İşitsel Rehabilitasyonda Değerlendirme Yöntemleri PDF

İşitsel Rehabilitasyonda Değerlendirme Yöntemleri Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hamidiye Sağlık Bilimleri Fakültesi Odyoloji Bölümü- 4. Sınıf Dr. Öğr. Üyesi Asya Fatma Men 1 İçindekiler Dil Gelişiminin Değerlendirilmesi...

İşitsel Rehabilitasyonda Değerlendirme Yöntemleri Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hamidiye Sağlık Bilimleri Fakültesi Odyoloji Bölümü- 4. Sınıf Dr. Öğr. Üyesi Asya Fatma Men 1 İçindekiler Dil Gelişiminin Değerlendirilmesi Dil Gelişimi Nelerden Etkilenir? Tanım Dilin Bileşenleri Dönemlere Göre Dil Gelişim Özellikleri Değerlendirme Basamakları Dil Bozukluğu Değerlendirme Ekibi Dil ve Konuşmanın Değerlendirilmesinde Görev Alan Meslek Uzmanları Detaylı Anamnez Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi (TEDİL) Türkçe Alıcı ve İfade Edici Dil Testi (TİFALDİ) Genel Gelişimin Değerlendirilmesi Okul Öncesi Dil Ölçeği-5 (PLS-5) Denver II Gelişimsel Tarama Testi Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD) Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE) Ankara Artikülasyon Testi (AAT) Peabody Resim Kelime Testi Erken Okuryazarlık Testi (EROT), Dil Gelişimi Değerlendirme Testleri-Yaş Grupları İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi Bilişsel Değerlendirme Ling’in 6 Sesi Standford-Binet Zeka Testi İşitsel Performans Kategorisi (Categories of The Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC-R Auditory Performance) (CAP ve CAP II) Zeka Ölçeği) İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi Leiter (Evaluation of Positive Responses to Speech)(EARS) Ailenin Değerlendirilmesi Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) Vaka Sunumu 2  İşitme kaybının tanılanmasından, uygun amplifikasyon uygulaması ve sonraki takip süreçlerini de kapsayan bir süreçtir. İşitme kaybının tanılanması İşitme kayıplı bireyin mevcut durumuyla ilgili bilgi edinmek (işitsel algı, dil gelişimi vb.), Değerlendirme İşitme cihazı, koklear implant sürecinin değerlendirilmesi, Koklear implant veya işitsel beyin sapı implantı öncesinde uygun aday olup olmadığını belirlenmesi, Kişiye özgü müdahale programları oluşturmaktır. 3  Prelingual Hastalarda Pre-op Değerlendirme Tüm değerlendirmelerde olduğu gibi en önemli basamak anamnezdir. ÇOCUKLARDA ANAMNEZ YETİŞKİLERDE ANAMNEZ Prenatal dönem : Geçirilen enfeksiyonlar (TORCH grubu, Toxoplazmosis, Rubella, CMV), İşitme kaybının etyolojisi : Otoskleroz, radyasyona maruz kalma, ototoksik ilaç menenjit, travma, ani işitme kaybı, idiyopatik, kullanımı, travma, ailede işitme kaybı öyküsü, meniere, ototoksik, presbiakuzi, vestibüler akraba evliliği schwannom Natal dönem : Travmatik doğum, bebeğin İşitme kaybının başlangıç yaşı oksijensiz kalıp kalmadığı, prematür doğum, İşitme cihazı kullanım düşük doğum ağırlığı İşitme kaybı progressif ? Postnatal dönem : Hiperbilirübinemi, yoğun İşitme kaybıyla birlikte çınlama, baş dönmesi ? bakım ünitesinde kalma, doğum sonrası enf., Psikolojik değerlendirme menenjit İletişim metodu ❖ Motor gelişimi Koklear implanta bakış açışı ❖ İşitme cihazı ve eğitim ❖ Ailenin implanta tepkisi  Değerlendirme Basamakları İşitsel Algı Dil ve Konuşma Genel Gelişimin Bilişsel Becerilerin Becerilerinin Becerilerinin Değerlendirilmesi Değerlendirilmesi Değerlendirilmesi Değerlendirilmesi Okul Performansı ve Psikolojik Okuma Yazma Ailenin Değerlendirme Becerilerinin Değerlendirilmesi Değerlendirilmesi 5 Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 543). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.  ÇALIŞMA ALANLARI Doğum öncesi, anı ve sonrası öykü (TORCH enfeksiyonları, teratojenler; prematürelik, düşük doğum ağırlığı; menenjit vb) Fiziksel muayene Sendromlar, Orta kulak iltihabı KULAK BURUN Temporal kemiklerin, yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi ile değerlendirilmesi, BOĞAZ İşitsel kanalların magnetik rezonans yoluyla görüntülenerek değerlendirilmesi Koklear implant ameliyatı Saf ses odyometrisi, Konuşma testleri, Timpanometri, ARE , ABR,OAE, ASSR ODYOLOG İşitme cihazı değerlendirmesi Elektrikle uyarılmış işitsel beyin sapı testi(E-ABR) İntraoperatif monitörizasyon İşitsel algının değerlendirilmesi ( prelingual ) Dil gelişiminin değerlendirilmesi EĞİTİM Konuşmayı ayırt etme becerilerinin değerlendirilmesi (postlingual) ODYOLOĞU Aileyi bilgilendirme ve beklentilerin oluşturulması Ailenin, işitme ve konuşma rehabilitasyon sürecine gösterdiği uyumun değerlendirilmesi  ÇALIŞMA ALANLARI ÖZEL EĞİTİM UZMANI Bilişsel ve gelişimsel geriliklerin değerlendirilmesi Akademik becerilerinin gelişimini desteklenmesi İŞİTME ENGELLİLER İşitsel algı becerilerine yönelik çalışmalar hazırlama ÖĞRETMENİ Alıcı ve İfade edici dil becerilerini destekleme Hastanın ve ailenin rehabilitasyon sürecine adaptasyonu için PSİKOLOG psikolojik değerlendirilmesi Hastanın sözel ve sözel olmayan zekasını, dikkat ve motor gelişiminin değerlendirilmesi NÖROLOG Olası gelişimsel problemlerin değerlendirilmesi GÖZ UZMANI İşitsel uyaranları anlamlandırmada önemli olan görsel ipuçları için görme problemlerinin değerlendirilmesi RADYOLOJİ UZMANI Temporal kemik radyolojisi için önemlidir.  