Bài giảng Sự khác biệt về trình độ phát triển kinh tế xã hội của các nhóm nước PDF

+-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Trường THPT Kim Liên** | Họ và tên GV soạn giảng: | | | | | **Tổ: Khoa học xã hội** | ***Nguyễn Minh Chiến Zalo: | |...

+-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Trường THPT Kim Liên** | Họ và tên GV soạn giảng: | | | | | **Tổ: Khoa học xã hội** | ***Nguyễn Minh Chiến Zalo: | | | 0942894.541*** | | | | | | ***\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\- | | | \-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\ | | | -\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\- | | | \-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\ | | | --*** | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **[Tiết PPCT: 01] Tuần: 01** **TÊN BÀI DẠY:** **SỰ KHÁC BIỆT VỀ TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN KINH TẾ -- XÃ HỘI** **CỦA CÁC NHÓM NƯỚC** Môn học: Địa lí; lớp: 11 sách Cánh Diều Thời gian thực hiện: **(01 tiết)** **\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\--** **I. Mục tiêu** **1. Yêu cầu cần đạt** **-** Phân biệt được các nước trên thế giới theo trình độ phát triển kinh tế; \- Trình bày được sự khác biệt về kinh tế và một số khía cạnh xã hội của các nhóm nước; \- Sử dụng được bản đồ để xác định sự phân bố các nhóm nước, phân tích được bảng số liệu về KT-XH của các nhóm nước; \- Thu thập được tư liệu về KT-XH của một số nước từ các nguồn khác nhau. **2. Về năng lực** \- Xác định và lí giải được sự phân bố các đối tượng địa lí; \- Đọc được bản đồ để khai thác thông tin, kiến thức cần thiết; \- Tìm kiếm được thông tin từ các nguồn tin cậy để cập nhật số liệu, tri thức về thế giới, khu vực, đất nước; \- Biết sử dụng ngôn ngữ kết hợp với các loại phương tiện phi ngôn ngữ đa dạng để trình bày thông tin, ý tưởng và để thảo luận. **3. Về phẩm chất:** \- Thể hiện mong muốn học tập tốt để góp phần vào thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đất nước sánh vai với các cường quốc trên thế giới trong thời kì hội nhập quốc tế. **II. Thiết bị dạy học và học liệu** **1. Chuẩn bị của GV** \- Bản đồ sự phân bố các nhóm nước phát triển, đang phát triển; \- Bảng số liệu về KT-XH của các nhóm nước; \- Một số hình ảnh về KT-XH ở các nước phát triển, đang phát triển. **2. Chuẩn bị của HS** \- SGK Địa lí 11, Vở ghi bài giảng của GV. **III. Tiến trình dạy học** ***a) Mục tiêu:** HS bước đầu nhận thức sự phân hóa các nhóm nước từ tình huống do GV tổ chức và kiến thức đã biết, có hứng thú với chủ đề bài học.* ***b) Tổ chức thực hiện:*** **Phương án 1:** **- GV giao nhiệm vụ**: GV cho HS xem 9 quốc kỳ các nước và đọc tên nước qua từng quốc kỳ. Xem quốc kỳ 8 nước sau đó sắp xếp 8 nước này thành 2 nhóm phát triển và đáng phát triển, xem các bức tranh tương phản về 2 nhóm nước này. Từ tình huống này, GV dẫn dắt HS vào nội dung bài học. **Phương án 2:** **- GV giao nhiệm vụ**: GV chọn 5 HS lên bảng đứng thành hàng ngang, mỗi bạn đại diện cho 20% dân số thế giới; giới thiệu một đầu là 20% dân số nghèo nhất, tăng dần đến đầu bên kia là 20% dân số giàu nhất. GV sử dụng một tờ giấy tròn minh họa một chiếc bánh và tổ chức tình huống chia bánh như sau: cắt một phần chiếc bánh với tỉ lệ khoảng 17%, GV đưa 83% còn lại cho bạn đại diện nhóm dân số giàu nhất. GV tiếp tục cắt đôi lát bánh nhỏ và đưa một miếng cho bạn đại diện cho nhóm giàu thứ hai. Cắt đôi phần còn lại và đưa cho bạn ở giữa. Tiếp tục cắt đôi phần nhỏ còn lại để đưa cho bạn thứ tư và thứ năm. Từ tình huống này, GV yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi. +-----------------------------------------------------------------------+ | ***Nội dung**:* | | | | *1. Việc chia chiếc bánh như vậy có công bằng không?