Podstawy neuropsychologii PDF

Podstawy neuropsychologii Beata Pacula-Leśniak Zakład Psychofizjologii, Instytut Psychologii UJ [email protected] Temat 2.1 ZABURZENIA WYŻSZYCH FUNKCJI MÓZGOWYCH  Zaburzenia wyższych funkcji mózgowych Afazja Disce puer latine, e...

Podstawy neuropsychologii Beata Pacula-Leśniak Zakład Psychofizjologii, Instytut Psychologii UJ [email protected] Temat 2.1 ZABURZENIA WYŻSZYCH FUNKCJI MÓZGOWYCH  Zaburzenia wyższych funkcji mózgowych Afazja Disce puer latine, ego faciam te Anomia moscipanie. Agnozja Ataksja Apraksja Amnezja  Afazja tylna część tylna część dolnego zakrętu górnego zakrętu czołowego skroniowego półkuli lewej półkuli lewej  Afazja Mózg pacjenta Leborgne, zabezpieczony przez Paula Broca. Widoczne uszkodzenie tylnej części dolnego zakrętu czołowego półkuli lewej. Późniejsze badanie fMRI ujawniło uszkodzenia także w strukturach podkorowych (u osób z afazją Broca uszkodzenia podkorowe dotyczą zazwyczaj jąder podstawy i wzgórza).  Afazja Afazja Broca – ogólna charakterystyka spowolniała mowa brak płynności wypowiedzi generowane z trudem niewłaściwa artykulacja, ale sensowne użycie słów mowa ograniczona do prostych słów brak słów funkcyjnych i końcówek (pomijanie zaimków, przyimków, spójników, czasowników posiłkowych, kwantyfikatorów, końcówek fleksyjnych związanych z czasem gramatycznym i liczbą gramatyczną) niezaburzone rozumienie (za wyjątkiem zdań złożonych składniowo oraz takich, których znaczenie zależy od przyimków czy końcówek fleksyjnych) świadomość deficytów  Afazja Afazja Wernickego – ogólna charakterystyka słabe rozumienie mowy wytwarzanie mowy pozbawionej sensu (w mniejszym lub większym stopniu) brak trudności artykulacyjnych, mowa płynna brak wysiłku wkładanego w poszukiwanie słów podczas swobodnego wypowiadania się, choć mogą wystąpić problemy z przypominaniem sobie nazw przedmiotów (anomia – afazja amnestyczna) dobra melodia wypowiedzi zwiększona proporcja słów funkcyjnych w stosunku do treściowych brak świadomości deficytów  Głębokość afazji Bostoński Test Diagnostyczny do Badania Afazji 0. Brak posługiwania się mową lub jej rozumienia. 1. Porozumiewanie się fragmentaryczne; słuchacz jest zmuszony do zadawania pytań, zgadywania lub domyślania się. Zakres wymiany informacji ograniczony, cały ciężar rozmowy spoczywa na słuchaczu. 2. Konwersacja na znane tematy jest możliwa z pomocą słuchacza. Często zdarzają się trudności z przekazaniem myśli, ale pacjent ponosi trud rozmowy na równi ze słuchaczem. 3. Pacjent jest w stanie rozmawiać na niemal każdy temat dotyczący codziennego życia, z niewielką pomocą lub bez niej. Jednak ograniczenie ekspresji mowy lub jej rozumienia sprawia, że rozmowa na pewne tematy jest trudna lub niemożliwa. 4. Widoczne zaburzenie fluencji mowy lub rozumienia, bez wyraźnego wpływu na wyrażanie myśli lub na formę ich wyrażania. 5. Ledwie dostrzegalne upośledzenie mowy; pacjent może mieć subiektywne trudności, które nie są oczywiste dla słuchacza. Skala LEKTURA Sławomir Mrożek (ur. 29 czerwca 1930, zm. 15 sierpnia 2013) FILM  Agnozja stan zaburzonej zdolności rozpoznania znanych elementów otoczenia, przy braku zaburzenia części odbiorczej Wzrokowa – prozopagnozja – aleksja Słuchowa – afazja Wernickego Czuciowa – anozognozja  Agnozja ZABURZENIA WZROKOWO-PRZESTRZENNE Agnozje wzrokowe – - zaburzenia świadomej percepcji, występujące wskutek uszkodzenia różnych obszarów w obrębie drogi brzusznej „co?” (potyliczno-skroniowej) Agnozje wzrokowe  Ataksja niezborność ruchowa nieprawidłowa