Gizlilik ve Mahremiyet, Bilgilendirilmiş Onam, Kayıt Tutma, Tezsiz PDF

ETİK ALANLAR Gizlilik Ve Danışan Mahremiye3  Tarasoff Davası (Tatiana) Tarasoff ve (Prosenjit) Poddar 1968'de Berkeley, California Üniversitesi'nde öğrenciydiler. Poddar, ilişki yaşamak istiyordu ve ilgisine karşılık bulamayınca ciddi bir duygusal çöküş yaşadı. 1969 yılında, üniversit...

ETİK ALANLAR Gizlilik Ve Danışan Mahremiye3  Tarasoff Davası (Tatiana) Tarasoff ve (Prosenjit) Poddar 1968'de Berkeley, California Üniversitesi'nde öğrenciydiler. Poddar, ilişki yaşamak istiyordu ve ilgisine karşılık bulamayınca ciddi bir duygusal çöküş yaşadı. 1969 yılında, üniversitenin sağlık merkezinde Dr. Lawrence Moore’dan terapi almaya başladı. Terapistine Tarasoff’u öldürmeyi düşündüğünden bahsetti (Poddar, paranoid şizofreni tanısı almıştır) Moore, meslektaşlarıyla konsültasyon yaptıktan sonra kampüs polisini uyardı. Poddar’ın tehlikeli olduğuna yönelik bir dilekçe yazdı. Poddar, kısa bir süre gözaltına alındı ancak polise Tarasoff'dan uzak kalacağına söz verdi ve serbest bırakıldı. Kısa bir süre sonra, Moore’un yöneticisi dilekçenin imha edilmesini emretti. Tarasoff'u veya ailesini tehditte karşı kimse uyarmadı. Poddar, genç kadını takip etmeye devam etti ve 27 Ekim 1969'da onu öldürdü. Tarasoff’un ailesi, terapiste ve California Üniversitesi Berkeley'e bir dava açtı. Alt mahkemeler davalılar ile anlaştı ve 1974’de dava reddedildi. Aile, davayı Kaliforniya Yüksek Mahkemesine taşıdı. 1976’da mahkeme, kurbanı ve yakınlarını uyarmamayı sorumsuzluk olarak değerlendirdi ve ruh sağlığı personelinin kurbanı koruma yükümlülüğü olduğuna karar verdi. Tarasoff Davası Gizlilik ve TOPLUMU KORUMAYA KARŞI YÜKÜMLÜLÜK KESİNLEŞTİ. ACA’YA (2014, B2A) GÖRE PSİKOLOJİK DANIŞMANIN DANIŞANI BİLGİLERİNİ Danışan GİZLİ TUTMA GEREKLİLİĞİ, DANIŞANI VE BELİRLİ KİŞİLERİ CİDDİ VE ÜNİVERSİTE AİLEYE 600.000 DOLAR ÖNGÖRÜLEBİLİR ZARARDAN KORUMAK Mahremiyeti TAZMİNAT ÖDEMİŞTİR (NAGY, 2021). YA DA YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER SONUCU GİZLİ BİLGİLERİN AÇIKLANMASI GEREKTİĞİNDE SONA ERER. PSİKOLOJİK DANIŞMANLAR İSTİSNA DURUMUNUN GEÇERLİLİĞİNE YÖNELİK TEREDDÜTTE KALDIĞINDA KONSÜLTASYON YAPAR. Gizlilik ve Danışan Mahremiyeti Ciddi öngörülebilir zararlar neler olabilir? Kendini/başkasını kesme Kendini/başkasını yaralama Kendini/başkasını sakatlama Başkasına kasıtlı zarar Zorbalık Mobing İstismar İntihar İn#har İntihar riskini için işaretler Alkol ve madde kullanımı Kişinin ölümüyle ilgili hayal kurması Sosyal desteğinin olmayışı İntihar etmeyi planlaması İntihar için gerekli araçlara (ilaç, silah vb.) sahip olması Kendine zarar verme/intihar geçmişinin olması Aile geçmişi Yaşam kalitesi, kişinin ruhsal durumunda, görünümünde, akademik başarısında, kariyerinde ani olumsuz değişiklikler olması (Hoff, Hallisey ve Hoff, 2009; Nagy, 2021)  Ruh Hekimliği (Psikiyatri) Meslek Etiği Kuralları (2002) Sır Saklama Yükümlülüğü Madde 6’da gizlilik kuralının ancak hastanın kendisine ya da çevresine ciddi bedensel, ruhsal ya da ekonomik zarar Gizlilik ve verme olasılığı varsa bozulabilir olacağını Danışan belirtmektedir. Ruh hekimi gizlilik ilkesini bozmayı gerektirecek önemde bir durumla Mahremiyeti karşılaşmışsa, olabiliyorsa meslektaşları ile de danışarak, uygun göreceği yerlere ya da kişilere açıklama yapmak zorunda kalabilir. Bu durumlarda ruh hekimi bundan sonra atacağı adımla ilgili olarak koşullar elveriyorsa önce hastayı uyarmalıdır. Ciddi ve Öngörülebilir Zarar ??? Türk