Wika at Kultura sa Mapayapang Lipunan PDF

Wika at Kultura sa Mapayapang Lipunan EDWARD BURNETT TYLOR IKALAWANG BAHAGI - Siya ay tinuturing na Ama ng Antropolohiya na nagsabing ang kultura ay...

Wika at Kultura sa Mapayapang Lipunan EDWARD BURNETT TYLOR IKALAWANG BAHAGI - Siya ay tinuturing na Ama ng Antropolohiya na nagsabing ang kultura ay isang - Bawat indibidwal ay may natatanging kabuuang kompleks na may malawak na saklaw katangian at kaugalian na ikinaiba niya sa ibang sapagkat kabilang dito ang kaalaman, paniniwala, indibidwal na may sarili siyang gawi at paraan para sining, moral/valyu, kaugalian ng tao bilang mabuhay. Natututo siyang makisalamuha sa iba miyembro ng isang lipunan. gamit ang kanyang wika at sariling paraan ng pakikitungo sa iba. Kultura ang nagpapakilala sa - Ang kultura ay matututuhan ng tao bilang kanya bilang tao. Ang lahat na tungkol sa miyembro ng isang lipunan. Ito ay tumutukoy sa paniniwala at bawat kilos niya ay kultura. lahat na natutuhan ng isang indibidwal sa lipunang kinabibilangan. - Mula sa pagkasilang ng isang indibidwal ay kasapi na siya sa kompilikadong sosyal na grupo. May isang kasabihan sa Ingles, "It's because we are Halimbawa: so different from each other that we have so much to share," Sa pagkain- ang mga Intsik ay ayaw ng gatas ngunit ang mga Amerikano ay gusto ng gatas dahil ang - Ang pagbabahaginan ng kultura ay gatas para sa Amerikano ay perfektong pagkain mula kaalaman sa pagkilala sa pamamaraan ng sa kalikasan. pamumuhay ng bawat isa. Ang pag-unawa nito ay malaking factor para sa mapayapang Sa pag-aasawa- sa mga Kristiyanong Pilipino, pagsasamahan sa kahit anong lipunan. Ito ang iisang asawa lamang ang nararapat para sa bana layunin ng mga susunod pang bahagi ng aklat na ito. ngunit sa mga Muslim ay pupwede ang maraming asawa. ARALIN 1: ANG KULTURANG PILIPΙΝΟ LESLIE A. WHITE 1.1. KAHULUGAN NG KULTURA - Ang kultura ay ang kabuuang paraan ng pamumuhay na sinusunod ng mga tao at binubuo ng TIMBREZA (2008) lahat ng natututunan at naibabahagi ng tao sa isang komunidad. - Ang salitang kultura ay may katumbas na salitang "kalinangan" na may salitang ugat na linang - Ayon din sa mga antropolohista, ang kultura (cultivate) at linangin (to develop/to cultivate). ay lahat ng natututuhang beheybyur at resulta kung papaano pinahahalagahan ng tao ang mga - Ang kalinangan o kultura ay siyang Cognitions: ang pagkaalam sa lahat ng bagay na lumilinang at humuhubog sa pag-iisip, pag-uugali, nagbibigay-patnubay sa tao sa pagkilala niya sa at gawain ng tao. kapaligiran at sa ibang tao. Halimbawa: SALAZAR nasa CONSTANTINO (1996) - Ang mga punong kahoy ay likas na yaman ng bansa na nagbibigay lilim o maaring gamitin sa - Kung ang kultura ay ang kabuuan ng isip, pagtayo ng mga gusali, gamit atbp. Ngunit sa Tiruray damdamin, gawi, kaalaman at karanasang sa Cotabato at Negrito, tinuturing nila ito bilang nagtatakda ng angking kakayahan ng isang bagay na may espiritu na nagbibigay ng lipunan ng tao, ang wika ay hindi lamang daluyan pangangailangan nila na parang Diyos. Ang kundi higit ay tagapagpahayag at impukan- pagkakaibang ito ay dulot ng kanilang paniniwala o kuhanan ng alinmang kultura. prinsipyo dahil sa nakasanayan nilang kultura. - Dagdag pa ni Salazar na walang kulturang hindi dala ng isang wika bilang saligan at kaluluwa na siyang bumubuo humuhubog, at nagbibigay- DONNA M. GOLDNICK, et al. (2009) diwa sa kultura. - Ayon sa kanyang aklat, ang kultura ay - Wika ang ekspresyong kakikilanlan ng ginagamit para sa maayos na paraan ng may isang kultura sapagkat ito ang nagbibigay-anyo rito kapangyarihan at makapangyarihang tao, dahil ang at siyang nagtatakda ng pagkakaiba sa ibang kultura mga taong may kaalaman sa kasaysayan, literature at sa daigdig ng mga kaisahang pangkultura. sining ang siya lamang may kultura ayon sa unang paniniwala. KAHULUGAN NG KULTURA AYON SA 2. IBINABAHAGI (Shared) SUMUSUNOD: - Ang ibinabahagi ng kultura ay 1. HUDSON (1980) nagbubukod sa mga tao bilang isang pagkakakilanlan ng kanilang pangkat kung saan ay - Ang kultura ay socially achieved natuto ang taong mamuhay ng maunlad at may alam knowledge. Nakukuha ang kultura sa mga upang ipagpatuloy ang pakikisalamuha sa kapwa. kasamahan na nasa paligid lamang, tulad ng pamilya, kapitbahay at mga kaibigan. 