Bank 2024 Regulacje i Nadzór PDF

Link do rejestracji: https://if.uek.krakow.pl/kbgsf/eba-registration/ Informacje: https://if.uek.krakow.pl/kbgsf/zapraszamy-do-wziecia-udzialu-w-vi-edycji-euroclear-bank- academy/ Fridays 13.15.14.45 UEK Main Buildig, Stara Aula, Ist floor 15 XI 2024 – 10 I 2024 (6 meetings)  Regulacje...

Link do rejestracji: https://if.uek.krakow.pl/kbgsf/eba-registration/ Informacje: https://if.uek.krakow.pl/kbgsf/zapraszamy-do-wziecia-udzialu-w-vi-edycji-euroclear-bank- academy/ Fridays 13.15.14.45 UEK Main Buildig, Stara Aula, Ist floor 15 XI 2024 – 10 I 2024 (6 meetings)  Regulacje bankowe normy prawne regulujące – strukturę sektora bankowego, – ustrój prawny banków, – ich działalność. Cel: bezpieczeństwo banków i stabilność systemowa Przedmiot regulacji: – sprawozdawczość banku – aktywność (ryzyko) – kapitalizacja – procedury likwidacji – ubezpieczenie depozytów  Regulacje w EU Najważniejsze dyrektywy bankowe Parlamentu UE i Rady dotyczące: konkurencji: – Jednolita licencja ‘77 (oddział instytucji kredytowej może prowadzic działalność transgraniczną) – nadzór kraju macierzystego ’89 nad oddziałami instytucji kredytowych regulacji ostrożnościowych - dyrektywy kapitałowe CRD, CRD II + III, CRD IV+V dyrektywom towarzyszą rozporządzenia (CRR/CRR2) dotyczące przestrzeganie współczynnika wypłacalności (adekwatności kapitałowej) oraz zarządzania ryzykiem Inne rozporządzenia np. BMR (Benchmark Regulation) z 2016 o reformie wskaźników referencyjnych (LIBOR, WIBOR) wymogu minimum kapitałowego przy otrzymaniu licencji: – w momencie otrzymania licencji (5 mln euro dla S.A., 1 mln dla b. spółdzielczych) Instytucjonalny wpływ na globalną stabilność finansową Rządy – polityka fiskalna Banki centralne - polityka monetarna Instytucje ponadnarodowe: – Bank for International Settlements (BIS) – Financial Stability Board (FSB) (działa przy BIS) – IMF (MFW) i World Bank ▪ Grupa G20 - skupia 19 państw (wysoki PKB) oraz UE i Unię Afrykańską. stanowi forum dyskusyjne, na którym corocznie spotykają się polityczni liderzy (prezydenci, premierzy, ministrowie finansów i szefowie banków centralnych). Państwa: Arabia Saudyjska, Argentyna, Australia, Brazylia, Chiny, Francja, Indie, Indonezja, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Meksyk, Niemcy, Republika Południowej Afryki, Rosja, Stany Zjednoczone, Turcja, Wielka Brytania, Włochy  Międzynarodowy wymiar regulacji bankowych Bank Rozrachunków Międzynarodowych (Bank for International Settlements, BIS) najstarszy bank międzynarodowy, utworzony w 1930 r. - jego głównym celem było zarządzanie środkami wynikającymi z reparacji wojennych Niemiec po I wojnie światowej. obecnie bank dla banków centralnych i instytucji ponadnarodowych, pełniący bardzo ważną rolę w stabilizacji i regulacji globalnego rynku bankowego  Bank for International Settlements (BIS) kluczowe znaczenie dla globalnych regulacji bankowych Bazylejski Komitet ds. Nadzoru Bankowego – BCBS (Basel Committee on Banking Supervision) tworzy globalne standardy regulacyjne i nadzorcze (komitet w ramach BIS) FSB – tylko afiliowany przy BIS, promuje międzynarodową stabilność finansową, w tym przeciwdziałanie ryzyku systemowemu. Publikuje listę G-SIBs (Sistemically Important Banks – 30 globalnych banków systemowo ważnych – o największym ryzyku).  