PDR Der. (2021) 4.5.1.a. Danışanın ya da danışanın ilgili olduğu kişinin / kişilerin ciddi ve önceden anlaşılabilen öngörülebilen bir zarardan korunması için bilginin açıklanması konusunda tereddüt yaşıyorsa veya emin değilse diğer uzmanlar ile konsültasyon yapması ve onların görüşünü alması ve bu görüşe göre karar alması gerekir. Bu konuda gizli bilginin açıklanması yasal bir zorunluluk haline gelmiş ise, psikolojik danışmanın danışana yardım için sadece gerekli miktardaki bilgiyi, gerektiği zaman, sadece gerektiği kişiye, kuruma, ya da birime, gerektiği şekilde, yazılı, sözlü ya da rapor biçiminde paylaşması gerekir. Mahkeme kararı Mahkeme kararı psikolojik danışmandan açıklama isteniyor ve danışan izin vermiyorsa ne yapmalıyız? Mahkeme Kararı Türk PDR Der. (2021) 4.5.3.a. Bir mahkeme kararı ile danışan ile ilgili gizli ya da önemli bilgiyi açıklaması gerektiğinde danışana ya da psikolojik danışma ilişkisine gelebilecek zarardan dolayı psikolojik danışman, ilk olarak bilgilendirme yaparak danışandan yazılı şekilde onay alması gerekir. Danışan bilgilerin açıklanmasına izin vermediğinde, psikolojik danışman varsa yasal haklarını kullanarak bilginin açıklanmasını engellemeye yönelik girişimlerde bulunması gerekir. Danışanın izni olmadan danışan ile ilgili gizli ya da önemli bilgiyi açıklaması zorunlu hale geldiğinde, psikolojik danışma ilişkisine verebileceği zarardan dolayı psikolojik danışmanın mümkün olduğunca sınırlı düzeyde bilgiyi açıklaması gerekir. 4.5.3.b. Psikolojik danışmanı mahkemede temsil eden avukat, danışan ile ilgili gizliliği olan bilgiyi mahkemede paylaşması gerektiğini bildirene kadar, psikolojik danışmanın bu bilgileri mahkemede açıklamaması gerekir ve danışan ile ilgili bilgiyi açıklaması gerektiğinde sadece gerekli olan zorunlu düzeydeki bilgiyi açıklaması gerekir. Bulaşıcı Hastalık Danışanın bulaşıcı bir hastalığı varsa ne yapmalıyız? Bulaşıcı ve yaşamı tehdit edici hastalıklar Türk PDR Der. (2021) 4.5.2.a. Danışan yaşamı tehdit edici olduğu yaygın biçimde bilinen bir hastalığı olduğunu açıkladığı zaman; danışan ile ilgili kişilerin ciddi ve öngörülebilir şekilde bu hastalığa yakalanma riski olduğu biliniyorsa bu ilgili kişileri tehlikeden korumak için danışana bilgi vererek ve danışanın onayını alarak, bu ilgili kişilere bu bilgiyi açıklaması gerekir. 4.5.2.b. Bilinen üçüncü kişiye bilgi vermeden önce danışanın taşıdığı hastalık konusunda danışan ile ilgili kişilere bilgilendirme yapıp yapmayacağına ya da danışan ile ilgili bilinen kişiye zararlı olabilecek herhangi bir davranışta bulunup bulunmayacağına yönelik olarak danışanın niyeNnin olup olmadığını dikkate alır. 4.5.2.c. Hastalığın durumu ile ilgili açıklama yapmaya ilişkin yasal düzenlemelere uygun davranır ve psikolojik danışman, kendisinin yasalara uygun hareket etmesi gerekNğini ve tehlike riski olan danışanla ilgili kişileri uyarmasının eNk bir zorunluluk olduğunu danışana açıklar. Refere durumu Refere ettiğimiz danışanın bilgilerini diğer uzmanla paylaşır mıyız? Refere Durumu ve Üçüncü Taraflar Psikolojik danışmanın; gizliliğin sınırları, ihlalini gerektiren durumlar ve ciddi risk olduğunda danışanın sağlığı ve güvenliği için hastaneye ya da başka uzmana sevk etme konusunda danışanı bilgilendirmesi ve psikolojik danışma ilişkisi için danışanın verdiği bilgilendirilmiş onayı, uygun şekilde yazılı ve imzalı belge haline getirmesi gerekir (ACA, 2014; Türk PDR Der., 2021, 4.7.1.). 4.12.1. Psikolojik danışman, üçüncü taraflarla bilgi paylaşması gerekiyorsa bu bilgi paylaşımını danışanın yazılı onayını alarak yapması gerekir. 4.17.7. Kayıtların veya bilgilerin üçüncü kişilere aktarılması ya da açıklanması gerektiği durumlarda danışanlardan yazılı izin alması gerekir. Danışan vefat ettiği zaman Vefat eden danışanın bilgilerini ailesi isterse ne yapmalıyız? Vefat eden Türk PDR Der. (2021) 4.13.1. Psikolojik danışman, danışanın yazılı belge halindeki danışan isteğine ve yasal zorunluluklara uygun olarak vefat eden danışanın bilgilerinin gizliliğini koruması gerekir. Gizlilik ve Ayrıca bir kişinin danışan olduğu bilgisi, Danışan danışan olarak aldığı randevularının bilgisi gizli bilgi olarak kabul edilir (Çetinkaya, Mahremiyeti 2019). Okulda Gizlilik Okul Psikolojik Danışmanının Sorumlulukları ve Denge Kurması Öğrenci (reşit olmayan danışan) Veli ( ebeveyn - yasal temsilci) Okul yönetimi Yasal haklar Okulda Gizlilik ASCA (2016, B2g) öğrencinin okulun misyonuna, personeline veya malına zarar verme ihtimali olması durumunda, durumu ilgili yönetime bildirmek durumundadır. Yasaların ve okul politikasının uygun bulduğu şekilde danışanın mahremiyeti ve gizliliği korunur. Gizlilik ve Danışan Mahremiye# ASCA (2016, A2., A9.), etik kodları hangi durumun ciddi ve öngörülebilir zarar kapsamına girdiğinin çocuğa ve yaşına bağlı değişebileceğini vurgulayarak, çocuğun kendisini veya başkasını tehlikeye sokacağı bilindiğinde, ebeveynlerine ve yetkili kişilere dikkatli ve itinalı bir şekilde ve konsültasyon yaptıktan sonra söylendiği ve nasıl bir zararın söz konusu olduğunun tanımlanmasının öncelikli olduğunu belirtir. Reşit olmayan çocuk ve ergenlere psikolojik danışma hizmeti sunulduğu için gizlilik ve mahremiyet sorumluluğu ile ebeveynlerin ve yasal temsilcilerinin çocukları üzerinde sahip olduğu yasal hak ve sorumluluklar arasında denge sağlanması önemli bulunur. Ancak ASCA ve Türk PDR Derneği etik kodlarında bu denge net açıklanmamıştır. Gizlilik ve Danışan Mahremiyeti Bu denge nasıl sağlanır? Gizlilik ve Danışan Mahremiyeti Ebeveynlere ve Okul Yönetimine Bildirim Riskli davranışın yoğunluğu, sıklığı, davranışın artan süresi Davranışın okul sınırları içerisinde meydana gelmiş olması, doğrudan gözlemleme Öğrenciyi koruma Gizliliğin Bozulduğu Konular İntihar riski İnsan öldürme Şiddet kurbanı olma-şiddet uygulama Yasadışı madde kullanımı (maddenin türü, kullanım sıklığı, kullanıldığı ortam) Hırsızlık Depresyon Kürtaj Cinsel istismar Velilere Karşı Sorumluluklar Gizlilik dışına çıkılması gereken bir durum olup olmadığı etraflıca düşünülmeli ve konsültasyon yaparak riskler değerlendirilmelidir. Riskin az gözüktüğü durumlarda bile ebeveynlere haber vermemek, ebeveynlerin çocuk adına müdahalesini engellemek demektir (ASCA, 2016). Türk PDR Der. (2021) 15.6.1. Psikolojik danışman hizmet verdiği öğrencilerin velilerin öğrencinin yasal temsilcisi olmasından doğan hak ve sorumlulukları hakkında bilgi sahibidir. Öğrencilerin gelişimlerinin en üst düzeyde desteklenmesi için velilerle işbirliği yapması gerektiğinin bilincindedir. Veliye Karşı Sorumluluklar 15.6.2. Aile içinde sıkıntılar yaşayan öğrencilerin velilerine öğrencinin iyiliğini gözeterek rehberlik eder, gerektiğinde diğer kurumlarla (Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmet Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü vb., Valilik, Sosyal Yardım Kuruluşları) iletişim kurmaları konusunda destekler. 15.6.3. Velileri öğrencilere verilen rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri konusunda bilgilendirir. 