Zawieranie umów, wzorce umowne, ochrona konsumenta PDF

Zawieranie umów, wzorce umowne, ochrona konsumenta Zawieranie umów Umowa jest najczęściej wykorzystywaną postacią czynności prawnych. Jak już Państwo wiedzą dochodzi ona do skutku przez zgodne oświadczenia woli dwóch lub więcej stron. Maksy...

Zawieranie umów, wzorce umowne, ochrona konsumenta Zawieranie umów Umowa jest najczęściej wykorzystywaną postacią czynności prawnych. Jak już Państwo wiedzą dochodzi ona do skutku przez zgodne oświadczenia woli dwóch lub więcej stron. Maksymalny zakres tego konsensusu wyznacza swoboda stron w ustalaniu treści czynności prawnych, o której była mowa poprzednim razem – w szczególności nie można naruszać przepisów prawa bezwzględnie obowiązujących. Minimalny zakres konsensusu odnosi się z kolei do tego, że strony nie muszą wyznaczać wszystkich konsekwencji prawnych umowy – wystarczające jest ustalenie istotnych, niezbędnych parametrów transakcyjnych, tzw. przedmiotowo istotnych elementów treści czynności prawnej. Pomiędzy tym granicami istnieje znana już Państwu wolność kontraktowa, która oznacza nie tylko swobodę ustalania treści stosunku prawnego, ale i swobodę decyzji czy w ogóle umowę zawrzeć i z kim. Jak jednak przy każdej wolności, tak i tutaj oczywiście są ograniczenia. Mogą one polegać na tym, że : można zawrzeć daną umowę tylko z określoną kategorią podmiotów ; HTTPS :// WWW.KNF. GOV. PL/ DLA _ RYNKU / PROCESY _ LICENCYJNE / UBEZPIECZENIOWY /KRAJOWY _ ZAKLAD _ UBEZPIECZEN _ REASEKURACJI /FORMA _ PRAWN A HTTPS :// WWW.KNF. GOV. PL/ DLA _ RYNKU / PROCESY _ LICENCYJNE / BANKOWY /BANKI / CZYNNOSCI _ BANKOWE _ INNE _ RODZAJE _ DZIALALNOSCI dla zawarcia umowy konieczna jest decyzja administracyjna ; HTTPS :// WWW.KNF. GOV. PL/ DLA _ RYNKU / PROCESY _ LICENCYJNE / BANKOWY /BANKI / ZEZWOLENIE _ NA _ UTWORZENIE _ BANKU ustawowe priorytety określonych podmiotów w zawarciu określonej umowy ; HTTPS :// WWW. GOV. PL/ WEB / KOWR / PIERWOKUP - I - NABYCIE - NIERUCHOMOSCI - ROLNYCH obowiązek przeprowadzenia procedury wyłonienia kontrahenta ; HTTPS :// WWW. GOV. PL/ WEB / UZP / nakazy zawierania określonych umów. HTTPS :// PORADNIKPRZEDSIEBIORCY. PL /- UBEZPIECZENIA - OBOWIAZKOWE - W - POLSCE - WARTO - WIEDZIEC Wolność kontraktowa ulega także daleko idącym ograniczeniom praktycznym w przypadku powszechnie, masowo zawieranych i stypizowanych umowach zawieranych przez konsumentów i dużych przedsiębiorców. Są to tzw. umowy adhezyjne (przystąpienia), gdzie tylko jedna ze stron (przedsiębiorca) ustala jej treść, a druga ma tylko możliwość decyzji, czy ją zawrzeć, czy nie, ewentualnie jej wybór jest ograniczony do kilku opcji zaproponowanych przez przedsiębiorcę. W praktyce wytworzyły się swoiste sposoby zawierania umów. Oferta Oferta to oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umów, które określa istotne postanowienia tej umowy. Musi to być stanowcza propozycja, musi zawierać wszelkie konieczne elementy jej treści, tak by do zawarcia umowy doszło w wyniku prostego jej przyjęcia. Jedynie ogólne zainteresowanie nie jest ofertą, podobnie niepełne propozycje – wszystkie one stanowią jedynie zaproszenia do podjęcia negocjacji. Oferta może być skierowana do określonego adresata lub do nieoznaczonego kręgu osób. Art. 543 k.c.: Wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży. Oferta wiąże oferenta. Oznacza to, że jej adresat może poprzez jej przyjęcie samodzielnie doprowadzić do zawarcia umowy, a składający ofertę nie może jej zignorować i odmówić wykonania umowy. Stan związania powstaje od momentu udostępnienia jej adresatowi tak, że mógł zapoznać się z jego treścią, a w przypadku ofert kierowanych do nieokreślonego adresata wiążą one z chwilą dokonania