* | | | | *2. Nếu chiếc bánh là tài sản toàn cầu và mỗi bạn đại diện cho một | | nhóm quốc gia theo mức độ giàu có thì nhóm quốc gia nào đang nắm giữ | | phần lớn tài sản?* | | | | *3. Suy nghĩ liệt kê tên một số quốc gia trên thế giới thuộc nhóm đó | | mà các em biết.* | | | | *4. Điểm khác biệt của những quốc gia này so với những quốc gia khác | | là gì?* | +-----------------------------------------------------------------------+ **- HS thực hiện nhiệm vụ**: Đối với nhiệm vụ (1), (2), HS s*uy nghĩ và đưa ra ý kiến cá nhân; Đối với nhiệm vụ (3), (4) HS làm việc cá nhân và ghi kết quả vào giấy nháp/ vở. GV quan sát lớp, nhận ra các bạn có ý kiến nhanh/hoàn thành nhiệm vụ sớm.* +-----------------------------------------------------------------------+ | ***Sản phẩm:*** | | | | *1. Các câu trả lời của HS, nhận thấy sự không công bằng trong chia | | phần bánh;* | | | | *2. Nhận thấy được tài sản toàn cầu đang tập trung ở một số ít các | | nước giàu có;* | | | | *3. Kể tên được một số nước giàu như: Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc, Thụy Sĩ, | | Na Uy...;* | | | | *4. Bước đầu nhận thức được một số điểm khác nhau giữa các quốc gia | | này như: GDP, tuổi thọ trung bình, môi trường, giáo dục...* | +-----------------------------------------------------------------------+ **- GV tổ chức báo cáo, thảo luận:** Đối với nhiệm vụ (1), (2), GV yêu cầu một vài HS đứng tại chỗ chia sẽ ý kiến; Đối với nhiệm vụ (3), (4), GV yêu cầu một số HS đứng tại chỗ chia sẽ ý kiến (mỗi bạn lần lượt kể tên một nước, một điểm khác nhau). **- Kết luận:** GV nhận xét các ý kiến HS đưa ra. Dẫn dắt rằng cũng giống như tình huống mà các em vừa thực hiện, thế giới có trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ có trình độ phát triển KT-XH không giống nhau và phân hóa thành các nhóm nước, để biết về sự phân chia và những khác biệt giữa các nhóm nước này, chúng ta sẽ tìm hiểu trong tiết học hôm nay. Tiết học này cũng sẽ giúp các em nhận thấy những nhận định ban đầu của lớp mình đã đưa ra có đúng không. ***a) Mục tiêu:** HS phân biệt được các nước trên thế giới theo trình độ phát triển, sử dụng được bản đồ để xác định sự phân bố các nhóm nước.* **b) Tổ chức thực hiện:** **- GV giao nhiệm vụ:** *HS được yêu cầu làm việc theo cặp đôi, đọc SGK và nghiên cứu bản đồ sự phân bố các nhóm nước trên thế giới để trả lời các câu hỏi:* +-----------------------------------------------------------------------+ | *Nội dung:* | | | | *1. Dựa trên trình độ phát triển KT-XH, các nước trên thế giới được | | chia thành mấy nhóm nước, đó là những nhóm nước nào?* | | | | *2. Nhận xét về sự phân bố các nhóm nước đó trên thế giới?* | +-----------------------------------------------------------------------+ **- HS thực hiện nhiệm vụ:** HS trao đổi cặp đôi, GV quan sát, hỗ trợ các nhóm, phát hiện các nhóm hoàn thành nhiệm vụ sớm và muộn trong lớp, đồng thời kẻ bảng ghi kết quả thảo luận trên bảng. +-----------------------------------------------------------------------+ | *Sản phẩm:* | | | | *1. Dựa trên trình độ phát triển KT-XH, các nước trên thế giới có thể | | phân chia thành nước phát triển và nước đang phát triển với các chỉ | | tiêu về thu nhập bình quân (tính theo GNI/người); cơ cấu kinh tế và | | chỉ số phát triển con người);* | | | | *2. Các nước phát triển tập trung chủ yếu ở Bắc Mỹ, châu Âu, Úc; Các | | nước đang phát triển tập trung ở châu Phi, Nam Mỹ, châu Á.