Financial Stability Board Działa przy BIS, cel: ograniczanie ryzyka systemowego Przygotowuje rekomendacje dotyczące monitorowania największych instytucji finansowych – SIFIs (Systemically Important Financial Institutions/Banks (SIIs/SIBs) Publikuje corocznie listę 30 globalnych firm finansowych o „szczególnym znaczeniu” które muszą utrzymywać wyższy kapitał (od 1 do 3.5%). FSB wyróżniła pięć kryteriów identyfikacji G-SIFIs: Wielkość podmiotów. Powiązania międzynarodowe z innymi podmiotami. Stopień substytucyjności usług i infrastruktury finansowej. Aktywność podmiotu na poziomie globalnym. Złożoność podmiotu na poziomie globalnym. Na podstawie tych kryteriów wyróżnia się trzy typy instytucji: Za duże żeby upaść. Za liczne żeby upaść. Zbyt powiązane transakcyjnie żeby upaść.  BKNB: Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego regulacje w zakresie ryzyka i kapitału na globalnym rynku bankowym Opracowanie zasad efektywnego Opracowanie umów kapitałowych nadzoru bankowego (Basel Capital Accords) Bazylea I Określenie minimalnych współczynników ❑ Niezależny od organów władzy (1988) adekwatności kapitałowej (CAR – capital ❑ Rozwijający współpracę adequacy ratios, w. j. polskim używa się też między różnymi systemami pojęcia współczynnik wypłacalności*): nadzoru Tier 1 -min. 4%; T1+T2 (TCR) – min. 8% AWR ❑ Skoncentrowany na przestrzeganiu: Bazylea Określenie modelowych zasad zarządzania ❑ warunków II ryzykiem bankowym, zmiany liczenia wag ryzyka licencjonowania banków (2004) (rating kredytowy) ❑ norm ostrożnościowych Bazylea Kapitał podstawowy banków CET1 = III min. 4.5%+ bufor ostrożnościowy 2.5% = min. 7% *Współczynnik wypłacalności (2010) aktywów ważonych ryzykiem (AWR). - wyrażony w procentach Kapitał całkowity (TCR- Total Capital stosunek funduszy własnych Requirements) = min. 8%+2.5% (bufor)= 10.5 % (T1, CET1, TCR) AWR do sumy aktywów i zobowiązań 2.5% to obowiązkowy bufor kapitałowy pozabilansowych ważonych (conservation buffer) 9 ryzykiem (AWR). Wg klasyfikacji komitetu bazylejskiego, kapitał dzieli się wg jakości i ryzyka na: Kapitał Tier 1 – służy do pokrywania strat w warunkach wypłacalności banku. Jakościowo najlepszy kapitał Tier 1 jest określany „kapitałem podstawowym Tier 1” (CET1). Kapitał Tier 2 – służy do pokrywania strat w warunkach utraty wypłacalności banku. Pozwala bankowi spłacić deponentów i uprzywilejowanych wierzycieli, gdy bank przestał być wypłacalny. T1+T2 = TCR (Total Capital Requirements) Różnica między aktywami i aktywami ważonymi ryzykiem Aktywa Wielkość (mln zł) Waga ryzyka AWR Gotówka 20 0% 0 Papiery skarbowe 10 0% 0 Kredyty hipoteczne 40 35% 14 Kredyty komercyjne i 30 100% 30 korporacyjne Razem 100 - 44  Bazylea 3 (Dyrektywa CRD IV) – wzmocnienie regulacji ostrożnościowych wzrost poziomu adekwatności kapitałowej i bardziej restrykcyjna definicja składników kapitału Wskaźnik 2019 Minimalny wskaźnik akcji 4,5% zwykłych Kapitałowy bufor ochronny 2,5% Razem kapitał rdzenny (CET1) 7,0% Minimalny kapitał ogółem (TCR) 10.5% + bufor ochronny Dodatkowy bufor kapitałowy dla globalnych instytucji o znaczeniu systemowym (G-SIBs) obowiązuje banki, które zostały uznane przez FSB za „globalne instytucje o znaczeniu systemowym”. Dodatkowo opcjonalne bufory nakładane przez regulatorów krajowych.  Wymóg połączonego bufora Bufory kapitałowe - państwa członkowskie mogą wymagać od swoich banków, by dysponowały kapitałem większym, niż to przewidują unijne (bazylejskie) wymogi Bufor globalnej instytucji o znaczeniu systemowym dla największych banków globalnych (G-SIBs) nakłada Financial Stability Board. Bufor zabezpieczający w wysokości 2,5% nałożył BKNB – jest obowiązkowy Pozostałe bufory w Polsce: bufor antycykliczny (brak) bufora innej instytucji o znaczeniu systemowym (indywidualna decyzja KNF) bufora ryzyka systemowego (decyzja MF) - od stycznia 2018 3%, od marca 2020 brak. Polska: inne instytucje o znaczeniu systemowym  Obecnie obowiązujące wymogi kapitałowe Podstawowe wymogi Bazylei III