Medikal değerlendirme Odyolojik değerlendirme PRELİNGUAL HASTALARDA PRE-OP Dil değerlendirmesi DEĞERLENDİRME Psikolojik değerlendirme Radyolojik değerlendirme  Detaylı Anamnez Hastanın bilgileri (Hastanın adı, cinsiyeti, doğum tarihi vb.), Aile hikayesi (Akraba evliliği, kan uyuşmazlığı vb.), Prenatal, Natal, Postnatal hikaye, İşitme kaybıyla ilgili bilgiler, Dil gelişimi ile ilgili bilgiler, İşitme Cihazı/ Koklear İmplant ile ilgili bilgiler (kullanma süresi, kullanmaya başladığı yaş, kullandığı taraf vb.), Eğitimiyle ilgili bilgiler (Kreş, anaokulu vb.). Tuz, D. (2014). Erken Dönem Koklear İmplantasyonda Zamansal İşlemleme Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara). 9  PRELİNGUAL HASTAYI DEĞERLENDİRİRKEN; İŞİTSEL ALGI EARS Koklear İmplant ÖNCESİ/ SONRASI ÇİAT 1 AY, 3 AY, 6 AY, 9 AY, 12 AY... PLS ALICI-İFADE EDİCİ DİL TEDİL 3-6 AY TİFALDİ SOSYAL-DUYUSAL DENVER 6 AY MOTOR AGTE ZİHİNSEL  Genel Gelişimin Değerlendirilmesi Denver II Gelişimsel Tarama Testi Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE) Peabody Resim Kelime Testi 11  Genel Gelişimin Değerlendirilmesi- Denver II Gelişimsel Tarama Testi Denver II; Sağlıklı gözüken çocukları olası patolojiler açısından tarayan, Çocukların bazı becerilerde geri kalıp kalmadıklarını objektif bir biçimde ölçme imkanı sunan bir gelişim testidir. 0-6 yaş arası çocuklara uygulanır. 4 bölümden (116 maddeden) oluşur; Kişisel-Sosyal, İnce Motor, Dil, Kaba Motor. Anadolu Üniversitesi. (2016). Gelişimsel Tanı ve Değerlendirme Yöntemleri. (s. 111) 12  DENVER GELİŞİMSEL TARAMA ENVANTERİ ( DGTT ) Denver Developmental Screening test, DDST Sağlıklı gözüken çocukları olası sorunları yönünden tarar. Testin amacı Gelişimsel gerilik olduğundan kuşkulanılan işlevleri nesnel şekilde saptama olanağı verir. Riskli bebekleri izlemede kullanlır. Çocuğun zihin, beden ve duygusal gelişiminin yaşına uygun olup olmadığına şüphelenilen durumlarda, Konuşmada gecikme varsa, Algılamakta güçlük çekiyorsa, Davranış bozukluğu varsa, Uygulanabileceği Dikkat eksikliği olduğu düşünülüyorsa, durumlar Yaşına uygun olan becerileri gerçekleştirmekte güçlük çekiyorsa, Yürümesi gecikmişse, Öğrenme güçlüğü varsa, Söyleneni yapmakta, komutları algılama ve/veya uygulamada güçlük çekiyorsa, Yaşıtlarıyla ilişkisinde uyum güçlüğü yaşıyorsa, Özgüven eksikliği varsa, Fiziksel gelişimi yaşıtlarından geriyse mutlaka uygulanmalıdır. Kimlere 0-6 yaş arası çocuklar uygulanır  DENVER GELİŞİMSEL TARAMA ENVANTERİ ( DGTT ) Denver Developmental Screening test, DDST Kişisel-sosyal : İnsanlarla anlaşma, bireysel gereksinimlerini karşılayabilme yeteneği İnce motor: El- göz koordinasyonu, problem çözme yeteneği İçerik Dil : İşitme, anlama ve dili kullanma, alıcı ve ifade edici dil becerileri Kaba motor: Oturma, yürüme, zıplama ve genel olarak büyük kasların hareketi değerlendirir. Birçok çocuk üzerinde denenerek hazırlanmış, standardizasyonu yapılmış, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları tamamlanmış testtir. Çocuğun yaş çizgisinin doğru çizilmesi çok büyük önem taşır. ( doğum tarihi ) 2 yaşın altındaki çocuklar için eğer erken doğum varsa bu süre hesaplanarak, takvim yaşından erken doğduğu süre kadarı çıkarılır. Uygulama Çocuğun yaş çizgisi çizildikten sonra kendi yaşına en yakın olan üç maddenin en altındakinden (en soldakinden) başlanarak çocuğa veya temel bakımı veren yetişkine maddeler sorulmaya veya çocuğa yaptırılmaya başlanır. Çocuktan veya ona bakan yetişkinden her alanda çocuğun yaşına uygun maddelerde "kalır" cevabını alındığında test sonlandırılır. Test öncesinde çocuğun karnının tok olması, uykusunu almış olması, hasta ve yorgun olmaması, aşırı sakinlik veren herhangi bir ilacın etkisi altında olmaması önemlidir. Sertifika Doktor, psikolog, psikolojik danışman, gelişim uzmanı, sosyal çalışmacı ve test eğitimini alan, gerekliliği sağlık ve eğitimle ilgili her meslek grubundan uzman testi sertifika ile uygulayabilmektedir.  Genel Gelişimin Değerlendirilmesi Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE) Bu test, çocukların genel gelişim ve becerilerinin yaşıyla uyumlu olup olmadığını değerlendirir. 