Eğitimde Materyal Geliştirme - 3. Hafta PDF

EĞİTİMDE MATERYAL GELİŞTİRME– 3.HAFTA Ders Notu: hikâye anlatımında Atölye: Eşleştirme, İlişki kurma, kullanılabilecek materyaller Gruplama ve Sıralama materyallerinin hikâye materyallerinin seçiminde ve yapımı hazırlanmasında dikkat edilecek Hikaye anlatım mate...

EĞİTİMDE MATERYAL GELİŞTİRME– 3.HAFTA Ders Notu: hikâye anlatımında Atölye: Eşleştirme, İlişki kurma, kullanılabilecek materyaller Gruplama ve Sıralama materyallerinin hikâye materyallerinin seçiminde ve yapımı hazırlanmasında dikkat edilecek Hikaye anlatım materyali tasarımı noktalar hikâye anlatma teknikleri Yapılandırılmamış Materyaller Yapılandırılmamış materyaller; belirli bir amaca hizmet etmeyen, çocuğun kendi hayal gücünden beslenerek birden fazla anlam yükleyebileceği, farklı nesnelere benzetebileceği standart materyallerdir. Bu standart materyaller, belirli bir amaca hizmet etmediği için çocuklar bu materyalleri hayallerindeki bir olaya dahil ederek veya istedikleri başka bir materyalle bağdaştırarak farklı anlamlar yükleyebilirler. 2 Yapılandırılmamış Materyaller Yapılandırılmamış oyun malzemeleri; eski kartonlar, kutular, kavanoz kapakları, taşlar, mandallar, kumaşlar, ipler olabilir. Bu materyallerle oynarken ya da bir şeyler kurgularken çocuk özgürce etkinliğini sürdürebilir (Petersen, 2014). Örneğin; bir kutu bazen bir ev olurken, bazen deniz ya da bir uçak olabilir; veya bir taş bazen bir top, bir hayvan ya da bir ev olarak kullanılabilir. Önemli olan çocuğun o kutuya ya da taşa nasıl bir anlam yüklediğidir. Bu da yine çocuğun hayal dünyasına, yaşadığı çevreyle etkileşimine ve deneyimlerine bağlı olarak değişebilir. Çocuğun çevresinde bulunan materyaller ne kadar çeşitli olursa, yaratıcılığı da o kadar gelişir 3 Yapılandırılmamış Materyaller Yapılandırılmamış materyallerle hikaye anlatmak; çocuğun başka kişiler tarafından kendisine anlatılan hikayelerin dışına çıkarak kendi hayal dünyası, yaşantısı ve deneyimlerini esas alarak oluşturduğu hikayelerdir. Yapılandırılmamış materyallerin tek bir işlevinin olmaması ve neye benzetileceğinin tamamen çocuğun yaratıcılığına bırakılması nedeniyle ortaya çıkan hikayelerin içeriği her çocukta farklı olmaktadır. 4 Çalışma 3,4 ve 5 yaş grubundaki çocukların, yapılandırılmamış materyalleri hikayelerinde nasıl kullandıklarını gözlemlemek için bir anaokulunda 18 çocukla küçük bir pilot çalışma gerçekleştirildi. Çocuklara içinde sarı, yeşil, beyaz olmak üzere 3 farklı renkte kapak, origami olarak yapılmış mavi renkte bir kuş, plastik bir mama ölçeği, siyah renkli bir film kutusu, çuval ve beyaz 2 adet kumaş parçası, sarı renkte bir kurdele, 2 adet ahşap mandal ve 4 adet taş bulunan kapalı bir kutu verildi. Tüm yaş grubundaki çocuklar için aynı standart kutu içeriği kullanıldı. Uygulama sırasında sınıfta sadece eğitimci ve çocuğun bulunmasına dikkat edilerek uygulama için her çocuk tek tek boş bir sınıfa alındı. Önce eğitimci çocuğa bir sürpriz kutu getirdiğini söyledi ve kutuyu incelemesini istedi. 5 1. Çocuğun oluşturduğu hikaye: “Bir zamanlar küçük bir kız varmış. O yarış yapmayı severmiş. Uçak. Biner sırtında gezermiş. Sonra bir dağa çıkmış. Dağdan indiği zaman geri eve dönmüş. Uyumuş.” 6 2. Çocuğun oluşturduğu hikaye: “Bir varmış bir yokmuş. Bir tane zıp zıp top varmış. At topu zıplatıyormuş. Atın tekerlekleri varmış. Atla zıp zıp oynamak istiyormuş. Sonrada önüne büyük bir şey yuvarlanmış. Oynayamıyormuş. Sonra da bir adam onlara tuzak hazırlamış. Ondan sonrada polis gelmiş. Tuzak kuran adamı yakalamış. Sonra da tuzağı yok etmiş.” 7 Birinci çocuğun oluşturduğu hikayede cümleler arasında bağlantı zayıf ve hikaye kurgusunda bir bütünlük yokken, ikinci çocuğun aynı materyallerle oluşturduğu hikayede ise cümleler birbirleri ile bağlantılı ve hikaye kurgusunda bir bütünlük olduğu görülmektedir. İki çocuğun da aynı oyun materyaline yükledikleri anlamlar birbirinden farklıdır. İlk çocuk oluşturduğu hikayesinde mama ölçeğini çekiç olarak kullanırken, diğer çocuk tuzak olarak kullanmıştır. Bunun gibi birçok çocuk kendilerine verilen materyallerle farklı farklı hikayeler üretmiştir. 