uchwalone w UE jako dyrektywa CRD IV/ CRR Banki muszą dysponować taką ilością kapitału (funduszy własnych) która pozwoli im pokryć straty i zachować wypłacalność w razie kryzysu - regulacja wyrażona jest w postaci % aktywów ważonych ryzykiem (AWR), tak aby aktywa bezpieczniejsze wymagały mniej kapitału. Kapitał dzieli się na kategorie: Tier 1 – (kap. akcyjny i zyski zatrzymane) Najlepsza jakościowo część to „kapitał podstawowy Tier 1 - CET1 (core equity T1) – min 4.5% AWR, reszta (Other T1) to instrumenty hybrydowe. Tier 2 –kapitał dodatkowy (dług podporządkowany i rezerwy) - służy do pokrywania strat w warunkach utraty wypłacalności banku (TCR- T1+T2) = min. 8% AWR. wszystkie banki muszą dysponować też buforem zabezpieczającym (2.5%) by podczas kryzysu móc zamortyzować straty. W sumie CET1 min. 7%, a TCR min 10.5% AWR. Bank X ma 100 mid EUR Tier 1, a AWR to 1000 mld dol - czy to wystarczy?  Podsumowując wymogi kapitałowe wobec banków Regulacje Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego (BKNB): Bazylea I, II, III to międzynarodowe standardy adekwatności kapitałowej banków. Dla krajów UE zebrane są w 2 aktach: - dyrektywie CRD IV i rozporządzeniu CRR (Capital Requirements Regulation i Capital Requirements Directive) z 2013 r. – weszła w życie - dyrektywie CRD V i CRR II (od 2019 UE, w Polsce od 2022 – dopiero wchodzi w życie) CRD V/CRR2 - Doprecyzowanie regulacji ostrożnościowych - wskaźnik dźwigni (leverage ratio)= T1/Aktywa - stabilnego finansowania netto (NSFR) - doprecyzowanie zarządzania ryzykiem rynkowym - wymogi w zakresie zdolności do pokrycia strat w procesie upadłości /restrukturyzacji - wierzytelności podlegające umorzeniu: - TLAC w przypadku globalnych instytucji o znaczeniu systemowym (G-SIBs) - MREL dla pozostałych banków w UE - doprecyzowanie innych wymogów kapitałowych  Dźwignia finansowa (Leverage ratio) relacja między kapitałem własnym banku Tier 1 a całością jego aktywów (T1/A) (dla porównania: współczynnik adekwatności kapitałowej = CET1/ AWR) Dżwignia: wg Bazylei III – min. 3%., Fed. – min. 5% Składniki kapitału: CET1 -akcje zwykłe + zyski zatrzymane T1= CET1 + instrumenty hybrydowe TCR= T1+T2 (kapitał uzupełniający Tier 2 -rezerwy, dług) wsp. CET1- CET1/AWR (min. 4.5%+ 2.5%) Bank of America 2018 164 386 / 1439 000 = 11,4% CET1 164 368 mil. $ wsp. TCR (min 8% + 2.5%) T1 186 189 mil.$ TCR 218 159 mil.$ 218 159 / 1439 000 =15,2 % Aktywa 2 240 000 mil. $ leverage ratio:- T1/Assets min 3% AWR 1 439 000 mil $ 186 189 / 2 240 000 = 8,3%  Dyrektywa uzupełniająca CRD V/CRR II (od 2022) banki muszą mieć określoną pulę obligacji (wierzytelności podlegające umorzeniu w procesach przymusowej restrukturyzacji) – określane jako TILAC dla G-SIBs i MREL dla pozostałych banków MREL (minimum requirement for own funds and eligible liabilities) – minimalne fundusze własne oraz zobowiązania podlegające umorzeniu lub konwersji, które mogą być użyte w razie przymusowej restrukturyzacji banku (można je zamienić je na kapitał i umorzyć). TLAC (total loss-absorbing capacity) – instrumenty umożliwiające absorpcję strat, obowiązujące największe banki (G-SIBs).  