ogłoszenia. W przypadku ofert kierowanych elektronicznie do określonego adresata wiążą z chwilą wprowadzenia ich do systemu, tak że adresat może się zapoznać. W przypadku ofert elektronicznych nieadresowanych do konkretnych osób stan związania powstaje, jeśli osoba, która ofertę otrzymała niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie (to nie jest akceptacja, a tylko informacja o otrzymaniu). Stan związania jest oczywiście kłopotliwy dla oferenta, który musi być cały czas w gotowości do wykonania umowy, jeśli oferta zostanie przyjęta. Żeby ograniczyć to obciążenie w ofercie można określić termin związania. Jeśli zaś nic innego w ofercie nie określono to obowiązują cztery zasady: oferta złożona w obecności drugiej strony lub za pomocą środków bezpośredniej komunikacji przestaje wiązać, jeśli nie została niezwłocznie przyjęta; oferta złożona w inny sposób przestaje wiązać po czasie potrzebnym, jaki w zwykłym toku czynności jest potrzebny, by oferent otrzymał odpowiedź. Przy czym, jeżeli z okoliczności wynika, że odpowiedź została wysłana w czasie właściwym, lecz nadeszła z opóźnieniem (aktualnym tego przykładem mogły być problemy z funkcjonowaniem poczty w czasie epidemii) umowa dochodzi do skutku, chyba że oferent niezwłocznie poinformuje drugą stronę, że z powodu opóźnienia uznaje umowę za niezawartą; oferta skierowana publicznie może być w każdym czasie odwołana lub zmieniona, chyba że oferent wyznaczył termin związania. Odwołanie nie jest skuteczne wobec osób, które zdążyły ją przyjąć; w przypadku automatów sprzedażowych oferta obowiązuje do wyczerpania zapasów. Często można spotkać termin związania wyrażony zwrotem „oferta ważna do wyczerpania zapasów magazynowych”. Zasadniczo jest to dopuszczalne, ale nie może wprowadzać w błąd, np. poprzez posłużenie się szeroką reklamą i dostępnością produktu ograniczoną do pojedynczych sztuk produktu. HTTPS :// WWW. INFOR. PL/ PRAWO / UMOWY / KUPNO- SPRZEDAZ/297160,6,Z AKAZ - PRAKTYK - HANDLOWYCH - WPROWADZAJACYCH - W - BLAD. HTML Uwzględniając potrzeby praktyki gospodarczej, pomiędzy przedsiębiorcami funkcjonuje oferta odwołalna – jeśli umowa nie została jeszcze zawarta to oświadczenie o odwołaniu oferty złożone przed wystaniem przez niego oświadczenia o jej przyjęciu anuluje ofertę, chyba że z jej treści wynika, że jest nieodwołalna lub określono w niej termin związania. Przyjęcie oferty powinno zostać wyraźnie oświadczone oferentowi, ale nie jest to wymagane, gdy taki jest zwyczaj, albo gdy wynika to z treści oferty – w szczególności, gdy składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy. Zwykle jednak takie oświadczenie o przyjęciu oferty jest wyraźnie składane. Sprawą często budzącą zdziwienie nie prawników jest to, że robiąc zakupy w Internecie to kupujący składa ofertę sklepowi internetowemu. Gdy dla zawarcia umowy konieczna jest forma szczególna to i oferta i jej przyjęcie muszą być w tej formie. W ofercie można zastrzec, że oferta ma być przyjęta tylko w określony sposób. Oferent nie może jednak jednostronnie ustalić sobie, że bierne zachowanie się adresata będzie traktował jako przyjęcie oferty. Natomiast takie bierne zachowanie się może wyjątkowo oznaczać przyjęcie oferty, jeśli na to wskazuje kontekst sytuacyjny. W szczególności, jeśli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych ofertę w ramach swej działalności to brak niezwłocznej odpowiedzi negatywnej uznaje się za przyjęcie oferty. Przyjęcie oferty z zastrzeżeniami uznaje się za nową ofertę. Jednak pomiędzy przedsiębiorcami, jeżeli odpowiedź zawiera akceptację z zastrzeżeniem zmian niezmieniających istotnie treści oferty umowę uznaje się za zawartą z tymi zmianami, chyba że: w treści oferty wskazano, że