Wymiary Ziemi i Geologia
44 Questions
2 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Który z poniższych procesów NIE jest przykładem procesu egzogenicznego?

  • Ruchy górotwórcze (correct)
  • Erozja lodowcowa
  • Przemieszczanie materiału skalnego pod wpływem siły grawitacji
  • Wietrzenie
  • Która z wymienionych opcji POPRAWNIE opisuje rolę wody w przyrodzie?

  • Woda jest czynnikiem kształtującym krajobrazy, ale nie wpływa na oblicze Ziemi.
  • Woda nie odgrywa znaczącej roli w obiegu pierwiastków.
  • Woda uczestniczy bezpośrednio lub pośrednio w większości procesów zachodzących w litosferze i atmosferze Ziemi. (correct)
  • Woda uczestniczy tylko w procesach zachodzących w atmosferze ziemskiej.
  • Który z niżej wymienionych pierwiastków jest DOMINUJĄCYM składnikiem skorupy ziemskiej?

  • Tlen (correct)
  • Węgiel
  • Krzem
  • Żelazo
  • Który z poniższych przykładów NIE jest typowym procesem kształtującym powierzchnię Ziemi?

    <p>Fotosynteza (B)</p> Signup and view all the answers

    Co charakteryzuje skały metamorficzne?

    <p>Powstają w wyniku przeobrażeń skał pod wpływem ciepła i ciśnienia. (C)</p> Signup and view all the answers

    Jaka jest główna przyczyna topnienia lodowców?

    <p>Wzrost temperatury otoczenia (B)</p> Signup and view all the answers

    Która z poniższych opcji POPRAWNIE łączy rodzaj skały ze sposobem jej powstawania?

    <p>Skała metamorficzna - usadzania się i utrwalania osadów (A)</p> Signup and view all the answers

    Co to jest litosfera?

    <p>Najbardziej zewnętrzna, sztywna warstwa Ziemi. (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie gazy uwalniają się podczas procesów wulkanicznych?

    <p>Dwutlenek siarki (SO₂) (A), Azot (N₂) (B)</p> Signup and view all the answers

    Co event odbył się w 79 r n.e. i jakie miasto zostało zniszczone w wyniku jego wybuchu?

    <p>Wybuch Wezuwiusza i zniszczenie Pompejów (A)</p> Signup and view all the answers

    Który z wymienionych wulkanów spowodował katastrofę w 1902 roku?

    <p>Mont Pelee (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie było pierwotne powierzchnię wyspy Krakatau przed wybuchem w 1883 roku?

    <p>33,5 km² (C)</p> Signup and view all the answers

    Która z wymienionych substancji nie jest gazem wulkanicznym?

    <p>Woda (H₂O) (B)</p> Signup and view all the answers

    Jaki procent wody na Ziemi stanowią wody słodkie?

    <p>2,5% (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zmiany mogą być skutkiem powstawania dziury ozonowej?

    <p>Zwiększenie promieniowania UV (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są główne rodzaje wód naturalnych występujących w przyrodzie?

    <p>Wody opadowe, powierzchniowe i podziemne (D)</p> Signup and view all the answers

    Ile procent powierzchni Ziemi zajmują oceany?

    <p>71% (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie jest tempo spadku poziomu ozonu w atmosferze?

    <p>3% na rok (C)</p> Signup and view all the answers

    Jaką rolę odgrywają oceany w ekosystemach Ziemi?

    <p>Są dominującym źródłem wody (C)</p> Signup and view all the answers

    Które z wymienionych uszkodzeń komórek są skutkiem wzrostu promieniowania UV?

    <p>Nowotwory (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie cechy ma jądro zewnętrzne Ziemi?

    <p>Ciało ciekłe, składa się głównie z żelaza i niklu. (D)</p> Signup and view all the answers

    Jaką średnią temperaturę osiąga wnętrze Ziemi na głębokości 5100 km?

    <p>Ponad 6000°C (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie jest główne skład chemiczny płaszcza Ziemi?

    <p>SiO2, MgO i FeO (D)</p> Signup and view all the answers

    Gdzie znajduje się najsłabiej poznana sfera naszej planety?

    <p>Jądro wewnętrzne (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są główne warstwy geosfery w obrębie wnętrza Ziemi?