Podsumowanie: pakiety CRD/CRR wdrażające zalecenia bazylejskie Dokładna analiza: https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/pakiet_crd4/historia_zalozenia Bazylea I - pierwsze porozumienie w zakresie minimalnych wymogów kapitałowych z 1988 r. (Basel Committee on Banking Supervision przy BIS) którego celem jest propagowanie międzynarodowych standardów zarządzania ryzykiem w bankach. Bazylea II – umowa z 2004 r. Trzy wzajemnie uzupełniające się filary: Filar I - dotyczy szacowania sumy minimalnych wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego, rynkowego i operacyjnego (minimalny wskaźnik relacji kapitału do aktywów ważonych ryzykiem): 2. Filar II - określa podstawową rolę nadzoru bankowego podczas stosowania wewnętrznych modeli szacowania wymogów kapitałowych przez banki i ustalenie docelowych kapitałów zgodnych z profilem ryzyka w danym banku oraz wewnętrznymi technikami kontroli ryzyka. Filar III - zobowiązuje banki do zachowania odpowiedniej dyscypliny rynkowej, upoważniając je do ujawniania informacji na temat ich profilu ryzyka oraz poziomu kapitalizacji. Bazylea III z 2010r. – wzmocnienie wymogów w odpowiedzi na kryzys 2008 r. W UE zatwierdzone jako pakiet CRD IV/CRR i CRD V / CRR2 (2019).  W czerwcu 2024 UE opublikowała tekst tzw. pakietu CRD VI / CRR III Państwa członkowskie mają 18 miesięcy na przeniesienie dyrektywy do prawa krajowego. Rozporządzenie będzie stosowane od 1 stycznia 2025. Główną cechą reformy jest wprowadzenie minimalnego progu kapitałowego, który ogranicza ryzyko nadmiernej redukcji wymogów kapitałowych dla banków i sprawia, że wymogi te są bardziej porównywalne (dolny limit wymogów kapitałowych, które ustala się zgodnie z modelami wewnętrznymi banków, wynosi 72,5% wymogów kapitałowych, które miałyby zastosowanie, gdyby banki stosowały metody standardowe). Nowe przepisy harmonizują minimalne wymogi dotyczące udzielania zezwoleń oddziałom banków z państw trzecich i nadzoru nad ich działalnością w UE. Określają również przejściowy mechanizm ostrożnościowy dla kryptoaktywów oraz wprowadzają zmiany mające poprawić zarządzanie przez banki ryzykami środowiskowymi, społecznymi i z zakresu ładu korporacyjnego (tzw. ryzyka ESG).  Podsumowanie: Podstawowymi miarami stosowanymi do pomiaru adekwatności kapitałowej banków w UE są współczynniki kapitałowe wyliczane wg europejskich i polskich zaleceń, które wrażają globalne standardy bazylejskich umów kapitałowych - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych (CRR) przy zastosowaniu opcji narodowych zdefiniowanych w ustawie Prawo Bankowe oraz ustawie z 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym. Minimalne wartości współczynników kapitałowych na poziomie Filara I wynoszą: łączny współczynnik kapitałowy (TCR) na poziomie 8%, współczynnik kapitału Tier I (T1) na poziomie 6%, współczynnik kapitału podstawowego Tier I (CET1) na poziomie 4,5%. Na wymóg połączonego bufora, według stanu na 31 grudnia 2023, składają się: bufor zabezpieczający w wysokości 2,5%, bufor antycykliczny – brak, choć ma być wprowadzony decyzją MF (po rekomendacji KSF) we wrześniu 2025 r. na 1 proc. łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko, a docelowo zostanie podniesiony do 2 proc. w kolejnym roku. bufor innej instytucji o znaczeniu systemowym (w zależności od banku – decyzja KNF) bufor ryzyka systemowego - brak KNF nałożył dodatkowo na niektóre banki domiar kapitałowy, tzw. P2R (pillar two requirements) – bufor na wypadek zajścia warunków skrajnych.  Dla polskich banków różnica między kapitałem AT1 a CET1 dotąd była niewielka – dopiero zaczynają się emisje instrumentów hybrydowych AT1 tzw. CoCosy Klasy kapitału: CET1 – akcje zwykłe (Common Equity); AT1 (Additional T1) – CoCosy (Contingent Convertible) T2 – obligacje podporządkowane Obligacje AT1 nazywane CoCosami (contingent convertible) mogą zostać skonwertowane na akcje, gdy współczynniki kapitałowe spadną poniżej wskazanego poziomu. Papiery AT1 dzielą się na te, gdy dochodzi do konwersji na kapitał (CoCosy) i na takie, które podlegają umorzeniu w razie naruszenia kryteriów kapitałowych. Obligacje AT1 mają wyższe odsetki niż obligacje podporządkowane