0-6 yaş aralığındaki çocuklara uygulanır. Test, çocuğun ebeveynine/ bakım veren kişiye sorular sorarak uygulanır. Evet (1 puan), Hayır/Bilmiyorum (0 puan) şeklinde yanıtlanır. Test, beş aşamadan (154 madde) oluşur; Dil-Bilişsel Beceriler, İnce Motor Beceriler, Kaba Motor Beceriler, Sosyal Beceri – Özbakım, Genel Gelişim (Bu dört başlıktan alınan toplam puan ile hesaplanır). Duran, B. C. (2022). Demir Eksikliği Anemisi ve İzole Ferritin Eksikliğinin 1-5 Yaş Arası Çocuklarda Bilişsel Fonksiyonlar Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi ve Tedavi Sonrası Bilişsel Fonksiyonlardaki 15 Değişimin Gözlemlenmesi. (Uzmanlık tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli)  ANKARA GELİŞİM TARAMA ENVANTERİ (AGTE) Sertifika Sertifikalıdır. Gerekliliği Çocuk ruh sağlığı alanında çalışan Psikologlar tarafından uygulanmaktadır. Çocuğa temel bakım veren kişiye soruların sırayla sorulmasıyla uygulanır. Uygulama Doğum tarihi dikkatlice sorulup gün, ay, yıl olarak kaydedilmelidir. (Prematüre ! ) Testte başlangıç noktamız, çocuğun hesaplanan gerçek yaş diliminin hemen önceki yaş dönemidir. Eğer başlangıç diliminde, çocuğun geçemediği, tek bir madde bile varsa bir önceki dilime geçilir. Tüm maddeleri (1) olarak puanlanan dilimi bulana kadar geriye doğru gidilir. Anne, üst üste 8 soruyu olumsuz cevapladığı zaman görüşme bitirilir. Malzemeler Düğmeli bir yelek, Renkli ve farklı uzunlukta kalemler, Oyun hamuru, Makas, Büyüklük kavramını ölçmek için aynı tipte farklı büyüklükte 2 nesne, AGTE temel el kitapçığı, Kayıt formu, Elde edilen sonuçları görebilmek için kullanılan profil kağıtları.  Genel Gelişimin Değerlendirilmesi- Peabody Resim Kelime Testi Çocukların dil gelişiminin seviyesini (alıcı dil becerileri) ölçmek için kullanılır. 2-12 yaş arası çocuklara uygulanır. Test; üzerinde 4 resim bulunan 100 tane kart ve çocuğun yanıtlarının kaydedildiği bir kayıt formundan oluşur. Test, çocuğun sorulan sorulardan art arda 8 tanesinde 6 tane hata yapmasıyla biter. Anadolu Üniversitesi. (2016). Gelişimsel Tanı ve Değerlendirme Yöntemleri. (s. 107) 17  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi Ling’in 6 Sesi İşitsel Performans Kategorisi (Categories of Auditory Performance) (CAP ve CAP II) İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi (Evaluation of Positive Responses to Speech)(EARS) Littl EARS Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) 18  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi-Ling’in 6 Sesi Konuşma frekansındaki /m/, /u/, /i/, /a/, /ş/, /s/ sesleri s kullanılarak yapılan bir işitsel algı testidir. m ia sh Bu testte bireyin sesi fark etme ve tanıma becerileri değerlendirilmektedir. u Çocuklara normal ses tonunda işitsel olarak bu sesler rastgele olarak sunulmaktadır. Çocuğun sese tepkisine göre test 0 ile 1 puan arasında puanlanmaktadır. Test toplam 6 puan üzerinden değerlendirilir. 19  Tanıdık olmayan bir kişiyle ve bilinmeyen bir konu 9 İşitsel Algı Becerilerinin hakkında telefonda konuşma Değerlendirilmesi Reverberasyonlu (yankılanan) bir odada veya 8 sınıf/restaurant gibi gürültülü ortamlarda grup -İşitsel Performans Kategorisi konuşmalarını takip etme (Categories of Auditory Performance) 7 Tanıdık kişilerle telefonda konuşma (CAP ve CAP II) 6 Dudak okumadan karşılıklı konuşmaları anlama 5 Dudak okumadan yaygın ifadeleri anlama Çocukların evdeki, okuldaki ve günlük hayattaki işitsel algı fonksiyonlarını değerlendirmektedir. 4 Dudak okumadan bazı konuşma seslerini ayırt etme 3 Çevresel sesleri tanıma 2 Konuşma seslerine tepki 1 Çevresel seslerin farkındalığı Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), 0 Çevresel seslere farkındalık yok 21 Temel Odyoloji içinde (s. 546). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.  https://meders.com.tr/web/kullanicilar-icin/rehabilitasyon.php 22  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi - İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi (Evaluation of Positive Responses to Speech)(EARS) Bu test; ileri/ çok ileri derecede işitme kaybı bulunan, koklear implant kullanan çocukların işitsel algı gelişimini değerlendirmekte kullanılır. Bu çocukların takibine , implant ayarlarını kontrol etmeye, rehabilitasyon sürecine yön vermeye yardımcıdır. Bu test çocuğun işitme becerilerini ve sözcük-cümle anlama becerisini değerlendirir. 3-18 yaş arası çocuklara uygulanır. Testi uygulama yetkisi olanlar: Eğitim/ Klinik Odyologlar ve Dil Konuşma Terapistleri. İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi. (2012). Meders içinde 31 Ağustos 2023 tarihinde erişildi. 23 Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 545). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi (EARS) Alt Testler Dinlemenin Gelişim Profili (Listening Progress Profile) (LİP) Tek Heceli, İki Heceli, Çok Heceliler (Monosyllabic-Trochee-Polysyllabic) (MTP) Kapalı Uçlu İki Heceli Kelimeler (Closed Set Bi-Syllabic Words) (MSW) Kapalı Uçlu Cümleler (Closed Set Sentences) Açık Uçlu Tek Heceli Kelimeler (Open Set Monosyllabic Words) (OSM) Spesifik Dil Cümleleri (Language Specific Sentences) Glendonal İşitsel Tarama Prosedürü (Glendonal Auditory Screening Procedure) (GASP) Anketler İşitsel Girdilerin Anlamlandırılması Ölçeği (Meaning Auditory İntegration Scale) (MAIS) Konuşmanın Anlamlı Kullanım Ölçeği (Meaningful Use of Speech Scale) (MUSS) Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 545). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri. 24  ÇEVRESEL SESLER İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Fark etme Tanıma İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi EVDE Müzik (EARS) Telefon sesi Kapı zili sesi Kapıya vurma sesi Dinlemenin Gelişim Profili (Listening Progress Profile) (LİP) Kağıdı yırtma sesi Elektrikli süpürge Çamaşır makinesi İşitme kayıplı çocuklarda erken dinleme becerilerinin Tabak gürültüsü gelişimini değerlendirir. Makasla bir şeyi kesme sesi Mikser sesi Test; uygulama ve çevresel ses formundan oluşur. DIŞARIDA Siren sesi (ambulans, polis) Uçak sesi Çocuğun testteki çeşitli seslere verdiği tepkiler “her zaman”, Klakson sesi “bazen”, “asla” şeklinde kaydedilir. Ayak sesi Kuş sesi Köpek havlaması İNSAN SESLERİ Konuşma sesi Hapşırma sesi İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi. (2012). Meders içinde 31 Ağustos 2023 tarihinde erişildi. Öksürme sesi Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 545). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri. Gülme sesi 25  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi (EARS) Tek Heceli, İki Heceli, Çok Heceliler (Monosyllabic-Trochee-Polysyllabic) (MTP) Tek, iki ve çok heceli kelimelerin hece kalıplarını tanıma ve verilen seçenekler arasından doğru kelimeyi bulabilme becerisini değerlendirir. 2 yaş ve üstü çocuklara uygulanır. 3, 6 ve 12 seçenek bulunan resimli kelime listeleri kullanılır. Çocuktan resimlenmiş kelimeyi göstermesi veya bu kelimeyi tekrar etmesi istenir. Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 545). 26 Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi (EARS) Kapalı Uçlu İki Heceli Kelimeler (Closed Set Bi-Syllabic Words) (MSW) İki heceli kelimeleri (kedi, balık vb.) tanıma becerilerini değerlendirir. Kapalı Uçlu Cümleler (Closed Set Sentences) 3 yaş ve üstü çocuklarda kullanılır. Çocukların kapalı uçlu cümle tanıma becerilerini değerlendirir. Dörtlü ve on ikili resimlendirilmiş kelime (görsel ipuçlu: nesnenin kendisi veya resmi) listelerinden oluşur. Çocuktan resimlenmiş kelimeyi göstermesi veya bu kelimeyi tekrar etmesi istenir. Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 546). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri. 27  Açık Uçlu Tek Heceli Kelimeler (Open Set Monosyllabic Words) (OSM) Hiçbir görsel ipucu olmadan, sadece işitsel olarak, çocukların tek heceli kelimeleri tanıma becerisini değerlendirir. Test için her biri on sözcükten oluşan iki liste kullanılır. İki tür puanlama vardır; İşitsel Algı Doğru bilinen sözcük başına, Doğru bilinen fonem başına puan. Becerilerinin Değerlendirilmesi- İşitsel Konuşma Spesifik Dil Cümleleri (Language Specific Sentences) Algısının Çocuklarda bilinmeyen cümleleri tanıma becerisini değerlendirir. Değerlendirilmesi 5 yaş ve üstü çocuklara uygulanır. (EARS) Test dört listeden oluşur, her listede on cümle vardır. Test işitsel olarak uygulanır. Çocuktan duyduğu cümleleri tekrar etmesi istenir. İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi. (2012). Meders içinde 31 Ağustos 2023 tarihinde erişildi. 28 Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 546). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi (EARS) Glendonal İşitsel Tarama Prosedürü (Glendonal Auditory Screening Procedure) (GASP) Basit soruları tanıma becerisini değerlendirir. Dört yaş ve üstü çocuklara uygulanır. Test on soru cümlesi ve iki örnekten oluşur. Her cümle bir kere işitsel olarak verilir. Çocuk verilen soruyu tekrarlayarak cevap verebilir veya soruyu cevaplandırabilir. İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi. (2012). Meders içinde 31 Ağustos 2023 tarihinde erişildi. 29 Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 546). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri. GASP (Glendonald İşitsel Tarama Prosedürü) Uygulama: Cümleler Tepki Doğru tekrar etti/cevapladı 1- Adın ne? ………..... …………………… 2- Kaç yaşındasın?.………… …………………… 3- Babanın adı ne? …………. …………………… 4- Kaç tane gözün var? …………. ………………….. 5- Ayakkabın ne renk? …………. ………………….. 6- Burnun nerde? ………….. ………………….. 7-Beşten sonra hangi sayı gelir? …………… ………………….. 8- Bir köpeğin kaç ayağı vardır? …………… …………………. 9- Masanın üstünde ne var? …………… ………………….. 