Aardrijkskunde Samenvatting 3.1 t/m 3.5 PDF

‭Aardrijkskunde‬‭tussentoets‬‭hfst‬‭3‬ P‭ aragraaf‬‭3.1‬ ‭De‬‭atmosferische‬‭circulatie‬‭bestaat‬‭op‬‭aarde‬‭uit‬‭lagedrukgebieden‬‭bij‬‭de‬‭evenaar‬‭en‬‭rond‬‭60º‬‭N.B.‬ ‭en‬‭Z.B.‬‭en‬‭hogedrukgebieden‬‭rond‬‭30º‬‭N.B.‬‭en‬‭Z.B.‬‭en‬‭bij‬‭de‬‭polen.‬‭Het‬‭drukgebied‬‭bij‬‭de‬‭evenaar‬ ‭noemen...

‭Aardrijkskunde‬‭tussentoets‬‭hfst‬‭3‬ P‭ aragraaf‬‭3.1‬ ‭De‬‭atmosferische‬‭circulatie‬‭bestaat‬‭op‬‭aarde‬‭uit‬‭lagedrukgebieden‬‭bij‬‭de‬‭evenaar‬‭en‬‭rond‬‭60º‬‭N.B.‬ ‭en‬‭Z.B.‬‭en‬‭hogedrukgebieden‬‭rond‬‭30º‬‭N.B.‬‭en‬‭Z.B.‬‭en‬‭bij‬‭de‬‭polen.‬‭Het‬‭drukgebied‬‭bij‬‭de‬‭evenaar‬ ‭noemen‬‭we‬‭de‬‭Intertropische‬‭Convergentiezone‬‭(ITCZ)‬‭of‬‭zone‬‭van‬‭equatoriale‬‭lage‬‭luchtdruk.‬ ‭Door‬‭de‬‭opstijgende‬‭lucht‬‭regent‬‭het‬‭daar‬‭veel.‬ ‭ ond‬‭60º‬‭N.B.‬‭en‬‭Z.B.‬‭stijgt‬‭warme‬‭lucht‬‭van‬‭lage‬ R ‭breedte‬‭op‬‭tegen‬‭koude‬‭lucht‬‭van‬‭hoge‬‭breedte,‬ ‭waardoor‬‭ook‬‭hier‬‭veel‬‭neerslag‬‭valt.‬‭Rond‬‭30º‬‭N.B.‬ ‭en‬‭Z.B.‬‭en‬‭bij‬‭de‬‭polen‬‭daalt‬‭de‬‭lucht.‬‭Het‬‭is‬‭daar‬ ‭droog.‬ ‭ e‬‭wind‬‭waait‬‭van‬‭hoge‬‭naar‬‭lage‬‭druk.‬‭Door‬‭de‬ D ‭draaiing‬‭en‬‭vorm‬‭van‬‭de‬‭aarde‬‭krijgt‬‭de‬‭wind‬‭een‬ ‭afwijking.‬‭Als‬‭de‬‭wind‬‭van‬‭een‬‭grote‬‭omtrek‬‭naar‬ ‭een‬‭kleinere‬‭omtrek‬‭waait,‬‭raakt‬‭de‬‭wind‬‭voor.‬‭Als‬‭de‬‭wind‬‭van‬‭een‬‭kleine‬‭omtrek‬‭naar‬‭een‬ ‭grotere‬‭omtrek‬‭waait,‬‭raakt‬‭de‬‭wind‬‭achter.‬‭Dit‬‭komt‬‭met‬‭de‬‭wind‬‭in‬‭de‬‭rug‬‭neer‬‭op‬‭een‬‭afwijking‬ ‭naar‬‭rechts‬‭op‬‭het‬‭noordelijk‬‭halfrond‬‭en‬‭naar‬‭links‬‭op‬‭het‬‭zuidelijk‬‭halfrond.‬‭We‬‭noemen‬‭dit‬‭de‬ ‭wet‬‭van‬‭Buys‬‭Ballot‬‭of‬‭het‬‭corioliseffect.‬‭Bij‬‭de‬‭evenaar‬‭waait‬‭de‬‭wind‬‭dus‬‭in‬‭principe‬‭naar‬‭de‬ ‭evenaar‬‭toe.‬‭Door‬‭het‬‭corioliseffect‬‭buigt‬‭die‬‭af‬‭tot‬‭een‬‭zuidoosten-‬‭en‬‭noordoosten-‬‭passaat.‬‭Op‬ ‭onze‬‭breedte‬‭kennen‬‭we‬‭de‬‭zuidwestenwind‬‭en‬‭rond‬‭de‬‭polen‬‭waaien‬‭(noord)oostenwinden.