XIV-XV ғасырлардағы Орта Азия мен Қазақстан
25 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

XIV-XV ғасырларда Орта Азия мен Қазақстан қандай екі ұлыстың тарихы аясында дамыды?

Шағатай мен Жошы ұлыстары

XIV-XV ғасырларда Орта Азияда жылқы шаруашылығымен қатар қандай мәдениет пен өнер дамыды?

  • Суретшілік
  • Мәдениет
  • Сәулетшілік (correct)
  • Музыка

Ақ Орданың орналасатын ірі қаласының бірі Сырдария өзенінің орта ағысы бойында орналасқан Сырдария қаласы болды.

False (B)

Ақ Орданың халқы қандай атаумен белгілі?

<p>Ноғайлы-қыпшақтар</p> Signup and view all the answers

Ақ Орданың күшейген кезі қай ғасырдың қай жартысында болды?

<p>XIV ғасырдың II жартысында</p> Signup and view all the answers

Ұрыс хан қандай жерді өзіне қаратады?

<p>Сарай</p> Signup and view all the answers

Ұрыс ханнан кейін Ақ Орданың иелігі кімге көшеді?

<p>Темір Мәлікке</p> Signup and view all the answers

Тоқтамыс кімнің әскерін талқандайды?

<p>Темір Мәліктің</p> Signup and view all the answers

Тоқтамыс өзін қай жылы Ақ Орда ханы етіп жариялайды?

<p>1379 жылы</p> Signup and view all the answers

Тоқтамыс қай жерлерді басып алады?

<p>Сарай, Қажытархан, Қырым және Мамай Ордасын</p> Signup and view all the answers

Тоқтамыстың бұл табысы не себептен мүмкін болды?

<p>Мамайдың орыс әскерлерінен Куликово даласында жеңілуі</p> Signup and view all the answers

Тоқтамыс кімнен босануға тырысады?

<p>Ақсақ Темірдің</p> Signup and view all the answers

Ақсақ Темір Тоқтамысқа қарсы қанша жорық жасайды?

<p>Үш жорық</p> Signup and view all the answers

XIV ғасырдың соңы мен XV ғасырдың бас кезінде Ақ Орда да күшейіп қалады.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Барақ кімнің немересі?

<p>Ұрыс ханның</p> Signup and view all the answers

Барақ кімдерді жеңіп, Ақ Ордада хандықты өз қолына алады?

<p>Өз бақталастарын</p> Signup and view all the answers

Ақ Орданың басты қаласы қай жерде орналасқан?

<p>Сырдың орта ағысында</p> Signup and view all the answers

Барақ кімге қарсы жорыққа аттанады?

<p>Ұлықбекке</p> Signup and view all the answers

Барақ қай жерлерді босатады?

<p>Сығанақты және Сыр бойындағы басқа да қалаларды</p> Signup and view all the answers

Барақ қайтыс болғаннан кейін Ақ Орданың билігі кімге көшеді?

<p>Шайбани әулетіне</p> Signup and view all the answers

Жошы қай жылы қайтыс болады?

<p>1227 жылы</p> Signup and view all the answers

Ақ Орда қанша уақыт өмір сүреді?

<p>Екі ғасыр</p> Signup and view all the answers

Ақ Орданың отырықшы аудандарында жер иеленушіліктің барлық түрі дамыған.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ақ Орданың еңбекші халқы хандар мен ақсүйектер пайдасына күпшір, зекет, тағар тәрізді салықтар төлеген жоқ.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ақ Орданың ресми тілі қандай?

<p>Қыпшақ</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Ақ Орда

XIV-XV ғасырларда Қазақстан мен Орта Азиядағы мемлекеттік құрылым.

Шағатай ұлысы

Орта Азияда орналасқан тарихи мемлекет, Ақ Орданың құрамдас бөлігі.

Жошы ұлысы

Алтын Орданың құрамындағы мемлекет, Ақ Орданың пайда болуына негіз болды.

Хандар

Ақ Ордада билік жүргізген шонжарлар, ел басқарушылар.

Signup and view all the flashcards

Сығанақ

Ақ Орданың негізгі қаласы, Сырдария бойында орналасқан.

Signup and view all the flashcards

Ұрыс хан

Ақ Орданың күшейген кезіндегі билеушісі, Алтын Орданы иеленуге ұмтылды.

Signup and view all the flashcards

Темір Мәлік

Ұрыс ханның ұлы, Ақ Ордада билікке келді.

Signup and view all the flashcards

Тоқтамыс хан

Ақ Орданы өзінің билігіне ұмтылған жетекші.

Signup and view all the flashcards

Ақсақ Темір

Мамай мен Тоқтамысқа қарсы жорық жасаушы, күшті әмір.

Signup and view all the flashcards

Астрахан

Ақ Орданың әскери жорықтары барысында қоршауға алынған қала.

Signup and view all the flashcards

Зекет

Ақ Орданың ауыл шаруашылығында хандар мен ақсүйектерге төленетін салық.

Signup and view all the flashcards

Қыпшақ тілі

Ақ Орданың ресми тілі.

Signup and view all the flashcards

Мал шаруашылығы

Ақ Орданың экономикалық негізі, мал өсірумен айналысу.

Signup and view all the flashcards

Еділ

Ақ Орда билігінің жорықтары жүргізілген негізгі өзен.

Signup and view all the flashcards

Тархандық

Ақ Орданың жер иеленушілік жүйесіндегі ерекше құқықтар.