10-Buzdolabının içinde neler bulunur? …………. …………………  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi (EARS) İşitsel Girdilerin Anlamlandırılması Ölçeği (Meaning Auditory İntegration Scale) (MAIS) Test, günlük hayatta çocuğun sesleri anlamlarıyla birleştirebilme kapasitesini değerlendirmek için yapılır. Her yaştaki çocuklara uygulanabilir. Test 10 sorudan oluşur. Ailenin/ öğretmenin verdiği cevaplara göre anket puanlanır. 31 Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 546). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi (EARS) Konuşmanın Anlamlı Kullanım Ölçeği (Meaningful Use of Speech Scale) (MUSS) Test çocukların farklı durumlarda konuşma kullanımını değerlendirir. Bu test ailelere/öğretmenlere sorulan 10 sorudan oluşan bir ankettir. Bu sorular sözlü dilin üç bölümünü inceler; Konuşmanın istemli kontrolü, Konuşmanın kullanımı, İletişim stratejileri (konuşma anlaşılırlığını arttırma çabası vb.). Ankete verilen cevaplara göre puanlama yapılır. Her yaşa uygundur. İşitsel Konuşma Algısının Değerlendirilmesi. (2012). Meders içinde 31 Ağustos 2023 tarihinde erişildi. 32 Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 546). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- LittlEARS İşitme engelli çocuklarda işitsel gelişim ve erken konuşma üretimi becerisi açısından değerlendirme yapan bir testtir. Testi uygulayan kişinin gözlemleri ve aileye yapılan anketlerle değerlendirme yapılır. İki bölümden oluşur; LittlEARS İşitsel Anketi, LittlEARS Günlüğü. Pediatric Assessment Tools LittlEARS EARS TeenEARS. (t.y.). Wyoming Instructional Network içinde 17 Eylül 2023 tarihinde erişildi. 33  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- LittlEARS LittlEARS İşitsel Anketi 0-2 yaş arası çocuklara uygulanır. Koklear implant/işitme cihazı kullanan çocukların işitsel davranışlarını değerlendirir. Anket, aileye sorulan 35 sorudan oluşur. (evet/ hayır) Çocuğun şu zamana kadar olan işitsel gelişimini kaydeder. LittlEARS Günlüğü Cihazlandırılmış bir çocuğun bu sürece ilk başladığı vakitten itibaren altı ay boyunca gelişiminin kaydedilmesine ve gözlemlenebilmesine yardımcı olan bir araçtır. Üç bölümden oluşur: Ebeveyn kılavuzu, Terapist kılavuzu, LittlEARS günlüğü. Günlükte, ebeveynler için özel sorular ve bilgiler bulunur. 34 Pediatric Assessment Tools LittlEARS EARS TeenEARS. (t.y.). Wyoming Instructional Network içinde 17 Eylül 2023 tarihinde erişildi.  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) Konuşma Sesini Fark Etme Çocukların işitsel algı becerilerini basamak Konuşma Yapılarının basamak değerlendirmek için oluşturulmuştur. Algılanması Konuşmayı Tanıma Rutin olarak tekrarlanan bir testtir, Görsel ve İşitsel Uyaranların Entegrasyonu Bu sayede çocuğun amplifikasyondan ne kadar Modifiye Edilmiş Açık Uçlu fayda gördüğü gözlemlenebilmektedir. Konuşmayı Tanımlama Açık Uçlu Konuşmayı 2-15 yaş arası çocuklara uygulanır. Tanımlama Test 6 ana başlıktan oluşur; Yücel, E, Sennaroğlu, G. (2011). Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi. Ankara. 35  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) (Küçük Çocuklar İçin) Anlamlı İşitsel Deneyim Skalası 2 yaşından küçük çocuklara uygulanır. Çocuğun çevresel seslere karşı oluşturabildiği cevapları değerlendirir. Test, aileye sorulan 10 sorudan oluşur. Bu sorular; İşitme cihazı/ koklear implantı benimseme, Seslere farkındalık, Çevresel seslerden anlam çıkartma becerilerini değerlendirir. Yücel, E, Sennaroğlu, G. (2011). Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi. Ankara. 36  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) 1. Konuşma Sesini Fark Etme (Fonem Fark Etme) Bu testte çocukların işitme cihazı/ koklear implant aracılığıyla konuşma seslerinden neleri/hangilerini duyabildiği c değerlendirilmektedir. Uygulamada kullanılan sesli fonemler (işitsel ve görsel); Kalın ünlüler (a, ı, o, u), ince ünlüler (e, i, ö, ü), nazal sesler (m, n, s), sürtünmeli sesler (f, s, ş, v, z). Yücel, E, Sennaroğlu, G. (2011). Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi. Ankara. 37  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) 2. Konuşma Yapılarının Algılanması baaaa ba ba Bu test, çocukların işitme cihazı/koklear implant aracılığıyla konuşmaya ait yapıları konuşmadaki; ba Süre, Şiddet, Bilgilerini kullanarak ne seviyede algılayabildiğini değerlendirmektedir. ba Yücel, E, Sennaroğlu, G. (2011). Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi. Ankara. 38  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) 3. Konuşmayı Tanıma Patern Algısı (Türkçe Algı Testi) Cümle Tanıma Çocukların kelimelerdeki; Bu test, çocukların bir grup cümle içinde duyduğu cümlenin; Hece sayısını, Düzenini, Konusu, Sözcük dizimi, Tanıyarak konuşmanın yapılarını algılama becerisini değerlendiren bir testtir. Frekans, Bilgilerini kullanarak cümle tanıma Görsel ve işitsel olarak uygulanır. becerisini değerlendirir. Yücel, E, Sennaroğlu, G. (2011). Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi. Ankara. 39  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) 3. Konuşmayı Tanıma Cümle Tanıma Patates Kafa Testi Test patates kafa oyuncağı ve onun parçaları (gözlük vb.) ile uygulanır. Çocuğa 3-5 kelimeden oluşan basit cümleler sunulur. Verilen yönergelere/ cümlelere göre patates kafanın vücut parçalarını doğru şekilde takması beklenir. 10 sorudan oluşan iki liste bulunur. Yücel, E, Sennaroğlu, G. (2011). Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi. Ankara. 40  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) 4. Görsel- İşitsel Uyaranların Entegrasyonu Çocukların görsel ve işitsel uyaranları birbirleriyle birleştirme becerisini değerlendirir. Test, her birinde 3 resim bulunan 20 karttan oluşur. Karttaki 3 resimden biri uyaran, diğeri uyaranın benzeri, sonuncusu diğerlerinden farklı olandır. Çocuk, benzer olan görseli veya uyaran olan görseli seçerse seçimi doğru olarak kabul edilir. Yücel, E, Sennaroğlu, G. (2011). Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi. Ankara. 41  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) 5. Modifiye Edilmiş Açık Uçlu Konuşmayı Tanımlama Standart açık uçlu testlerin düzenlenmesiyle hazırlanmıştır (tanıdık olan resimler). Bu testte; Çocuğa bir resim kısa bir süre gösterilir, Resimdeki konuyla ilgili bazı sorular ve ifadeler işitsel olarak sunulur, Sonra resim kaldırılır, Çocuktan duyduğu ifadeleri tekrar etmesi istenir. Çocuğun doğru tekrarladığı kelimelere puan verilir. 42 Yücel, E, Sennaroğlu, G. (2011). Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi. Ankara.  İşitsel Algı Becerilerinin Değerlendirilmesi- Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi (ÇİAT) Türkçe Günlük Cümle Testi Günlük yaşamda sıklıkla görülen cümlelerin olduğu bir testtir (işitsel/ işitsel-görsel). 6 listeden oluşur, her listede 10 kısa cümle bulunur. Çocuğa duyduğu cümleleri veya sözcükleri tekrarlaması söylenir. 6. Açık Uçlu Konuşmayı Tanımlama ve Anlama Yücel, E, Sennaroğlu, G. (2011). Çocuklar İçin İşitsel Algı Testi. Ankara. 43  DİL GELİŞİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 44 Dil Gelişimi Nelerden Etkilenir? Bireyin kişisel özellikleri İçinde bulunulan çevre Kalıtım ile ilgili bazı etkenler Sağlık Zeka Sosyoekonomik koşullar Aile ilişkileri GÜVEN, S. & TOPBAŞ, S.(2014). Adaptation of the Test of Early Language Development-(-TELD-3) into Turkish: Reliability and validity study. International Journal of Early Childhood Special Education, 6,(2), 151-176. 45  Dilin Bileşenleri Ses- fonem, Biçimbirim-morfem, Söz dizimi-sentaks Anlam-semantik Kullanım-pragmatik Akmeşe P. Kirazlı G İşitme Kayıplı Çocuklardaa Dil Gelişiminin Değerlendirilmesi, 2021. In Tüm Yönleriyle Odyoloji , US AKADEMİ, 873. 46 Dönemlere Göre Dil Gelişim Özellikleri ❑ Dil gelişimi iç dil, alıcı dil, ifade edici dil olarak 3 bölümde incelenmektedir. ❑ İç Dil: Doğumdan 9 aya kadar olan dönemi kapsamaktadır. Öğrenilmemiştir, evrenseldir, iletişim için fonksiyonel olmayan basit sesleri içerir. ❑ Reseptif-Alıcı Dil: 18 aya kadar olan dönemde konuşulan dildeki sesleri diğer seslerden ayırt etmeyi, ses ve uyarıcı arasındaki ilişkiyi anlamayı kapsar. Bu dönemde çocuk söylenenleri anlayabilir ancak kendisini ifade edemez. ❑ Ekspresif-İfade Edici Dil: Duyu, sinir ve motor işlevlerle zihindeki kavramın ses bileşenleri ile ifadesidir. Çocuğun kendini anlatabildiği, ifade edebildiği dönemi kapsar. 47  Dil Bozukluğu Dilin anlaşılmasında, konuşulmasında görülen ; dilin bileşenlerinin bir veya daha fazlasını etkileyen bozukluk. Fonolojik bozukluk veya artikülasyon bozukluğu olabilir. Oğuz, Ö. , Özkaraalp, İ. , Erim, A. , İnan, R. & Başaran, Ş. N. (2019). Çocukluk Çağı Dil Bozuklukları Değerlendirme ve Müdahalesinde Türkiye ve Amerika’nın Karşılaştırılması. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi , 2 (2) , 146-173 48 Dil ve Konuşmanın Değerlendirilmesinde Görev Alan Meslek Uzmanları Odyolog KBB Doktoru Dil ve Konuşma Terapisti Psikolog Psikiyatrist Özel Eğitim Öğretmeni Çocuk Hastalıkları Uzmanı Fizyoterapist Ergoterapist 49  Değerlendirme İçin Kullanılan Testler o Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi (TEDİL) o Türkçe Okul Çağı Dil Gelişim Testi (TODİL) o Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil Testi (TİFALDİ) o Okul Öncesi Dil Ölçeği (PLS-5) o Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD) o Erken Okuryazarlık Testi (EROT) o Türkçe Sesletim ve Sesbilgisi Testi (SST) o Ankara Artikülasyon Testi (AAT) o Resim Kelime Tanıma Testi (PEABODY) o Kekemelik Şiddeti Değerlendirme Aracı (KEŞİDA) Türk Ç. Journal of Medical Sciences 2023. 