8 Hikaye Anlatımında Kullanılabilecek Materyaller 1. Hikayeler neden gereklidir? Çocuğun farklı olay ve durumlara ilgi duyması Araştırması Öğrenmesi kelime dağarcığının gelişmesi 2. Öğretmen hikaye anlatımında farklı yöntem ve tekniklere istekli olmalı, çaba göstermelidir. 3. Çocuklar başlangıçta hikaye anlatımından büyük keyif alırlar ve zevkle dinlerler. 4. Hatta beğendikleri hikayelerin defalarca anlatılmasını isterler. 9 Hikaye Anlatımında Kullanılabilecek Materyaller 1. Bu dönemin iyi değerlendirilmesi ve istekliliğin sürekli hale gelmesi gerekir. 2. Bir süre sonra istek isteksizliğe dönüşür. 3. Bu sebeple benzer hikayelerin farklı tekniklerle anlatılması gerekir. 4. Aynı etkinliklerin aynı teknikle anlatılması hem çocuk hem de öğretmen için eziyete dönüşebilir. 5. Bu durum hikaye etkinliklerin günlük planda daha az yer almasına sebep olur. 10 Hikaye Anlatımında Kullanılabilecek Materyaller Her öğretmenin birçok hikaye anlatma tekniği bulundurduğu ve sakladığı bir arşivi olmalıdır. Eğitim yılı başında arşivinde bulunan materyalleri gözden geçirmeli, gerekiyorsa küçük değişiklikler yapabilmelidir. Yeni oluşturulan tekniklerin de burada saklanması ile öğretmen zengin bir arşive sahip olacaktır. 11 Hikaye Anlatımında Kullanılabilecek Materyaller Hikaye anlatımında kullanılacak materyallerin hazırlanması çoğu kez uzun zaman alan ekonomik anlamda zorlayan çalışmalar gibi düşünülür. Artık malzemelerden yararlanarak ekonomik teknikler hazırlanabilir. Ayrıca çocukların gün içinde yaptıkları resimlerden de hikaye oluşturulabilir. 12 Hikaye Anlatımında Kullanılabilecek Materyaller Nasıl Olmalıdır? Çocukların yaş ve gelişim düzeyine uygun olmalıdır. Ekonomik ve sağlam olmalıdır. Çocukların sağlığına zarar verecek nitelikte olmamalıdır. Çocuğu yaratıcı düşünmeye sevk edecek nitelikte olmalıdır. Hikaye etkinliklerinin dışında farklı etkinliklerde de kullanılabilmelidir. Farklı hikaye anlatım teknikleri ile birlikte de kullanılabilmelidir. Çocuğu korkutacak, olumsuz yönde etkileyecek nitelikte olmamalıdır. 13 Hikaye Anlatımında Kullanılabilecek Materyaller Nasıl Olmalıdır? Kullanılacak resimler çocukların hikayeyi doğru şekilde anlamasına yardımcı olacak şekilde hazırlanmalıdır. Resimler tek başına bir olayı anlatacak güçte olmalıdır. Seçilen hikayelerin resimleri; sevimli, yumuşak ve yuvarlak çizimlerin kullanıldığı resimler olmalıdır. Tek zamanlı cümleler kullanılmalı, karışık anlatım şekillerine yer vermemelidir. Çocukların da rahatlıkla kullanabileceği materyaller olmalıdır. 14 Hikaye Materyallerini Uygularken Dikkat Edilecek Noktalar 1. Kullanılacak teknik, çocukların özelliklerine uygun olarak seçilmelidir. 2. Teknik iyi bilinmelidir. Ön hazırlık yapılmalıdır. 3. İlk kez kullanılacak materyal ise çocuğa önce tanıtılmalıdır. 4. Materyalin kullanımında sınıfta değişiklik yapılması gerekiyorsa çocuklara önceden bilgi verilmelidir. 5. Materyal önceden incelenmeli ve eksik parçalar tamamlanmalıdır. 6. Hikaye anlatımına geçmeden önce akıcılığı bozmayacak şekilde materyaller düzenlenmelidir. 15 Hikaye Materyallerini Uygularken Dikkat Edilecek Noktalar 1. Hikaye materyalleri, hikaye bitiminde çocukların hikayenin bütününü görebilecekleri şekilde konulmalıdır. 2. Hikaye materyalleri hikaye anlatmadan önce çocuklara gösterilmemelidir. 3. Hikaye bittikten sonra çocukların materyalleri incelemelerine ve kendi hikayelerini oluşturmalarına fırsat vermek için kitap merkezine konulmalıdır. 4. Çocuklara hikaye anlatılacak yer; çocuk sayısı ve o gün kullanılacak tekniğe uygun olarak düzenlenmelidir. 16 Hikaye Anlatma Teknikleri 1. Hikaye Kartı 8. Hikaye Önlüğü 2. İp ve Çomak Kukla ile 9. Sihirbaz Şapka Tekniği Hikaye Anlatımı 3. Pazen Tahta Tekniği 4. Şimşek Kartı 5. Masal Şişesi 6. Papatya Tekniği 7. Hikaye Evi 17 Hikaye Anlatım Teknikleri Hikaye Kartı Çomak Kukla 18 Hikaye Anlatım Teknikleri Pazen Tahta Şimşek Kartı 19 Hikaye Anlatım Teknikleri Masal Şişesi Papatya Tekniği 20 Hikaye Anlatım Teknikleri Hikaye Evi Hikaye Önlüğü 21 Hikaye Anlatım Teknikleri Sihirbaz Şapka 22