15.6.4. Velilerle yaptığı görüşmelerde elde ettiği bilgilerin kayıt altına alır ve gizliliğini sağlar (Türk PDR Der., 2021) Gizlilik bozulacaksa önce kim bilgilendirilir? Öğrenci mi? Veli mi? Okul müdürü mü?  Okul psikolojik danışmanının, gizliliği bozması gereken durum olması durumunda, öğrencinin kişiliğine saygı duyarak, olayı öğrenciye anlatır. Öğrencinin yaşı ve gelişim durumuyla ilgili konuya dahil olmasının danışana fayda getirip getirmeyeceği değerlendirildikten sonra, uygun olması durumunda psikolojik danışman ilgili bilgiyi öğrencinin kendisinin paylaşmayı isteyip istemediğini sorar. Bu bilgi okul psikolojik danışmanı tarafından verilmek durumunda ise, ilgili taraflara mümkün olan en öz bilgiyi verilir (Türk PDR Der., 2021, 15.3.2.). Çocuk İhmali ve İstismarı 15.5.1. Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Çalışma Kılavuzu’nda (MEB, 2015) belirtildiği üzere öğrencinin beyanının doğruluğunu sorgulamadan, beyanı esas kabul ederek görüşmeyi gerçekleştirir, beyanı tutanak alır ve TCK’nın 279. maddesi gereğince adli ve kolluk birimlere bildirimde bulunur. Bu birimler yanında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na doğrudan ya da ALO 183 Sosyal Destek Hattı yoluyla bildirimde bulunabilir. Çocuk istismarına ilişkin bildirimin yapılmaması ya da geciktirilmesinin yasal sonuçları (TCK 279/1) hakkında bilgi sahibidir (Türk PDR Der., 2021). 15.5.6. İhmale uğramakta olan öğrenciler için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile iş birliği yapar. 15.5.13.Anayasa, Türk Ceza Kanunu, Çocuk Koruma Kanunu, Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi kaynaklar hakkında bilgi sahibidir ve bilgilerini sürekli olarak günceller (Türk PDR Der., 2021). Çocuk İhmal ve İstismarı 15.5.3. Öğrencinin gizliliğini sağlamak ve örselenmesine engel olmak için bildirim sonrası kuruma gelen adli ve kolluk kuvvetlerinin zamanlamasına dikkat etmesi konusunda bilgilendirir (Tüm öğrenciler sınıfta olduğunda ya da tüm öğrenciler kurumdan ayrıldığında). 15.5.4. İhmal ve istismar mağduru öğrencilere psikolojik danışma ve rehberlik hizmeti verir. 15.5.5. Yetkinlik sınırlarını aşan konularda öğrenciyi uygun hizmet alabileceği kurumlara ve kuruluşlara yönlendirir. 15.5.7. İhmal ve istismar mağduru öğrencilere verilen hizmetlerin sonuçlarına yönelik izleme faaliyetleri yürütür. 15.5.8. İhtiyaç halinde okul personelini çocuk ihmali ve istismarı konusunda ve bildirim süreçleri konusundaki yükümlülükleri hakkında bilgilendirir (Türk PDR Der., 2021). Çocuk İhmal ve İstismarı 15.5.9. Okul personelini çocuğun ihmal ve istismarının belirtileri olabilecek davranış değişiklikleri konusunda bilgilendirir. 15.5.10. Sınıf içi grup rehberliği faaliyetleri ile öğrencilere temel önleme kapsamında gelişim dönemlerine uygun bilgilendirme çalışmaları (iyi dokunuş kötü dokunuş, siber zorbalık gibi) düzenler. 15.5.11.Velilere çocuklarda mahremiyet ile ilgili eğitimler düzenler. 15.5.12.Gerekli durumlarda ihmal ve istismar mağduru öğrencilerin velilerine uygun psikolojik danışma ve rehberlik faaliyetleri yürütür (Türk PDR Der., 2021). Sorun Aile İçindeyse 15.6.5. Boşanma, şiddet gibi aile içi uyumsuzlukların olduğu durumlarda, çocuk denetimli serbestlik altındaysa ya da çocuğa koruyucu aile atanmışsa, ilgili kurum ve yetkililerle gereken işbirliği yapar öğrencinin en üst düzeyde yararına odaklanır ve ebeveynlere taraf olmaktan kaçınır (Türk PDR Der., 2021) Peki ya cinsel istismar aile