* | +-----------------------------------------------------------------------+ **- GV tổ chức báo cáo, thảo luận:** GV yêu cầu đại diện 1 nhóm lên bảng trình bày (dựa vào bản đồ), các nhóm khác nhận xét nhận xét và bổ sung. GV có thể hỏi thêm một số câu hỏi như: *Việt Nam chúng ta thuộc nhóm quốc gia nào? ở châu Á khu vực xung quanh chúng ta có những quốc gia nào thuộc nhóm phát triển?.* **- Đánh giá:** GV nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS, nhận xét các câu trả lời bổ sung của HS, chốt lại một số ý kiến cơ bản như dự kiến trong mục sản phẩm và yêu cầu HS ghi vào vở ghi. ***a) Mục tiêu:** HS trình bày được sự khác biệt về kinh tế và một số khía cạnh xã hội của nhóm nước phát triển và nhóm nước đang phát triển.* **b) Tổ chức thực hiện:** **- GV giao nhiệm vụ:** *HS được yêu cầu làm việc theo nhóm (4-6 HS), nghiên cứu bản đồ GDP/người ở các nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, các bảng số liệu GNI bình quân đầu người phân theo nhóm nước; cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế của các nhóm nước; bảng số liệu tuổi thọ trung bình và chỉ số HDI của thế giới và các nhóm nước trong SGK và do GV cung cấp để* để hoàn thành nhiệm vụ sau: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- *Nội dung: Xác định và mô tả những điểm khác biệt về kinh tế và một số khía cạnh xã hội giữa nhóm nước phát triển và nhóm nước đang phát triển?* -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **- HS thực hiện nhiệm vụ:** HS thảo luận và ghi kết quả vào phiếu giao nhiệm vụ. GV quan sát, hỗ trợ các nhóm, phát hiện các nhóm hoàn thành nhiệm vụ sớm và muộn trong lớp, đồng thời kẻ bảng ghi kết quả thảo luận trên bảng. +-----------------------------------------------------------------------+ | *Sản phẩm: Kết quả thảo luận nhóm được trình bày trên phiếu học tập, | | xác định sự khác biệt về kinh tế và một số khía cạnh xã hội của các | | nhóm nước:* | | | | -- -- -- | | | | | | | | -- -- -- | +-----------------------------------------------------------------------+ **- GV tổ chức báo cáo, thảo luận:** GV yêu cầu đại diện 04 nhóm lần lượt đứng tại chỗ trình bày kết quả (mỗi nhóm trình bày một nội dung nhỏ). GV mời các nhóm khác nhận xét nhận xét và bổ sung nếu có. GV nhận xét và ghi nội dung thống nhất lên bảng. Sau mỗi nội dung nhỏ, GV đặt các câu hỏi để HS trao đổi và thảo luận thêm: *Những lí do nào dẫn đến GNI/người ở các nước phát triển cao và thấp ở các nước đang phát triển? Cơ cấu GDP ở các nước phát triển và ở các nước đang phát triển chứng tỏ điều gì? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến tuổi thọ trung bình?, Vì sao chỉ số HDI ở các nước phát triển thường cao hơn ở các nước đang phát triển?.* **- Đánh giá:** GV nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS, nhận xét các câu trả lời bổ sung của HS, chốt lại một số ý kiến cơ bản như dự kiến trong mục sản phẩm và yêu cầu HS ghi vào vở ghi. *a) Mục tiêu: HS hệ thống hóa được một số điểm khác biệt về kinh tế và một số khía cạnh xã hội của nhóm nước phát triển và nhóm nước đang phát triển, thể hiện được sự phân bố các nhóm nước này trên bản đồ.* b\) Cách thức thực hiện: **- Giao nhiệm vụ:** GV chia lớp thành các nhóm từ 4-6 HS (sử dụng nhóm ở hoạt động 3), yêu cầu các nhóm làm việc để hoàn thành các bài tập sau: +-----------------------------------------------------------------------+ | ***Nội dung:*** | | | | +--------------------------------+--------------------------------+ | | | ***Nhiệm vụ 1:** Tô màu hoặc | ***Nhiệm vụ 2:** Vẽ sơ đồ tư | | | | kí hiệu và ghi tên lên bản đồ | duy thể hiện các điểm khác | | | | dưới đây các quốc gia phát | biệt giữa nhóm nước phát triển | | | | triển mà em biết, càng nhiều | và đang phát triển về kinh tế | | | | càng tốt.