Cardiovascular System PDF

‫دکرت محیدرضا مرادی‪ -‬دانشکده دامپزشکی دانشگاه شریاز‬ ‫ابفت شناسی اختصاصی دامپزشکی‬ ‫‪Cardiovascular System‬‬ ‫سیستم قلبي – عروقي‬...

‫دکرت محیدرضا مرادی‪ -‬دانشکده دامپزشکی دانشگاه شریاز‬ ‫ابفت شناسی اختصاصی دامپزشکی‬ ‫‪Cardiovascular System‬‬ ‫سیستم قلبي – عروقي‬ ‫بافت شناسي قلب‬ ‫دیواره ضخیم قلب عمدتاً متشکل از سلولهای عضله قلبي بوده که با انقباضات مرتب (ریتمیک) و خودکار‪،‬‬ ‫خون را به دستگاه عروقي پمپ ميکنند‪.‬الیه داخلي قلب‪ ،‬اندوکارد نام داشته و به تونیکا انتیما عروقي خوني‬ ‫بزرگي که به قلب وارد و یا از آن خارج ميشوند‪ ،‬امتداد ميیابد‪.‬الیه عضالني انقباضي میاني‪ ،‬به نام میوکارد‪،‬‬ ‫ضخیمترین الیه اندام ميباشد‪.‬اپيکارد خارجيترین الیه قلب است‪.‬‬ ‫اندوکارد‬ ‫اندوکارد سطح دهلیزها و بطن را کامالً پوشانده و روی سطح دریچههای قلب و ساختارهای ضمیمه را نیز‬ ‫ميپوشاند‪.‬اندوکارد معموالً شامل سه الیه است‪.‬الیه داخلي آن متشکل از یک الیه اندوتلیوم پیوسته است‪.‬‬ ‫الیه ساباندوتلیال‪ ،‬در زیر اندوتلیوم قرار داشته و از بافت همبند متراکم نامنظم دارای رشتههای کالژن و‬ ‫االستیک و گاهي سلولهای عضالني صاف تشکیل شده است‪.‬تعداد رشتههای االستیک به ویژه در دیواره‬ ‫دهلیزها فراوان بوده و معموالً به موازات سطح اندوتلیوم قرار دارند‪.‬الیه ساب اندوکارد عمدتاً متشکل از‬ ‫رشتههای کالژن و االستیک با آرایش سست ميباشد‪.‬سلولهای چربي ممکن است در امتداد عروق خوني و‬ ‫لنفي و نیز بافت همبندی ساب اندوکارد که به بافت همبند میوکارد امتداد ميیابد‪ ،‬وجود داشته باشند‪.‬‬ ‫سلولهای عضله قلبي تغییر شکل یافتهای از دستگاه انتقال ایمپالسهای قلبي در الیه ساب اندوکارد مشاهده‬ ‫ميشوند‪.‬‬ ‫دریچههای قلبي‪ ،‬چینهایي از اندوکارد بوده که توسط اندوتلیوم پوشیده شدهاند‪.‬الیه زیر اندوتلیومي آنها‪،‬‬ ‫( ‪Stratum‬‬ ‫مملو از رشتههای کالژن و االستیک است‪.‬دریچههای دهلیزی‪ -‬بطني متشکل از طبقه اسفنجي‬ ‫‪ )spongiosum‬در سمت دهلیزی و طبقه فیبروزی (‪ )Stratum fibrosum‬در سمت بطن تشکیل شده است‪.‬‬ ‫رشتههای کالژن و االستیکي در طبقه اسفنجي دارای آرایش سستي هستند‪.‬عروق خوني فقط در طبقه‬ ‫‪1‬‬  ‫دکرت محیدرضا مرادی‪ -‬دانشکده دامپزشکی دانشگاه شریاز‬ ‫ابفت شناسی اختصاصی دامپزشکی‬ ‫اسفنجي قرار دارند‪.‬طبقه فیبروزی عمدتاً متشکل از رشتههای کالژن بوده‪ ،‬که به حلقههای فیبروزی اطراف‬ ‫دریچۀ دهلیزی‪ -‬بطني‪ ،‬متصل ميشوند‪.‬‬ ‫میوکارد‬ ‫میوکارد‪ ،‬الیه میاني و ضخیمترین الیه قلب بوده که متشکل از دستجاتي از سلولهای عضالني قلبي‪،‬‬ ‫شاخههایي از رشتههای هدایتي قلبي‪ ،‬یک شبکه مویرگي وسیع و اسکلت قلبي است‪.‬دستجاتي از سلولهای‬ ‫عضالني قلبي در میان بافت همبند سستي حاوی شبکه متراکم مویرگي‪ ،‬عروق لنفي و رشتههای عصبي‬ ‫خودکار قرار گرفته است‪.