6.pdf

Wondershare PDFelement KULAK HİSTOLOJİSİ DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  Wonder...

Wondershare PDFelement KULAK HİSTOLOJİSİ DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  Wondershare PDFelement 1. Sesleri toplayan, kulak kanalı içindeki timpanik membrana doğru yönlendiren DIŞ KULAK (Kulak kepçesi + Dış kulak yolu) 2. Ses dalgalarını timpanik membran ve bir dizi kemik aracılığı ile mekanik harekete dönüştüren ORTA KULAK 3. İşitme ve denge duyu organlarını içeren İÇ KULAK DIŞ KULAK ORTA KULAK İÇ KULAK  Wondershare PDFelement (pinna) Kulak kepçesi (pinna), ses dalgalarını toplayan elastik kıkırdak özelliğinde yapı. Temporal kemiğin trabeküler yapıları orta kulakta bulunur. Dış kulakta kemik yoktur. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Dış kulak yolu ÇKYE Kıl folikülleri, sebase bezler ve apokrin ter bezleri (serümen bezler) Dış kulak yolunda kıl folikülleri erkeklerde puberte ile birlikte gözlenebilir. Sebase bezler, koruyucu kulak kirini üretir.  Wondershare PDFelement DKY’nun duvarı dış 1/3’lik kısımda elastik kıkırdak ile desteklenirken, iç kısımlarda temporal kemik bulunur. Serümen (kulak kiri), sebase ve serümen bezlerin salgılarından oluşan mumsu bir maddedir. Çeşitli proteinleri, yağ asitlerini ve dökülen keratinositleri içerir. Koruyucu, antimikrobiyal özelliktedir.  Wondershare PDFelement malleus Timpan zarı (kulak zarı), ince ve hafif saydam bir zardır. 1. faringeal membrandan oluşur. Sağlıklı bir kulak zarı parlaktır.  Wondershare PDFelement Timpanik zar; dışardan epidermis, içeriden orta kulak boşluğunu döşeyen mukozanın tek katlı kübik epiteli ile örtülü fibroelastik bağ dokusudur. EAC, external auditory canal; m, malleus  Wondershare PDFelement Ses dalgaları kulak zarında titreşime neden olarak enerjiyi orta kulağa iletir.  Wondershare ORTA KULAK PDFelement Orta kulak, kulak zarı ile iç kulağın kemik yüzeyi arasındaki hava dolu timpan boşluğunu içerir. Östaki borusu iç basınç ve dış basıncı eşitler.  Wondershare PDFelement Orta kulak boşluğu tek katlı kübik epitel ile döşelidir. Temporal kemik periosteumu ile devam eden ince bir lamina propria üzerine oturmuştur.  Wondershare PDFelement Östaki borusu nazofarinks ile orta kulağı birleştirir. Östaki borusunun içi hava doludur. Orta kulak iltihabına solunum sisteminden gelen enfeksiyonlar sebep olur.  Wondershare PDFelement Östaki borusuna giren epitel yalancı çok katlı silli prizmatik epitele dönüşür (Solunum sistemi epiteli). Bu tüp yutkunma ile açılıp kapanarak orta kulaktaki hava basıncını ayarlar.  Wondershare PDFelement the middle ear (A) and Eustachian tube (B)  Wondershare PDFelement İç kulak ile aralarında kemik dokunun bulunmadığı, zarla örtülü iki açıklık bulunur; oval pencere ve yuvarlak pencere Kulak zarı, işitme kemikçikleri adı verilen üç küçük kemikle oval pencereye bağlanır. Malleus kulak zarına bağlıdır ve stapes oval pencerenin zarına bağlıdır. İncus malleus ve stapesi birbirine bağlar.  Wondershare PDFelement üzengi, örs, çekiç Kemikçikler, kulak zarının mekanik titreşimlerini iç kulağa iletir. Orta kulakta sorun varsa- iletim tipi işitme kaybı İç kulakta sorun varsa- nöronal işitme kaybı  Wondershare PDFelement Kemikçikler, sinovial eklemler ile birleşirler. Tensor timpani kası sesin iç kulağa daha hafif gitmesi için sesi yumuşatan kastır.  Wondershare PDFelement İÇ KULAK  Wondershare PDFelement Birbiri ile devamlılık gösteren bir dizi boşluğun yer aldığı kemik labirent ve bu labirentin içinde sıvı ile dolu membranöz labirent yer alır. İki labirent arası da sıvı ile doludur.  