De standensamenleving in Europa PDF

## De standensamenleving in Europa. ### 1ste stand Clerces (geestelijken) - rechten : - Betaalde geen belastingen - Eigen rechtbanken - Bezit veel gronden - Geleerd, hoge functie - Biedt voor hun zielenzorg - Beschermt - 2 soorten: - Reguliere geestelijken (monniken bv) - Sevilion (bissc...

## De standensamenleving in Europa. ### 1ste stand Clerces (geestelijken) - rechten : - Betaalde geen belastingen - Eigen rechtbanken - Bezit veel gronden - Geleerd, hoge functie - Biedt voor hun zielenzorg - Beschermt - 2 soorten: - Reguliere geestelijken (monniken bv) - Sevilion (bisschop, pastoor bv) ### 2de stand Adel (edellieden) - rechten: - Betalen geen belastingen - Militaire macht - Bezit veel gronden - Staan de koning bij - 2 soorten adel: - Zwaardadel (ridders) - Ambtadel ### 3de stand - 90% van de bevolking - Het gewone volk: burgers, boeren, handwerkers, handelaars - Betaalt 10% van de opbrengsten - Vrije boeren (eigenaar) - Hoorigen (in totaal vrij) + belastingen betalen voor een heer - Lijfeigenen (geen eigendom van een heer) ### Hoofdstuk 2 - Europa en de wereld in de late middeleeuwen (11de - 15de eeuw) - **Context van de tweede middeleeuwen (11de - 15de eeuw):** - **Standensamenleving:** een sociale stratificatie met een sociale hiërarchie. - **Vikings** leidden tot politieke wanorde. - **Leenstelsel** en de invallen van de **Vikings** - **Boerenbevolking** was tot het christendom bekeerd, maar er was nog veel wanorde. - **Vikings** waren Scandinavische zeelieden (uit Sweden, Noorwegen, Denemarken (Eidand)) - **Noormannen** reisden regelmatig naar Europa voor handel maar ook voor rooftochten en veroveringen. - **West-Europa** was na ca. 1000 een agrarische standensamenleving - **Interessante veranderingen:** - Oude steden kwamen opnieuw tot leven, en nieuwe steden ontwikkelden zich op economische plaatsen langs waterwegen voor handel. - Rondreizende kooplieden verkochten gebruiks- en luxeartikelen aan de groeiende stadsbevolking. - Het winstbejag van de kooplieden leidde tot conflicten met de ambachtslieden/handwerkers. - De koningen probeerden hun macht te vergroten ten koste van de feodale heren (hun vasallen). - De economische herleving zorgde voor een godsdienstige en culturele bloei. - De Kerke kreeg steeds meer rijkdom en macht. Ze gaf opdrachten aan architecten en kunstenaars om kerk en kathedralen te bouwen. - **Crisis van het Byzantijnse rijk:** - Het leidde tot de ondergang van Byzantijnse Rijk. - In het Verre Oosten, stichtten de Turken een reusachtig rijk (13de eeuw) - Dit rijk vermakkelijkte de handelscontacten tussen Europa en Azië. - Europa bleef het centrum van de wereldeconomie. ### Stabiele bevolkingsstructuur - Hoge nataliteit - Hoge mortaliteit - Hoge kindersterfte - Korte levensduur - Hoge trouwleeftijd - Groot aantal ongehuwden ### Landbouwsamenleving - Nauwe samenhang tussen oogsten en bevolkingsomvang - Demografische golven: - **Onvoldoende voedselproductie:** - Overbevolking - Voedselschaarste - Ondervoeding - Besmettelijke ziekten - Bevolkingsdaling - **Voldoende voedselproductie:** - Bevolkingstijging ### **De bevolkingsstructuur ** - De bevolkingsstructuur veranderde eeuwenlang nauwelijks en verschilde sterk van die van vandaag. - Zowel het aantal geboorten (nataliteit) als het aantal sterfgevallen (mortaliteit) lagen opvallend hoog in vergelijking met vandaag. ### **Vragen over de standensamenleving** - **Wat kenmerkten geboorten, sterfte en huwelijken tijdens het ancien régime?** - **Geboorten:** - Hoge nataliteit - Geboorteoverschot - Niet altijd even hoog - **Sterfte:** - Hoge trouwleeftijd - Groot aantal ongehuwden - Hoge mortaliteit - Hongersnood - Korte levensduur - Vooral in tijden van hongersnood en epidemieën (pest) - **Huwelijken:** - Groot aantal ongehuwden - Zorgt ervoor dat de bevolking niet veel stijgt. - **Hoe evolueerde de Europese bevolking tijdens het AR?** - **3-6 eeuw:** Daaling Europese bevolking - **7 eeuw:** Verandering, kleine stijging, kleine groep - **11-1300:** Verdubbeling Europese bevolking: grote groei - **14de eeuw:** Door peste daalt de bevolking, en sterft in Europa: grote crisis - **15 - 1750:** Kleine stijging, kleine groei - **18-19 eeuw:** Grote groei, Bevolkingsexplosie, grote groei. - **Oefening Vaardigheid 4:** Hoe is die bevolkingsevolutie tijdens het AR te verklaren? Teken op basis van wat je gelezen hebt en de documenten op p. 6 en 7 een schema (op p. 8) dat de oorzaken en gevolgen van de bevolkingsgroei in de 11de eeuw laat zien.