileri Yalın ve kısa cümleler ile kolay anlaşılan günlük bir dil kullanılmalıdır. Tıbbi ifadeler kullanmaktan kaçınılmalıdır Bilgilendirme ve iletişim genelde özele doğru olmalıdır. Önemli mesajlara öncelik verilmelidir. Önemli yerlerin net anlaşılması için görüşmenin en başında anlatılmalıdır. Önemli noktalar vurgulanmalı ve tekrarlanmalıdır. Bireyin ne anladığı kontrol edilmelidir Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Danışmanlıkta Yapılmaması Gerekenler Tavsiye, fikir ve öğüt vermeyin. 'Neden' soruları sorumayın (Örnek: Neden depresif hissediyorsunuz?) -meli/malı, lazım, gerekli gibi ifadeler kullanmayın. Suçlanmamalı ve yargılanmayın. Duygularını yok saymayın. Danışanın deneyimini otomatik olarak kendi deneyiminizle karşılaştırmayın  Gü ven Sa ygı Ka Din bul lem len e me Em An pat lam i a Şe ffafl ık İlgi Se So s Ku sizliğ ru S llan i orm ma a Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Saygı ve Kabullenme Danışanın düşünce, duygu ve davranışların özgür olması ve saygı duyulduğunun ifade edilmesi veya hissettirilmesi önemlidir. Saygı gördüğünü, kabullenildiğini hissetmek, insanları iletişimde açık olmaya cesaretlendirir. Hatalarıyla olduğu gibi kabul görmek direnci azaltır ve değişime hazır hale getirir. Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Güven Kısaca ilk görüşmede ilkelerin belirlenerek görüşme süresi, kurallar ve uygulanacak metotlardan bahsedilir. Danışanın görüşmelere zamanında gelmesi, gelemeyecekse bildirmesi istenerek sorumluluk alması sağlanır. Danışana görüşmelerin aralarında kalacağı ve üçüncü kişiler ile paylaşılmayacağı belirtilir. Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Zamanlama, Dinleme Dil Ötesi Özellikler ses tonu, duraklama, Yüz ifadesi, akıcılık vb. Sözsüz ifadeler jest, dokunma, vücut Kelime, Diğer kişiyi 'duyma' Sözlü ifadeler pozisyonu, ifadeler, konuşma danışmana biçimleri vb. sürecidir yakınlık, vücut hareketi, göz teması vb. Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Empati Danışanın açıkça söyledikleri, ima ettikleri ve duygularını anladığını belirten ifadeler kullanılmalıdır. Tüm iletişim becerileri için 3. düzey empatik yanıt gereklidir. Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Anlama Bireyin anlaşıldığını hissetmesi için anlama ve yansıtma yöntemleri kullanılmalıdır. Anlama Yansıtma Anlatılanın Anlatılanın Anlaşıldığını içeriğini duygularını hisssetme anlamak anlamak  Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Anlama Yansıtma / Kontrol etme Somutlaştırma Özetleme Tekrarlama Eşinizi aniden İnsülini genellikle Böyle hissettiğiniz Bugün çocuk sahibi kaybetmişsiniz. karından anları, bana örnek için birçok (Aynen yaptığınızı verebilir misiniz? denemeniz tekrarlayarak) anlıyorum. Doğru olduğunuzdan anlamış mıyım? bahsettiniz. Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Anlama Yüzleştirme Yüzleştirme ile birlikte davranış değiştirmek için cesaretlendirmelidir İlk görüşmelerde kullanılmamalıdır. Örneğin; diyetinize uyduğunuzu söylemiştiniz ancak bugün yemeğinizi bitirmediğinizi gördüm. Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri İlgi Şeffaflık Danışmanın dikkatini kendi duygu ve Hem danışanın hem de danışmanın düşüncelerine değil, birbirlerine şeffaf olmaları önemlidir. danışana odaklaması gereklidir. Şeffaflık, kendini ve duygularını açmayı Empatik bir yaklaşımı içerir. getirir. Göz teması kurulmalıdır. Sözlü ve sözsüz tüm ifadeler takip edilmelidir. Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Soru Sorma Keşfetmek, açıklamak ve konuşmaya desteklemek için soru sorulabilir. Genellikle açık uçlu sorular sorulmalıdır. Çok fazla kapalı soru, danışmanlık ilişkisini bir sorgulama gibi gösterebilir! Danışmanlıkta Temel İletişim Becerileri Sessizliği Kullanma Kelimeler kadar sessizliği de dinlemek gerekir. Danışman kişinin kendi iç dünyasını keşfini ve araştırmasını teşvik etmek, sorumluluk almasını sağlamak, düşüncelerini toplamak ve görüşme konu değişimlerini doğal olarak sağlamak için sessizliği kullanır. Sessizlikte rahatsız edecek düzeyde sabit bakışlar ve aşırı vücut dili kullanılmamalıdır.  Özetle Danışmanlık, hemşirelik bakımının her sürecinde kullanılan bir beceridir. Danışmanlık için bilginin yanı sıra iletişim becerileri de önemlidir. Hastaya saygı duymak, ilgilenmek, soru sormak ve gerektiğinde sessizliği kullanmak en önemli iletişim becerilerdir. Danışma süreci hastayı destekler, rahatlamasını sağlar, yeni yollar denemesi için cesaretlendirir ve geleceğe dair umutlandırır. Teşekkürler