    <p>Skorupa, płaszcz, jądro (D)</p> Signup and view all the answers

    Co charakteryzuje astenosferę w obrębie płaszcza Ziemi?

    <p>Ma właściwości sprężystości i plastyczności. (C)</p> Signup and view all the answers

    Jaką rolę odgrywają prądy cieplne w płaszczu Ziemi?

    <p>Odpowiadają za ruchy płyt tektonicznych. (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie warunki panują w jądrze wewnętrznym Ziemi?

    <p>Bardzo wysokie ciśnienie i bardzo wysoka temperatura (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie góry można sklasyfikować jako fałdowe?

    <p>Himalaje (B), Karpata (C)</p> Signup and view all the answers

    Czym charakteryzują się góry zrębowe?

    <p>Powstają wskutek pionowych przemieszczeń wzdłuż uskoków (A)</p> Signup and view all the answers

    Co to jest plutonizm?

    <p>Proces związany z powstawaniem magmy (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są przyczyny trzęsień ziemi?

    <p>Ruchy tektoniczne i wybuchy wulkanów (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zjawisko wywołuje tsunami?

    <p>Krótkotrwałe podmorskie trzęsienie ziemi (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie produkty mogą wystąpić podczas wybuchu wulkanicznego?

    <p>Płynne, stałe i gazowe (B)</p> Signup and view all the answers

    Który z wymienionych wulkanów jest najwyższy?

    <p>Ojos del Salado (B)</p> Signup and view all the answers

    Co to jest ognisko wulkaniczne?

    <p>Miejsce występowania gorącej magmy w obrębie litosfery (A)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych zjawisk są bezpośrednio związane z ruchami epejrogenicznymi?

    <p>Zmiany poziomu mórz (B)</p> Signup and view all the answers

    Który z poniższych podpunktów najlepiej opisuje astenosferę?

    <p>Plastyczna warstwa Ziemi, znajdująca się pod litosferą, na której pływają płyty tektoniczne (C)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych zjawisk nie jest związane z ruchami górotwórczymi?

    <p>Wzmożona erozja terenu (A)</p> Signup and view all the answers

    Który z poniższych obszarów najczęściej charakteryzuje się występowaniem ryftów?

    <p>Strefy rozchodzenia się płyt (C)</p> Signup and view all the answers

    Jaka jest główna różnica między ruchami epejrogenicznymi a górotwórczymi?

    <p>Ruchy epejrogeniczne nie powodują deformacji skorupy ziemskiej, a górotwórcze tak (A)</p> Signup and view all the answers

    Który z poniższych przykładów najlepiej obrazuje zasadę izostazji?

    <p>Topnienie lodowców w górach prowadzi do ich obniżania (A)</p> Signup and view all the answers

    Która z poniższych cech najdokładniej opisuje strop warstwy skalnej?

    <p>Górna powierzchnia warstwy skalnej (C)</p> Signup and view all the answers

    Co najlepiej odzwierciedla miąższość warstwy skalnej?

    <p>Odległość pomiędzy stropem a spągiem warstwy skalnej (D)</p> Signup and view all the answers

    Flashcards

    Wulkanizm

    Procesy związane z wybuchami wulkanów oraz uwalnianiem gazów do atmosfery.

    Gazy wulkaniczne

    Gazy uwalniane przez wulkanizm, mające wpływ na atmosferę i zdrowie.

    Wybuch Wezuwiusza

    Katastrofalny wybuch w 79 r. n.e. zniszczył Pompeje i Herkulanum.

    Wybuch Krakatau

    Wybuch wulkanu w 1883 r., który zmniejszył wyspę o 23 km².

    Signup and view all the flashcards

    Wybuch Mont Pelee

    Wybuch w 1902 r. na Martynice, z 26 tysiącami ofiar.

    Signup and view all the flashcards

    Geosfera

    Koncentryczne warstwy Ziemi różniące się składem i stanem skupienia.

    Signup and view all the flashcards

    Jądro Ziemi

    Zewnętrzne jest ciekłe, wewnętrzne stałe, składa się głównie z Fe i Ni.

    Signup and view all the flashcards

    Płaszcz Ziemi

    Położony pod skorupą, z górnym i dolnym płaszczem, skład chemiczny to tlenki krzemu, magnezu i żelaza.