3. NAADAP (Adapted) 2. WARD GOODENOUGH (2006) - Ang kultura ay nag-aakomodeyt ng kapaligirang nagkokondisyon sa isang tao sa likas o - Ang kultura ay patterns of behavior (way teknolohikal na resorses. of life) and patterns for behavior (designed for that life). Halimbawa: Ang mga Eskimo ay nakatira sa isang napakalamig, may snow, at yelong lugar. Sila ay Halimbawa: Ang isang lipunan ay mangingisda nabubuhay nang normal sa ganitong kalamigan ng dahil sila ay naninirahan malapit sa dagat, magsasaka kapaligiran samantalang ang ganitong sitwasyon ay sila dahil sila ay nakatira sa kapatagan na puro imposible sa mga Pilipino na sanay naman sa mainit sakahan ang makikita. at katamtamang lamig ng panahon. 3. TIMBREZA (2008) 4. DINAMIKO (Dynamic) - Ang kultura ay kabuuan ng mga - Ang kultura ay dinamikong sistema kaya natamong gawain, mga natutunang huwaran ng patuloy na nagbabago. Tulad ng wika, may mga pag-uugali at mga paraan ng pamumuhay sa isang kulturang mabilis ang pagbabago at mayroon din takdang panahon ng isang lahi o mga tao. namang hindi nagbabago o mabagal ang pagbabago. - Ang kultura ay maaaring magbago Halimbawa: May epekto ang teknolohiya sa kultura depende sa panahon dahil sa isang lahi. Ang sa pamamgitan ng pag-unlad ng komunikasyon dahil ebolusyon ng kultura sa iba't ibang siklo ng buhay ay sa celfon, kompyuter, atbp. nagpapakita ng maraming pagbabago. ARALIN 2: KATANGIAN, AT MANIFESTASYON. MGA KOMPONENT NG 2.2. MANIFESTASYON NG KULTURA KULTURA 1. VALYU 2.1. KATANGIAN NG KULTURA - Tumutukoy ito sa kung ano ang karapat- 1. NATUTUHAN (Learned) dapat at nakabubuting ugaliin. - Ang mga proseso ng kultura gaya ng paano - Ito'y naimpluwensiyahan ng prestige tayo alagaan, pakainin, damitan, pinaliliguan atbp. (kapangyarihan), istatus garbo, katapatan sa ng ating mga magulang ay magpapatuloy sa buong pamilya, pag-ibig sa bayan, paniniwalang buhay sa pakikihalubilo ng tao sa kultura ng panrelihiyon at karangalan. kanyang pamilya at sa ibang kultura. Halimbawa: Ang pagmamano ng kamay ng mga PROSESO NG PAKIKIPAGHALUBILO NG Pilipino sa mga nakatatanda sa kanila lalo na sa TAO SA LIPUNAN: kanilang mga magulang ay palatandaan ng 1. Enculturation paggalang na hindi nakikita sa mga banyagang kultura. - Proseso ng pagkuha ng mga katangian ng ibang kultura at maging bahagi ng kulturang iyon. 2. DI-VERBAL NA KOMUNIKSAYON - Karaniwan ay maaaring mas magaling pa ang tao sa wika, gawi, pamamaraan ng kultura kaysa - Ang kahulugan ng aksyon at ekspresyon sa dati nang miyembro nito. ay naglalarawan ng konteksto ng kultura. 2. Socialization - Ito ay refleksyon ng kultura at nagbibigay ng espesyal na kaibahan sa iba’t ibang kultura. - Proseso sa pagkilala sa mga sosyal at istandard na kultura. Makikilala kung sino ang - Ang kultura ay madedetermina rin sa paraan may mga panlipunang tungkulin tulad ng miyembro ng pagkilos. May mga kilos at galaw na maaaring ng pamilya, kabataan, guro, pulis atbp. nakasanayan na ngunit, hindi tinatanggap ng iba. Halimbawa: Ang pagkurus ng mga Katoliko ay palatandaan ng pagiging Katoliko nila samantalang ang paghaplos ng dalawang kamay sa mukha kung nagdarasal ay palatandaan naman ng pagiging Muslim. 2.3. MGA KOMPONENT NG KULTURA 1. Materyal na Kultura - Ito ay mga material na objek o bagay na nagawa at ginagamit ng mga tao mula sa pinakapayak tulad ng mga kasangkapan, muwebles, pananamit, arkitektural na disenyo, kotse, makina atbp. Halimbawa: Ang brass pot ay ginagamit pangluto, samantalang sa ibang kultura ay ginagamit lamang itong pang dekorasyon. 2. Di-materyal na kultura a.) Norms- Tumutukoy ito sa pag-uugaling karaniwan at pamantayan. b.) Folkways- Kaugaliang nakikita sa isang sitwasyon na tinitingnan ang magandang kapakanan ng isang pangkat. c.) Mores- Tumutukoy ang mga ito sa pamantayan ng kaasalang lubhang iginagalang at pinapahalagahan ng isang group. d.) Batas- Para sa mga sosyolohista ang batas ay pormal at karaniwang ginagawa at isinasabatas ng federal state o local na awtowridad. e.) Valyu- Ito ang inaasahang o dapat gawin/kilos o ipakita. f.) Paniniwala- Persepsyon ng tao sa mga nagnyayari sa kanyang kaaligiran at mundo. Kasama rito ang pamahiin. g.) Wika h.) Technicways- Pakikiangkop ng lipunan sa mga pagbabagong dulot ngteknolohiya.