‬میزان این بافت همبند بینابیني دارای تغییرات موضعي بوده و در میوکارد بطن‬ ‫راست در مقایسه با بطن چپ بیشتر است‪.‬سلولهای عضالني قلبي‪-‬دهلیزی نسبت به سلولهای عضالني‪-‬‬ ‫بطني کوچکتر هستند‪.‬در سلولهای عضله دهلیزی‪ ،‬تعداد زیادی دانههای دهلیزی ویژه حاوی پپتید‬ ‫ناتریورتیک دهلیزی ‪ )Atrial Natriuretic Peptide( ANP‬وجود دارد‪ ANP.‬نقش مهمي در هومئوستاز مایعات‬ ‫(مانند افزایش خروج ادرار‪ ،‬افزایش دفع قابل توجه سدیم در ادرار و اتساع عروق) ایفا ميکند‪.‬‬ ‫اسکلت قلبي از سه بخش تشکیل شده است‪ )1 :‬حلقههای فیبروزی ‪ )2 ، Annulli fibrosi‬مثلث فیبروزی‬ ‫‪ Trigona fibrosa cordis‬و ‪ )3‬بخش فیبروزی (یا غشایي) تیغۀ بینبطني‪.‬حلقههای فیبروزی از دستجات کالژني‬ ‫در هم فرو رفته و تعداد کمي رشتههای االستیکي تشکیل شدهاند که دریچههای دهلیزی‪ -‬بطني‪ ،‬آئورتي و‬ ‫تنۀ ریوی را احاطه کردهاند‪.‬مثلث فیبروزی یک ناحیۀ مثلثيشکل کوچک از بافت همبند بوده که فضاهای‬ ‫میان دریچههای دهلیزی‪ -‬بطني و قاعدۀ آئورت را پر ميکند‪.‬‬ ‫جنس این بافت همبند بسته به گونه و سن متفاوت بوده‪ ،‬غالباً از نوع بافت همبند سخت نامنظم (در خوک‪،‬‬ ‫گربه و خرگوش)‪ ،‬غضروف فیبرو (در سگ)‪ ،‬غضروف شفاف (در اسب) و یا استخوان (در نشخوارکنندگان بزرگ)‬ ‫است‪.‬بخش فیبروزی دیوارۀ بین بطني متشکل از دستجاتي از رشتههای کالژني است‪.‬‬ ‫اپيکارد و پریکارد‬ ‫پوشیده‬ ‫‪Visceral serous pericardium‬‬ ‫سطح خارجي میوکارد توسط اپيکارد (پریکارد سروزی احشایي)‬ ‫شده است‪.‬خارجيترین الیه اپيکارد‪ ،‬سلولهای مزوتلیالي هستند که سطح حفره پریکارد را ميپوشانند‪.‬زیر‬ ‫‪2‬‬  ‫دکرت محیدرضا مرادی‪ -‬دانشکده دامپزشکی دانشگاه شریاز‬ ‫ابفت شناسی اختصاصی دامپزشکی‬ ‫مزوتلیوم‪ ،‬الیهای از بافت همبند غني از رشتههای االستیک وجود دارد که غالف پشتیباني را در اطراف عروق‬ ‫خوني و اعصاب ایجاد ميکند‪.‬این بافت همبند که غالباً مملو از سلولهای چربي ميباشد‪ ،‬به ویژه در اطراف‬ ‫عروق خوني کرونر بزرگ‪ ،‬بسیار فراوان است‪.‬اپيکارد پس از پوشاندن سطح خارجي قلب بر روی خود برگشته‬ ‫و پریکارد سروزی جداری را ایجاد ميکند‪.‬پریکارد جداری از یک الیه سلولهای مزوتلیومي در داخل که بر‬ ‫روی الیه ظریفي از بافت همبند سست قرار گرفتهاند‪ ،‬تشکیل شده است‪.‬‬ ‫بافت همبند پریکارد جداری به بافت همبند پریکارد فیبروزی که الیه ضخیمي از دستجات رشتههای‬ ‫کالژني و رشتههای االستیک است ميپیوندد‪.‬حفره پریکارد در میان پریکارد سروزی احشایي و جداری واقع‬ ‫شده و محتوی مایع سروزی است که باعث لغزنده شدن سطوح مزوتلیالي و کاهش اصطکاک حرکات قلبي‬ ‫ميشود‪.‬پریکارد به آساني قادر به هماهنگ شدن با تغییرات طبیعي و مداوم در اندازه قلب در طي سیکلهای‬ ‫متوالي بوده و نیز از پرشدن بیش از حد قلب جلوگیری ميکند‪.