Wondershare PDFelement Kemik labirent (perilenf) + membranöz labirent (endolenf) Kemik labirentin sıvısı olan perilenf membranöz labirenti korur. Membranöz labirentteki endolenf, Potasyum içeriği ile duyma fonksiyonuna yardım eder. Wondershare PDFelement  Wondershare PERİLENF; kemik labirenti doldurur. BOS ve diğer dokuların hücre dışı PDFelement sıvılarına benzer iyonik içeriğe sahiptir. Na ve protein içeriği yüksektir. Perilenf, periosteumun mikrovasküler yapısından çıkar ve perilenfatik kanal aracılığı ile subaraknoid alana boşalır. Perilenf, membranöz labirenti kemik labirentin sert duvarından korur. Kemik labirintin iç yüzünü döşeyen endosteum'da üretilir. ENDOLENF; membranöz labirenti doldurur ve hücre içi sıvılarına benzer şekilde yüksek K, protein ve düşük Na içerir. Endolenf koklear kanal duvarında özelleşmiş bir alanda (stria vaskülaris) üretilir ve küçük bir kanal aracılığı ile dura materin venöz sinüslerine boşalır. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Kemik labirent; Düzensiz bir merkezi boşluk olan vestibül Yarım daire kanalları Cochlea  Wondershare PDFelement Membranöz labirent; İki bağlantılı kese olan utrikül ve sakkül Üç yarım daire kanalı utrikül ile devam eder Kohlea kanalı sakkülle devam eder, işitme görevini yerine getirir. Korti organı kohlear kanaldadır. 3 tane ampulla eşlik eder. Kemik labirent bileşeni Membranöz labirent Duyusal reseptörler ile Ana işlev Wondershare PDFelement (perilenf içerir) bileşeni (endolenf içerir) oluşturdukları yapılar Yarım daire kanalları Yarım daire kanalları Krista ampullaris Başın dönme hareketlerini algılar Vestibül Utrikul, sakkül Makula Doğrusal hareketleri ve başın durağan konumunu algılar Koklea Koklear kanal Spiral organ Sesleri algılar  Wondershare PDFelement Vestibül, sakkul ve utrikul’e ev sahipliği yapar. 3 yapı hem kemik hem de membranöz labirentte birbirinin devamıdır.  Wondershare PDFelement Bu hücrelerde bulunan özelleşmiş duyusal bölgeler; ✓ Utrikül ve sakkül’ün makulası ✓ Her bir yarım daire kanalının genişlemiş ampüller bölgesinde yer alan üç ampuller krista  Wondershare PDFelement ✓ Koklear kanalda uzun korti spiral organı  Wondershare PDFelement Birbiriyle bağlantılı olan utrikül ve sakkul tek katlı yassı epitel ile döşeli çok ince bağ doku kılıfından meydana gelir ve mikrovasküler yapılar içeren bağ doku katlarıyla birlikte kemik labirentin periosteumuna bağlanır.  Wondershare PDFelement Utrikül ve sakkülün membranöz labirentinde bulunan makula, vestibüler sinirin dallarının girdiği prizmatik nöroepitel hücrelerinin oluşturduğu küçük alanlardır. Her ikisi de yer çekimi algısı ve endolenf hareketleri için özelleşmiştir. Utrikul ve sakkul birbirine 90 derecelik açı ile yerleşmiştir. Denge görevi vardır.  Wondershare PDFelement Sakkülün makülası utrikülün makülasına dik bir düzlemde yer alır. Ayrıca ikisi histolojik olarak benzerdir.  Wondershare PDFelement İkisinde de birkaç bin silindirik tüy hücreleri içeren kalın bir duvar bulunur ve etrafında destek hücreleri ve VIII. Kraniyal sinirin vestibüler dalının uçlarına sinaptik bağlantılar vardır.  Wondershare PDFelement Jelatine doğru uzantılar uzanır. Ampullada otolit taşlar Jelatinde otolit (denge) taşlar bulunmaz. bulunur. Basınç oluştururlar.  Wondershare PDFelement Tüy hücreleri mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir.  Wondershare PDFelement Her bir tüy hücresinin apikalinde uzunluğu 40 µm’ye ulaşabilen bir adet sabit kinosilya adı verilen silyum ve 30-50 adet sabit ve dallanmamış sterosilya demeti bulunur.  Wondershare PDFelement Stereosilyumlar giderek kısalan sıralar halinde dizilirler, en uzunu kinosilyuma komşudur.  Wondershare Her stereosilyumun bazali koni PDFelement şeklindedir ve aktinden zengin kütikül tabakasına bağlıdır. Bu tabaka sayesinde sabit yapılar eğildikten sonra normal dik konumlarına geri dönebilirler. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Stereosilyumların uç bölgelerinde katyon kanalları ve mekanoelektriksel dönüşümü (MET) sağlayan proteinleri içeren elektron yoğun bölgeler gözlenir. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Stereosilya ve kinosilya uçları, otolitik membran adı verilen proteoglikanların kalın jelatinöz tabakasına gömülüdür. Bu tabakanın dış kısmında otolitler (otokoniler/kulak taşı) adı verilen CaCO3 (Kalsiyum karbonat) ve proteinden oluşan, 5-10 µm çapında kristaller bulunur. Bu mineralize yapılar otolitik membranı endolenften daha ağır hale getirir ve yerçekimi veya başın hareketleri sonucunda kinosilya ve stereosilyanın eğilmesini kolaylaştırır. Wondershare PDFelement Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Tüm tüy hücrelerinin beyne giden (getirici) sinir uçları ile sinapsları vardır ve iki tipi bulunur; 1. Tip I tüy hücrelerinin bir getirici terminal çanak ile tamamen çevrili yuvarlak bazal uçları vardır. 2. Tip II tüy hücreleri ise prizmatik hücrelerdir, getirici sinirlerin buton uçlarını barındırır ve daha çok sayıdadır.  Wondershare PDFelement Her iki tip hücre de efferent sinirler (beyinden götüren) ile ilişkilidir.  Wondershare PDFelement Üç yarım daire kanalı utrikülden uzanarak utriküle geri döner. 3 farklı düzlemde yerleşirler.  Wondershare PDFelement Her bir yarım daire kanalının krista ampullaris denilen duvar sırtında, içerisinde tüy hücreleri ve destek hücreleri bulunan genişlemiş bir ampulla ucu bulunur. Üzerindeki jelatinöz yapıya kupula denir. Otolit taşı bulunmaz.  Wondershare PDFelement Her bir krista ampullaris kanalın uzun eksenine dik doğrultudadır. Histolojik olarak makulaya benzer fakat tüy hücrelerinin apikaline yapışan kupula denen proteoglikan tabakasında otolitler yoktur ve daha kalındır. Kupula, ampulla boyunca devam eder ve karşıdaki duyusal olmayan duvar ile temas eder. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Tüy hücreleri ve üzerindeki kupula Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Krista ampullaris tüy hücreleri de makula tüy hücreleri gibi mekanoelektriksel dönüştürücü görevi görür. Başın dönme hareketini algılayarak yarım daire kanallarında endolenf hareketi ile yön değiştirirler. Uzayda yönelimi ve dengenin kurulmasını sağlar.  Wondershare KOKLEAR KANAL PDFelement Koklear kanal, spiral membranöz labirentin bir parçasıdır ve kemiksi kokleanın içinde yer alır. Koklea içinde 2 ¾ dönüş yapar. Kohlea, kemiksi labirent içinde, kohlear kanal da membranöz labirent içinde yer alır. Duyusal organı spiral ligamenttir.  Wondershare Koklea, skala (rampa, merdiven) adı verilen üç paralel bölmeden oluşur. Koklear kanalın kendisi endolenf ile dolu olanPDFelement skala mediayı meydana getirir. Daha geniş olan scala vestibüli (vestibüler kanal) ve Scala tympani (timpanik kanal) perilenf içerir.  Wondershare PDFelement Scala vestibüli çok ince vestibül (reissner) zarı ile skala mediadan ayrılır. Vestibül zarı her iki tarafta da tek katlı yassı epitel ile döşelidir. Bu zarın hücreleri arasında bulunan sıkı bağlantılar perilenf ile endolenf arasında iyon geçişini engeller. Scala tympani (timpanik kanal) fibroelastik baziler zar ile scala mediadan ayrılır.  Wondershare PDFelement Skala Vestibuli Skala Medya Skala Timpani  Wondershare PDFelement Skala timpani ve skala vestibüli kokleanın apeksinde helicotrema adı verilen küçük bir açıklık aracılığı ile iletişim halindedirler, yani gerçekte tek bir tüptürler. Devamlılık gösteriyor  Wondershare PDFelement Modiolus adı verilen kemiksi bir göbeğin etrafında 2 ¾ tur döner.  