‬ ‭Redenen‬‭van‬‭neerslag‬ ‭Stijgingsregen:‬ ‭-‬ ‭Je‬‭kijkt‬‭dan‬‭naar‬‭de‬‭temperatuur‬ ‭Frontale‬‭regen:‬ ‭-‬ ‭60‬‭graden‬ ‭Stuwingsregen:‬ ‭-‬ ‭Reliëf‬ ‭Warme‬‭zeestromen‬‭+‬‭aanlandige‬‭wind:‬ ‭-‬ ‭Zeestromen‬‭en‬‭wind‬ P‭ aragraaf‬‭3.2‬ ‭Door‬‭de‬‭afwisseling‬‭van‬‭de‬‭seizoenen‬‭verschuiven‬‭de‬‭drukgebieden‬‭en‬‭bijbehorende‬‭winden‬ ‭gedurende‬‭het‬‭jaar.‬‭De‬‭ITCZ‬‭ligt‬‭altijd‬‭op‬‭de‬‭warmste‬‭plek.‬‭In‬‭juli‬‭is‬‭dat‬‭wat‬‭noordelijk‬‭van‬‭de‬ ‭evenaar,‬‭in‬‭januari‬‭is‬‭dat‬‭wat‬‭zuidelijk‬‭van‬‭de‬‭evenaar.‬‭De‬‭verschuiving‬‭vindt‬‭het‬‭sterkst‬‭plaats‬‭op‬ ‭landmassa’s‬‭als‬‭Azië,‬‭omdat‬‭land‬‭sneller‬‭opwarmt‬‭dan‬‭zee.‬‭De‬‭passaat‬‭moet‬‭nu‬‭de‬‭evenaar‬‭kruisen‬ ‭om‬‭de‬‭ITCZ‬‭te‬‭bereiken,‬‭waardoor‬‭die‬‭van‬‭richting‬‭verandert.‬ ‭ e‬‭wind‬‭draait,‬‭omdat‬‭de‬‭lucht‬‭naar‬‭de‬‭evenaar‬‭toe‬‭te‬‭maken‬‭heeft‬‭met‬‭een‬‭toenemende‬‭omtrek‬ D ‭van‬‭de‬‭aarde‬‭en‬‭van‬‭de‬‭evenaar‬‭af‬‭met‬‭een‬‭afnemende‬‭omtrek.‬‭De‬‭afwijking‬‭naar‬‭links‬‭op‬‭het‬ ‭zuidelijk‬‭halfrond‬‭wordt‬‭een‬‭afwijking‬‭naar‬‭rechts‬‭op‬‭het‬‭noordelijk‬‭halfrond,‬‭en‬‭andersom.‬‭De‬ ‭tropische‬‭wind‬‭die‬‭vanaf‬‭de‬‭evenaar‬‭waait‬‭noemen‬‭we‬‭de‬‭moesson.‬‭Omdat‬‭de‬‭lagedrukgebieden‬ ‭van‬‭de‬‭tropen‬‭opschuiven,‬‭schuiven‬‭ook‬‭de‬‭drukgebieden‬‭op‬‭hogere‬‭breedte‬‭op.‬‭Zo‬‭schuift‬‭het‬ ‭hogedrukgebied‬‭van‬‭de‬‭Sahara‬‭in‬‭de‬‭zomer‬‭over‬‭de‬‭Middellandse‬‭Zee,‬‭waardoor‬‭het‬‭daar‬‭warm‬ ‭en‬‭droog‬‭kan‬‭zijn.‬‭Boven‬‭Siberië‬‭ontstaat‬‭juist‬‭in‬‭de‬‭winter‬‭een‬‭groot‬‭hogedrukgebied,‬‭doordat‬‭het‬ ‭continent‬‭dan‬‭sterk‬‭afkoelt.‬‭Dit‬‭zorgt‬‭voor‬‭zeer‬‭koude‬‭en‬‭droge‬‭winters.‬ ‭ ederland‬‭staat‬‭meestal‬‭onder‬‭invloed‬‭van‬‭de‬‭lagedrukgebieden‬‭van‬‭de‬‭gematigde‬‭zone.‬‭Het‬‭kan‬ N ‭echter‬‭’s‬‭zomers‬‭warm‬‭en‬‭droog‬‭worden‬‭door‬‭het‬‭opschuiven‬‭van‬‭het‬‭subtropische‬ ‭hogedrukgebied‬‭en‬‭’s‬‭winters‬‭koud‬‭en‬‭droog‬‭door‬‭het‬‭opschuiven‬‭van‬‭het‬‭polaire‬ ‭hogedrukgebied.‬ P‭ aragraaf‬‭3.3‬ ‭De‬‭oceanische‬‭circulatie‬‭kent‬‭zeestromen‬‭die‬‭door‬‭de‬‭wind‬‭worden‬‭aangedreven.