* | và một số khía cạnh xã hội* | | | | | | | | | *Nhận xét về sự phân bố này:* | | | | +--------------------------------+--------------------------------+ | +-----------------------------------------------------------------------+ **- HS thực hiện nhiệm vụ:** HS thảo luận và ghi kết quả trực tiếp lên phiếu giao bài tập. GV quan sát, phát hiện các nhóm có kết quả khác nhau. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- *Sản phẩm: Lược đồ trống thế giới thể hiện màu hoặc kí hiệu một số nước phát triển, lược đồ tư duy được HS hoàn thiện trực tiếp trên phiếu học tập thể hiện sự khác biệt về GDP/ người, tuổi thọ trung bình, Cơ cấu GDP, chỉ số HDI...* ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **- GV tổ chức báo cáo, thảo luận:** GV yêu cầu một nhóm lên bảng trình bày kết quả nhiệm vụ 1. GV yêu cầu một nhóm có kết quả khác biệt mang sản phẩm lên bảng để nhận xét nhóm bạn và so sánh với kết quả nhóm mình, các nhóm khác nhận xét, bổ sung nếu có. GV yêu cầu một nhóm lên bảng trình bày kết quả nhiệm vụ 2, một nhóm có kết quả khác đứng tại chỗ nhận xét, bổ sung. **- Kết luận:** GV nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS và nhắc các em về nhà vẽ sơ đồ tư duy vào vở ghi, cập nhật thêm danh sách các nước phát triển. *a) Mục tiêu: HS thu thập được tư liệu về KT-XH của một số nước từ các nguồn khác nhau.* *b) Tổ chức thực hiện:* ***- Giao nhiệm vụ:** GV đặt câu hỏi "Nếu các em muốn tìm hiểu thông tin về KT-XH của các quốc gia, các em sẽ làm bằng cách nào? Cố gắng cụ thể hóa bằng các câu hỏi như: Nếu là sách thì những loại sách nào?, nếu là trang web thì đó là những trang nào trên Internet? GV giới thiệu cho HS một số trang web để tìm thông tin, ví dụ như World bank, IMF, OECD, trang web của Tổng cục thống kê Việt Nam và một số từ khóa khác dùng để tìm kiếm các thông tin về tình hình KT-XH các quốc gia trên Internet. GV yêu cầu mỗi HS tự chọn cho mình đối tác trong lớp để tạo nên một cặp. Mỗi cặp sẽ tự thỏa thuận để xác định xem ai sẽ tìm hiểu về một quốc gia phát triển và ai sẽ tìm hiểu một quốc gia đang phát triển. Sau đó GV giao bài tập về nhà và phổ biến các yêu cầu như sau:* ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- *Nội dung: Tìm kiếm tư liệu để viết một đoạn tin ngắn mô tả thông tin về KT-XH của một nước phát triển hoặc đang phát triển (không quá 300 từ), trong đó khái quát được vị trí của quốc gia, các thông tin cơ bản về GDP, GDP bình quân đầu người, tuổi thọ trung bình, tỉ lệ biết chữ, chỉ số HDI với ngôn ngữ và văn phong rõ ràng, mạch lạc, trình bày tối đa không quá 300 từ, chia sẽ trước lớp và nộp lại sản phẩm vào buổi học kế tiếp.* ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- \- Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc độc lập ở nhà, phối hợp với bạn cùng nhóm để thu thập tư liệu và viết mẫu tin ngắn. -------------------------------------------------------------------------- *- Sản phẩm: Đoạn tin ngắn trên giấy theo các yêu cầu đã giao nhiệm vụ.* -------------------------------------------------------------------------- *- GV tổ chức báo cáo và thảo luận: Vào đầu buổi học kế tiếp, GV yêu cầu các HS của một cặp trao đổi sản phẩm cho nhau để đọc và nhận xét lẫn nhau. Sau đó, GV chọn một cặp đứng tại chỗ (ưu tiên chọn cặp tìm hiểu về Việt Nam) chia sẽ đoạn tin ngắn trước lớp, các HS khác nhận xét. Dựa trên phần chia sẽ của HS, GV có thể đặt các câu hỏi, ví dụ: Vì sao Việt Nam được xếp vào nhóm nước đang phát triển?, Các em có muốn Việt Nam bắt kịp các nước phát triển trên thế giới không? Các em có thể làm gì để góp phần thực hiện được điều đó?