Veiligheid bij Werken op Hoogte

Veiligheid VOL-VCA

• De "val van hoogte" is verantwoordelijk voor 15% van alle arbeidsongevallen en 38% van alle dodelijke arbeidsongevallen.
• De gemiddelde schadelast van een ongeval met een "val van hoogte" is € 15.175.
• Het werken op hoogte vereist risicobeoordeling en preventiemaatregelen.

Hoofdstuk 10: Werken op hoogte

• Werktijden worden uitgevoerd boven 2 meter hoogte.
• Voorbeelden van werkzaamheden op hoogte zijn: op daken, op open verdiepingen, in de buurt van vloer- en wandopeningen en het beklimmen van steigers en stellingen. Het licht werken op een ladder is nieuw.

Preventiehiërarchie

• Gevaar uitschakelen aan de bron.
• Werkmethoden aanpassen.
• Afstandbediening van op de grond.
• Collectieve beschermingsmaatregelen (vb. leuningen, valnetten).
• Individuele beschermingsmaatregelen (vb. valharna's, helm).
• Informatie, opleiding en signalisatie.

Wettelijk kader

• De welzijnswet (04/08/1996), KB beleid (27/03/1998), KB Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen (25/01/2001), KB arbeidsmiddelen voor hijsen of heffen van lasten (04/05/1999), KB arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte (31/08/2005), KB collectieve beschermingsmiddelen (30/08/2013), KB persoonlijke beschermingsmiddelen (13/06/2005) en KB arbeidsplaatsen (10/10/2012) zijn relevante wettelijke kaders voor werken op hoogte.

Risicobeoordeling en Preventiemaatregelen

• De werkgever moet de nodige materiële en organisatorische maatregelen nemen zodat de arbeidsmiddelen geschikt zijn voor het werk. Dit zorgt voor het welzijn van de werknemers.

Welke preventiemaatregelen?

• Collectieve beschermingsmiddelen hebben prioriteit boven persoonlijke beschermingsmiddelen.
• Er zijn geen kant-en-klare oplossingen voor werken op hoogte.
• De focus ligt op het vinden van een veilige oplossing.

Risico's van werken op hoogte

• Arbeider valt
• Arbeider laat iets vallen
• Collectieve maatregelen, (Hekwerk, Leuningen en randbeveiliging, Loopplanken, Vloeropeningen, Valnetten)

Reglementaire leuning en randbeveiliging

• Bovenleuning: 100 tot 120 cm
• Tussenleuning: 40 tot 50 cm
• Voetplank: 15 cm
• Alle drie zijn verplicht en noodzakelijk.

Alternatieven

• Beveiliging plat dak (prijs: +/- € 1.200,00 per 12 meter).
• Creatieve oplossingen.
• Staalconstructies.
• Beveiliging zadeldak (prijs: +/- € 2.500,00 per 6 meter).
• Gebruik van een valnet.

Schadelast arbeidsongevallen

• Gemiddelde kost per ongeval 'val van hoogte': €15.175.
• Bron: Ministerie van Sociale Voorzorg - Inspectie der Verzekeringen.

Kosten veiligheid?

• Schadekosten per ongeval vergeleken met de veiligheidskosten.

Vergelijking van de kosten

• Kost van de beveiliging wordt vergeleken met de kost van een potentieel ongeval. Een voorbeeld van een kantoorgebouw wordt gebruikt.

Voorbeeld van een kostberekening

• Aannemer plaatst gemiddeld 2 kantoorgebouwen per jaar.
• Aantal meters te plaatsen en weg te nemen: 1095 meter.
• Aantal meters aan te kopen: 717 meter.
• Kosten plaatsen & wegnemen: € 5,00/meter
• Kosten stijlen: € 22,50/stuk
• Kosten planken: € 0,50/meter
• De stijlen worden afgeschreven over 5 jaar.

Vergelijking

• Kostprijs veiligheidsmaatregelen ter voorkoming van 'val van hoogte' voor 1 kantoorgebouw: € 7267,50.
• Gemiddelde kost van een arbeidsongeval "val van hoogte": € 15.175.
• Statistiek: 1 ongeval 'val van hoogte' per 16.732 gepresteerde uren.
• Schatting aantal manuren per gebouw: 16.880.
• Totale kost ongeval "val van hoogte": € 15.175.
• Kostprijs dakrandbeveiliging: € 7.267.
• Verhouding: € 15.175 / € 7.267 = 2 (ongeval kost 2x veiligheid!).