Wondershare PDFelement MODİOLUS Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Modiolus, kan damarlarını içerir ve spiral (koklear) gangliyonda sekizinci kraniyal sinirin akustik dalının uzantılarını ve hücre gövdelerini sarar. Wondershare PDFelement Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Stria vaskülaris, skala medyanın lateral duvarında bulunur (Epitel yapı).  Wondershare PDFelement Kortilenfatik boşluk; gerçek bir intersellüler boşluk, kortilenf ile dolu. Ekstrasellüler sıvı kompozisyonuna benzer (düşük K, yüksek Na). Stria vaskülaris, kan damarı içeren bir epiteldir. Endolenfin bol miktarda Potasyum taşıması buradan sağlanır. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Tüm memranöz labirenti dolduran yüksek seviyede K içeren endolenfi üretir. St. Vaskülarisin çok katlı epitel hücreleri sitoplazmik uzantılarını uzatır ve intra-epitel bir pleksusun kapillerleri stria vaskülarisin çevresinde katlanır. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Corti organı (spiral organ), farklı frekanslardaki ses titreşimlerini algılayan tüy hücreleri ve baziller membran tarafından desteklenen diğer epitelyal hücrelerden oluşan bir organdır. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Burada duyusal tüy hücreleri V şeklinde dizilmiş sabit stereosilya demetlerini oluşturur. Gelişimleri esnasında kinosilyumları kaybolur.  Wondershare PDFelement İki tip tüy hücresi bulunur; 1. Dış tüy hücresi, yaklaşık 12000 tanedir. 2. İç tüy hücresi, yaklaşık 3500 adet bulunur.  Wondershare PDFelement Dış tüy hücresi, sakkül yakınında üç sıra halinde bulunur ve kokleanın apeksinin yakınında, yani kanalda ilerledikçe beş sıraya çıkar. Her prizmatik dış tüy hücresi bir V şeklinde stereosilya demeti meydana getirir. Lateral hücre zarlarında bolca bulunan prestin adı verilen protein hücrelerin kısalmasına/uzamasına neden olan olağandışı bir transmembran proteindir. İç tüy hücreleri daha kısadır ve tek sıra halinde dizilirler. Her iki hücre tipi de afferent ve efferent sinir uçlarıyla sinaptik bağlantılar yaparlar. İç sıradaki hücreler daha fazla innerve edilir. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement İç tüy hücreleri daha yoğun innerve edilir.  Wondershare PDFelement Afferent bipolar nöronların hücre gövdeleri modiolusun kemik gövdesine yerleşen spiral ganglionu meydana getirir. Spiral ganglionun dalları baziller membrana uzanır.  Wondershare PDFelement Prizmatik destekleyici hücrelerin iki ana tipi, corti organında baziler membrana tutunur. İç ve dış (deiters) parmaksı hücreler apikal uzantılarını derinlere göndererek, iç ve dış tüy hücrelerinin ve sinaptik sinir uçlarının bazolateral kısımlarını sarar ve destekler. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Mertek (pilar) hücreleri, yoğun keratin demetleri ile sertleşmiştir ve tüy hücrelerinin iç ve dış kompleksleri ile ve parmaksı hücrelerin arasındaki iç tünel adı verilen boşluğu çevreler. koklear duktus boyunca uzanan bir tünel vardır (= Corti tüneli). Bu tünelin içindeki sıvıya da cortilenf adı verilir. Kortilenfin kimyasal kompozisyonu perilenfe benzer.  Wondershare PDFelement Tektorial membranın alt tarafında iç spiral tünel yer alır. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Dış tüy hücrelerinin stereosilya başları jelimsi tektoryal zar’a gömülüdür. Bu zar modiolus etrafındaki bağ dokudan corti organı üzerine uzanan, hücre içermeyen bir tabakadır. Proteoglikanlarla ilişkili ince kolajen demetlerden meydana gelir. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Stereosilyanın anlık hareketlerini tespit eden corti spiral organının tüy hücreleri vestibüler makuladakilere benzer şekilde mekanoelektriksel dönüştürücü görevi görür ve işitme duyusunu düzenler.