Üst Taraf İskeleti Anatomisi

Üst Taraf İskeleti Genel Bilgiler

• Üst taraf iskeleti, omuz, kol, ön kol ve el iskeletinden oluşur
• Toplamda 64 kemikten meydana gelir
• Omuz kemikleri: Clavicula (köprücük kemiği) ve Scapula (kürek kemiği)
• Kol ve ön kolda bulunan kemikler: Humerus, radius ve ulna
• El iskeleti şu kemiklerden oluşur:
  • El bileğinde sekiz kemik
  • El tarağında beş kemik
  • El parmağında 14 kemik

Clavicula (Köprücük Kemiği)

• Scapula ve sternum arasında köprü görevi görür, adını buradan alır
• Uzunluğu 15-17 cm, genişliği yaklaşık 2 cm'dir
• S harfine benzer iki ucu ve bir gövdesi bulunur
• Sternum ile eklem yapan ucuna extremitas sternalis adı verilir ve bu eklem yüzüne facies articularis sternalis denir
• Claviculanın acromion ile eklem yapan ucuna extremitas acromialis denir ve buradaki eklem yüzüne facies articularis acromialis denir
• Clavicula'nın gövdesine corpus claviculae (claviculare) denir
• Clavicula'nın alt yüzünde, lig. costoclaviculare'nin tutunduğu impressio ligamenti costoclavicularis adı verilen pürtüklü bir alan bulunur
• Bu yüzde, m. subclaviusun tutunduğu sulcus musculi subclavii olarak bilinen bir oluk bulunur
• Üst-arka yüzünün extremitas acromialis tarafında tuberculum conoideum denilen bir tümsek vardır ve buraya lig.conoideum tutunur
• Tuberculum conoideum'dan başlayıp dışa doğru uzanan çizgiye linea trapezoidea denir ve buraya lig. trapezoideum tutunur
• Lig. trapezoideum ve lig. conoideum'un ikisine birden lig. coracoclavicularis denir
• Bu iki ligamentin tutunma yerlerine birden Tuberositas ligamenti coracoclavicularis denir
• Clavicula gövdeyi üst tarafa bağlayan tek kemiktir
• Durumuna koyarken:
  • Yassı olan uç dışa, künt olan uç içe gelecek
  • Künt olan uç tarafındaki S şeklindeki kıvrımın tümsek kısmı öne gelecektir
  • İmpressio lig. costoclaviculare alta gelecektir

Clavicula (Köprücük Kemiği) Klinik Notlar

• En zayıf yeri 1/3 dış kısmıdır
• Genellikle omuz üzerine düşmelerde veya ellerin üzerine düşmelerde kırılır, kırıklar çoğunlukla 1/3 dış tarafta meydana gelir
• Bu kırıklarda clavicula ile 1. costa arasından geçen a. subclavia zarar görebilir
• Clavicucula kolu gövdeden ayrı tutarak dayanak görevi yapar
• Üst extremite'lere uygulanan gücün aksiyal iskelete iletilmesinde rol oynar
• Nadiren bulunmayabilir
• Deltopektoral üçgende v. cephalica ve v. jugularis externa'ya girerken clavicula ile komşuluk yaparlar ve clavicula kırıklarında bu vene zarar görebilir

Scapula (Kürek Kemiği)

• Omuzun arkasında bulunur ve küreğe benzediği için bu isim verilmiştir
• İki yüzü vardır:
  • Öne bakan yüzüne (kaburgalarla komşu olan) facies costalis (anterior) denir
  • Arkaya bakan yüzüne facies posterior denir
• Facies costalis üzerindeki çukurluğa fossa subscapularis denir ve buraya m. subscapularis yapışır
• Facies posterior üzerinde içten dışa doğru bir çıkıntı bulunur ve bu çıkıntıya spina scapulae denir
• Spina scapulae'nın genişlemiş uzantısına acromion denir
• Acromion'un ön-yukarı kısmında clavicula ile eklem yapan bir eklem yüzü bulunur ve buna facies articularis acromii denir
• Acromionun alt dış kenarının oluşturduğu açıya angulus acromii denir
• Spina scapulae, scapula'nın fasiaes posterior'unu üst ve alt olarak ikiye ayırır:
  • Üstteki kısma fossa supra spinata (supraspinosa) denir ve buraya m. supraspinatus yapışır
  • Alttaki kısma fossa infraspinata (infraspinosa) denir ve buraya m. infraspinatus yapışır
• Üç kenarı vardır:
  • Üst kenarına margo superior denir ve burada bir çentik (incissura scapulae veya scapularis) bulunur
  • İncissura scapulae'den başlayarak dışa doğru uzanan uzantıya processus coracoideus denir
  • Alt dışa bakan kenarına margo lateralis denir