może być ona przyjęta wyłącznie bez zastrzeżeń; jeśli oferent niezwłocznie sprzeciwił się zastrzeżeniom; jeśli adresat dał odpowiedź pozytywną pod warunkiem przyjęcia przez oferenta zastrzeżeń i nie otrzymał niezwłocznej jego zgody. W przypadku trybu ofertowego umowę uznaje się za zawartą – w razie wątpliwości – w chwili, gdy oferent otrzymał akceptację adresata i w miejscu otrzymania tej odpowiedzi. Negocjacje Drugim trybem są negocjacje. W zasadzie nie podlegają one regulacjom prawnym i strony same ustalają sposób prowadzenia negocjacji. Ale pewne reguły jednak istnieją. Strony powinny je prowadzić w dobrej wierze z zamiarem zawarcia umowy, co obarczone jest sankcją odszkodowawczą w granicach tzw. negatywnego (ujemnego) interesu umownego – co oznacza, że należy zapłacić drugiej stronie tyle, ile straciła ona prowadząc takie nie prowadzące do niczego negocjacje. Więcej o negatywnym interesie umownym: HTTP :// ORZECZENIA. LODZ. SO. GOV. PL/ CONTENT. PDFFILE /$002 FNEUROCOURT $002 FPUBLISHED $002 F 15$002 F 251000$002 F 0001003$002 F C$002 F 2015$002 F 000515$002 F 152510000001003_II_C_000515_2015_U Z _2016-10-17_001- PUBL. XML? T : AC =$N/152510000001003_II_C_000515_2015_U Z _2016-10-17_001 Do zawarcia umowy dochodzi dopiero wtedy, gdy strony doszły do porozumienia, co do wszystkich kwestii będących elementem negocjacji. Ale po uzgodnieniu elementów przedmiotowo istotnych strony mogą uznać, że umowę już zawierają, a pozostałe elementy sporne zostaną rozstrzygnięte w odrębnej umowie albo przez powołanych mediatorów / arbitrów. Przy negocjacjach często korzysta się z tzw. listów intencyjnych. Listy intencyjne (letters of intent) nie mają charakteru definitywnej umowy lub oferty, zawarte w nich dążenie stron do podpisania umowy nie kreuje prawnego obowiązku. Można natomiast uznać list intencyjny za umowę dotyczącą sposobu prowadzenia negocjacji. Zgodnie z ogólną regułą interpretacyjną wszelkiego rodzaju reklamy, ogłoszenia, cenniki i inne informacje poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy – albo poprzez składanie ofert albo poprzez rozpoczęcie negocjacji. Art. 71. K.c.: Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy. Aukcja (licytacja) i przetarg Aukcja i przetarg to postępowania wielostronne i eliminacyjne służące do wyboru najkorzystniejszej oferty. Wszyscy uczestnicy przetargu lub aukcji podlegają tym samym prawom i obowiązkom oraz jednolitym regułom postępowania. Procedurę inicjuje organizator aukcji lub przetargu – albo jest to sam zainteresowany, albo to profesjonalista działający na jego zlecenie. Następuje to w drodze ogłoszenia skierowanego do oznaczonych osób lub publicznie i to w dowolny sposób. Treść ogłoszenia powinna: zawierać zaproszenie do składnia ofert; określać dalszy tok postępowania. Procedura może być określona w samym ogłoszeniu albo może ono jedynie wskazywać sposób jej udostępniania. Organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od jej złożenia zgodnie z tymi warunkami jest związany postanowieniami ogłoszenia i warunkami przeprowadzenia postępowania. Dochodzi więc do zawarcia umowy, co do warunków procedowania. Strona, która te ustalenia złamała ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą w granicach negatywnego interesu umownego. Aukcja to postępowanie ustne, gdzie licytanci zgromadzeni są w jednym miejscu lub działają za pośrednictwem środków bezpośredniego porozumiewania się i składają swoje oferty słownie lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty. Prowadzący aukcję oczekuje kolejnych postąpień, czyli ofert korzystniejszych od poprzednich. Złożona oferta przestaje wiązać licytanta, gdy inny złożył ofertę korzystniejszą. Zawarcie umowy następuje z chwilą udzielenia