içindeyse… ETİK ALANLAR Bilgilendirilmiş/ Aydınlatılmış Onam  Bilgilendirmiş Onay Formunda neler olur? Bilgilendirilmiş Onam Psikolojik danışmanın eğitimi danışma süreci, danışmanın ne ve kuramsal çerçeve/tedavi amaçlar ve hedefler zaman gerçekleşeceği ve gizlilik ilkesine ilişkin kurallar, yaklaşımları, tahmini zaman, danışanın hakları ve ücret, ödeme şekli, kullanılan testler (varsa) potansiyel riskler, sorumlulukları, faturalandırma Danışan bilgilendirilmiş onay formunu imzalar; psikolojik ofis bilgileri ve psikolojik konuları bilgilendirilmiş onay danışmanın işleyişini randevulara ilişkin kurallar, danışmana nasıl ulaşılacağı formu ile verilir. anladıklarının ve sürece katılmayı onayladığının göstergesi olur.  ACA’ya (2014, A2b) göre Danışma hizmetinin amaç, hedefleri, yöntemler, uygulamalar, sınırlılıklar, olası riskler ve kazanımlar Danışmanın nitelikleri, eğitimi, mesleki deneyimi, hizmetlerin aksamasına karşı izlenecek yöntemler Bilgilendirilmiş Ölçme aracı kullanılıyorsa kullanım amacı ve sonuçları Ücretlendirme ve ödeme Danışan hakları Onam Gizliliğin sınırları Süpervizörün ve ekip üyelerinin danışma sürecindeki yeri Tüm bu konular hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olur.  Onam formu hangi dille yazılmalı? Açıklamalar ne kadar detaylı olmalı? Bilgilendirilmiş Onam Tüm bilgiler ne çok kapsamlı ne çok az olmalıdır (Corey ve ark., 2007). Kültürel özellikler ve gelişimsel düzey dikkate alınmalıdır. İnsancıl, yalın ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır. Sade ve basit bir dil olmalıdır (ACA, 2014). Bilgilendirilmiş Onam Standart bir onam formu Dilinin akıcı ve basit bir Ergenlik dönemi de dahil 18 yaşını tamamlamamış yoktur. anlatımı olması önemlidir. danışma sürecine gelen kişilerin onam formunun her bir bireye yasal bir dayanağı olmaz. bilgilendirmiş onam formu imzalatılır. Çocuklara onam formu imzalatılmaz. Terapi sürecinde bilgilendirilmiş onam Yeni teknik ve stratejiler Konsültasyon- (maruz bırakma, süpervizyon hipnoz vb.) Sağlık Derslerde, çalışanlarına eği_m (fizyoterapist, materyallerinde, evlilik terapisti, kitaplarda terapi grup terapisti) sürecini bilgi verilmesi açıklama Okul Danışmanlığında Bilgilendirilmiş Okul psikolojik danışmanı öğrencilerden/veliden bilgilendirilmiş Onam onam alır mı?  Okul psikolojik danışmanı öğrenciden aydınlatılmış onam alamaz. Öğrencinin sadece kabul etme durumu Okul Danışmanlığında vardır. Bilgilendirilmiş Onam Reşit olmayan için ailesinin imzası gerekmekte midir?  ACA (2014) ve ASCA (2016) bu konuda net değildir. 2 görüş bulunmaktadır. Okul Danışmanlığında Bilgilendirilmiş PDR hizmetleri okulda sunulurken Onam eğitim hizmetleri içinde kabul edilebilir ve danışma yapmak için veli izni gerekmez. Danışma hizmeti, okulda verilen eğitsel hizmetlerden ayrı tutulur ve veli izni gerekir. Okul Danışmanlığında Bilgilendirilmiş Onam Bilgilendirilmiş Onay Formu ASCA (2010)’ya göre okul psikolojik danışmanları psikolojik danışma süreci ve danışanın hak ve sorumluluklarıyla ilgili çocukların gelişimsel özellikleri dikkate alınarak uygun kavramları açıklanmalıdır. Aynı zamanda ebeveynlerin sorumluluk ve haklarına saygılı olarak, öğrencinin en üst seviyede gelişimlerinin desteklenmesi için ebeveynlere uygun ve iş birlikli bir ilişkiyle bilgilendirilmenin yapılması uygun görülmektedir. Okul Danışmanlığında Bilgilendirilmiş Onam Ülkemizde bu durumu açıklayan bir etik kod bulunmamaktadır. Okul psikolojik danışmanlarının reşit olmayan danışanları için danışma