Qyteti - Presentation PDF

QYTETI UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  Qyteti është ajo qenie (entitet) së cilës ne kemi zgjedhur t’i japim një emër. Berlini apo Parisi, Londra apo Roma, Lima apo Bogota, Nairobi apo Johanesburgu, New...

QYTETI UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  Qyteti është ajo qenie (entitet) së cilës ne kemi zgjedhur t’i japim një emër. Berlini apo Parisi, Londra apo Roma, Lima apo Bogota, Nairobi apo Johanesburgu, New Yorku apo Chicago, Seul apo Shanghai, Budapesti apo Moska. Me vetëm një fjalë, ne nxitojmë të kalojmë shumë shpejt mbi kompleksitetin ngatërrues me të cilin qyteti-qytetet karakterizohen UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS LONDRA UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS PARISI UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS BARCELONA UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti është një vend – hapësirë, një entitet i kufizuar, që shquhet me një bërthamë dhe densitet të vecantë të ndërtimit - pozitë të caktuar gjeografike, duke u përhapur deri në përfundimin e tij, në paralagjet e tij. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Por, qyteti është shumë më shumë se kaq! Ku do të vendoset qendra. A nuk ekzistojnë më shumë qendra?! Dhe a mund të thuhet se qyteti përfundon ku përfundojnë paralagjet dhe fillon peizazhi natyror. Ekzistojnë shumë argumente për ta parë rrethinën natyrore dhe qytetin si pjesë të një hapësire të tërësishme urbane. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti është një grupim i ndërtesave Në të gjejmë hapësira të rëndësishme të cilat e konstituojnë jetën urbane. Qyteti është vend i aeroporteve dhe limaneve, shtëpive dhe spitaleve, shkollave dhe fakulteteve, fabrikave dhe ndërtesave administrative, theatrove dhe stadiumeve, centraleve elektrike dhe pyrgjeve televizive. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qytetet e ndryshme paraqesin konstelacione të ndryshme formë të rregulltë dhe të parregulltë, me një apo më shumë bërthama kompakte dhe të shpërndara me ndërtime të ulta dhe ndërtime të larta rrethore dhe lineare në terrene të valëzuara dhe terrene të rrafshta ishuj dhe kufinj UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti është një mori përvojash dhe përjetimesh është vend ku gjërat ndodhin dhe njerëzit veprojnë është vend i prodhimit dhe konsumit ngarjes dhe shetitjes mësimit dhe diturisë, shtytjeve dhe fjetjes është vend ku puna përsëritet është gabim nëse qyteti kuptohet si një objekt, prandaj ai paraqet një jetë, një entitet shoqëror Megjithatë ne nuk mund t’i bëjmë gjërat jashtë hapësirave dhe ndërtesave, por edhe nuk mund të bëjmë gjithcka në kuptimin vizuel. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti është i padukshëm Ai është vend i këmbimit dhe rrjedhave, ku paraja, idetë dhe të dhënat transferohen. Dhe po ashtu është vend ku njerëzit dashurohen, ku dëshirat dhe emocionet përhapen nëpër rrugë dhe hapësira të brendshme, duke i mbushur ato me një forcë të fuqishme - të padukshme. Dhe këto rrjedha përhapen jashtë qytetit, në rrjetat e ndryshme që lidhin qytetin me qytet, ndërtesën me ndërtesa, personin me person, në distanca të mëdha për kohë minimale. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti është vend i besimit Për të jetuar këtu, njeriu duhet të ketë besim në një gamë të madhe të iluzioneve të pamundura. njeriu duhet të besojë se letrat kanë vlerë, se automjetet nuk do t’i pushtojnë trotuaret, se të huajt nuk janë të rrezikshëm, se qeveria dhe institucionet veprojnë për të mirën e përgjithshme. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  Qyteti është po ashtu vend ku dikush ka besim në vetvete, në aftësinë e dikujt të zbavitet ose ta reprodukojë qytetin. Qyteti është vend i cili përnjëherë të kërcënon dhe gazmon, dhe banorët e metropoleve nuk duhet të trazohen me këtë fakt. Qyteti është vend ku banorët kanë të drejtë të jetojnë, dhe të drejtë të përjetojnë. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti është një kuptim në vehte Për ta bërë atë të funksionojë, veprojë, për ta bërë të përshtatshëm për jetë, kërkohen të gjitha llojet e ideologjive, skemave, koncepteve dhe imazheve. Modelet matematikore, hartat e qytetit, sistemi i sinjalizimit, përshkrimet poetike, pasqyrime artistike dhe fotografitë, vizatime arkitektonike – të gjitha këto dhe sende të tjera janë kode me të cilat ne qëllimisht tentojmë ta kuptojmë qytetin. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti - janë profesionet urbane Urbanistët merren me zhvillimin ekonomik, social dhe hapësinor të qytetit në shkallë të gjerë. Në njërën anë ata drejtojnë zhvillimin me ndërtimet e veçanta, duke e pasur në konsideratë kontekstin e zhvillimit, përmbajtjet urbane dhe peizazhin urban. Në anën tjetër ata kanë në konsideratë qytetin në tërësi, në kontekstin rajonal dhe global, duke tentuar që ate ta vendosin brenda sistemit ekonomik dhe politik. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  Arkitektët dhe dizajnerët urban, për pjesën e tyre, veprojnë në shkallë të ndryshme, nga një dhomë e vetme deri te planifikimi i lagjeve të qyteteve e ndojherë planin e një qyteti tërësisht të ri. Dhe janë shumë të tjerë – dizajnerë të kulturës dhe producentë me punë në qytet: dizajnerë grafik, të modës, regjisorë filmi, ligjerues universitarë, artistë dhe muzicientë, shkrimtarë dhe interpretues … që të gjithë për jetën e tyre varen nga qyteti, por në anën tjetër edhe qyteti varet nga ata. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti është vend i madhështive Është vend ku ndodhin ngjarjet kryesore historike, ku ndërtohet arkitektura monumentale, merren vendimet e mëdha, krijohen vepra të mëdha artistike. Ai siguron disa, nëse jo të gjitha, momente më të rëndësishme kulturore, vepra arti me të cilat shoqëritë tona të ndryshme shprehin dhe shënojnë rëndësinë e të arriturave. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  Por qyteti është edhe vend ku ndodhin gjërat e zakonshme, me ndërtesat e zakonshme, vendimet e përditshme, vend i zejeve të dobishme. Është hapësira ku ne jetojmë në mënyrën më të rëndomtë por megjithate të rëndësishme. Është vendi ku të gjitha spektaklet duhet të gjejnë relacionet e tyre themelore, jo në vetvehte, por si ato tingëllojnë në jetën e përditshme. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti është i përkohshëm Ai ka qenë aty më parë, është tani dhe do të jetë edhe në të ardhmen. Është album i ndërtesave, kujtimeve, ideve dhe traditave. Ai lëvizë me ritëm dhe shpejtësi të ndryshme, përnjëherë shpejt dhe ngadalë, duke u ndërpre dhe shpejtuar. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS  Dhe ai përsëritë ciklet e caktuara, siç janë ato të stinëve, sistemet e qarkullimit, tregtisë, ose sekuencat e semaforëve të komunikacionit. Është edhe koha e perceptimeve individuale po ashtu, prej qetësisë mërzitëse deri te shpejtësia ngacmuese. Dhe natyrisht, është koha e ardhmërisë, e qytetit që duhet të vijë. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS Qyteti është historik Ai ndryshohet gjatë tërë kohës, gjithëmonë në mënyrë të ndryshme varësisht nga kushtet, njerëzit e ndryshëm, moshat e ndryshme. Ai kurrë nuk është i njëjtë, asnjëherë i parashikueshëm. Por nuk është as hapësirë e lirë ku njerëzit mund të bëjnë atë që donë. Ai është vend i mundësive, por nën kushte të caktuara. Është ajo që Anri Lefebvre ka thënë “makinë e mundësive”. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS A KA ‘HALA’? UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I NDËRTIMTARISË DHE ARKITEKTURËS SEKSIONI I ARKITEKTURËS