przybicia , czyli zamknięcia aukcji po stwierdzeniu, że dany licytant zaoferował najwyższą cenę, bo pomimo trzykrotnego wezwania nikt nie postąpił dalej. W aukcji elektronicznej decyduje upływ czasu przewidzianego na zgłaszanie ofert. HTTPS :// GAZETACODZIENNA. PL/ARTICLE / WYDARZENIA/ CIESZYNSKI - SAD - ROZSTRZYGNAL - SAMOCHOD - Z - ALLEGRO - NIE - ZA - ZLOTOWKE Umowa nie dochodzi jednak do natychmiastowego skutku, jeśli wymagane jest spełnienie dodatkowych warunków, w szczególności dochowanie określonej formy. Strony są zobowiązanie zawrzeć umowę i mogą przed sądem tego dochodzić. Aukcja jest przewidziana dla prostych umów, gdzie tylko jeden z elementów podlega licytacji, zwykle jest to cena i wygrywa oferta najwyższa. Przetarg to tryb wyboru najkorzystniejszej oferty, który nie jest dokonywany w drodze równoczesnego i bezpośredniego komunikowania się licytantów i prowadzącego postępowanie. W ogłoszeniu podaje się czas i miejsce na składanie ofert pisemnych, które są rozpatrywane bez udziału oferentów, może to robić sam zainteresowany lub powołana przez niego komisja przetargowa. Organizator wybiera najkorzystniejszą dla siebie (niekoniecznie najwyższą) ofertę, albo nie wybiera żadnej i nie dochodzi do zawarcia umowy. Dopiero w razie wybrania zwycięskiej oferty pozostałe przestają wiązać ich oferentów. O rozstrzygnięciu przetargu jego organizator ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia wszystkich oferentów. Wadium to dodatkowe zastrzeżenie w warunkach przetargu lub aukcji. Polega na złożeniu organizatorowi określonej sumy pieniężnej albo jej zabezpieczeniu. Podmiot, który nie wpłacił wadium jest niedopuszczony do przetargu. Wadium ma ten skutek, że zwycięzca, który uchyla się od zawarcia umowy traci wadium na rzecz organizatora. Jeśli to organizator uchyla się to zwycięzca może żądać podwójnego wadium albo odszkodowania w granicach ujemnego interesu umownego. HTTPS :// BEZPRAWNIK. PL/ CZYM- JEST - WADIUM- PRZETARGI / Unieważnienia przetargu mogą żądać: organizator; uczestnik; inna osoba, jeśli umowa była zawierana na jej rachunek albo zlecenie. Przesłanką jest naganne działalnie polegające na tym, że w sposób sprzeczny z prawem albo dobrymi obyczajami jedna ze strony umowy, inny uczestnik bądź w ogóle inna osoba działająca z nimi w porozumieniu wpływała na wynik przetargu. Wyrok unieważniający ma charakter konstytutywny i działa z mocą wsteczną. Uprawnienie to wygasa z upływem miesiąca od dnia dowiedzenia się o przyczynie, nie później jednak niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy. HTTPS :// BEZPRAWNIK. PL/ METODY - USTAWIANIA - PRZETARGOW / Wzorce umowne Wzorzec to ustalane przez przedsiębiorcę i przeznaczone do wielokrotnego stosowania postanowienia umowy. Różne nazwy: ogólne warunki umów, umowy typowe, wzory, taryfy, formularze umów. Pojęcie wzorzec umowny odnosi się do wszystkich tego typu dokumentów, niezależnie od ich formy: zbioru postanowień przypominających akt prawny (zwykle znane jako ogólne warunki umowy albo regulamin) formularzy z miejscami do wypełnienia, czyli formularzy / wzorów umów. Stosowane są przez przedsiębiorców, którzy uzyskują w ten sposób silniejszą pozycję z uwagi na lepszą znajomość treści bądź dominację na rynku – konsument ma tylko wybór zgodzić się albo nie otrzymać produktu lub usługi. Ale mogą być też stosowane przez przedsiębiorców wobec innych przedsiębiorców. Stąd do rozwiązania są dwie kwestie: prawna doniosłość wzorców sposób ochrony słabszej strony stosunku. Wzorzec nie jest częścią umowy i nie wymaga zgody kontrahenta, ale i tak nas obowiązuje. Wzorzec wiąże, jeśli został doręczony przed zawarciem umowy, a jeśli wzorzec jest zwyczajowo przyjęty to obowiązuje, gdy druga