* *- Kết luận: GV nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS, thu sản phẩm để đọc (ngoài giờ lên lớp), phản hồi bằng nhận xét trực tiếp trên sản phẩm và trả lại cho HS vào thời gian hợp lí, chuyển bài mới.* PHỤ LỤC **BẢNG SO SÁNH KINH TẾ-XÃ HỘI CỦA CÁC NHÓM NƯỚC** +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Sự khác | **Các nước phát | **Các nước đang | | | nhau** | triển** | phát triển** | | +=================+=================+=================+=================+ | Về kinh tế | Quy mô, tốc độ | \- Lớn, đóng | \- Nhỏ, đóng | | | tăng trưởng | góp lớn vào quy | góp không lớn | | | kinh tế | môn kinh tế | vào quy môn | | | | toàn cầu, tốc | kinh tế toàn | | | | độ tăng trưởng | cầu tăng trưởng | | | | cao, khá ổn | kinh tế không | | | | định | ổn định | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | | Cơ cấu kinh tế | \- Chuyển dịch | \- Chuyển dịch | | | | từ công nghiệp | theo hướng | | | | sang kinh tế | CNH,HĐH, công | | | | tri thức, dịch | nghiệp và dịch | | | | vụ đóng góp lớn | vụ đóng góp lớn | | | | nhất, công | nhất, công | | | | nghiệp hóa sớm | nghiệp hóa | | | | đi đầu trong | chậm. | | | | cuộc cách mạng | | | | | công nghiệp. | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | | Trình độ phát | \- Cao, phát | \- Thấp, một số | | | triển kinh tế | triển nhiều | nước đang chú | | | | ngành có hàm | trọng phát | | | | lượng khoa học | triển các ngành | | | | công nghệ, tri | có hàm lượng | | | | thức cao | hoa học-công | | | | | nghệ và tri | | | | | thức cao. | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | Về xã hội | Dân cư, đô thị | \- Tỉ lệ gia | \- Tỉ lệ gia | | | hóa | tăng dân số tự | tăng dân số tự | | | | nhiên thấp, cơ | nhiên còn cao | | | | cấu dân số già. | có xu hướng | | | | | giảm, cơ cấu | | | | \- Đô thị hóa | dân số trẻ. | | | | diễn ra sớm, | | | | | dân cư thành | \- Đô thị hóa | | | | thị lớn, trình | diễn ra muộn, | | | | độ dân trí và | dân cư thành | | | | chất lượng cuộc | thị thấp, trình | | | | sống cao | độ dân trí và | | | | | chất lượng cuộc | | | | | sống chưa cao | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | | Giáo dục và y | \- Phát triển, | \- Phát triển | | | tế | trình độ dân | chưa cao. | | | | trí cao | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ **Bảng 1.2. GDP, tốc độ tăng trưởng GDP của một số nước năm 2021** +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Nhóm | Nước phát | Nước đang | | | | | triển | phát triển | | | | Chỉ tiêu | | | | | +=============+=============+=============+=============+=============+ | | Ca-na-đa | CHLB Đức | Bra-xin | In-đô-nê-xi | | | | | | -a | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | GPD(tỉ USD) | 1 990,8 | 4 223,1 | 1 609,0 | 1 186,1 | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Ttoocs độ | 4,6 | 2,9 | 4,6 | 3,7 | | tăng trưởn | | | | | | GDP (%) | | | | | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ (nguồn: **WB, 2022)** +-----------------------------------------------------------------------+ | **Kính chào quý thầy cô giáo giảng dạy môn Địa lí! Hiện nay mình có | | đầy đủ các giáo án ôn thi học sinh giỏi, đề thi, chuyên đề, giáo án | | Word, Powerpoint chia sẽ cho các thầy cô. Trong năm học thầy cô sẽ | | liên tục nhận được bài soạn mới, đề thi, tài liệu phục vụ dạy học.** | | | | **Mọi thông tin phản hồi mong được quý thầy cô gửi về:** | | | | **+ Zalo: 0942894541, ĐT: 098272679.** | | | | **+ Facebook cá nhân:** | | https://www.facebook.com/chiendia.nguyenminh?mibextid=ZbWKwL | | | | ***\* Thầy cô có thể liên hệ khi cần được hỗ trợ soạn giáo án điện | | tử. Đề thi, báo cáo giải pháp.*** | +-----------------------------------------------------------------------+