yapmadan önce ebeveynlerden-velilerinden izin almaları ve danışanı da bu sürece katmaları etik bir sorumluluktur (Çetinkaya, 2019; Eren Gümüş ve Gümüş, 2013). Okul Danışmanlığında Bilgilendirilmiş Onam Ebeveynler karşı çıkarsa ve öğrenci danışma hizmea almak isterse öğrencinin bu yardımı alma hakkı olduğunu düşünen görüşler de bulunmaktadır. Ancak buradaki ölçüt öğrencinin yardım almaya yönelik verdiği bilgilendirilmiş onayın geçerli olabilmesi için çocuğun ayırt etme gücüne sahip olmasıdır (Eren Gümüş ve Gümüş, 2013). Türkiye’de bilgilendirilmiş onayın geçerliliği için aranan hukuksal bir yaş sınırı bulunmamakla birlikte danışanın ayırt etme gücü değerlendirilir. Ancak genel olarak yasal temsilciden onay alınması gerekli bulunmaktadır. Sadece planlanmış eğiam öğream uygulamaları gibi genel okul rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bakımından çocuğun veya yasal temsilcinin onayı mevzuat gereği var sayılmaktadır (Eren Gümüş ve Gümüş, 2009). Okul Danışmanlığında Bilgilendirilmiş Onam Eren Gümüş ve Gümüş (2009) öğrencilerin ayırt etme becerisinin ölçüt alınması gerektiğini belirtmiştir. Buna göre ilköğretim öğrencileri için psikolojik danışma yapmak için veli izni gerekir ancak lise öğrencilerine böyle bir izin gerekmez denilebilir.  Ayrıca okullarda reşit olmayan çocuklarla araştırma amaçlı veri toplama ve uygulamada da Okul çocukların velilerinden izin Danışmanlığında alınması gerekmektedir (Eren Bilgilendirilmiş Gümüş ve Gümüş, 2013). Onam Bilgilendirilmiş onay alma yasal dayanağını Anayasa’nın 17. maddesinde ve TMK’nun madde 23-25’de bulur. Bilgilendirilmiş Onam Okullarda bireyi tanıma teknikleri doğrultusunda ölçme değerlendirme Araştırma kapsamında ölçme değerlendirme Ölçme uygulanmasının genel amacı Sonuçların nasıl kullanılacağı Sonuçların kimlerle paylaşılacağı Katılımcının ya da yasal temsilcinin onayı ETİK ALANLAR Kayıt Tutma Kayıt tutma Kayıt tutmak ne işe yarıyor?  Kayıt tutma danışana en iyi yardımı vermeyi sağlar. Kötü uygulamaya maruz kaldığını iddia eden danışan davalarında psikolojik danışmanın güvenliği için Kayıt tutma temel oluşturur. Kayıt tutmadaki eksiklik psikolojik danışmanı yasal ve etik tehlikeye sokar (ASCA, 2016; Corey, Corey ve Callanan, 2007).  Neler kayıt altında tutulur?  Özellikle danışanın kimlik bilgileri, psikolojik durumunu anlatan ölçüm ve değerlendirme sonuçları, yapılan psikolojik test sonuçları, imzalanmış bilgilendirilmiş onay formu, Danışma tedavi planı, sürecini danışanın ifade ettiği problemleri ve amaçları, kayıt altında eğer yapıldıysa refere edildiğine yönelik belge, tutmak çok ilerleme kayıtları, önemlidir. verilen yardımın türü, görüşmelerin kesin tarihi ve saati, oturumların öze@ kayıt altına alınmalıdır. Kayıt tutma Psikolojik danışman, tuttuğu kayıtların Nasıl sağlayacak? gizliliğini tamamen sağlamalıdır. Kayıt tutma Danışma ilişkisi ile ilgili her türlü bilgi gizli tutulur. Psikolojik danışma ilişkisi ile ilgili tüm kayıtlar (görüşme notları, test verileri, yazışmalar, bant kayıtları, elektronik veriler ve diğer dokümanlar) psikolojik danışmanın çalışmakta olduğu kurumun malı değildir.  Okul PDR hizmetleri, yılsonlarında hazırlanan nicel verilerin sunulduğu faaliyet raporlarıyla yönetime sunulmaktadır. İstatistiki bilgilerin raporlarda yer alması önemlidir. Kurumla paylaşılacak PDR Okul psikolojik Hizmetleri dosyasıyla danışma danışmanlığında kayıt tutma bilgisine yönelik raporların ayrı dosyalarda tutulması gerekir. Resmi denetleme ile kurumsal zorunluluklar sonucu dosyaların idarecilerle paylaşılmasında gizliliğin korunması sağlanmış olur (Çetinkaya, 2019).  