T2 (obligacje podporządkowane można umorzyć tylko w razie niewypłacalności banku). Wymóg kapitałowy w ramach filaru II nakładany przez KNF narzut ponad wymagany minimalny poziom kapitału w ramach filaru I, określany indywidualnie dla każdego banku i obejmujący ryzyko niedoszacowane lub nieuwzględnione w wymogu minimalnym. Wymóg w ramach filaru II jest wyznaczany w procesie przeglądu i oceny nadzorczej (SREP). Ma charakter prawnie wiążący. Np. w wielu bankach KNF nakazał przestrzeganie dodatkowego wymogu kapitałowego w celu zabezpieczenia ryzyka wynikającego z zabezpieczonych hipoteką walutowych kredytów i pożyczek dla gospodarstw domowych (bufor P2R). Bufor P2R powinien składać się co najmniej w 75% z kapitału Tier I oraz co najmniej w 56,25% z kapitału podstawowego Tier I  Przykład: wymogi współczynników kapitałowych dla grupy mBanku Przykład: Santander- minimalne współczynniki kapitałowe (30.06.2024) Ewolucja rozwiązań nadzorczych w UE - Unia Bankowa 2014 Jednolite podejście do Jednolity nadzór w restrukturyzacji i Ujednolicony strefie euro - ECB likwidacji dużych banków poziom ochrony – dyrektywa BRRD. depozytów (100 tys. Instytucje: Single euro na osobę/bank) Resolution Board w strefie euro i BFG w Polsce  Pokryzysowe reformy nadzorcze w UE - Unia Bankowa 2014 Unia Bankowa – wszystkie zapisy dla strefy euro, niektóre dla całej UE ▪SSM: od 2014 r. jednolity nadzór sprawowany przez ECB (SSM – Single Supervisory Mechanism) dla dużych banków w strefie euro (aktywa powyżej 30 mld EUR); ▪ SRM: od 2016 ujednolicone zasady uporządkowanej likwidacji i przymusowej restrukturyzacji banków (SRM – Single Resolution Mechanism) ▪ Przymusowa restrukturyzacja banków oparta o Dyrektywę BRRD: Bank Recovery and Resolution Directive (2014) - dyrektywa obowiązuje wszystkie kraje UE organem prowadzącym restrukturyzację i likwidację banków dla krajów strefy euro jest Single Resolution Board – SRB w Brukseli dla krajów poza strefą euro narodowe organy restrukturyzacji (NRA) -dla Polski organem ds. resolution jest BFG (2016); narzędzia restrukturyzacji opisane w dyrektywie BRRD: sprzedaż banku, utworzenie banku pomostowego (bridge bank), wydzielenie aktywów (asset separation), umorzenie/konwersja długu (bail-in) konieczność obciążania częścią kosztów bankructwa właścicieli i wierzycieli banków (bail-in)  Pokryzysowe reformy nadzorcze w UE - Unia Bankowa 2014 Unia Bankowa – wszystkie zapisy dla strefy euro, niektóre dla całej UE ▪SSM: od 2014 r. jednolity nadzór sprawowany przez ECB (SSM – Single Supervisory Mechanism) dla dużych banków w strefie euro (aktywa powyżej 30 mld EUR); ▪ SRM: od 2016 ujednolicone zasady uporządkowanej likwidacji i przymusowej restrukturyzacji banków (SRM – Single Resolution Mechanism) ▪ Przymusowa restrukturyzacja banków oparta o Dyrektywę BRRD: Bank Recovery and Resolution Directive (2014) - dyrektywa obowiązuje wszystkie kraje UE organem prowadzącym restrukturyzację i likwidację banków dla krajów strefy euro jest Single Resolution Board – SRB w Brukseli dla krajów poza strefą euro narodowe organy restrukturyzacji (NRA) -dla Polski organem ds. resolution jest BFG (2016); narzędzia restrukturyzacji opisane w dyrektywie BRRD: sprzedaż banku, utworzenie banku pomostowego (bridge bank), wydzielenie aktywów (asset separation), umorzenie/konwersja długu (bail-in) konieczność obciążania częścią kosztów bankructwa właścicieli i wierzycieli banków (bail-in)  SSM: Single Supervisory Mechanism ECB przejął bezpośredni nadzór nad ok. 200 największymi bankami krajów Unii Monetarnej Banki o aktywach 30 mld euro lub 20% krajowego PKB Kraje spoza UM mogą się dobrowolnie przyłączyć Mniejsze