50 Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi (TEDİL) Kullanım Dönemi: 2 yaş- 7 yaş 11 ay Kim Uygular: Psikolog, Psikolojik Danışman, Odyolog, Dil ve Konuşma Terapisti, Çocuk Gelişim Uzmanı, Çocuk Doktoru Kullanmak İçin: Sertifika gerekir Dükar, B. N. & Tunçer, A. M. (2021). Gecikmiş Dil-Konuşması Bulunan Çocukların Alıcı ve İfade Edici Sözcük Dağarcığının Değerlendirilmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi , 4 (3) , 261-283 51  Kullanım Şekli: o TEDİL, alıcı dil ve ifade edici dili değerlendiren iki alt testten oluşur. o Her alt teste A ve B olmak üzere iki form bulunur. o Her form 76 maddeden oluşur. o A (alıcı dil alt testi 37 madde, ifade edici dil alt testi 39 madde) ve o B (alıcı dil alt testi 37 madde, ifade edici dil alt testi 39 madde). o Teste yer alan maddelerin içeriğinde; soru-cevap, sözel yönergeleri yerine getirme ve resim betimleme gibi unsurlar bulunur. 52  Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi (TEDİL) o Puanlama/Değerlendirme: Yerine getirilip geçme ölçütü karşılanan her madde için 1 puan verilir, yerine getirilmeyen maddeler için puanlama yapılmaz. o Bu puanlar her form için toplanarak ham puan elde edilir, daha sonra standart puana dönüştürülür. o Standart puanlar yaş ile uyuma bakılmak üzere eşdeğer yaş puanına dönüştürülür. Güven, O.S. (2015). İki Dil Testinin (TEDİL ve TODİL) Tipik ve Atipik Dil Gelişimi Gösteren Çocuklarda Ayırt Ediciliğinin İncelenmesi. Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Güven S, Topbaş S. Erken Dil Gelişimi Testi-Üçüncü Versiyonu’nun(Test of Early Language Development-) Türkçe’ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Ön Çalışması. International Journal of Early Childhood Special Education. 2014;6(2). 53 Türkçe Alıcı ve İfade Edici Dil Testi (TİFALDİ) Kullanım Dönemi: 2 yaş- 12 yaş Kim Uygular: Psikolog, Odyolog, Dil ve Konuşma Terapisti, Çocuk Gelişim Uzmanları Kullanmak İçin: Sertifika gerekir Berument SK, Güven AG. Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil (TİFALDİ) Testi: I. Alıcı Dil Kelime Alt Testi Standardizasyon ve Güvenilirlik Geçerlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2013;24(3):192-201. Dükar, B. N. & Tunçer, A. M. (2021). Gecikmiş Dil-Konuşması Bulunan Çocukların Alıcı ve İfade Edici Sözcük Dağarcığının Değerlendirilmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi , 4 (3) , 261-283 54 Türkçe Alıcı ve İfade Edici Dil Testi (TİFALDİ) o Kullanım Amacı: Alıcı ve ifade edici dil becerilerini değerlendirmek, kelime dağarcığını yaşıtlarıyla karşılaştırarak kronolojik olarak nerede olduğunu tespit etmek o Kullanım Şekli: Duygular,eylemler, nesneler,meyveler, sebzeler, bitkiler ve hayvanlar olarak semantik alt kategorileri mevcuttur. o Alıcı dil kategorisinde 104, ifade edici dil kategorisinde 80 olmak üzere 184 hedef sözcükten oluşur. o Alıcı dil alt testinde her sayfada 4 resim bulunur. Çocuktan uygulayıcının söylediği hedef kelimenin hangi resme ait olduğunu göstermesi gerekir. o İfade edici dil testinde ise kartlarda tek resim bulunur ve çocuğun bu resmi tek kelime ile ifade etmesi istenir. o Testte basitten zora doğru sıralanmış, siyah-beyaz tek kelimeyle ifade edilebilir resimler içeren kartlar bulunmaktadır. 55 Okul Öncesi Dil Ölçeği-5 (PLS-5) Kullanım Dönemi: 0 yaş- 7 yaş 11 ay o o Kullanım Amacı: Dil gelişim düzeyinin belirtmesi, alıcı ve ifade edici dil yapısının kronolojik yaş ile uyumunun belirlenmesi, uygulanan yaklaşımlarla faydayı görmek (önce/sonra) için kullanılır. o Farklı yaş gruplarında kullanılan farklı versiyonları vardır. 56 Okul Öncesi Dil Ölçeği-5 (PLS-5) o Kullanım Şekli: Standart olarak İşitsel Algı ve İfade Edici Dil ölçeklerinden , ek olarak; o Dil Örneği Kontrol Listesi, o Artikülasyon Ayırıcı Ölçeği ve o Ev İletişim Anketi ölçümlerinden oluşur. o Ölçeğin içeriğinde Kayıt Formu, o Sınav El Kitabı, o Yönetim ve Puanlama El Kitabı, o Resim El Kitabı, o Ev İletişim Anketi bulunmaktadır. o İşitsel Anlama Ölçeği ile çocuğun dili anlama düzeyi değerlendirilir. o İfade Edici İletişim Ölçeği ise çocuğun başkalarıyla nasıl iletişim kurduğunu belirlemede faydalıdır. 57  Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD) o Kullanım Dönemi: 2 yaş- 7 yaş 11 ay o Kullanım Amacı: Test sol beyin hasarı yaşayan bireylerin dil alanlarındaki performanslarını belirlemeyi, afaziyi tanılamayı amaçlar. o Tanı ile birlikte uygun müdahale ve terapiler planlanabilir. B. Toğram,i. Maviş. Validity, Reliability and Standardization Study of the Language Assessment Test for Aphasia.