15.3.5. e-Rehberlik Okul psikolojik modülüne girdiği verilerde danışmanlığında görüşme ayrın^larının kayıt tutma gizliliğini ihlal etmeyecek biçimde yapılan çalışmayı kısaca ifade eder (Türk PDR Der., 2021).  Kayıtları ne kadar süreyle saklamalıyız?  Türk PDR Der (2021) 4.17.10. Psikolojik danışma süreci ile ilgili kayıtları imha etmeden önce çocuk istismarı, cinsel taciz, şiddet ya da intihar gibi mahkemeye yansıyabilecek durumların olup olmadığını Kayıtların dikkatli biçimde değerlendirmesi gerekir. Saklanması Benzer şekilde ACA (2014, B6h.) danışma bittikten sonra danışanın bir daha gelebilme durumu ve her hangi bir yasal durum olup olmamasını dikkatle düşünerek danışan kayıtlarının imha edilmesi gerektiğini vurgular.  Türk PDR Der. (2021) 4.17.8. Psikolojik danışma süreci tamamladıktan sonra danışanın bilgilerinin gizliliğini koruyacak şekilde kayıtları dosyalaması ve korumaya alması gerekir. 4.17.9. Psikolojik danışma süreci tamamlandıktan sonra danışanın bilgilerinin gizliliğini koruyacak şekilde kayıtları Kayıtların dosyalaması ve en az yedi yıl korumaya alması; reşit olmayan çocukların dosyalarının Saklanması ise çocuğun 21. yaşına kadar saklanması gerekir. (Luepker ve Norton, 2005). 4.17.11. Danışanın uygulamayı sonlandırması, sürdürmeye yetersiz olması ya da vefatı durumunda kayıtların gizliliğini korumak için önlemler alması ve uygun olduğu belirlenen yasal temsilciye kayıtları teslim etmesi gerekir. Kayıtların paylaşılması Danışan kayıtları talep ederse ne yapmalıyız? Kayıtların Paylaşılması Türk PDR Der. (2021) 4.17.4. Danışandan talep geldiğinde danışman ile ilgili kayıtlara ve belgelere erişimine izin vermesi gerekir. 4.17.5. Kayıtları görmesinin danışanlara zarar vereceğini gösteren kanıtlar varsa, danışanların kayıtlara ulaşımını sınırlı tutması; birden fazla danışanın olduğu durumlarda kayıtları görmek isteyen danışana sadece onunla doğrudan ilgili olan bölüme ilişkin erişim sağlaması gerekir; diğer danışanlara ait kayıtları göstermemesi ve açıklamaması gerekir. 4.17.6. Danışanlar kayıtlara ulaşmak istediğinde psikolojik danışmanların kayıtların anlaşılmasında ve yorumlanmasında yardımcı olması ve konsültasyon sağlaması gerekir.  KAYNAKÇA Akfert, S. K. (2012). Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1791-1812. American Counseling Association-ACA. (2014). 2014 ACA code of ethics. American Counseling Association. 10 Mayıs 2015 tarihinde http://www.counseling.org/resources/ aca-code-of-ethics.pdf adresinden indirilmiştir. American School Counselor Association-ASCA. (2010). Ethical standards for school counselors. American School Counselor Association. 10 Mayıs 2015 tarihinde http://www.schoolcounselor.org/asca/media/asca/Resource%20Center/Legal%20and%20Ethical%20Issues/Sample%20Documents/EthicalStand ards2010.pdfadresinden indirilmiştir. Bond, T. (2013). Psikolojik danışma uygulamalarında etik standartlar. Nobel Akademi. Corey, G., Corey, M. S., & Callanan, P. (2007). Issues and ethics in the helping professions. Pacific Groce, CA:Brooks/Cole. Çetinkaya, R. (2015a). Ethical dilemmas of Turkish counsellors: A critical incidents study. British Journal of Guidance & Counselling, 43,4, 476-491. Çetinkaya, R. (2015b). Ethical judgments of counselors: Results from a Turkish sample. Ethics & Behavior,25,5,400-417. Çetinkaya, R. (2019). Psikolojik danışmanlıkta meslek etiği ve yasal konular. Aktüel Yayınları. Doğan, S. ve B. E. Tekinalp. (2002). Lisans düzeyinde meslek sorunları ve ahlak ilkeleri dersinin kapsam ve işlenişi: Gazi Üniversitesi örneği. Psikolojik Danışmanlıkta Etik Sempozyumu Kitapçığı. YÖRET. 