Signup and view all the flashcards

Шайбани әулеті

Ақ Ордадан кейінгі билік жүргізген династия.

Signup and view all the flashcards

Алтын Орда

XIV-XV ғасырларда Қазақстан мен Орта Азияны қамтыған ірі мемлекет.

Signup and view all the flashcards

Сырдария

Ақ Орданың мейлінше маңызы бар су көзі.

Signup and view all the flashcards

Барақ хан

Ұрыс ханның немересі, Ақ Ордада хандықты өзіне алды.

Signup and view all the flashcards

Мамай

Ақ Орда билігін тартып алу үшін күрескен басты қарсылас.

Signup and view all the flashcards

Хажы-Тархан

Ақ Орда қожайындық жорықтарының барысында қоршалған қала.

Signup and view all the flashcards

Сауда-керуен жолдары

Ақ Орданың экономикалық байланыстырушы желілері.

Signup and view all the flashcards

Сәулетшілік өнер

Ақ Ордада дамыған өнер мен мәдениет саласы.

Signup and view all the flashcards

Әлеуметтік-экономикалық жағдай

Ақ Ордадағы тұрмыстың даму деңгейі мен халықтың күнкөрісі.

Signup and view all the flashcards

Куликово шайқасы

Мамайдың орыс әскерлерінен жеңілген тарихи оқиға.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

XIV-XV ғасырлардағы Орта Азия мен Қазақстан

  • XIV және XV ғасырларда Орта Азия мен Қазақстан аймақтары Шағатай мен Жошы ұлыстарының тарихына сәйкес дамыды.
  • Осы аймақтың әлеуметтік-экономикалық қалпы, түркі тайпаларының қауымдастығына байланысты, жылқы шаруашылығымен, қала мәдениеті мен сәулет өнерімен, сауда-жол жүйесінің дамуымен сипатталды.
  • Әлеуметтік тұрғыда, әр түрлі ұлыстардың билеуші әулет өкілдері, билері мен батырлары маңызды рөл атқарды.
  • Ақ Орда – Жайық өзені мен Ертіс өзені аралығында, Батыс Сібір ойпатынан Сырдарияның орта ағысына дейінгі аймақта орналасқан хандардың бір ордасы болды.
  • Ақ Орданың ірі қаласы – Сығанақ, Сырдария өзенінің бойында орналасқан.
  • Ақ Орда халқы ноғайлы-қыпшақтар болды, бұл арада арғын, жалайыр, найман, қоңырат, керейт, үйсін және қарлұқ сияқты тайпалар бар болды.
  • Ақ Орда хандары арасында Орда-Ежен, Сартақ, Баян, Сасы Бұқа хан, Ерзен, Мүбәрәк Қожа хан, Шымтай хан, Ұрыс хан, Құйыршық хан, Барақ, Керей, Жәнібек және басқалары болды.

Ақ Орданың Күшейген Кезі

  • Ақ Орданың күшейген кезі – XIV ғасырдың екінші жартысы (шамамен 1361 жыл).
  • Ақ Орда билеушісі Ұрыс хандың жағдайы күшейіп, Алтын Орда тағын иемденуге ұмтылған.
  • 1374 және 1375 жылдары Ұрыс хан Еділ бойындағы жорықтар жасап, Сарай мен Хажы-Тарханды (Астрахан) қоршады.
  • Сол кездегі Кама бұлғарлары бойындағы жерлерді бағындырған.
  • Алайда, Ұрыс ханның үстемдігі ұзаққа созылмады және ол 1377 жылы қайтыс болды.
  • Ақ Орда иелігі Ұрыс ханның баласы Темір Мәлікке өтті.
  • Маңғыстау үстіртінің билеушісі Тоқтамыс, осы кезде Ақсақ Темірдің қолдауымен Ақ Орданы басып алды (1379 ж.).
  • Тоқтамыс 1380 жылы Сарай, Қажытархан, Қырым және Мамайдың Ордасын жаулап олды.
  • Бұл оқиға Мамайдың орыс әскерлерінің қолынан Куликово даласындағы жеңілісімен байланысты болды.
  • Тоқтамыс Ақсақ Темірмен қайшылықтарға тап болып және оның бірнеше жорығына ұшырайды (1380, 1391, 1395 жылдары).
  • Ақсақ Темірдің жорықтары Алтын Орданың қирауына әкелді, ал оның салдары XIV ғасырдың соңы мен XV ғасырдың басында Ақ Орданың әлсіреуіне әкелді.

Жаңа Дәуір

  • 1423-1424 жылдары Ұрыс ханның немересі Барақ Ақ Орда хандығын қайта қалпына келтірді.
  • Барақтың басты қаласы Сығанақ және Сыр бойы аудандары Темір әулетінің қолында және 1425-1426 жылдары Темірдің немересі Ұлықбекке қарсы жорықтарға шықты.
  • Жорықта қаза тапқан Барақтан кейін Шығыс Дешті Қыпшақ аумағында билік өзгерістері болды.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Ақ орда тарихы PDF

Description

Бұл тест XIV және XV ғасырларда Орта Азия мен Қазақстанның мәдениеті мен тарихына арналған. Шағатай мен Жошы ұлыстарының әлеуметтік-экономикалық жағдайларына, Ақ Орда мен оның қалаларына, сонымен қатар тайпалық қауымдастықтарға назар аударамыз.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser