Voedingswaarde en productetiketten

Voedingsinformatie

• Het doel is om informatie over ingrediënten en voedingswaarde op etiketten te kunnen lezen en gebruiken.
• Daarnaast is het van belang om chemische informatie op product- en materiaallabels te kunnen interpreteren met betrekking tot veiligheid, gezondheid, en leefmilieu.

Informatie op het Vlak van Gezondheid

• Een voedingsmiddel is een eetbaar product.
• Voedingsbestanddelen, voedingsstoffen of nutriënten zijn de bruikbare bestandsdelen die uit voedingsmiddelen komen.
• Een appel is een voorbeeld van een voedingsmiddel, terwijl fructose in de appel een voedingsstof is.
• Voedingsmiddelen zijn bijvoorbeeld fruitsap, lasagne, brood, salami, peer, tomaat, en ei.
• Voedingsstoffen zijn koolhydraten, vetten, mineralen, voedingsvezels, proteïnen, en suiker.

Bewaaradvies

• Voedingsetiketten verstrekken essentiële informatie voor het correct bewaren van producten, wat essentieel is om kwaliteit en veiligheid te waarborgen.
• Bewaaradviezen zijn belangrijk om de kwaliteit te behouden, smaak- en textuurverlies te voorkomen en de voedingswaarde te behouden.
• Ze zijn ook belangrijk voor het waarborgen van de veiligheid en het minimaliseren van het risico op voedselvergiftiging.
• Bewaaradviezen helpen voedselverspilling te vermijden door producten niet onnodig te laten bederven.
• Opslagcondities op het etiket geven aan of een product in de koelkast, diepvriezer, of kamertemperatuur bewaard moet worden.
• Voorbeelden van opslagcondities zijn "Koel en droog bewaren" en "Na openen gekoeld bewaren en binnen 3 dagen gebruiken".
• Specifieke instructies kunnen zijn "Beschermen tegen direct zonlicht" of "Niet opnieuw invriezen na ontdooiing".
• Bij aankoop is het belangrijk te controleren of het product past binnen de beschikbare opslagmogelijkheden.
• Koop gekoelde of ingevroren producten als laatste tijdens het boodschappen doen.
• Thuis is het belangrijk om de bewaaradviezen nauwkeurig te volgen en geopende producten over te brengen naar luchtdichte verpakkingen indien nodig.
• Lees de etiketten zorgvuldig en let op kleine details, zoals "Goed schudden voor gebruik" of "Na openen binnen 24 uur consumeren."
• Veelgemaakte fouten zijn het negeren van de datums, verkeerde opslag en niet controleren na opening.
• Organiseer de voorraad door producten met kortere houdbaarheidsdata vooraan te plaatsen.
• Het is belangrijk het verschil te leren tussen "te gebruiken tot (TGT)" en "ten minste houdbaar tot (THT)."
• De "te gebruiken tot"-datum staat op voedingsmiddelen die snel bederven en mag niet meer gegeten worden na deze datum, voorbeelden hiervan zijn vers vlees, verse vis, voorgesneden groenten, bereide maaltijden.
• De "ten minste houdbaar tot"-datum, staat op voedingsmiddelen die niet snel bederven. Na deze datum kan de kwaliteit achteruit gaan, maar kan vaak nog gegeten worden, voorbeelden hiervan zijn cornflakes, yoghurt, koekjes, pasta, conserven, chips.

Voedingswaarden: Essentiële Vitamines

• De aanbevolen energiebehoefte varieert per persoon, afhankelijk van leeftijd, geslacht, gewicht, lengte en activiteitenniveau.
• Een volwassen vrouw heeft gemiddeld 2000 kcal per dag nodig, en een volwassen man 2500 kcal.
• Essentiële vitamines kunnen we niet zelf aanmaken en moeten uit voeding gehaald worden.
• Vitamine C is belangrijk voor het immuunsysteem en de opname van ijzer.
• Vitamine D is belangrijk voor de opname van calcium en gezonde botten.
• Vitamine E werkt als antioxidant en beschermt cellen.
• Vitamine B12 ondersteunt de aanmaak van rode bloedcellen, speelt een rol in de werking van het zenuwstelsel en helpt bij DNA-synthese.
• Symptomen van een vitamine B12 tekort zijn vermoeidheid, tintelingen of gevoelloosheid en problemen met geheugen en concentratie.
• Dierlijke producten zoals vlees, vis en schaaldieren bevatten veel vitamine B12, met name de dooier van eieren.
• Ook zuivelproducten zoals melk, kaas en yoghurt zijn bronnen van vitamine B12.
• Veganisten en vegetariërs lopen een hoger risico op een vitamine B12-tekort, omdat het vooral voorkomt in dierlijke producten. Dit geldt ook voor ouderen, omdat de opname van vitamine B12 uit voeding kan afnemen met de leeftijd.
• Vitamines zijn essentiële voedingsstoffen die diverse processen ondersteunen. Het lichaam kan de meeste vitamines niet zelf aanmaken.
• Wateroplosbare vitamines, zoals vitamine C en B-vitamines, lossen op in water en moeten dagelijks worden aangevuld.
• Vetoplosbare vitamines, zoals vitamine A, D, E, en K, worden opgeslagen in lichaamsvet en lever.