Ladders

• Een ladder dient om naar een hoger of lager gelegen vlak te gaan. Het gebruik om op te werken, vereist extra veiligheidsmaatregelen.
• Ladders moeten jaarlijks gekeurd worden. Ladders moeten altijd met 2 personen worden bewerkt en geplaatst. De ladder moet altijd minstens 1 meter uitsteken boven de plaats waarnaar men toegang wil. Het gebruik van ladders is verboden boven windkracht 6 (meer dan 50 km/u).

Soorten Ladders

• Houten: stevig, stabiel, makkelijk te herstellen, maar slechte geleider van elektrische stroom.
• Aluminium: lichtgewicht, weinig kans op blijvende vervorming of breuken, wegglijden, omslaan.
• Kunststof: gewicht: middenweg tussen houten en aluminium, minder kans op doorbuigen dan aluminium, goede elektrische isolatie, relatief duur, scheurtjes in kunststof kunnen optreden.

Gebruik van ladders

• De ladder moet altijd in goede staat zijn, nooit zelf herstellen
• Jaarlijkse keuring
• Minimaal 1 meter uitstekening boven de bestemming.
• Maximaal 4-5 sporten boven de basis. Niet meer dan 40 à 50 cm links of rechts reiken!
• Niet meer dan 1 persoon tegelijkertijd op de ladder.

Opstellen van een ladder

• Bij voorkeur onder een hoek van 75 graden.
• Bodemplaten en ladderschoenen zijn essentieel om wegglijden te voorkomen.

Tips over werken met ladders

• Visuele handreik van veiligheidsregels voor het werken met ladders.

Steigers (of stellingen)

• Steigers mogen enkel door specialisten gebouwd worden.
• Steigerkaart ('scafftag') is vereist voor gebruik.
• Rode kaart tijdens de constructie of verbouwing.
• Diverse soorten steigers bestaan, waaronder staande, hangende, rol- en op schragen.

Staande steiger

• Een steiger die op de grond staat.

Hangende steiger

• Hangende steiger voor hoge bouwwerken.

Valbeveiliging: Valharnas

• Valharnas is essentieel voor werken op hoogte.

Mobiel dakanker / Vast dakanker

• Mobiele en vaste dakankers voor veilig werken op daken.

Gordel voor werkpositionering

• Geeft ondersteuning en voorkomt vallen. Niet voor bescherming bij vallen!

Rolsteigers

• Wijzigingen voor gebruik en mogelijke verplaatsingen.

Steigers op schragen

• Steigers geplaatst met behulp van schragen.

Hoogtewerkers

• Enkel te gebruiken voor opgeleid personeel (veiligheid).

Creatief?!

• Foto's van onveilige werksituaties van hoogtewerkers.

Werkbakken (aan een kraan)

• Werkbakken zijn uitsluitend voor gebruik wanneer het onmogelijk is om met ladders, steigers of hoogtewerkers te werken.
• Alle regels voor hangsteigers moeten minimaal worden toegepast.

Valharnas

• Val voorkomen, niet altijd even duidelijk.
• Shock-absorber voor bescherming bij vallen indien nodig.
• Vastmaken onderaan in de kooi om omhoog te voorkomen.

Valharnas...

• Bij risicoanalyse rekening houden met hulp bieden aan iemand die gevallen is.
• Hoe lang kan iemand hangen zonder hulp?
• Groot risico: maximum 20 minuten zonder suspension relief straps.
• Bloedtoevoer wordt afgekneld ter hoogte van de lies bij de val.

Suspension trauma

• Bloed naar de benen, geen terugstroom bij knelling.
• Zuurstoftekort hersenen. Ongeveer 20 minuten tot bewusteloosheid.
• Kan tot de dood leiden.

Suspension relief straps

• Losmaakbare riemen om de druk op de lies bij vallen te verminderen.

Dubbele aanlijning

• Twee lijnen voor extra beveiliging.

Fall restraint of retentiesysteem

• Retentiesysteem voorkomt vallen volledig.
• Gebruiker wordt aangelijnd. De lijn is zo kort zodat geen contact met rand mogelijk is.

Heupgordel (Gebruik wordt afgeraden!)

• Deze gordel voorkomt niet vallen!

Andere belangrijke punten

• Tyvek (Materiaal voor bouwafdekking)
• Foto's van juiste en onjuiste werkwijzen met behulp van steigers, ladders en hoogwerkers, inclusief beelden van beschadigde ladder en juiste en onjuiste opstellingshoeken voor ladders.
• Voorlopige trappen en werftrappen: voorlopige trapanlagen voor constructies.
• Traptorens i.p.v. ladders: voor werken op hoger gelegen locaties is dit een alternatief voor een ladder.
• Trap of ladder vergelijking van ideale hoeken.
• Relevante informatie over kosten, datums, namen en bedrijven wordt vermeden.