banki podległe nadzorom krajowym  SRM: od 2016 ujednolicone zasady uporządkowanej likwidacji i przymusowej restrukturyzacji banków Mechanizm „resolution” polega na przeprowadzeniu restrukturyzacji lub likwidacji banku, przy jednoczesnym zachowaniu jego funkcji krytycznych i ochronie ubezpieczonych depozytów. Procedura zakłada minimalizację zaangażowania środków publicznych. Narzędzia administracyjne stosowane w procesie resolution opisane są w dyrektywie: Dyrektywa BRRD z 2014 r.: Bank Recovery and Resolution Directive Konieczność zastosowania narzędzia bail-in (umorzenie lub konwersja części zobowiązań, tak aby proces przeprowadzano na koszt wierzycieli, nie podatników – min. 8% pasywów) W pierwszej kolejności straty ponoszą akcjonariusze instytucji objętej restrukturyzacją Po akcjonariuszach straty ponoszą wierzyciele zgodnie z kolejnością zaspokajania roszczeń Następuje wymiana zarządu i kadry kierowniczej Wierzyciele należący do tej samej kategorii są traktowani w ten sam sposób - żaden nie ponosi strat większych niż te, które poniósłby w wypadku sądowego postępowania upadłościowego Depozyty gwarantowane są w pełni chronione  Organem prowadzącym restrukturyzację i likwidację banków dla krajów strefy euro jest Single Resolution Board – SRB w Brukseli dla krajów poza strefą euro narodowe organy restrukturyzacji (NRA) - dla Polski organem ds. resolution jest BFG (od 2016); narzędzia restrukturyzacji opisane w dyrektywie BRRD Mechanizm „resolution” polega na przeprowadzeniu restrukturyzacji lub likwidacji banku, przy jednoczesnym zachowaniu jego funkcji krytycznych i ochronie ubezpieczonych depozytów. Procedura zakłada minimalizację zaangażowania środków publicznych. Jest procedurą administracyjną, alternatywną do tradycyjnego postępowania upadłościowego (sądowego) Metody restrukturyzacji banków - porównanie  Zobowiązania kwalifikowane Konieczne jest posiadane przez banki w pasywach obligacji podlegających umorzeniu (bail-in) w procesach przymusowej restrukturyzacji – inaczej konieczne jest umarzanie depozytów samorządów i dużych depozytów TLAC - total loss absoring capacity (całkowita zdolność do absorbcji strat) jest wskaźnikiem określonym przez Radę Stabilności Finansowej (FSB) wobec banków G-SIBs (globalne systemowo ważne banki) MREL to unijny minimalny wymóg w zakresie funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych wprowadzony w dyrektywie dotyczącej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków (wprowadzony przez BRRD, znowelizowaną w 2019 r.). Zarówno TLAC oraz MREL wymagają utrzymywania określonego poziomu zobowiązań mających wysoką zdolność do pokrywania strat (poprzez umorzenie lub konwersję). Wymogi dotyczące MREL i TLAC doprecyzowano w znowelizowanej dyrektywie BRRD II (2019)  MREL Na podstawie ustawy o BFG do MREL zaliczane są instrumenty które nie są zabezpieczone lub gwarantowane przez samą instytucję i nie będące w jej posiadaniu oraz o terminach zapadalności wynoszących co najmniej rok. Spełnienie wymogu MREL będzie następowało wyłącznie w formie funduszy własnych i zobowiązań podporządkowanych, które zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe podlegają zaspokojeniu, w przypadku upadłości banku, po kapitale akcyjnym. Instrumenty te nabywane są przez inwestorów profesjonalnych o jednostkowej wartości nominalnej instrumentu nie niższej niż 400 tys. zł. Banki w Polsce finansują się głównie tanimi depozytami. Zastąpienie ich w jakiejś części droższymi obligacjami MREL odbije się na rentowności.  