Podstawy mineralogii - Notatki PDF

1\) [Podstawy mineralogii] dr Patrycja Jernas Cave of Crystals, Chihuahuan Desert\'s Naica mountain, Mexico © National Geographic Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 1 **Zagadnienia:** 1\. Wstęp do mineralogii. 2\. Geneza minerałów. 3\. Struktura minerałów. 4\. Skład chemiczny mine...

1\) [Podstawy mineralogii] dr Patrycja Jernas Cave of Crystals, Chihuahuan Desert\'s Naica mountain, Mexico © National Geographic Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 1 **Zagadnienia:** 1\. Wstęp do mineralogii. 2\. Geneza minerałów. 3\. Struktura minerałów. 4\. Skład chemiczny minerałów. 5. Właściwości fizyczne minerałów. Cave of Crystals, Chihuahuan Desert\'s Naica mountain, Mexico © National Geographic Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 2 1\. Wstęp do minerologii Minerał **to pierwiastek rodzimy lub związek chemiczny, charakteryzujący się stałym stanem skupienia oraz uporządkowaną budową wewnętrzną - krystaliczną.** Tworzą się w sposób naturalny na drodze procesów: **geologicznych** -- w obrebie litosfery ziemskiej **w wyniku procesów magmowych i metamorficznych** (procesy endogeniczne) oraz na jej powierzchni dzięki procesom egzogenicznym (**wietrzenie**) **kosmologicznych** -- składnik wielu ciał kosmicznych (np. meteorytów) Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 3 1\. Wstęp do minerologii **Meteoryt Morasko**, 261 kg. Rezerwat Morasko, Poznań **[Skład mineralny:]**  kamacyt, taenit, troilit, **grafit**, schreibersyt, rhabdyt, coenit, **sfaleryt**, whitlockit, moraskoit. Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 4 1\. Wstęp do minerologii Minerał to pierwiastek rodzimy lub związek chemiczny, charakteryzujący się stałym stanem skupienia oraz uporządkowaną budową wewnętrzną - krystaliczną. **Wyklucza się krystaliczne substancje mineralne** **budowane przez zwierzęta i rośliny** **np. kamienie nerkowe, kryształy cukru.** **Wyjątek: bursztyn!** Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 5 1\. Wstęp do minerologii Ponad 5500 minerałów, ok. 200 to podstawowe składniki skał budujących skorupę ziemską - **minerały skałotwórcze** (ang. rock forming minerals), m.in. kwarc, skalenie, pirokseny. **minerały złożowe/rudne** (ang. ore minerals) będące surowcami, m.in. rudy żelaza, rudy aluminium, rudy cynku i ołowiu, kruszce metali kolorowych (rudy miedzi), czy kruszce metali szlachetnych (złota, srebra, platyny).  **kamienie szlachetne** (ang. gemstones) rzadkość występowania, nieprzeciętne właściwości fizyczne, związane z ich barwą, przezroczystością, twardością (diament, szafir, szmaragd, rubin). Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 6 1\. Wstęp do minerologii Minerały powstają głównie w procesie **krystalizacji** (ang. *crystallization*) z roztworów i stopów magmowych, z wodnych roztworów nasyconych lub z fazy gazowej. **kryształ** (ang. *crystal*) jest ciałem: **fizycznie/chemicznie jednorodnym** (w każdym punkcie kryształ wykazuje jednakowe własności takie jak np. **ciężar** właściwy, **ciepło topnienia** oraz **skład chemiczny**). **anizotropowym** (**właściwości fizyczne wektorowe**, np. prędkość rozchodzenia światła, barwa, twardość, łupliwość, przewdoncitwo cieplne, **są różne w różnych kierunkach**). **o uporządkowanej budowie wewnętrznej** (rozmieszczenie prawidłowe atomów, jonów lub cząsteczek)  kwarc Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 7 2\. Geneza minerałów **Zagadnienia:** 1\. Wstęp do minerologii. 2\. Geneza minerałów. \- procesy endo- i egzogeniczne cyrkon  Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 8 2\. Geneza minerłów 2. Geneza minerałów -- podsumowanie [2. Geneza minerałów -- podsumowanie] geneza minerałów krystalizacja stopu krzemianowego procesy metamorficzne/ metasomatoza kontaktowa wietrzenie ~chemiczne/fizyczne~ geneza biogeniczna hydroliza hydratacja karbonatyzacja utlenianie redukcja rozpuszczanie ewaporacja Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 9 2\. Geneza minerałów -- procesy endogeniczne [2. Geneza minerałów -- procesy endogeniczne] **I. Krystalizacja stopu krzemianowego (magmy)** \- pierwotny proces endogeniczny, w czasie którego powstają minerały. zachodzi etapowo w związku ze stopniowym oziębianiem i krzepnięciem magmy.  powstają **głównie krzemiany i glinokrzemiany**, a także siarczki, węglany, fosforany, tlenki i inne minerały. Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 10 2\. Geneza minerałó ^2.\ Geneza\ minerałów\ --^~[--]~ procesy endogeniczne Etapy **krystalizacja stopu krzemianowego (magmy)** : **a. faza wczesnej krystalizacji** → m.in. oliwin, chromit oraz niektóre siarczki metali, →pirokseny → bogate w wapń plagioklazy (anortyt). **b. faza główna** → pirokseny, amfibole, uboższe w wapń plagioklazy, skalenie potasowe, biotyt, muskowit, kwarc. **c. faza pegmatytowa (800-600°C)** → kwarc, miki, ortoklaz, beryl, turmalin. **d. faza pneumatolityczna (600-400°C)**; (krystalizują lotne, resztkowe składniki magmy, przenikające w skały osłony) → miki, turmalin, topaz, beryl, minerały kruszcowe: kasyteryt, wolframit, molibdenit. **e. faza hydrotermalna (\\> c** Geologia fizyczna -- B.1. Podstawy mineralogii 56 3\. Struktura minerałów -- pokrój kryształu 2\. Geneza minerłów [3. Struktura minerałów -- pokrój kryształu] **Pokrój kryształu -- słupkowy, pręcikowy, igiełkowy, włóknisty** turmalin natrolit halotrychit antymonit **a ≈ b \< c a ≈ b \