(DILKOM) ,2012 Ankara Artikülasyon Testi (AAT) Kullanım Dönemi: 2 yaş- 12 yaş Kullanım Amacı: Türkçe’deki sesbirimlere ilişkin kazanım durumunu ve sesletim performansını değerlendirir, fonolojik sorunları ve artikülasyon sorunlarını değerlendirir, terapi amacıyla da kullanılır. Kullanım Şekli: Testte çocukların tanıdığı kolayca adlandırabileceği 47 renkli resim bulunmaktadır. Sesbirimleri beş farklı yerde; kelimelerin başı, sonu, ortası; hecelerin başı, sonu ve iki ünlü arasında ölçülmektedir. Puanlama/Değerlendirme: Test sırasında çocukların yanıtları not edilir. Test tamamlanınca seslerden hatalar sayılır. Hata puanı hesaplanarak fonolojik yaş karşılığı bulunur. Ege P. Türkçe’deki Ünsüzlerin Edinimi: Bir Norm Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 2006; 21 59 Erken Okuryazarlık Testi (EROT) Kullanım Dönemi: 2 yaş- 7 yaş 11 ay Kim Uygular: Özel eğitim öğretmeni, sınıf öğretmeni, okul öncesi öğretmeni, psikolog, psikolojik danışman, dil ve konuşma terapisti, çocuk gelişim uzmanı Kullanmak İçin: Sertifika gerekir Kargın T,Ergül C,Buyukozturk Ş, Güldenoğlu B. Anasının Çocuklarına Yönelik Erken Okuryazarlık Testi geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Egitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi 2015; 16: 237-68 60 Erken Okuryazarlık Testi (EROT) Kullanım Amacı: Okuma yazmaya başlamadan okul çağı öncesinde okuma ve yazmaya ilişkin becerilerini ölçer, okuma yazma güçlüğü açısından riskli çocukların erken dönemde belirlenmesi için kullanılır. Kullanım Şekli: 7 alt testten oluşan bir testtir. Bu alt testler ile çocuğun alıcı dili (15 madde), ifade edici dili (15 madde), sesbilgisel farkındalığı (hece ayırma, hece birleştirme, cümle ayırma, ilk ses göre eşleme, son sese göre eşleme, ilk ses atma ve son ses atma ve uyak farkındalığı boyutları ile 32 madde), işlev bilgisi (10 madde), dinlediğini anlama becerisi (6 madde), genel isimlendirme (10 madde) ve harf bilgisi (alıcı dilde harf bilgisi ve ifade edici dilde harf bilgisi boyutları ile 14 madde) değerlendirilir. Puanlama/Değerlendirme: Doğru yanıtlar 1 puan, yanlış yanıtlar 0 puan olarak Kargın T,Ergül C,Buyukozturk Ş, Güldenoğlu B. Anasının Çocuklarına Yönelik Erken Okuryazarlık Testi geliştirme hesaplanır. çalışması. Ankara Üniversitesi Egitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi 2015; 16: 237-68 61 Dil Gelişimini Değerlendirme Testleri Yaş Grupları Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi (TEDİL) testi 2 yaş 0 ay ve 7 yaş 11 ay Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil Testi (TİFALDİ) 2-12 yaş Ankara Artikülasyon Testi (AAT) 2-12 yaş Sesletim Sesbilgisi Testi (SST) 2-8 yaş Kekemelik Şiddet Değerlendirme Aracı KEŞİDA–4 (SSI-4) ile 6-16 yaş Türkçe Okul Çağı Dil Gelişimi Testi (TODİL) 4–8 yaş 11 ay Resim Kelime Tanıma Testi (PEABODY) 2-12 yaş Okul Öncesi Dil Ölçeği (Preschool Language Scale–5 (PLS–5) 0–7 yaş 11 ay Türk Ç. Journal of Medical Sciences 2023. 62 BİLİŞSEL DEĞERLENDİRME 63 BİLİŞSEL DEĞERLENDİRME Stanford-Binet Zeka Testi : 2-18 yaş arasına uygulanır. Tersine sayma,okuma, anlatma, muhakeme,küp sayma, eksik resmi bulma gibi hem sözel hem performansa yönelik becerileri ölçen 15 alt test bulunur.Alt test sonuçları toplanarak 4 farklı puan elde edilerek değerlendirme yapılır. The Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC-R Zeka Ölçeği): 6-16 yaş arası çocuklarda sözel ve performansa dayalı becerileri ölçmek için geliştirilmiş. Alt testler sözel bölümde kelime dağarcığı, aritmetik, sayı dizileri, benzerlikler; performansa dayalı bölümde resimleri tamamlama, resim düzenleme, parçaları birleştirme, şifre,labirent şeklindedir. Leiter: 5-16 yaş arası bireylere uygulanan testte her yaş grubuna farklı alt test bulunur. Blokların verilen şekle göre yerleştirilmesi beklenir. 64 Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler.. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 555). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri. AİLENİN DEĞERLENDİRİLMESİ 65  AİLENİN DEĞERLENDİRİLMESİ o Aile her çocuğun gelişim sürecinde en büyük faktörlerdendir. o Normal gelişim gösteren çocuklar dahi aileye yeni sorumluluklar getirir. o Bu durumda işitme kaybın ve konuşma bozukluğu olan çocuklar ekstra sorumluluk demektir. o Çocuğun bakımı için daha fazla zaman, para ve enerji gerekir. o Bu durum ailelerde kaygı ve stres yaratır. o Rehabilitasyon sürecinde önemli rolü bulunan ailenin çocuğa sağladığı destek, ilgi ve beklentileri son derece önemlidir. o Ailenin bu sürece aktif katılımı çocukla en çok zaman geçiren kişiler olması dolayısıyla erken tanı ve tedavi açısından çok gereklidir. o Aileler bu bakımdan gözlem, anket, ölçek ve görüşme ile değerlendirilir. Şahlı, A. S. (2017). İşitme Kayıplı Çocuklarda Eğitsel Değerlendirme ve Testler.. E. Belgin ve A. S. Şahlı (Ed.), Temel Odyoloji içinde (s. 559). Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri. 66