    Signup and view all the flashcards

    Skorupa ziemska

    Zbudowana z magmowych, osadowych i przeobrażonych skał, jej grubość wynosi od 5 do 70 km.

    Signup and view all the flashcards

    Właściwości wnętrza Ziemi

    Temperatura, gęstość i ciśnienie wzrastają wraz z głębokością.

    Signup and view all the flashcards

    Stopień geotermiczny

    Wzrost temperatury średnio o 1°C na 33 metry głębokości.

    Signup and view all the flashcards

    Moho

    Powierzchnia nieciągłości między skorupą a płaszczem Ziemi.

    Signup and view all the flashcards

    Litosfera

    Zewnętrzna sztywna część kuli ziemskiej, obejmująca skorupę i warstwę perydotytową.

    Signup and view all the flashcards

    Ruchy lądotwórcze

    Długotrwałe i powolne pionowe ruchy płyt litosfery, nie wywołujące znacznych deformacji.

    Signup and view all the flashcards

    Astenosfera

    Plastyczna strefa Ziemi pod litosferą, na głębokości od 50 km do 300 km.

    Signup and view all the flashcards

    Prądy konwekcyjne

    Powolne przemieszczanie się materii w astenosferze, spowodowane ciepłem z wnętrza Ziemi.

    Signup and view all the flashcards

    Strefa ryftu

    Strefa rozchodzenia się płyt tektonicznych, tworząca często rysy w ziemi.

    Signup and view all the flashcards

    Izostazja

    Stan równowagi grawitacyjnej skorupy ziemskiej, regulowany przez ruchy pionowe.

    Signup and view all the flashcards

    Warstwa skalna

    Podstawowa forma występowania skał, o stałej grubości.

    Signup and view all the flashcards

    Miąższość warstwy

    Odległość od stropu do spągu warstwy skalnej.

    Signup and view all the flashcards

    Ruchy górotwórcze

    Procesy fałdowania i wypiętrzania skał, często związane z trzęsieniami ziemi.

    Signup and view all the flashcards

    Rodzaje gór

    Góry fałdowe, zrębowe i wulkaniczne są klasyfikowane według sposobu powstawania.

    Signup and view all the flashcards

    Góry fałdowe

    Góry tworzące się wskutek sfałdowania mas skalnych, np. Himalaje, Alpy.

    Signup and view all the flashcards

    Góry zrębowe

    Góry powstające przez pionowe przemieszczenia na uskokach skalnych, np. Ural.

    Signup and view all the flashcards

    Góry wulkaniczne

    Góry powstające w wyniku erupcji wulkanicznych, np. Kamczatka.

    Signup and view all the flashcards

    Plutonizm

    Procesy związane z powstawaniem i przemieszczaniem się magmy w skorupie, bez wypływu.

    Signup and view all the flashcards

    Trzęsienie ziemi

    Drgania skorupy ziemskiej spowodowane ruchami tektonicznymi lub wulkanami.

    Signup and view all the flashcards

    Tsunami

    Duża fala wywołana przez podmorskie trzęsienie ziemi lub erupcję wulkaniczną.

    Signup and view all the flashcards

    Erupcja wulkanu

    Gwałtowne wydobywanie się lawy lub gazów z krateru wulkanu.

    Signup and view all the flashcards

    Dziura ozonowa

    Obszar w atmosferze o obniżonym stężeniu ozonu, odkryty w 1995 roku.

    Signup and view all the flashcards

    Skutki dziury ozonowej

    Znaczny wzrost promieniowania UV prowadzący do uszkodzeń komórek, osłabienia odporności i zmian klimatycznych.

    Signup and view all the flashcards

    Hydrosfera

    Wodna powłoka Ziemi obejmująca wodę w różnych postaciach: gazowej, ciekłej, stałej.

    Signup and view all the flashcards

    Kriosfera

    Część hydrosfery, obejmująca wody w postaci lodu.

    Signup and view all the flashcards

    Oceanosfera

    Część hydrosfery, której elementami są wody mórz i oceanów.

    Signup and view all the flashcards

    Rodzaje wód naturalnych

    Wody opadowe, powierzchniowe i podziemne występujące w przyrodzie.

    Signup and view all the flashcards

    Woda słona

    Stanowi 97,5% całkowitej ilości wody na Ziemi, głównie w oceanach.