‬‭Als‬‭een‬ ‭zeestroom‬‭richting‬‭de‬‭evenaar‬‭stroomt,‬‭is‬‭die‬‭relatief‬‭koud.‬‭We‬‭spreken‬‭van‬‭een‬‭koude‬‭zeestroom.‬ ‭Als‬‭een‬‭zeestroom‬‭richting‬‭de‬‭polen‬‭stroomt,‬‭is‬‭die‬‭relatief‬‭warm.‬‭We‬‭spreken‬‭van‬‭een‬‭warme‬ ‭zeestroom.‬‭Een‬‭koude‬‭zeestroom‬‭zorgt‬‭voor‬‭een‬‭droog‬‭en‬‭extreem‬‭klimaat,‬‭een‬‭warme‬‭zeestroom‬ ‭voor‬‭een‬‭nat‬‭en‬‭gematigd‬‭klimaat.‬ ‭ p‬‭aarde‬‭komen‬‭verschillende‬‭klimaten‬‭voor.‬‭Die‬‭kun‬‭je‬‭classificeren,‬‭bijvoorbeeld‬‭met‬‭de‬ O ‭klimaatclassificatie‬‭van‬‭Köppen.‬‭Op‬‭die‬‭manier‬‭kun‬‭je‬‭klimaatgebieden‬‭herkennen.‬‭Het‬‭klimaat‬ ‭verschilt‬‭tussen‬‭gebieden‬‭door‬‭verschillen‬‭in‬‭de‬‭klimaatfactoren:‬‭geografische‬‭breedte,‬‭gebergte‬‭en‬ ‭hoogte,‬‭en‬‭type‬‭oppervlak.‬‭Richting‬‭de‬‭polen‬‭neemt‬‭temperatuur‬‭en‬‭neerslag‬‭af,‬‭met‬‭uitzondering‬ ‭van‬‭de‬‭droge‬‭zone‬‭rond‬‭30º‬‭N.B.‬‭en‬‭Z.B.‬‭Met‬‭de‬‭hoogte‬‭neemt‬‭de‬‭temperatuur‬‭af,‬‭maar‬‭de‬‭neerslag‬ ‭toe.‬‭Op‬‭land‬‭zijn‬‭de‬‭temperatuurverschillen‬‭dag-nacht‬‭en‬‭zomer-winter‬‭groter‬‭dan‬‭aan‬‭zee.‬‭Ook‬ ‭regent‬‭het‬‭meer‬‭aan‬‭zee,‬‭behalve‬‭als‬‭er‬‭een‬‭koude‬‭zeestroom‬‭langs‬‭stroomt.‬ P‭ aragraaf‬‭3.4‬ ‭Verschillen‬‭in‬‭klimaat‬‭leiden‬‭tot‬‭verschillen‬‭in‬‭landschap.‬‭Klimaatgebieden‬‭komen‬‭daarom‬‭globaal‬ ‭overeen‬‭met‬‭landschapszones.‬‭Omdat‬‭overgangen‬‭in‬‭klimaat‬‭meestal‬‭geleidelijk‬‭zijn,‬‭zijn‬ ‭veranderingen‬‭in‬‭landschap‬‭dat‬‭ook.‬‭De‬‭tropische‬‭zone‬‭ligt‬‭rond‬‭de‬‭evenaar.‬‭Je‬‭vindt‬‭er‬‭tropisch‬ ‭regenwoud,‬‭dat‬‭richting‬‭de‬‭aride‬‭zone‬‭overgaat‬‭in‬‭een‬‭opener‬‭graslandschap‬‭met‬‭bomen,‬‭savanne.‬ ‭Door‬‭de‬‭warmte‬‭en‬‭vochtigheid‬‭worden‬‭voedingsstoffen‬‭in‬‭een‬‭tropische‬‭bodem‬‭snel‬‭afgebroken.‬ ‭Vroeger‬‭gebruikten‬‭mensen‬‭de‬‭grond‬‭daarom‬‭tijdelijk.‬‭Ze‬‭brandden‬‭een‬‭stukje‬‭oerwoud‬‭plat‬‭en‬ ‭verbouwden‬‭een‬‭paar‬‭jaar‬‭gewassen.‬‭Daarna‬‭kon‬‭de‬‭grond‬‭weer‬‭herstellen.