Essentiële vetzuren

• Essentiële vetzuren (EVZ) zijn vetten die het lichaam niet zelf kan aanmaken en via de voeding opgenomen moeten worden.
• Er zijn twee hoofdgroepen: omega-3 en omega-6 vetzuren.
• Essentiële vetzuren zijn cruciaal voor celfunctie, hersenontwikkeling en -functie, ontstekingsregulatie, gezondheid van hart en bloedvaten, en zicht.
• Belangrijke bronnen van omega-3 zijn vette vis, walnoten, lijnzaad, chiazaad en algenolie.
• Omega-6 komt voor in plantaardige oliën, noten en zaden.
• Een goede balans tussen omega-3 en omega-6 is belangrijk, waarbij een verhouding van ongeveer 1:4 (omega-3:omega-6) wordt aanbevolen voor een optimale gezondheid.

Voedingswaarden: Voedingsbestanddelen

• De belangrijkste voedingsbestanddelen zijn koolhydraten, eiwitten en vetten.
• Eiwitten zijn bouwstoffen voor huid, spieren en bloed en zorgen voor herstel en genezing.
• Koolhydraten zijn de belangrijkste energiebron voor het lichaam en worden omgezet in glucose.
• Vetten zijn een energiebron en energiereserve, beschermen organen en reguleren de lichaamstemperatuur.
• Vitamines en mineralen zijn essentieel voor een goede gezondheid, groei en ontwikkeling en ondersteunen verschillende lichaamsprocessen.
• Additieven worden gebruikt om de houdbaarheid, smaak, uiterlijk of consistentie van voeding te verbeteren.
• Additieven worden streng gecontroleerd en hebben een E-nummer.

Vezels en Allergenen

• Voedingsvezels zijn stoffen uit plantaardige voedingsmiddelen die de mens niet kan verteren, maar die wel goed zijn voor de darmwerking.
• Allergenen zijn stoffen die bij sommige mensen een allergische reactie kunnen veroorzaken.
• De meest voorkomende voedselallergenen staan bekend als de "Big 14," waaronder gluten, noten, melk, ei, vis, schaal- en schelpdieren, pinda's, soja, lupine, selderij, mosterd, sesamzaad, zwaveldioxide (sulfieten) en weekdieren.
• Het is cruciaal dat mensen met voedselallergieën etiketten lezen en allergenen vermijden.
• Het is wettelijk verplicht om de aanwezigheid van allergenen duidelijk te vermelden op verpakkingen en in restaurants.
• Voedselproducenten moeten kruisbesmetting voorkomen, en consumenten met allergieën moeten hun voeding zorgvuldig plannen.

Water en Nutri-Score

• Water is onmisbaar voor het lichaam en speelt een cruciale rol in temperatuurregulatie, transport van voedingsstoffen en spijsvertering.
• Een voldoende waterinname van ongeveer 1,5 tot 2 liter per dag wordt aanbevolen.
• De Nutri-Score is een voedingslabel dat consumenten helpt om sneller en gemakkelijker gezondere voedselkeuzes te maken.
• Het beoordeelt voedingsmiddelen op basis van hun voedingswaarde en geeft ze een score op een schaal van A (gezondste keuze) tot E (minst gezond), gebaseerd op positieve en negatieve aspecten van een product.
• De voordelen van de Nutri-Score zijn eenvoud, transparantie en de mogelijkheid om producten te vergelijken en de consument bewust te maken.
• De Nutri-score heeft wel beperkingen omdat er geen rekening wordt gehouden met specifieke dieetbehoeften, portiegroottes of product verschillen binnen een zelfde score.

Gezonde Voeding en Leefwijze

• Drink 1,5 tot 2 liter water per dag.
• Eet dagelijks meer plantaardige dan dierlijke voedingsmiddelen.
• Kies voor weinig bewerkte voedingsmiddelen en vermijd suikers, vet, en zout.
• Beweeg elke dag minstens 30 minuten.
• Bewerkte voedingsmiddelen zijn frisdrank (veel suiker), chips (veel zout en vet) en kant-en-klaarmaaltijden (veel zout, suiker, vet en weinig verse ingrediënten).
• Betere alternatieven zijn water of thee zonder suiker, noten of zelfgemaakte popcorn en zelfgemaakte maaltijden met verse ingrediënten.

Symbolen op Labels

• Let op de symbolen met betrekking tot afvalverwerking, duurzaamheid en gezondheid op de labels.
• De Möbiusloop geeft aan dat de verpakking recyclebaar is, het Groene Punt garandeert een bijdrage aan recycling, en de Tidy Man wijst erop dat afval in de vuilnisbak hoort.
• Fairtrade, Rainforest Alliance en MSC zijn voorbeelden van duurzaamheidslabels die staan voor eerlijke handel of duurzame productie.
• De Eco-score is een kleurcode die informatie geeft over hoe ecologisch een product is.
• Het EU Biolabel is een Europees label voor biologische verpakte producten in Europa.