‬از طرفي در نتیجه پرشدن حفره پریکارد با‬ ‫مقدار بیش از حد مایع‪ ،‬احتمال فشرده شدن قلب ‪ Cardiac tamponade‬وجود دارد‪.‬‬ ‫دستگاه هدایتي قلب‬ ‫تولید شده‪،‬‬ ‫دهلیزی ‪Sinoatrial node‬‬ ‫ایمپالسهای الکتریکي الزم برای انقباضات قلبي در گره سینوسي‪-‬‬ ‫سپس به گرۀ دهلیزی‪-‬بطني انتشار یافته و سرانجام به دستۀ دهلیزی‪ -‬بطني ‪ Atrioventrieular bundle‬هدایت‬ ‫ميشوند‪.‬گرۀ سینوسي‪ -‬دهلیزی از شبکهای از سلولهای عضالني منشعب و ظریف تشکیل شده است که‬ ‫هستند‪.‬این رشتهها به رشتههای‬ ‫‪Intercalated disks‬‬ ‫حاوی تعداد کمي میوفیبریل و فاقد صفحات اینترکاله‬ ‫عضالني قلبي در میوکارد دهلیزی امتداد ميیابند‪.‬هر رشته توسط مقدار زیادی بافت همبند پر عروق حاوی‬ ‫(مربوط به عصب واگ) در بر‬ ‫‪Ganglion cells‬‬ ‫رشتههای عصبي خودکار فراوان و گاهي سلولهای گانگلیون‬ ‫گرفته شده است‪.‬گرۀ دهلیزی‪ -‬بطني از رشتههای عضالني منشعب و کوچک با آرایش نامنظم تشکیل شده‬ ‫است‪ ،‬که شکل ظاهری آنها بسیار شبیه به رشتههای عضالني گرۀ سینوسي‪ -‬دهلیزی است‪..‬این رشتهها در‬ ‫میان رشتههای میوکاردی دهلیزی و رشتههای هدایت کننده ایمپالس تشکیل دهنده دسته دهلیزی‪ -‬بطني‬ ‫واقع شدهاند‪.‬رشتههای دسته دهلیزی‪ -‬بطني به نام رشتههای هدایت کنندۀ قلبي و یا رشتههای پورکینژ‬ ‫‪3‬‬  ‫دکرت محیدرضا مرادی‪ -‬دانشکده دامپزشکی دانشگاه شریاز‬ ‫ابفت شناسی اختصاصی دامپزشکی‬ ‫‪ Purkinje fibers‬نیز شناخته ميشوند‪.‬این رشتهها به آساني از طریق قطر زیاد‪ ،‬هستۀ کروی مرکزی بزرگ و‬ ‫مقدار کمي میوفیبریلهای محیطي قابل تشخیص ميباشند‪.‬ناحیۀ مرکزی سیتوپالسم آنها مملو از گلیکوژن‬ ‫بوده و منطقۀ روشني را در اطراف هسته ایجاد ميکند‪.‬رشتههای هدایت کننده‪ ،‬به سلولهای هدایت کننده‬ ‫کوچکتری متصل ميشوند که فاقد صفحات اینترکاله بوده و خود به سلولهای میوکارد متصل هستند‪.‬‬ ‫عروق خوني‪ ،‬لنفي و اعصاب قلبي‬ ‫شریانهای کرونر‪ ،‬شریانهای عضالني ضخیمي هستند که غالباً حاوی دستجات طولي از سلولهای عضالني‬ ‫و سلولهای عضالني شبه پوششي (اپتیلویید) در تونیکا انتیمای خود ميباشند‪.‬سلولهای عضالني‪ ،‬جریان‬ ‫خون درون این عروق را تنظیم ميکنند‪.‬یک شبکه مویرگي متراکم از شریانهای کرونر خارج شده و میوکارد‪،‬‬ ‫اپيکارد‪ ،‬اسکلت قلبي و نواحي اطراف دریچههای قلبي را تغذیه ميکنند‪.‬جریان خون از این بستر مویرگي‬ ‫توسط ونولها و وریدها جمعآوری شده و در نهایت از طریق سینوس کرونر و یا سوراخهای مستقیم موجود‬ ‫در اندوکارد ‪ Venae cordis minimae‬به دهلیز راست تخلیه ميشود‪.‬‬ ‫مویرگهای لنفي در بافت همبند قلبي‪ ،‬یک شبکه را تشکیل ميدهند‪.‬عروق لنفي کوچک به عروق لنفي‬ ‫بزرگ به ویژه در الیه ساب اندوتلیال و بافت همبند زیر بافت پوششي اپيکارد امتداد ميیابند‪.‬اعصاب‬ ‫سمپاتیکي و پاراسمپاتیکي هر دو مسئول عصبدهي قلب هستند‪.‬‬ ‫‪4‬‬