synchronizacja działania mięśni i regulacji napięcia mięśniowego. nieprawidłowy chód (chwiejny, na szerszej podstawie), niezgrabność ruchów kończyn górnych, zaburzenia wykonywania szybkich ruchów naprzemiennych (adiadochokineza) może być skutkiem: – uszkodzenia móżdżku, – uszkodzenia połączeń móżdżku z rdzeniem, ośrodkami podkorowymi i korowymi mózgowia (konary móżdżku), – uszkodzenia płatów czołowych, – uszkodzenia sznurów tylnych rdzenia kręgowego – chorób wrodzonych – chorób neurodegeneracyjnych  Apraksja Apraksja - upośledzenie precyzyjnych, celowych ruchów przy braku niedowładu, objawów móżdżkowych i zaburzeń czucia. Zaburzenia apraktyczne są często wynikiem udarów, guzów, spotyka się je również w chorobie Alzheimera – Apraksja wyobrażeniowa (ideacyjna) występuje przy rozległych chorobach mózgu, objawia się niemożnością realizowania planowanego ruchu, przestawianiem czy pomijaniem jego istotnych elementów składowych, a dodawaniem zbędnych. – Apraksja ruchowa polega na niemożności wykonywania ruchów precyzyjnych (np. pisanie, gra na instrumentach muzycznych); ruchy chorego są niezgrabne, niepewne; zwykle występuje po stronie przeciwnej do uszkodzenia. – Apraksja wyobrażeniowo-ruchowa - chory nie może wykonać poleconej funkcji (mimo że wie jak to zrobić), przy czym instrukcja wspomagająca nie zmienia sytuacji, natomiast analogiczne czynności mogą być wykonane w sposób automatyczny. – Apraksja konstrukcyjna – niemożność złożenia części w całość – Aprakcja ubierania – obecnie uważa się za składnik pomijania stronnego (hemineclect)  Amnezja wsteczna (retrogradna) utrata pamięci zdarzeń poprzedzających traumatyczne wydarzenie (dotyczy głównie pamięci epizodycznej) następcza (anterogradna) utrata zdolności do zapamiętywania nowych informacji Pourazowa – ważny składnik głębokości urazu Psychogenna  Epilepsja (padaczka) Mechanizm – nieskoordynowana, niecelowa aktywność neuronów Czasowo zatrzymuje funkcje mózgu Może pozostać lokalna lub rozprzestrzenić się na cały mózg Zwykle posiada tzw. ognisko – miejsce rozpoczęcia napadu  Epilepsja (padaczka) Napady uogólnione – Toniczno-kloniczny (Grand mal) – Nieobecności – Absence (Petit mal) Napady częściowe (ogniskowe) – Proste (jedna funkcja) – Złożone (wiecej niż jedna funkcja, ale nie uogólnione) Psychomotoryczne Ze złudzeniami sensorycznymi /omamami Déja vu / jamais vu (déja entendu, jamais entendu) Zmiana stanu emocjonalnego Zaburzenia pamięci i myślenia Napady jednostronne  Epilepsja (padaczka) Aura – poprzedzające objawy ostrzegawcze – u 30-40% – Kilka godzin przed napadem – Najczęściej przy padaczce uogolnionej lub skroniowej – Zwykle jest rozpoznawana przez chorego, może być zauważalna przez otoczenie – Bardzo specyficzna i nie zawsze taka sama – Najczęstsze objawy: zawroty i nagłe bóle głowy, nudności, odruch wymiotny, drętwienie i mrowienie kończyny lub połowy ciała, uczucie ścisku w żołądku, “gula” w gardle, déjà vu, jamais vu, odczuwanie nieprzyjemnych zapachów, odczuwanie znanych zapachów jako obce, odczuwanie specyficznych smaków lub całkowity brak smaku, halucynacje wzrokowe, niewyraźne widzenie, zdezorientowanie  Epilepsja (padaczka) Materiały dodatkowe: – Grand mal: https://youtu.be/riZltAdg7bI?si=X_cQ_ULyXYYYLDy6 – Absence: https://youtu.be/jJx8zOYwv7w?si=7Tu24qXyjz2JrvFj  Epilepsja (padaczka) – https://youtu.be/3PfNbepI3fI?si=oTk-SLNW8lNP48Do – https://youtu.be/b26IsBUDo1g?si=KiuRyeifxY5ks6Wk – https://youtu.be/qnV670JiEwE?si=-q0wUBQSCUN8ZH9B DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!