Resolution w Polsce: Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji (2016) Fundusz otrzymał kompetencje umożliwiające przeprowadzanie przymusowej restrukturyzacji W ramach przymusowej restrukturyzacji BFG będzie mógł: – sprzedać upadającą instytucję w całości lub w części, – utworzyć instytucję pomostową - specjalny podmiot, do którego zostaną przeniesione dobre aktywa i zobowiązania (depozyty) zagrożonej instytucji, – umorzyć niektóre zobowiązania zagrożonej instytucji w celu pokrycia jej strat lub zamienić je na akcje, tak aby odbudować jej kapitały i umożliwić jej dalszą działalność (tzw. bail-in), – przenieść wątpliwe aktywa do podmiotu wyspecjalizowanego w zarządzaniu takimi aktywami. Nowa ustawa w niewielkim stopniu zmieniła dotychczasowe zasady gwarantowania depozytów. Termin wypłaty środków gwarantowanych uległ skróceniu do 7 dni roboczych. Kwota gwarantowana pozostała na niezmienionym poziomie równowartości 100 tys. euro.  Proces resolution w Polsce W Polsce po raz pierwszy proces resolution został przeprowadzony wobec Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku (PBS) – nie należał do systemu ochrony IPS: Na czerwiec 2019 roku suma bilansowa banku wynosiła około 2,8 mld zł, a depozyty 2,6 mld zł. Tier 1 obniżył się z 7,56% do 0,32% w ciągu 12 miesięcy (faktycznie bank był niewypłacalny od 2016 r.) 4 grudnia 2019 roku KNF poinformowała BFG o tym, że PBS zagrożony jest upadłością oraz nie istnieje możliwość podjęcia działań nadzorczych lub działań banku, które pozwoliłyby usunąć zagrożenie. BFG wszczął procedurę przymusowej restrukturyzacji 17 stycznia 2020 (po przelaniu na konta samorządów dużych kwot z MF). Restrukturyzacja PBS polegała na umorzeniu instrumentów kapitałowych, powołaniu administratora PBS oraz utworzeniu instytucji pomostowej (Banku Nowego BFG S.A.). Do nowej instytucji wyposażonej w kapitał równy 100 mln zł została przeniesiona większość majątku i zobowiązań PBS. BFG 27 października 2021 r. sprzedał 100 proc. akcji Banku Nowego BFG S.A. –pakiet większościowy (72 proc.) objął Wielkopolski Bank Spółdzielczy, działający pod nazwą neoBANK, a pozostałe akcje nabyły inne podmioty. Problemy – umorzono kapitał, obligacje lokalnych małych firm i depozyty samorządów, które musiały być następnie dokapitalizowane przez MF. Drugim bankiem, w którym został przeprowadzony proces resolution jest Bank Spółdzielczy w Przemkowie: 30 kwietnia 2020 roku BFG rozpoczął przymusową restrukturyzację w formie przejęcia instytucji przez SGB-Bank S.A. Od 2 maja 2020 roku aktywa i zobowiązania BS w Przemkowie zostały przejęte, a bank stał się oddziałem SGB-Banku S.A. (O. Szczepańska, A. Dobrzańska, B. Zdanowicz, Resolution, czyli nowe podejście do banków zagrożonych upadłością, NBP, Warszawa 2015, s. 24-27)  Upadłość a przymusowa restrukturyzacja (resolution) SK Bank Wołomin PBS Sanok daty Upadłość 2015 (największy Resolution 2020 (2 co do wielkości bs), BFG bank spółdzielczy), KNF proces depozyty gwarantowane ok. wydzielenie nowego banku – Bank Nowy 3 mld zł z BFG; BFG SA dodatkowa składka banków koszty restrukturyzacji pokryte w pełni z na BFG ok. 2 mld zł umorzonych obligacji (100 mln) i kapitału banku, oraz częściowo z dużych depozytów oraz pieniędzy samorządów (ok. 80 mln) powód Brak kapitału, płynności, Brak kapitału, płynności, oszustwa kredytowe, oszustwa kredytowe, nieprzestrzeganie regulacji (IPS) działalność kryminalna zarządu zalety ostateczna eliminacja problemu szybkość procesu wady dodatkowa składka na BFG konieczność dokapitalizowania procesu przez MF  Trzeci przykład – Idea Bank BFG wszczął przymusową restrukturyzację Idea Bank S.A. 3 stycznia 2021 Bank został przejęty przez Bank Pekao S.A. Depozyty i kredyty klientów zostały w całości przeniesione do banku przejmującego. Zgodnie z