‬‭Tegenwoordig‬‭vind‬‭je‬ ‭veel‬‭oliepalmplantages‬‭en‬‭extensieve‬‭veeteelt‬‭in‬‭de‬‭tropen.‬ ‭ e‬‭aride‬‭zone‬‭ligt‬‭bij‬‭de‬‭subtropische‬‭hogedrukgebieden.‬‭Waar‬‭de‬‭savanne‬‭overgaat‬‭in‬‭de‬ D ‭boomloze‬‭steppe,‬‭begint‬‭deze‬‭landschapszone.‬‭Op‬‭de‬‭steppe‬‭wordt‬‭van‬‭oudsher‬‭vee‬‭gehouden‬ ‭door‬‭rondtrekkende‬‭nomaden.‬‭Door‬‭de‬‭droogte‬‭is‬‭er‬‭te‬‭weinig‬‭vegetatie‬‭voor‬‭permanente‬ ‭bewoning,‬‭tenzij‬‭irrigatiewater‬‭kan‬‭worden‬‭aangevoerd.‬‭We‬‭zien‬‭dit‬‭vooral‬‭in‬‭de‬‭rijkere‬‭landen,‬ ‭zoals‬‭de‬‭Verenigde‬‭Staten,‬‭Israël‬‭en‬‭Saudi-Arabië.‬ P‭ aragraaf‬‭3.5‬ ‭De‬‭subtropische‬‭zone‬‭bestaat‬‭uit‬‭de‬‭gebieden‬‭met‬‭een‬‭relatief‬‭warm‬‭gematigd‬‭klimaat.‬‭Dit‬‭zijn‬ ‭veelal‬‭de‬‭Cs-‬‭en‬‭Cw-klimaten.‬‭Rond‬‭de‬‭Middellandse‬‭Zee‬‭en‬‭in‬‭vergelijkbare‬‭gebieden‬‭in‬ ‭Californië,‬‭Chili,‬‭Zuid-Afrika‬‭en‬‭Zuid-Australië‬‭leidt‬‭de‬‭droge‬‭zomer‬‭tot‬‭een‬‭typische‬‭aan‬‭droogte‬ ‭aangepaste‬‭vegetatie‬‭met‬‭olijfbomen,‬‭kurkeiken‬‭en‬‭wijnbouw.‬‭De‬‭hooglanden‬‭van‬‭de‬‭Andes‬‭en‬ ‭Oost-Afrika‬‭en‬‭het‬‭zuiden‬‭van‬‭China‬‭kennen‬‭een‬‭droge‬‭winter,‬‭waardoor‬‭de‬‭vegetatie‬‭minder‬ ‭aangepast‬‭hoeft‬‭te‬‭zijn‬‭aan‬‭de‬‭droogte.‬ ‭ e‬‭gematigde‬‭zone‬‭wordt‬‭gekenmerkt‬‭door‬‭zomergroen‬‭loofwoud,‬‭dat‬‭richting‬‭het‬‭noorden‬ D ‭geleidelijk‬‭overgaat‬‭in‬‭naaldbossen.‬‭De‬‭drogere‬‭delen‬‭van‬‭deze‬‭landschapszone‬‭waren‬‭in‬‭het‬ ‭verleden‬‭grassteppes.‬‭De‬‭ophoping‬‭van‬‭deels‬‭afgebroken‬‭gras‬‭in‬‭de‬‭bodem‬‭maakt‬‭de‬‭gebieden‬‭nu‬ ‭heel‬‭geschikt‬‭voor‬‭grootschalige‬‭graanbouw.‬‭Je‬‭ziet‬‭dit‬‭onder‬‭andere‬‭in‬‭de‬‭Verenigde‬‭Staten,‬ ‭Canada,‬‭Argentinië‬‭en‬‭Oekraïne.‬‭De‬‭boreale‬‭zone‬‭wordt‬‭gekenmerkt‬‭door‬‭landklimaten‬‭met‬‭een‬ ‭koude‬‭winter.‬‭Er‬‭groeit‬‭vooral‬‭naaldbos‬‭op‬‭weinig‬‭vruchtbare,‬‭zandige‬‭bodems.‬‭De‬‭polaire‬‭zone‬‭is‬ ‭dunbevolkt.‬‭De‬‭bodem‬‭is‬‭een‬‭groot‬‭deel‬‭van‬‭het‬‭jaar‬‭bevroren‬‭op‬‭de‬‭toendra.‬‭Ook‬‭in‬‭de‬‭bergen‬‭zie‬ ‭je‬‭een‬‭verandering‬‭in‬‭landschap‬‭met‬‭de‬‭hoogte.‬