strona mogła z łatwością dowiedzieć się o jego treści. Przedsiębiorca ma więc jedynie obowiązek zapewnić dostępność informacji o wzorców. Jednak w przypadku konsumentów ten ułatwiony sposób jest zastrzeżony tylko dla drobnych bieżących spraw życia codziennego, a w pozostałym zakresie wzorzec musi być konsumentowi doręczony. Jeżeli wzorzec ma postać elektroniczną powinien być udostępniony przed zawarciem umowy tak, by zainteresowany mógł go przechowywać i odtwarzać w przyszłości. Wzorzec nie jest częścią umowy – w razie sprzeczności decydująca jest umowa. Wzorzec jest dalej skuteczny z wyjątkiem postanowień sprzecznych z umową. Gdy następuje konflikt wzorców, jeśli kontraktują przedsiębiorcy posługujący się nimi to wiążą w zakresie, w jakim są niesporne. Wzorzec powinien być sformułowany w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Wzorzec niezrozumiały z punktu widzenia typowego odbiorcy jest bezskuteczny. Wzorzec niejednoznaczny z punktu widzenia typowego odbiorcy ma skutek taki, że należy przyjąć korzystniejsze rozumienie zgodnie z ogólną zasadą, że ryzyko niejednoznacznych postanowień ponosi osoba, które je sformułowała. W razie stosunku o charakterze ciągłym (rachunek bankowy, najem) nowowydany wzorzec wiąże drugą stronę, jeśli po doręczeniu nie wypowiedziała umowy w najbliższym możliwym terminie wypowiedzenia. HTTPS :// BUSINESSINSIDER. COM. PL/ BIZNES / MEDIA / JAK - ZERWAC - UMOWE - Z - CYFROWYM- POLSATEM- I - PLATFORMA - NC / KLQG 72 S Niedozwolone klauzule umowne Niedozwolone klauzule umowne (klauzule abuzywne) to takie postanowienia umów (czyli klauzule) zawieranych z konsumentami, które: kształtują ich prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Przesłankami niedozwoloności jest to, że w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami rażąco naruszają interesy konsumenta. Należy brać pod uwagę cały kontekst, a oceny dokonać na moment zawarcia umowy. W szczególności chodzi o takie naruszenia, jak: nieusprawiedliwioną dysproporcję na niekorzyść konsumenta, trudności techniczno- organizacyjne, naruszenie prywatności. Dotyczy to tak umów uzgadnianych indywidualnie, jak i z użyciem wzorców umownych. Nie mogą być zakwalifikowane, jako niedozwolone postanowienia: odnoszące się do głównych świadczeń stron uzgodnione indywidualnie z konsumentem. Za takie nie uważa się postanowień, na które konsument nie miał rzeczywistego wpływu nawet, jeśli zawarte są w umowie, a nie we wzorcu. Trudno udowodnić indywidualne uzgodnienie, więc ciężar dowodu nie obciąża konsumenta, ale przedsiębiorcę, który musi obronić się przed żądaniem konsumenta. Postanowienia zawarte we wzorcu z góry można uznać za nieuzgodnione indywidualnie. Klauzula niedozwolona jest nieważna i nie może wywołać żadnych skutków prawnych. Cała umowa z konsumentem pozostaje co do zasady ważna, chyba że sąd zadecyduje inaczej, ale klauzula abuzywna jest uważana za niezastrzeżoną. Jak jednak ustalić, że klauzula w naszej umowie jest niedozwolona? Po pierwsze, ustawodawca ustalił katalog typowych klauzul niedozwolonych, które: ograniczają bądź wyłączają odpowiedzialność przedsiębiorcy, przekazują mu kontrolę nad treścią postanowień i wykonywaniem umowy, kształtują lub umożliwiają przedsiębiorcy negatywne dla konsumenta kształtowanie czasu trwania umowy, w inny sposób naruszają równowagę kontraktową. Lista ta ma tę moc, że domyślnie uważa się takie postanowienia za niedozwolone, czyli mogą w określonym kontekście być uznane przez sąd za dozwolone. Oczywiście i postanowienia spoza listy mogą być uznane za niedozwolone. Art. 3853 Kodeksu cywilnego W razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności: 1) wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie; 2) wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania; 3) wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności konsumenta z wierzytelnością drugiej strony; 4) przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy; 5) zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta; 6) uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju ; [ale dopuszczalne są gratisy, bonusy itd.] 7) uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, niemającej bezpośredniego związku z umową zawierając ą oceniane postanowienie; 8) uzależniają spełnienie świadczenia od okoliczności zależnych tylko od woli kontrahenta konsumenta; 9) przyznają kontrahentowi konsumenta uprawnienia do dokonywania wiążącej interpretacji umowy; 10) uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie; 11) przyznają tylko kontrahentowi konsumenta uprawnienie do stwierdzania zgodności świadczenia z umową; 12) wyłączają obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania; 13) przewidują utratę prawa żądania zwrotu świadczenia konsumenta spełnionego wcześniej niż świadczenie kontrahenta, gdy strony wypowiadają, rozwiązują lub odstępują od umowy; 14) pozbawiają wyłącznie konsumenta uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia; 15) zastrzegają dla kontrahenta konsumenta uprawnienie wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieoznaczony, bez wskazania ważnych przyczyn i stosownego terminu wypowiedzenia; 16) nakładają wyłącznie na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy; 17) nakładają na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązek zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego; 18) stanowią, że umowa zawarta na czas oznaczony ulega przedłużeniu, o ile konsument, dla którego zastrzeżono rażąco krótki termi n, nie złoży przeciwnego oświadczenia; 19) przewidują wyłącznie dla kontrahenta konsumenta jednostronne uprawnienie do zmiany, bez ważnych przyczyn, istotnych cech świadczenia; 20) przewidują uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy; 21) uzależniają odpowiedzialność kontrahenta konsumenta od wykonania zobowiązań przez osoby, za pośrednictwem których kontrahent konsumenta zawiera umowę lub przy których pomocy wykonuje swoje zobowiązanie, albo uzależniają tę odpowiedzialność od spełnie nia przez konsumenta nadmiernie uciążliwych formalności; 22) przewidują obowiązek wykonania zobowiązania przez konsumenta mimo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez jego kontrahenta; 23) wyłączają jurysdykcję sądów polskich lub poddają sprawę pod rozstrzygnięcie sądu polubownego polskiego lub zagranicznego albo innego organu, a także narzucają rozpoznanie sprawy przez sąd, który wedle ustawy nie jest miejscowo właściwy. Po drugie, kontrola może być incydentalna w procesie, w którym sąd rozpatruje konkretną sprawę konkretnego konsumenta (czy to z pozwu przedsiębiorcy czy to z powództwa konsumenta), a orzeczenie wywołuje skutki jedynie w tej sprawie. Po trzecie, kontrola może być abstrakcyjna, a więc bez względu na to, czy problem klauzuli pojawił się w praktyce. Wcześniej (do 17 kwietnia 2016 r.) funkcjonował sądowy model kontroli abstrakcyjnej. Wnioskować o taką kontrolę mogła każda osoba, która może być zainteresowana w kwestionowaniu klauzuli, organizacja społeczna działająca na rzecz konsumenta, rzecznik konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zagraniczna instytucja ochrony konsumentów. Powództwo takie wytaczało się przeciwko przedsiębiorcy przed Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd ochrony konkurencji i konsumentów. W razie uwzględnienia powództwa sąd w sentencji wyroku przytaczał treść klauzuli uznając ją za niedozwoloną i zakazując jej stosowania. Naruszenie