Scapula (Kürek Kemiği) Devam

• Üç köşesi vardır ve dıştaki köşesine angulus lateralis denir
• Angulus lateralis üzerindeki çukurluğa cavitas glenoidalis denir
• Cavitas glenoidalis'in yukarısındaki çıkıntıya tuberculum supraglenoidale, aşağısındaki çıkıntıya tuberculum infraglenoidale denir
• Tuberculum infraglenoidale'nin kemikle birleştiği yere collum scapulae denir
• Margo medialis ile margo lateralis'in birleştiği köşeye angulus inferior, margo medialis ile margo superior'un birleştiği üst kısmındaki köşesine angulus superior denir
• Durumuna koyma:
  • Kemiğin çukur yüzü öne, humerus başı ile eklem yapan köşesi (angulus lateralis - cavitas glenoidalis) dışa gelecek
  • Üzerinde çentik bulunan kenar (incussura scapulae) yukarıya, spina scapula denilen çıkıntının bulunduğu yüz ise arkaya gelecektir
• Uyarı: Scapula'da spina scapula'nın üstünde akciğerin üst lobunun altında, akciğerin alt loblarının sesi dinlenir
• Kol uzunluğu ölçülürken acromion'dan başlanarak ölçüm yapıldığı için acromion klinik olarak önemlidir

Humerus (Kol Kemiği)

• Bölümleri:
  • Extremitas proximalis (üst uç)
    • Caput humeri (humerale)
    • Collum anatomicum
    • Collum chirurgicum
    • Tuberculum majus
    • Tuberculum minus
    • Crista tuberculi majoris
    • Crista tuberculi minoris
    • Sulcus intertubercularis
    • Tuberositas deltoidea
  • Corpus humeri
    • Sulcus nervi radialis
    • Margo medialis
    • Margo lateralis
  • Facies anterior medialis (anteromedialis)
  • Facies anterior lateralis (anterolateralis)
  • Facies posterior
  • Margo anterior (extremitas distalis)
• Condylus humeri
• Epicondylus
  • Epicondylus lateralis
  • Epicondylus medialis
• Capitulum humeri
• Trochlea humeri
• Fossa coronoidea
• Fossa olecrani

Humerus (Kol Kemiği) Ek Bilgiler

• Epicondylus lateralis'ten ve medialis'ten geçen bir eksen transvers yöndedir
• Humerus'un başı biraz öne bakar, bu nedenle caput humeriden geçen transvers eksen tam transvers yönde değildir ve bu iki eksen arasında 16 derecelik bir açı bulunur
• Durumuna koyma: Küre şeklindeki baş (caput humeri) yukarı ve içe gelecek, alt ucundaki (extremitas distalis) fossa olecrani denilen çukur arkaya gelecektir
• Humerus boyun kırıkları daha çok collum chirirgicum ve collum anatomicumda görülür
• Anatomik pozisyondaki bir kişinin epicondylus medialislerini bir çizgi ile birleştirirsek bu çizgi transpilorik çizgiye uyar
• N. radialis, n. ulnaris ve n. axillaris humerus kırıklarında zedelenebilir
• Humerus'un taşıma açısı: Trochleanın mediali lateralinden daha çıkıntılı olduğu için, bu çıkıntı ulnayı laterale kaydırır, bu durum kol ile ön kol eksenleri arasında bir açı oluşturur ve bu açıya taşıma açısı denir. Bu açı kadınlarda kalçanın daha geniş olması nedeniyle kadınlara taşıma kolaylığı sağlar

Humerus (Kol Kemiği) Devamı

• Epicondylus'ların lateralde olanına epicondylus lateralis, medialde olanına epicondylus medialis denir
• Burada beş tane oluşum bulunur:
  • Radius'un başı ile eklem yapan yüz: Capitulum humeri
  • Ulna'nın incissura trochlearisi ile eklem yapan yüz: Trochlea humeri Bü yüzeyin önünde radius'un başının oturduğu çukur: Fossa radialis Mültekinler
  • Ulna'nın processus coronoideus'unun oturduğu çukur: Fossa coronoidea
  • Alt ucun arkasında ulna'nın olecranon denilen kısmının oturduğu çukur: Fossa olecrani Saldırıları kınandı
  • Epicondylus medialisten gövdeye doğru uzanan ve margo medialis'in yapısına katılan krista: Crista supracondylaris medialis
  • Epicondylus lateralisten gövdeye doğru uzanan ve margo lateralis'in yapısına katılan krista: Crista supracondylaris lateralis
• Epicondylus medialis ile trochlea humeri arasında arka yüzdeki oluk: Sulcus nervi ulnaris (buradan n. ulnaris geçer)

Radius (Döner Kemik)

• Bölümleri:
  • Caput radii (radiale)
  • (fovea capitis radii)
  • Circumferentia articularis
    • Collum radii
    • Tuberositas radii