Genel Biyoloji Ders Notları 2023-2024 PDF

Biyoloji canlıları inceleyen bilim dalıdır. Ana hatlarıyla 2 bölüme ayrılır. – 1. Botanik...

Biyoloji canlıları inceleyen bilim dalıdır. Ana hatlarıyla 2 bölüme ayrılır. – 1. Botanik – 2. Zooloji 31.10.2023 1 31.10.2023 2 CANLI VE CANSIZ FARKLARI *Virüsler: Canlıların ortak özelliklerinin tamamını göstermezler. Canlı ile cansızı birbirinden kesin ayırmak bazen zor da olsa Bu nedenle, canlı olarak kabul edilmezler. genellikle canlı için organizma ifadesi kullanılır. Hücresel yapıları, sitoplazma ve organelleri yoktur. Bu ifade bazı örnekler için anlamını kaybetme noktasına kadar gelebilir. Örneğin Virüs organizması ancak bir canlı Virüsler, canlıların ortak özelliklerinden sadece dört içerisinde bulunuyorsa canlılık özellikleri kazanmaktadır. tanesini gösterirler 31.10.2023 3 31.10.2023 4  Virüslerin yapısı ve özellikleri: →Virüslerin yapısında, kapsid adı verilen bir protein kılıf ve nükleik asit bulunur. Nükleik asitlerden ya DNA ya da RNA taşırlar. →İkisini aynı anda bulundurmazlar. Bu nedenle virüsler, cansızlar ile canlılar arasında geçiş formu olarak kabul edilirler 31.10.2023 5 31.10.2023 6 Konağa özgüdürler; →Kuduz virüsü, sadece beyin ve omurlik hücrelerinde çoğalır. Enzim sistemleri bulunmadığından, antibiyotiklerden etkilenmezler. →Hepatid-C virüsü, sadece karaciğer hücrelerinde çoğalır. →Zorunlu hücre içi parazitidirler. →HIV (AIDS) virüsü; sadece akyuvar hücrelerinde çoğalır. →Kızamık virüsü; sadece deri hücrelerinde çoğalır. →Tek başlarına canlılık belirtileri göstermezler. →Çünkü bir virüsün konak hücreye girebilmesi için, sahip olduğu protein →Ancak, kendilerine özgü canlı bir konak hücre içinde çoğalabilirler. kılıfın konak hücrenin zarındaki proteinler ile uyuşması gerekir. →Konak hücrenin zarını eritmede görev alan, sindirim enzimleri vardır. →Bağışıklık sistemi, bazı virüs türlerine karşı interferon üreterek onları etkisiz hale getirebilir. →Canlı dışında kristalleşirler. Not:→Virüsler; yüksek sıcaklık, radyasyon, ultra-viole ışınları, bazı kimyasal maddeler ve belli pH derecelerinde yok edilebilirler. 31.10.2023 7 31.10.2023 8  *Virüslerin sınıflandırılması: Bitkisel virüsler genellikle RNA, →Virüsler; etki ettikleri konağa göre ve taşıdıkları nükleik asit çeşidine göre 2 farklı şekilde sınıflandırılır. hayvansal virüslerin çoğu ve bakteri virüsleri ise genellikle DNA taşır. →Bazı hayvansal virüsler de RNA taşır. Örnek: HIV, çocuk felci, kızamık, sarı humma, grip ve kuduz virüsü 31.10.2023 9 31.10.2023 10 →Bir virüs, konak hücre içine girdiğinde 4 farklı şekilde etki yapabilir. Virüslerin üremesi: →Virüs, tutunucu iplikleriyle konak hücrenin hücre zarına tutunur. Lizis: Virüslerin aşırı çoğalması sonucunda, konak hücrenin patlamasına lizis denir. Reprodüksiyon: Virüslerin, içinde bulunduğu konak hücrenin aşırı derecede çoğalmasına neden olmasına reprodüksiyon denir. Transdüksiyon: Virüslerin, içinde bulunduğu konak hücrenin DNA şifresini değiştirmesine transdüksiyon denir. Profaj: Virüslerin, konak hücreye hiçbir zarar vermeden; onunla birlikte çoğalmasına profaj denir. 31.10.2023 11 31.10.2023 12  Virüs, taşıdığı nükleik asidi konak hücrenin içine gönderir. Virüsün sindirim enzimleri, konak hücre zarını eritir. →Protein kılıf ise dışarıda kalır. 31.10.2023 13 31.10.2023 14 Konak hücreye giren nükleik asit, yönetimi ele geçirir. →Önce; konak hücrenin nükleotidlerini, ATP' sini ve enzimlerini kullanarak; kendi Daha sonra, konak hücrenin amino asitlerini kullanarak; kendi kopyalarını sentezlettirir. şifresine uygun, protein kılıfları sentezlettirir. 31.10.2023 15 31.10.2023 16  →Protein kılıflar ile nükleik asitler birleşerek, yeni →Virüslerin aşırı üremesi sonucunda, konak hücre patlar. (lizis olayı) virüsler oluşur. Serbest kalan virüsler, etraflarında bulunan sağlıklı hücrelere bulaşır. 31.10.2023 17 31.10.2023 18 Canlılar çok farklı çeşitlik göstermelerine rağmen bazı özelliklere sahip olmaları yönünden cansızlardan Canlıların sahip olduğu spesifik organizasyon, her canlı türü için mükemmeldir. farklılık gösterirler. Bir türü diğerlerinden ayıran, bir yapısal özellik ancak o tür için anlamlı olabilir. Örneğin filin hortuma sahip olması, balığın yüzgece sahip olması gibi belki de 1. Canlılar spesifik organizasyona sahiptirler. binlerce farklı özellik, sadece bulunduğu türlerde bir anlam ifade eder. Her canlı türünün kendine has, karakteristik bir yapısı vardır. Bu yapı aynı zamanda canlı türlerinin birbirinden ayrılmasını da sağlar. Canlıların spesifik organizasyonunun ortaya çıkması hücreden kaynaklanır. 31.10.2023 19 31.10.2023 20  Anabolizma ve katabolizma hayat süresince bir aradadır, birbirinden ayırmak mümkün değildir. Hayat devrine bağlı olarak birbirlerine oranı değişiklik gösterir. 2. Canlılar metabolizmaya sahiptirler. Her canlı türü hayatını sürdürebilmesi için enerji ihtiyacını karşılamak zorundadır. Elde İnsan metabolizması örneklenecek olursa anabolizmanın katabolizmaya oranın ettiği bu enerji sayesinde kendi için gerekli besini yapabilir ve yüksek olduğu (A>K) çocukluk evresinde büyüme ve gelişme ortaya çıkar. hayatsal olaylarını gerçekleştirebilir. Canlıda gerçekleşen kimyasal Erişkin evrede anabolizma oranı ile katabolizma oranı dengede olduğu için olayların tümüne denilen metabolizma, aslında bir bütün halinde herhangi bir değişiklik görülmez (A=K). olmasına rağmen anabolizma (yapım) ve katabolizma (yıkım) Yaşlılıkta ise katabolizma oranı, anabolizmaya göre biraz yükseldiği (A