zakazu było karane grzywną. Był on skuteczny wobec wszystkich od chwili wpisania klauzuli do rejestru prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Rejestr jest jawny i wciąż dostępny: HTTPS :// WWW. REJESTR. UOKIK. GOV. PL/ Aktualnie (od 17 kwietnia 2016 r.) obowiązuje administracyjny model kontroli abstrakcyjnej. Konsument (albo rzecznik konsumentów, organizacja konsumencka) może powiadomić Prezesa UOKiK o podejrzeniu stosowania przez przedsiębiorcę niedozwolonego postanowienia wzorca umowy i zostać dopuszczony w charakterze zainteresowanego do udziału w postępowaniu prowadzonym przez Urząd w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Uprawnia go to do składania dokumentów i wyjaśnień, co do okoliczności sprawy oraz przeglądania akt. W kierowanym do UOKiK zawiadomieniu należy wskazać: czy konsument podejmował kontakt z przedsiębiorcą w celu usunięcia kwestionowanego postanowienia ze wzorca umowy jakie w tym zakresie stanowisko zajął przedsiębiorca załączyć cały wzorzec umowy zawierający kwestionowane postanowienie wskazać argumenty dla uznania danego postanowienia wzorca umowy za naruszające dobre obyczaje oraz rażąco naruszające interesy konsumentów. Efektem postępowania w sprawie o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone jest wydanie przez Prezesa UOKiK decyzji administracyjnej, w której rozstrzyga, czy dana klauzula ma niedozwolony charakter oraz zakazuje jej dalszego wykorzystywania. Decyzja UOKiK uznająca postanowienie wzorca umowy za niedozwolone ma skutek tylko w stosunku do przedsiębiorcy, który ją stosował oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na postawie klauzuli wskazanej w decyzji. Jest o tzw. kontrola abstrakcyjna postanowień wzorca umowy. Decyzje Prezesa publikowane są na stronie internetowej Urzędu. HTTPS :// DECYZJE. UOKIK. GOV. PL/ BP/ DEC _ PREZ. NSF W wydawanych decyzjach Prezes UOKiK może również określić środki usunięcia trwających skutków bezprawnej praktyki przedsiębiorcy i nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną. Inne narzędzia ochrony praw konsumentów A. UOKiK przeprowadza regularne kontrolne wzorców umownych i innych działań przedsiębiorców w zakresie: naruszania praw konsumentów, nieuczciwych praktyk rynkowych, wprowadzania konsumentów w błąd i agresywnych praktyk rynkowych i może wydawać decyzje z własnej inicjatywy lub na podstawie zawiadomienia. HTTPS :// UOKIK. GOV. PL/ NARUSZANIE - INTERESOW - KONSUMENTOW B. UOKiK monitoruje sprawy sądowe dotyczące konsumentów i może wydawać tzw. istotne poglądy w sprawie, przedstawiając sądowi własne poglądy i stanowisko. Jeśli konsument ma sprawę w sądzie może zwrócić się do UOKiK o zwrócenie uwagi na jego sprawę i wydanie takiego poglądu. HTTPS :// UOKIK. GOV. PL/ BIP/ ISTOTNY - POGLAD - W - SPRAWIE C. UOKiK nadzoruje rynek (poza produktami żywnościowymi) w zakresie bezpieczeństwa produktów dla życia i zdrowia. HTTPS :// UOKIK. GOV. PL/ PRODUKTY - I - NADZOR - RYNKU D. UOKiK nadzoruje Inspekcję Handlową, która nadzoruje rynek (podlegając w tym zakresie UOKiK), zajmuje się pomocą dla konsumentów i sądownictwem polubowym. HTTPS :// UOKIK. GOV. PL/ INSPEKCJA - HANDLOWA E. Instytucje pomocowe dla konsumentów HTTPS :// UOKIK. GOV. PL/ POMOC - DLA - KONSUMENTOW Najważniejsze znaczenie mają rzecznicy konsumentów HTTPS :// UOKIK. GOV. PL/ RZECZNICY - KONSUMENTOW Sądownictwo polubowne – UOKiK prowadzi punkt kontaktowy z doradztwem i bazę podmiotów uprawnionych, w tym umożliwiających rozwiązywanie sporów z przedsiębiorcami z innych krajów Unii Europejskiej. HTTPS :// POLUBOWNE. UOKIK. GOV. PL/ HTTPS :// UOKIK. GOV. PL/ STALE - SADY - POLUBOWNE HTTPS :// POLUBOWNE. UOKIK. GOV. PL/ PLATFORMA - ODR ,161, PL. HTML