8-9 Haziran. Erdur-Baker, Ö. ve Çetinkaya, E. (2007). Etik: Davranışta kırılma noktası. R. Özyürek, F. Korkut Owen ve D. Owen (Editörler), Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik, meslekleşme sürecinde ilerlemeler, Cilt 1 (s.163-182). Nobel Yayın. Ergene, T. (2004). Psikolojik danışmada etik ikilemler: Etik karar verme süreci. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(15), 49-55. Gladding, S. T. (2011). Aile terapisinde mesleki sorunlar ve araştırma. (İbrahim Keklik çev.) Aile terapisi: tarihi, kuram ve uygulamaları içinde (s.311-338). Ankara: PDR Derneği. Eren Gümüş, A. ve Gümüş, M. A. (2008). The legal responsibility of the counselor on the basis of counseling contract. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 41(1), 275-297. Eren Gümüş, A. E. ve Gümüş, M. A. (2009). Bilgilendirilmiş onay: Psikolojik danışma sürecinin yasal ve etik yükümlülüğü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 69-79.  Eren Gümüş, A. ve Gümüş, M. A. (2013). Psikolojik danışmada etik ve hukuk. Vedat Yayıncılık. Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu, (2012). Çocuk izlem merkezi yönetim ve koordinasyon kurulu toplantı karar tutanağı, 2012/1. 22.10.2012. 10 Mayıs 2015 tarihinde http://www.hsyk.gov.tr/Mevzuat/Duyurular/cocuk-izlem-merk-cim-koord- topl-tutnk.pdf adresinden indirilmiştir. Karataş, M., Ataç, A., Uçar, M. ve Kantarcı, M. N. (2010). HIV pozitif kişilerin eşlerine hastalığı bildirme(me)nin yasal ve etik açıdan değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(3), 215-222. Keklik, İ. (2010). Psikolojik danışma alanının hak savunuculuğu bağlamında birey ötesi sorumlulukları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 89-99. Korkut, Y., Muderrisoğlu, S. ve Tanık, M. (2006). Klinik psikoloji alanında karşılaşılan etik ihlal örnekleri ve nasıl ele alındıklarının değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 9, 49-61. Lewis, J. A., Arnold, M. S., House, R., & Toporek, R. L. (2002). ACA Advocacy Competencies. 15 Mayıs 2015 tarihinde http://www.counseling.org/docs/competencies/ advocacy_competencies.pdf? sfvrsn=3 adresinden indirilmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. (2001). T. C. Resmi Gazete, 24376, 17 Nisan 2001. Nagy, T. F. (2021). Psikologlar için temel meslek etiği, Nobel Yayın. Türk Borçlar Kanunu. (2011). T. C. Resmi Gazete, 27836, 4 Şubat 2011. Türk Ceza Kanunu. (2004). T. C. Resmi Gazete, 25611, 12 Ekim 2004. Türk Psikiyatri Derneği, (2002). Ruh Hekimliği (Psikiyatri) Meslek Etiği Kuralları. 10 Mayıs 2015 tarihinde http://www.psikiyatri.org.tr/upload.aspx?upload=311 adresinden indirilmiştir. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği. (2021). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında çalışanlar için etik kurallar. Pegem Türk Tabipleri Birliği (1999). Hekimlik meslek etiği kuralları. Ankara: Türk Tabipleri Birliği. 10 Mayıs 2015 tarihinde http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option= com_content&view=article& id=65:hekl-meslek-etkurallari&Itemid=31 adresinden indirilmiştir. Toporek, R. L., Lewis, J. A., & Crethar, H. C. (2009). Promoting systemic change through the ACA advocacy competencies. Journal of Counseling & Development, 87(3), 260-268.