zasadą pokrywania przez właścicieli strat zagrożonego upadłością banku akcje banku i obligacje podporządkowane zostały umorzone. Zarząd banku uległ rozwiązaniu, a kompetencje rady nadzorczej zostały zawieszone. Przejęcie dotyczyło zobowiązań z wyłączeniem zobowiązań m.in. z tytułu obligacji GetBack, które Idea Bank oferował swoim klientom do sprzedaży (upadłość sądowa tej części banku)  GetBack był drugą co do wielkości firmą windykacyjną w Polsce, która zarabiała na skupowaniu przeterminowanych długów (w tym od banków Leszka Czarneckiego -Getin Noble i Idea Bank) i polubownych ugodach z dłużnikami, finansując się z emisji obligacji. W 2014 przejęta przez Idea Bank, w 2016 sprzedana funduszom private equity z Abrisem na czele. 2017 – debiut giełdowy GetBacku. Szacunkowa strata netto za rok 2017 – ok. 1,2 mld zł. 2018-2019 – układ sądowy z wierzycielami (straty ponad 2,5 mld złotych). 2020 - prokurator generalny Zbigniew Ziobro poinformował o postawieniu zarzutów Leszkowi Czarneckiemu o doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem klientów Idea Banku na sumę 130 mln zł. Śledczy uznali, że za działanie piramidy finansowej GetBack odpowiadać powinni nie tylko twórcy, ale również właściciele banków, które sprzedawały obligacje tej spółki.  3 X 2022 znika… Getin Bank był marką bankowości detalicznej należącą do Getin Noble Bank. Getin Noble Bank - przymusowa restrukturyzacja kierowana przez BFG. Leszek Czarnecki stracił swój drugi bank (po Idei Banku, ale też upadł pośrednik Open Finance) - akcje Getin Noble Banku, podobnie jak obligacje podporządkowane zostały umorzone. Działalność banku przeniesiono do nowego banku którego właścicielem był BFG i System Ochrony Banków Komercyjnych (utworzony przez 8 głównych banków) - VeloBank (SOBK 49% akcji, 51 % BFG, koszt ratowania to ok. 10 mld zł ) Pod koniec 2024 VeloBank został sprzedany funduszom amerykańskim za 1 mld zł)  Niejasne tło polityczne: Plan Zdzisława (Sokala, ówczesnego prezesa BFG) (11.2018) i afera KNF Ówczesny szef KNF (Marek Chrzanowski) spotkał się w UKNF nieformalnie z Leszkiem Czarneckim, kontrolującym Idea Bank i Getin Noble Bank. Powiedział mu, że jest tzw. plan Sokala (ówczesny szef BFG), który przewiduje przejecie jego banku za złotówkę. Realizacji planu można uniknąć, jeśli Czarnecki zapłaci gigantyczną łapówkę i zatrudni w banku wskazanego człowieka. Czarnecki rozmowę nagrał i poinformował prokuraturę. Szef KNF początkowo nie został nawet aresztowany, zostawiono mu też czas, by uprzątnął biuro. Proces dopiero się rozpoczął (03.2022) ale tylko by zwolnic go z dozoru i kaucji. Marek Chrzanowski - Prof. SGH (obecnie na urlopie), członek RPP, Przewodniczący KNF 2016-2018  Unia Bankowa - podsumowanie Globalny kryzys finansowy 2007-2009 doprowadził do wdrożenia nowych fundamentalnych regulacji mających na celu podniesienie bezpieczeństwa banków. Kluczowe były regulacje dotyczące podwyższonych standardów kapitałowych (Bazylea 3, CRD IV/CRR i obecnie CDR V/CRR II) oraz przymusowej restrukturyzacji banków tzw. resolution regulation (Dyrektywa BRRD I i II). Unijne ramy restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków miały na celu stworzenie modelu postępowania z upadającymi bankami. Ich wdrożenie spowodowało konieczność uzupełnienia standardów w zakresie adekwatności kapitałowej, uwzgledniających wymóg MREL i TLAC (kapitał podlegający umorzeniu). Celem MREL było zapewnienie adekwatnego poziomu zobowiązań możliwych do konwersji na kapitał, mających ułatwiać prowadzenie uporządkowanej likwidacji bez angażowania środków publicznych. Jest to szczególnie ważne dla efektywnego zastosowania narzędzia bail-in.