    Signup and view all the flashcards

    Woda słodka

    Stanowi tylko 2,5% wody na Ziemi i jest głównie w lodowcach oraz rzekach.

    Signup and view all the flashcards

    Rola wody w przyrodzie

    Woda uczestniczy we wszystkich procesach geologicznych i atmosferycznych, kształtuje krajobrazy i obieg pierwiastków.

    Signup and view all the flashcards

    Topnienie lodowców

    Proces, w którym lodowce przechodzą w stan ciekły wskutek wzrostu temperatury otoczenia.

    Signup and view all the flashcards

    Składniki skorupy ziemskiej

    Podstawowe pierwiastki to tlen, krzem, aluminium, żelazo i inne.

    Signup and view all the flashcards

    Skały magmowe

    Produkcja skał z krzepnięcia magmy lub lawy.

    Signup and view all the flashcards

    Skały osadowe

    Powstają w wyniku sedymentacji i nagromadzeń szczątków organicznych.

    Signup and view all the flashcards

    Procesy endogeniczne

    Wewnętrzne procesy kształtujące powierzchnię Ziemi jak wulkanizm i ruchy górotwórcze.

    Signup and view all the flashcards

    Procesy egzogeniczne

    Zewnętrzne procesy takie jak wietrzenie, erozja i ruchy masowe.

    Signup and view all the flashcards

    Study Notes

    Wymiary Ziemi

    • Powierzchnia Ziemi: 510 mln km²
    • Obwód równika: 40 076 km
    • Promień średni: 6371 km
    • Promień biegunowy: 6357 km
    • Promień równikowy: 6378 km

    Geoida

    • Kształt Ziemi odpowiadający średniemu poziomowi mórz i oceanów
    • Odchylenia od średniego poziomu: od -160 do +127 m

    Siła grawitacyjna

    • Miara przyciągania między masą Ziemi a innymi obiektami
    • Zależy od odległości od środka Ziemi i jej kształtu
    • Większa bliżej biegunów ze względu na spłaszczenie Ziemi

    Szerokość geograficzna

    • Kąt między płaszczyzną równika a promieniem ziemskim
    • Wartości od 0° do 90°
    • Punkty na północy mają szerokość geograficzną północną, a na południu południową

    Długość geograficzna

    • Kąt między południkiem 0° a południkiem przechodzącym przez punkt
    • Wartości od 0° do 180°
    • Punkty na wschodzie mają długość geograficzną wschodnią, na zachodzie zachodnią

    Geologia historyczna

    • Dział geologii zajmujący się ewolucją skorupy Ziemi

    Paleontologia

    • Nauka o organizmach z przeszłości geologicznej
    • Opiera się na szczątkach skamieniałości

    Wiek bezwzględny

    • Określony w milionach lub tysiącach lat, wstecz od chwili obecnej
    • Wiek zdarzeń geologicznych lub efektów

    Wiek względny

    • Określenie wieku skał w porównaniu z innymi skałami
    • Ustalany na podstawie kolejności warstw skał

    Stratygrafia

    • Dział geologii zajmujący się kolejnością i względnym wiekiem warstw skalnych

    Skamieniałość

    • Zachowane w skale organizmy, odciski lub odlewy
    • Ważne do określania względnego wieku skał

    Prekambr

    • Najstarsza i najdłuższa era geologiczna
    • Początek rozwoju życia prymitywnych organizmów

    Paleozoik

    • Era geologiczna obejmująca okres od około 540 mln lat temu do około 250 mln lat temu
    • Rozwój prostych organizmów. Pierwsze zwierzęta i rośliny

    Mezozoik

    • Era geologiczna obejmująca okres od około 250 mln lat temu do około 66 mln lat temu
    • Rozwój dinozaurów i pierwszych ptaków

    Kenozoik

    • Era geologiczna obejmująca okres od około 66 mln lat temu do dzisiaj
    • Rozwój ssaków i człowieka

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Hulisz Wykład 1-2 PDF

    Description

    Ten quiz bada podstawowe informacje o wymiarach Ziemi oraz jej kształcie. Zawiera również zagadnienia dotyczące siły grawitacyjnej, szerokości i długości geograficznej, a także geologii historycznej. Sprawdź swoją wiedzę na temat naszej planety!

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Browser